PROGRAM GELİŞTİRME. soru KPSS Sınıf Yönetimi Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı EĞİTİM BİLİMLERİ. önce biz sorduk.

(1)

KPSS 2017

30. Eğitimde

yıl

önce bİz sorduk

soru

62

80 Soruda

Sınıf Yönetimi

Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı

konu anlatımlı pratik bilgiler

sınavlara en yakın özgün sorular ve açıklamaları çıkmış sorular ve açıklamaları

EĞİTİM BİLİMLERİ

PROGRAM GELİŞTİRME

(2)

Komisyon KPSS PROGRAM GELİŞTİRME SINIF YÖNETİMİ ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI ISBN 978-605-318-484-3 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.

Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.

Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz.

“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”

17. Baskı: Temmuz 2016, Ankara Yayın-Proje: Ümit Dilaver Dizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan Türkçe Redaksiyon: Ümit Dilaver Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş.

İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105

Yenimahalle/ANKARA

(0312 394 55 91)

Yayıncı Sertifika No: 14749

Matbaa Sertifika No: 26687

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA

Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60

Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38

Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet: www. pegem.net

E-ileti: pegem@pegem.net

(3)

SUNU

Değerli Öğretmen Adayları;

Elinizdeki kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli bir yer tutan “Program Geli tirme, Sınıf Yönetimi ve Ö retim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı” kapsamındaki yaklaşık 14 soruyu etkili bir şekilde çözebilme- niz amacıyla hazırlanmıştır.

Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getiril- miş olup;

Program Geli tirme:

E itim İle İlgili Temel Kavramlar, Türk E itim Sistemi,

E itimde Program Kavramı ve Program Türleri,

Program Geli tirme ve Program Geli tirmenin Kuramsal Temelleri, Program Geli tirme Yakla ım, Model ve Tasarımları,

Program Tasarısının Hazırlanması,

Programın Denenmesi De erlendirilmesi Programa Süreklilik Kazandırılması, Program Geli tirmede Yeni Anlayı lar ve Yönelimler ve

E itim Ö retimde Planlama bölümlerinden olu maktadır.

Sınıf Yönetimi:

Sınıf Yönetiminin Boyutları

Sınıfın Fiziksel Düzenlemesi, Sınıfın Yapısal Özellikleri

Sınıf Yönetimi Modelleri, Disiplin Yakla ımları ve Disiplin Modelleri

Sınıf İçi İleti im, Ö retmen ve Ö renci Tipleri

Sınıf Yönetiminde Davranı Yönetimi bölümlerinden olu maktadır.

Ö retim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı:

Ö retim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı

Araç Gereçlerin E itimdeki Yeri Materyal Tasarımı ve Ö retim Modelleri

Ö retim Materyallerini De erlendirme bölümlerinden olu maktadır.

Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekil- de ele alınmasına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim ve şekillerle somutlaştırılmasına ve tablolarla akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir.

Her ünitenin sonunda;

bulmaca,

do ru-yanlı testi,

bo luk doldurma,

(4)

çözümlü test, cevaplı test ve çıkmı sorulara;

yer verilmi tir.

Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşları- mıza, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanlarına ve öğrencilerine teşek- kürü bir borç biliriz.

Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve öne- rileriniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle pegem@pegem.net aracılığıyla paylaşınız.

Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS’de ve meslek hayatınızda ba- şarılar.

Komisyon

(5)

PROGRAM GELİ TİRME

1. BÖLÜM E itimle İlgili Temel Kavramlar

EĞİTİM ... 4

Eğitim Türleri ...5

EĞİTİM-KÜLTÜR İLİŞKİSİ ... 8

BİR SİSTEM OLARAK EĞİTİM ... 9

EĞİTİMİN İŞLEVLERİ ... 11

BULMACA ...12

DOĞRU - YANLIŞ TESTİ ...13

BOŞLUK DOLDURMA ...14

ÇÖZÜMLÜ TEST ...15

ÇÖZÜMLER ...17

CEVAPLI TEST ...18

ÇIKMIŞ SORULAR ...21

ÇIKMIŞ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ ...22

2. BÖLÜM Türk E itim Sistemi

TÜRK MİLLÎ EĞİTİM SİSTEMİNİN GENEL YAPISI ...26

TALİM VE TERBİYE KURULUNUN GÖREVLERİ ... 26

MİLLÎ EĞİTİM ŞÛRALARI ...26

TEVHİD-İ TEDRİSAT KANUNU (ÖĞRETİM BİRLİĞİ YASASI) ...27

1739 SAYILI TÜRK MİLLÎ EĞİTİM TEMEL KANUNU ...27

BULMACA ...29

ÇÖZÜMLER ...35

CEVAPLI TEST ...37

ÇIKMIŞ SORULAR ...40

ÇIKMIŞ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ ...41

3. BÖLÜM E itimde Program Kavramı ve Program Türleri

PROGRAM ... 46

POSNER’IN PROGRAM TANIMLAMALARI ... 46

EĞİTİM PROGRAMI ÖGELERİ ... 50

İYİ BİR EĞİTİM PROGRAMININ ÖZELLİKLERİ ... 51

EĞİTİM PROGRAMININ YARARLARI ... 53

BULMACA ... 54

DOĞRU - YANLIŞ TESTİ ... 55

BOŞLUK DOLDURMA ... 56

ÇÖZÜMLÜ TEST ... 57

ÇÖZÜMLER ... 60

CEVAPLI TEST ... 62

ÇIKMIŞ SORULAR ... 65

ÇIKMIŞ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ ... 67

4. BÖLÜM Program Geli tirme ve Program Geli tirmenin Kuramsal Temelleri

PROGRAM GELİŞTİRME ... 72

PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMEL ÖZELLİKLERİ ... 73

PROGRAM GELİŞTİRMENİN KURAMSAL TEMELLERİ ... 73

BULMACA ... 83

ÇÖZÜMLER ... 89

CEVAPLI TEST ... 91

İÇİNDEKİLER

(6)

vi

5. BÖLÜM

Program Geli tirme Yakla ım, Model ve Tasarımları P

PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ ... 100

PROGRAM TASARLAMA YAKLAŞIMLARI ... 103

BULMACA ...111

ÇÖZÜMLER ... 117

CEVAPLI TEST ... 119

6. BÖLÜM Program Tasarısının Hazırlanması

PROGRAM GELİŞTİRME ÇALIŞMA GRUPLARININ OLUŞTURULMASI ... 126

PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİNİN PLANLANMASI ... 126

PROGRAM TASARISININ HAZIRLANMASI ... 129

EĞİTİM İHTİYAÇLARININ SAPTANMASI ... 129

PROGRAM HEDEFLERİNİN (KAZANIMLARININ) YAZILMASI ... 136

İÇERİĞİN (KAPSAMIN) SEÇİMİ VE DÜZENLENMESİ ... 148

EĞİTİM DURUMLARININ (ÖĞRENME-ÖĞRETME YAŞANTILARININ) DÜZENLENMESİ ...157

BULMACA ... 161

DOĞRU - YANLIŞ TESTİ - 1 ... 162

DOĞRU - YANLIŞ TESTİ - 2 ... 163

ÇÖZÜMLER ... 170

CEVAPLI TEST 1 ... 173

CEVAPLI TEST 2 ... 176

7. BÖLÜM Programın Denenmesi De erlendirilmesi Programa Süreklilik Kazandırılması

PROGRAMIN DENENMESİ (UYGULANMASI) ..192

PROGRAMIN DEĞERLENDİRİLMESİ ... 193

PROGRAMLARA SÜREKLİLİK KAZANDIRILMASI... 198

BULMACA ... 200

ÇÖZÜMLER ... 206

8. BÖLÜM Program Geli tirmede Yeni Anlayı lar ve Yönelimler Ye

PROGRAM GELİŞTİRMEDE YENİ ANLAYIŞLAR VE YÖNELİMLER ... 216

2005 YILINDA YENİLENEN PROGRAMLARIN ÖZELLİKLERİ... 216

BULMACA ... 220

ÇÖZÜMLER ... 225

9. BÖLÜM E itim Ö retimde Planlama

EĞİTİM ÖĞRETİMDE PLANLAMA ... 232

BULMACA ... 234

ÇÖZÜMLER ... 239

BULMACA CEVAPLARI ... 246

DOĞRU - YANLIŞ TESTİ CEVAPLARI ... 249

BOŞLUK DOLDURMA CEVAPLARI ... 250

KAYNAKÇA ... 253

(7)

vii

SINIF YÖNETİMİ

SINIF YÖNETİMİNİN AMAÇLARI ... 260

SINIF YÖNETİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER .. 260

1. Sınıf Dışı Faktörler ... 260

2. Sınıf İçi Faktörler ... 260

SINIF YÖNETİMİNİN BOYUTLARI ... 260

1. Plan ve Program Boyutu ... 260

2. Fiziksel Boyut ... 261

3. Davranış Boyutu ... 263

4. İlişki ve İletişim Boyutu ... 263

5. Zaman Boyutu ... 263

SINIF YÖNETİMİNİN YAPISAL ÖZELLİKLERİ ... 264

SINIF YÖNETİCİSİ OLARAK ÖĞRETMEN ÖZELLİKLERİ ... 265

1. Kişisel Özellikler ... 265

2. Mesleki Özellikler ... 265

SINIF İÇİ İLETİŞİMİ OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYEN ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI ... 265

İSTENDİK YÖNDEKİ ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARININ YÖNETİLMESİ ... 266

İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARINI ORTAYA ÇIKMADAN ÖNLEME UYGULAMALARI ...266

SINIF KURALLARININ OLUŞTURULMASI VE ÖĞRETİLMESİ ... 267

1. Sınıf Kurallarının Oluşturulması ... 267

2. Sınıf Kurallarının Öğretilmesi ... 267

ÖĞRENCİLERİN SERGİLEDİKLERİ İSTENMEYEN DAVRANIŞLARA MÜDAHALE YOLLARI ... 267

GÜDÜLEME KURAMLARI ... 268

1. Davranışçı ... 268

2. Bilişsel ... 268

3. Sosyal ... 268

4. İnsancıl ... 268

SINIF YÖNETİMİ MODELLERİ ... 269

ÖĞRENCİ TİPLERİ ve ÖZELLİKLERİ... 269

ÖĞRETMEN TİPLERİ ... 270

ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI ... 270

DİSİPLİN YAKLAŞIMLARI ... 271

DİSİPLİN MODELLERİ ... 271

BULMACA ... 272

ÇÖZÜMLÜ TEST - 1 ... 275

ÇÖZÜMLÜ TEST - 1 ÇÖZÜMLERİ ... 278

ÇÖZÜMLÜ TEST - 2 ... 280

ÇÖZÜMLÜ TEST - 2 ÇÖZÜMLERİ ... 284

ÇIKMIŞ SORU ÇÖZÜMLERİ ... 291

BULMACA CEVAPLARI ... 294

DOĞRU - YANLIŞ TESTİ CEVAPLARI ... 295

BOŞLUK DOLDURMA CEVAPLARI ... 295

KAYNAKÇA ... 296

(8)

viii

ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI

TEMEL KAVRAMLAR, HEDEFLERİN AŞAMALI

SINIFLANDIRILMASI, YAŞANTI KONİSİ ... 302

Temel Kavramlar ... 302

Hedeflerin Aşamalı Sınıflandırılması ... 302

Yaşantı Konisi ... 302

ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİNİN SINIFLANDIRILMASI ... 304

ÖĞRETİM ARAÇLARININ SEÇİMİNİ ve HAZIRLANMASINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER ... 305

ÖĞRETİM MATERYALİNDE BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER ... 305

MATERYAL TASARLAMA SÜRECİNDEKİ İŞLEM BASAMAKLARI ... 305

MATERYAL TASARIM İLKELERİ ve ÖZELLİKLERİ ... 306

Bütünlük ... 306

Denge ... 306

Vurgu ... 306

Hizalama ... 306

Yakınlık ... 306

Zıtlık ... 306

Oran-orantı ... 306

Vurgu İlkesi İçin Uygulama Örnekleri ... 306

GÖRSEL TASARIM ÖĞELERİ ve ÖZELLİKLERİ ... 307

Çizgi ... 307

Şekil ... 307

Alan ... 307

Doku ... 307

Renk ... 307

GÖRSEL TASARIM TÜRLERİ ve ÖRNEKLERİ ... 308

Gerçekçi Görseller ... 308

Benzeşik Görseller ... 308

Şematik görseller ... 308

Örgüt şeması ...309

Zihin haritası ...309

Akış şeması ...310

Puko döngüsü ...310

Venn şeması ... 311

Kavram haritası ... 311

GRAFİK TÜRLERİ ... 312

Resimli Grafikler ...312

Pasta Grafikleri ...312

Çizgi Grafikleri ...312

Sütun Grafikleri ...312

Çubuk Grafikleri ...312

YAZILI MATERYAL HAZIRLAMA İLKELERİ ... 312

YANSI SUNUMU HAZIRLAMA İLKELERİ ... 313

ÖĞRETİM MATERYALLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ... 314

Materyalde Süreç Değerlendirmesi ... 314

Materyalde Ürün Değerlendirmesi ... 314

Materyalde Süreç ve Ürün Değerlendirmesinin Karşılaştırılması ... 314

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM MATERYALLERİ ... 315

DERS KİTAPLARI ... 316

Ders Kitaplarında Bulunması Gereken Özellikler ... 316

Ders Kitapların Faydaları ... 316

BULMACA ...317

ÇÖZÜMLER ...326

CEVAPLI TEST-1 ...333

CEVAPLI TEST-2 ...338

BULMACA CEVAPLARI ...342

DOĞRU-YANLIŞ CEVAPLARI ...342

BOŞLUK DOLDURMA CEVAPLARI ...342

KAYNAKÇA ...343

(9)

1

PEGEM AKADEMİ

EĞİTİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

➢ EĞİTİMLE İLGİLİ KRİTİK KAVRAMLAR

➢ EĞİTİM TÜRLERİ

➢ EĞİTİM-KÜLTÜR İLİŞKİSİ

➢ BİR SİSTEM OLARAK EĞİTİM

➢ EĞİTİMİN İŞLEVLERİ

İnsan deneyimi okuldan öğrendikleri ile yaşamdan öğrendiklerinin toplamıdır.

<×OODUD*|UHd×NP×Ā

6RUX$QDOL]OHUL

2012 2011

2010

2010-2 2009 2008 2007 2006 2005 -

6

1 -

-

1

1 -

1 - 1

2013 2015 2014

-

2016

(10)

KAVRAM HARİTASI

Formal E ğitim

Kültür

Girdi

Açık Sistem

Toplusal İşlevler

Bireysel İşlevler

Ekonomik İşlevler Felsefi

İşlevler Psikolojik

İşlevler Gizil İşlevler Siyasal

İşlevler İşlem

Yarı Açık Sistem Çıktı

Kapalı Sistem

Dönüt Birey

İnformal E ğitim

Kültürleme Kültürlenme Kültürle şme Yaşantı

Davran ış

Kasıtlı

İstendik Süreç

Eğitim

Eğitim Türleri

Eğitim - Kültür İlişkisi

Bir Sistem Olarak Eğitim

Eğitimin İşlevleri

Yaygın Eğitim

Gelişigüzel Kültürleme Zoraki Kültürleme Örgün Eğitim

Kasıtlı Kültürleme

(11)

Bölüm Öncesi

Bu bölümde eğitim ve program geliştirme ile ilgili temel kavramlar üzerinde durulacaktır.

Eğitimle ilgili temel kavramlar açıklanacak ve bunların eğitim programı ile ilişkisi tartışıla- caktır. Eğitimin tanımındaki birey, yaşantı, ka- sıtlı, istendik gibi kritik kavramlar ele alınacak,

eğitim türleri, eğitim-kültür, eğitim-iletişim, eğitim-sistem ilişkileri üzerinde durulacaktır.

Temel kavramların iyi anlaşılması diğer bölüm- lerin anlaşılmasını kolaylaştırıcı olması yanında

hemen hemen her yıl bir soru potansiyeli taşıdığı da unutulmamalıdır.

“Akıllı kadınlar, nitelikli eğitim görmüş, eğitimle birlikte yüksek kültür edin- miş, uygarlığın koşullarına ayak uydurabilen erkeklerle evlenmeyi yeğlerler.

Erkeklerin seçimi de genellikle aynı yöndedir. Akıllı anne babalar da kendile- rine iyi eğitim görmüş, düşünebilen, seçebilen, üretebilen, sonuçta kendile- rini anlayabilen ve anlaşabilecekleri gelinler ve damatlar almaktan yanad

ır.

Eğitim görmek öncelikle, insan olmayı sağlayan eylemdir; eğitim, kişiyi insan yapan süreçtir. Eğitim, bireyin ailesinin ve resmî eğitim kurumlarının

birlikte yürüttüğü ortak bir çalışmadır ve zor bir iştir. Zor olduğu için de ürü- nü çok değerlidir. Birey, toplum içinde nasıl davranacağını, kimlerle hangi

ilişkilere gireceğini, toplumsal rolünü ve amaçlarını hem ailesinden hem de okuldan aldığı bilgilerle öğrenirken bir yandan da öğrendiklerini uygular.”

“Eğitimle İnsan Olmak” yazısından (http://www.idofrm.org/rehberlik-kisisel-gelisim/87749-quotegitimle-insan- olmakquot.html)

YAŞAMDAN

EĞİTİMLE İLGİLİ

TEMEL KAVRAMLAR

1. BÖLÜM

(12)

4 EĞİTİM

E itim; bireyin davranışlarında kendi yaşantıları yo- luyla, kasıtlı olarak istendik davranış değişikliği meydana getirme sürecidir (Ertürk, 1977).

Tanımda geçen kritik kavramlar Eğitim;

9 Ya am boyu devam eden bir süreçtir.

9 Davranı larda de i iklik meydana getirir.

9 Davranış değişiklikleri ya antı yoluyla gerçekleş- mektedir.

9 Bu değişikliklerin istendik (beklentilere ve he- deflere uygun) olması istenir ve beklenir; ancak istenmedik davranışlar da oluşabilir.

9 Eğitim kasıtlı (planlı ve programlı) olabileceği gibi gelişigüzel de olabilir. Kasıtlı olarak yapılan eğitime formal, gelişigüzel gerçekleşen eğitime informal eğitim denilir.

9 Eğitim, bireyi kültürleme sürecidir.

9 Okullardaki öğrenmelerle sınırlı değildir.

(Þð7ð0

<DğDQWñ Birey

ðVWHQGLN

Süreç

'DYUDQñğ

.DVñWOñ

Eğitimin tanımında altı çizilecek kavramlar; “kendi yaşantıları yoluyla”, “kasıtlı olarak”, “istendik dav- ranış değişikliği” ve “süreç”tir.

Kendi yaşantısı yoluyla: Öğrenci merkezliliğe ve yaparak yaşayarak öğrenmeye işaret eden bir kavramdır.

Kasıtlı olarak: Eğitim-öğretim etkinliklerinin planlı ve programlı yapılması gerekliliğine işaret eder.

İstendik: Eğitimin bireyin, toplumun ve konu alanı- nın ve hatta doğanın beklenti, ihtiyaç ve özellikle- rine uygun hedeflere yönelik olmasına işaret eder.

Eğitim programları eğitimi kasıtlı, planlı ve dü- zenli hâle getirir.

Not

KPSS’de Çıkmı Soru

Eğitim, bireyin davranışında yaşantıları yoluyla istendik değişmeler oluşturma sürecidir.

Bu tanımda, “istendik” sözcü ü ile anlatılmak istenen temel ko ul a a ıdakilerden hangisidir?

A) Eğitimin hedefleriyle ilgili olma B) Bireyin hedefleriyle ilgili olma C) Güncel gereksinimleri karşılama D) Bireye ekonomik güç kazandırma E) Toplumda dayanışmayı artırma

Cevaba ulaştıran anahtar kelimeler: istendik değişim, eği- tim hedefleri

Çözüm: “İstendik değişmeler”den kasıt eğitimin hedefleri ile ilgilidir. Eğitim hedefleri, bireylere kazandırılacak istendik nitelikteki bilgi, beceri, tutum ve alışkanlıkları tanımlar.

Cevap A