T ü r k i y e M i m a r l a r C e m i y e t i
M i m a r ü c r e t l e r i t a r i f e s iTürk Mimarlar cemiyetinin esasen mevcut olan mi-mari ücretler tarifesi bu defa tetkik edilerek, başka mem-leketlerdeki mimart teşekküllerin tarifelerinden istifade edilmek suretile yeniden tanzim edilmiştir. Çok esaslı bir surette tadil ve tekemmül ettirilmiş olan bu tarifenin resmiyete konulması için ald olduğu makamlar nezdinde cemiyet teşebbüste bulunmuştur.
Tarife bastırılarak bütün mimarların istifadesine arz edilecektir.
Mu k a d d e m e :
Bir avukat veya bir hekimin ihtisasına müracaat edil-diği zaman, sırf bir istişare için dahi olsa, muktazi ücretin verilmesi her ne sebepten tabiî İse, mimardan bir fikir alın-mak suretile ihtisasından istifade edilmek istendiği zaman bu istişarenin karşılığı olmak üzere bir ücretin verilmesi ay-nı sebepten dolayı tabiî ve lâzımdır.
Tahsil ve terbiye görmüş olan, ve bilhassa bir tarafa da-yanmak suretile ekmeğini kolayca değilde , alnının terile kazanan insanlar bu lüzumu esas itlbarile müdrikdirler. Ve-recekleri mimar ücretinin neye mukabil olduğunu yalnız «esas itibarile» değil «yakinen» bilmek isteyenler, bunu aşağıdaki izahattan anlayabilirler:
A. — Mimarlar en az beş sene süren bir yüksek tahsil ile bilgi ve ihtisas iktisap ederler. Tahsilden sonra amelî me-sai ile tecrübe kazanır ve san'atlannı inkişaf ettirirler.
Uzun senelerin masarif ve mesaisine mukabil kazandıkla-rı «mimarlıklakazandıkla-rına» istinaden sizin işiniz için fikrî mesai sarf ve sizi bundan istifade ettirirler.
B. — Proje yapmak için, mimarlar terslmat ve saire... işlerinde yardımcı kuvvetler kullanmak mecburiyetindedir -ler.
O. — Krokiler, plân ve projelerle bunlara ait yazı işleri için kırtasî malzeme sarfederler. Kitap, daktilo., desinatör ve saire ücretleri verirler.
D. — Mimarlar çalıştıkları yer için kira, tenvir, teshin masarifi ihtiyar etmek mecburiyetindedirler.
E. — Meslekte çalışabilmek İçin, mimarlar devletten ruh-sat almakdadırlar. Bunun için ise masrafları vardır.
Bütün bunları düşünen ve bilen Türkiye Cumhuriyeti hükümeti, maddî ve ticarî kanunlarına hususî maddeler koyup, hediye olduğu önceden tekarrtir ve tesbit ettiril-memiş olan) her İşin ancak bir ücret mukabilinde yaptırı-labileceğini emir ve tesbit etmiştir. Mimarlar diğer serbest meslek erbabı gibi kazanç ve sair bütün vergilerle mükellef-tirler.
Madde 1. — Mimarın bir iş yapması arzu edildiği tak-dirde mesai ve masarifine mukabil, kendisine verilecek üc-retin miktarının hesabında yapılan veya yapılacak olan işin maliyet fiyatı esas teşkil eder. İşin büyüklüğü veya küçüklüğü, güçlüğü veya kolaylığı, san'at değeri ve mevkiine göre mi-mar ücreti yükselir veya alçalır. (Tafsilât ileride yazılıdır.)
Madde 2. — İlk eskizlerin tanzim edilebilmesi için,
mi-mar ile mal sahibinin görüşüp yapı programını tesbit, ve bu ilk eskisleri yapmak için malsahibi tarafından mimarın tav-zif edilmesile mimarın işi ve mütekabil angajmanı başlar.
Madde 3. — Eskiz projesinin ücreti madde 1 - 1 9 daki ücret cetvellerine dahildir.
Madde 4. — Eskiz veya avan proje yapıldığı halde, in-şaatın tatbikinden sarfı nazar edilir, veya mimar değiştiri-lirse, yapılan eskiz veya avan projenin ücreti verilmelidir. Bu ücret miktarının hesabı için, tasavvur edilmiş olan bina bedeli, esas tutulur.
Madde 5. — Bir mimara yaptırılan işler, evvelce akdedil-miş bir mukaveleye veya anlaşma mektubuna istinad etakdedil-miş olsa da olmasa da kanunu medeninin hususî maddesi ahkâ-mına tevfikan, yine ücrete tabidirler.
Madde 6. — Bir inşaatta projeyi yapan mimardan baş-ka, diğer bir mimar veya mühendisin her hangi bir sebep-ten dolayı istihdamı şayanı arzu veya elzem ise binalara ait ücretlerin ödenmesi malsahibine aittir.
Madde 7. — Bir inşaat İle tavzif edilmesi takdirinde mi-marın yapacağı işler şunlardır.
A. — Resimler :
a. - 1 : 200 mikyasında eskiz veya avan proje (madde 4) b. - 1 : 200 mikyasında münakaşa projesile
1 : 500 veya herhangi uygun bir mikyasta vaziyet plânı.
c. - 1 : 50 mikyasında tatbikat projesi (kat plânları ve maktalar.)
d. - 1 : 20, 1 : 10, 1 : 1 e kadar, inşaata ait, tafsilât plân-ları.
B. — Evrakı fenniye a. - Fennî şartname ve lahika b.-Metraj ve keşif
c. - Mal sahibi ile müteahhit arasında akd edilecek mukavelename müsveddesi. C. — İnşaatın Mürakabesl
Mal sahibi ile mutabık kalınacak şekilde inşaatın kontrolü, sitüasyon, kabulî muvakkat ve kabuli kat'! raporlarının tanzimi.
Bütün bu A. B. C. fıkralarında sayılı işlerin ücreti madde 18 de tesbit edilmiş miktarlara dahildir.
Madde 9. — Mimarlık ücretinin nisbet ve miktarı mad-de 1 mad-deki cetvelmad-de gösterilmiştir- Bu ücretlere projenin zimi ile kontrol edilmesi dahildir. Mimar yalnız projeyi tan-zim ederse bu ücretlerin % 70 i nisbetinde istihkak kesbe-der. Bu maddede sayılı işler, madde 18 de tesbit edilmiş mi-mar ücretlerine dahil değildirler.
a. - Mevcut binaların rölövesi b. - Arsa harita ve nivolarının tesbiti c. - İktiza edecek toprak muayeneleri ve sondajlar d. - Mukavemet, beton arme, temel hesaplan. e. - Tesisat projeleri
f. - İnşaatın başında daimi kontrolü yapacak kimsele-rin ücreti.
Yukarıda sayılı işlerin ücretleri, mal sahibi tarafından doğrudan doğruya mütehassıslara tediye edilecek, veya mü-teahhide tahmil edilecektir.
Madde 10. — Malsahibi bir mevzu için mimara, şayet başka başka avan proje ve projeler yaptırırsa ve bunlardan hiç birini tatbik ettirmezse, en son yapılan projesinin madde 19 mucibince proje tutarı ve daha evvelki avan projelerin tutarı ile daha evvelki avan projelerin her biri için yine mad-de 19 mucibince avan proje tutarlarının nısfını vermek mecburiyetindedir.
Madde 11. — Bir inşaatın yapılması sekteye uğrıyarak normal müddeti uzadığı, ve bu uzamağa mimar sebebiyet ver-mediği takdirde, fazla geçen zaman için ayn ücret karar-laştırılır.
Madde 12. — Projenin veya yapının ikmâlinden evvel malsahibi ile mimar arasında ihtilâf zuhur ettiği ve muka-vele bozulduğu takdirde o zamana kadar yapılan iş miktarı ücretin tediye detaylarını gösteren 19 uncu maddedeki cetvel mucibince mimara ödenir.
Madde 13. — Mimarın tanzim ettiği proje malsahibi ta-rafından ancak bir defa tatbik edilir. Aynı proje müteaddit defalar tatbik edildiği takdirde her defası için proje sahibi tarafından mimara ücreti mimariyesi yeniden verilir. Bu şekilde mimarın hakkı mahfuzdur.
Madde 14. — Madde 18 ve 19 da tafsillâtile izah edilen mimar ücreti, madde 4 mucibince mimarın üzerine aldığı bir tek proje işinin karşılığıdır. Bu projenin tanzim edilmesin-den sonra, her ne sebebe mebni olursa olsun malsahibi ta-rafından projede değişikliğe sebebiyet verilecek olursa, hem asıl projenin tatbik olunmıyan aksamı için, ve hem de yeni tâdilat için ayrı ayrı ücret verilecektir.
Madde 15. — Her hangi bir binanın mimarlık ücreti o bi-nanın cinsine göredir. Bu esasa tebaan binalar dört sınıfa tef-rik edilmişlerdir.
A. — Basit binalar
Basit endüstri binaları, hangarlar, depolar, imalathaneler, tip ve seri inşaat, çiftçi evleri ve bunların müşteme -lâtı.
Bu sınıfa ait binaların tefrik ve tesbitinde müşkülâta tesadüf edilirse, binanın kaba inşaatının tutarile ince işle-rinin tutarı arasındaki nisbet mukayese edilir. Ve buna ince işleme nisbeti tesmiye edilir. İnce işlerin tutarı, % 25 % 40 arasında kaldıkça o bina basit binalar suntadandır.
B. — Mimarî ve teknik hususiyetleri orta derecede olan sınaî, hususî, beledî binalar.
Vasat hususî ikametgâhlar, apartımanlar, küçük fab-rika binaları, büyük garajlar, kışlalar, sığınaklar, ceza ev-leri, ıslahhaneler, demiryolları müştemilât binaları, küçük lo-kantalar ve kasaba otelleri, çamaşırhaneler, dezenfeksyon binaları, silolar, basit cami ve kiliseler, sirk binaları.
İnce işlenme nisbeti % 40 - % 60 olan inşaat. D. — Abide mahiyetini haiz hatıra tezklrine mahsus in-şaat:
Anıtlar, mezarlar, sefarethane, şehir toplantı salonları, âbidevi kültür binaları, lüks hususî ikametgâh ve oteller, ilmî enstitüler, tiyatro, üniversite rasathane ve bunlara mü-masil binalar büyük Halkeleri binaları.
İnce işlenme nisbeti % 65 den yukarı olan inşaat. Madde 16. — Bir binanın inşaat bedeli kaba inşaat tu-tarile ince işler tutarı mecmuundan ibarettir.
Binadaki ince işler tutarının binanın bütün inşaat bede-line nisbetine ince işleme nisbeti tabir olunur. Bu
bakım-Kaba inşaat ; a. — Hedmiyat b — Toprak ve temel işleri c — Duvarcı işleri d — Asfalt ve tecrit işleri e — Beton ve beton arme işleri f — Taşçı işleri
g — Dülger
h — Kaba demirci işleri (İnşaat aks amı için) k — Tenekeci işleri
1. — Kaba inşaata ait iskele ve sair muavin işlerdir. İnce işler :
M. — Sıvacı, kartonpiyer ve emsali işler n. — Döşeme şaplan
o. — Duvar, döşeme ve tavanların her türlü kaplama iş-leri
p. — İnce demirci işleri (Parmaklık ve emsali el de -elliği iğleri)
r. — Marangoz ve parkeci işleri s. — Merdiven ve parmaklık işleri t. — Çilingir işleri
u. — Duvar kâğıtlanması ve linoleum gibi yapıştırma işler, kalorifer, sıcak su, serinlendirme ve havalandır-ma işleri. Her türlü su tesisatı
Elektrik tesisatı Hazne ve sair emniyet tesisatı Güneşten muhafaza tesisatı
z. — Bir binanın İkmâli için muktazi bilcümle sair mü-temmim işler. .
Madde 17. — Yukandaki esaslara göre tanzim edilen ücret cetveli
Bina sınıfları Basit Orta iyi Fevkalâde İnce işleme nisbeti 2 5 - 4 0 % 40 - 50
%
50 - 65 % % 65 den yukarı Bina fiatları 2000Mobilya tezyinat ve tenvir projeleri kontrolü için IV de-receye nazaran hesap edilen ücrete % 25 zammedilir.
Madde 18. — Bir inşaat İle tavzif edilen mimara, verilen ücretten, dokuzuncu maddede sayılı muhtelif işlere, ne mik-tar isabet ettiği aşağıda yazılıdır.
a. — Avan projenin tanzimi ve takribi kıymet takdirine esas ücret yekûnunun % 10 u İsabet eder % 10
(Yeni avan projeye)
b. — Bunlara istinaden kat'î sureti hallin bir projede tesbitine esas ücret yekûnunun % 20 si. .. % 20
c. — Şartname, keşif ve mukavelenin tanzim ve tes-biti işlerine, esas ücret yekûnunun % 10 u isabet eder
(Yani evrakı fenniyeye) % 10 d. — 1 : 50, 1 :20, 1 : 10, 1 : 1 mikyasındaki tatbi-kat plânlarına esas ücret yekûnunun % 30 u isabet eder
(Yani detay plânlarına) % 30 e. — İnşaatın murakabe ve nezaretine esas ücret yekûnunun % 30 u % 30
isabet eder.
Madde 19. — İnşaat esnasında ayrıca yapı işlerinde dai-mî kalacak nezaretçiye ihtiyaç olursa, bunun ücreti malsa-hibi tarafından tediye edilecektir.
Madde 20. — İnşaat esnasında ve projenin tasdikından sonra tadilâta lüzum olursa bunların ücreti madde 18 deki tafsilâta göre hesap edilip ayrıca ödenecektir, hibi tarafından tediye edilecektir.
Madde 21. — istanbul ve civarı vilâyetlerde "yapılacak İn-şaat yakınlık ve uzaklığına göre 3 mıntakaya ayrılmıştır.
Birinci mıntıka :
Belediye sınırları içindeki yakın yerler. İstanbul, Beyoğlu, Kasımpaşa, Yedikule, ve civarı Bebeğe kadar Boğazın
Rume-li sahiRume-li. Kadıköy, Haydarpaşa, Üsküdar gibi, (Mimari ücret tarifesindeki ücretler bu mmtaka içindir.)
İkinci mıotaka :
Belediye sınırları içindeki uzak yerler: Yeşilköy, Suadi-ye, Çamlıca, Boğaziçi, Adalar (Buradaki İnşaatın mimarî ücretine cetveadeki ücreti % 10 u ilâve edilecektir.)
Üçüncü mmtaka :
İstanbul kazaları ve yakın vilâyetler Trakya, Bursa, Zon-guldak, Çanakkale, Balıkesir, Bolu Bilecik, F.skişehire ka-dar. (Bu mıntakada yapılacak inşaatın mima-î yüzdelerine % 20 ilâve edilecektir. Bu zam kaybedilecek zunan ve se-yahat masrafları içindir. )
Madde 21. — Tamir ve tâdiller
Mimarı fazla meşgul eder, ve iyi bir şekilde halli güçtür. Mevcut binaların tâdilleri buna ait projelerinin tanzimi ve kontrolü için mimarî ücretler tarifesine % 10 ilâve edilmek suretile hesaplanır.
Müteferrik işlerin ücretleri
Madde 22. — Mimarın idarehanesi haricinde tetkikat ücreti :
Tekmil gün için 25 lira Yarım gün için 15 lira
İdarehane haricindeki yapılacak tetklkatta, bilcümle masraflar malsahibine aittir.
Rapor tanzimi:
Tetkikattan sonra yapılacak raporun her sahifesi 1 li-ra (Sahifede 25 satır, her satırda 10 ilâ 12 kelimeden iba-ret olacaktır.)
501 liradan 1000 liraya kadar kıymetli olan mallar İçin asgarî 10 lira
1001 liradan 25000 liraya kadar kıymetli olan mallar i-çin asgari 25 lira
