Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı

(1)

Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı

Doç. Dr. Süleyman KARATAŞ Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi

Eğitim Bilimleri Bölümü

(2)

Yazılı Unsurlar: Harf Boyutu

Bir bülten panosuna asılan bir metnin uzak bir mesafeden

okunabilir olması beklenir.

Öğrencilere verilecek/dağıtılacak materyallerde farklı yazı tipi büyüklüklerini kullanmak gerekebilir.

(3)

Yazılı Unsurlar:

Harflerin Arasındaki Boşluklar

❑ Harflerin arasındaki boşluklar materyalin okunmasını kolaylaştırabilir veya zorlaştırabilir.

❑ Harflerin yapısına göre (A, I, K – H, M, N - C, G, O) boşluklar ayarlanmalıdır.

(4)

Yazılı Unsurlar:

Satırların Arasındaki Boşluklar (1)

Tepegöz, saydam bir madde

üzerindeki yazı, resim vb. şeyleri büyülterek bir ekrana, duvara,

tahtaya veya perdeye yansıtan ders aracıdır.

❑ Bir metindeki satırlar birbirlerine çok yakın olduğu zaman metni okumak zor olur.

(5)

Satırların Arasındaki Boşluklar (2)

Tepegöz, saydam bir madde

üzerindeki yazı, resim vb. şeyleri büyülterek bir ekrana, duvara, tahtaya veya perdeye yansıtan ders aracıdır.

Bir metindeki satırlar birbirlerinden çok uzak olduklarında metindeki ifadeler birbirlerinden kopukmuş gibi bir izlenim yaratır.

(6)

Satırların Arasındaki Boşluklar (3)

Tepegöz, saydam bir madde

üzerindeki yazı, resim vb. şeyleri büyülterek bir ekrana, duvara, tahtaya veya perdeye yansıtan ders aracıdır.

Eğer satırlar arasındaki uzaklık ortalama harf büyüklüğünden 1,5 kat büyük olursa metin rahat bir şekilde okunur.

(7)

Tasarımda Biçimsel Yapı

Şekil

❑ Materyali izleyicinin tanıdık olduğu bir şekle sokmak gerekir.

(8)

Tasarımda Biçimsel Yapı-2

Denge

❑ Bir sunum ekranındaki ögeler dikey veya yatay eksen veya hem dikey hem de yatay eksenler dikkate alınarak eşit ağırlıkta dağıtıldığında izleyicide denge ve eşitlik duygusu uyandırır.

(9)

Tasarımda Biçimsel Yapı-3

Biçimlendirme

❑ Hitap edilen izleyici kitlesinin ve ortamın özellikleri farklı

tasarım biçemlerini (yazı tipi, resim türleri gibi) kullanılmasını zorunlu kılar.

(10)

Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı

Görsel Materyalleri Tasarlama Süreci

Görsel Tasarımın Unsurları: Destekleyici Unsurlar

(11)

Görsel Materyalleri Tasarlama Süreci Görsel Tasarımın Unsurları

❑ Görsel Unsurlar

❑ Yazılı Unsurlar

❑ Destekleyici Unsurlar

(12)

Materyalleri Çekici Kılan Unsurlar (Destekleyici Unsurlar)

Dikkat Çekicilik (Sürprizler):

❑ Bireylere yeni bilgiler verildiği sürece ve bilgiler iletilirken farklı uyarıcılar kullanıldığı sürece

dikkatlerini bir konuya vermeyi sürdürebilirler.

❑ Ortam monotonlaştığında bireyler konudan kolayca kopabilirler.

❑ Bireylerin dikkatlerini sürekli ve canlı tutabilmenin yollarından birisi de şaşırtıcı, beklenmedik, sürpriz olabilecek uyarıcıları sunmaktır.

(13)

Materyalleri Çekici Kılan Unsurlar (Destekleyici Unsurlar)-2

Dokunulabilirlik (Desen):

❑ Görsellerin pek çoğu iki boyutludur.

❑ Bir materyale dokunulabiliyor olması bireylere konu hakkında daha açık ve yalın bir fikir verebilir.

❑ Desen, görsel bir öge olarak, renk ögesi gibi kullanılarak dokunma duygusunun yarattığı etkiye benzer bir etki yaratabilir.

❑ Desen, önem fikri verme, ayırma veya bütünleştirme amaçlı kullanılabilir.

(14)

Materyalleri Çekici Kılan Unsurlar (Destekleyici Unsurlar)-3

Etkileşimlilik:

❑ Etkileşimlilik unsuru bütün materyallere uygulanabilir bir özelliktir.

❑ Örneğin, izleyicilerden yansıtılan görseldeki bir soruyu yanıtlamaları istenebilir.

❑ Materyaldeki ögelerin yerleri değiştirilerek veya belli kısımların üstleri kartlarla kapatılarak sorular yanıtlarla eşleştirilebilir.

(15)

Tasarımda Biçimsel Yapı:

Çizgilerin Kullanımı

Hizalama: Materyaldeki ögeler arasında dikey ve yatay çizgiler varmış gibi hizalanmış iseler izleyici bu

unsurları ve aralarındaki ilişkileri daha çabuk kavrar.

(16)

Tasarımda Biçimsel Yapı:

Çizgilerin Kullanımı-2

❑ Çizgi, göz hareketlerini özel bir bölgeye çekerek dikkati çekme işlevini gören tek boyutlu bir ögedir. Çizgiler

eylem, yön ve hareket gösterir.

❑ Çizgiler ayrıca bir takım şeyleri birleştirme veya ayırma işlevini de yerine getirirler.

❑ Çizgiler ayrıca üzerine kurgu yapılabilecek temel yapı olarak da kullanılabilirler.

(17)

❑ Yatay çizgiler durgunluk hissi verir.

(18)

Yatay Çizgi

B

•1

•2

•3

A

(19)

❑ Dikey çizgiler güç

göstergesidir, gözlerin dikkatini yukarıya doğru çeker.

(20)

Dikey Çizgi

Öğretim Tasarımı Kuramı

Sistemler Kuramı Öğretim Kuramı

ÖğrenmeKuramı

İletişim Kuramı

(21)

❑ Köşegen çizgiler hareket ve dinamizm hissi verir.

Çapraz köşegenler zıtlık hissi verir. Eğik (kavisli) çizgiler ayrıca hareket hissi verir.

(22)

Köşegen Çizgi

Öğretim Sistemleri Tasarımı Süreci

Analiz

Tasarım

Değerlendirme

Uygulama

Geliştirme

(23)

(24)

Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı

Sunum Materyallerinin Hazırlanması

(25)

Yansıların Hazırlanması

❑ Yansılar, bir sunucu tarafından bir ekrana yansıtmak

amacıyla bir tepegözde kullanılan geniş boyutlu slaytlara denebilir.

❑ Yansılar aracılığıyla kavramlar, süreçler, rakamsal

gerçekler, istatistikler ve plânları görsel olarak sunulur ve özetlenir.

❑ Bazı kullanımlarda tahtaya yazma işini ortadan kaldırma işlevini görürler.

(26)

Yansı Hazırlarken Planlama

Yansıların hazırlanması ve kullanılmasında plânlama (kontrol listesi)

▪ Sunucunun hitap ettiği kitlenin özellikleri nelerdir?

▪ Yansılar hangi hedef davranışların gerçekleşmesine yarayacak veya hangi amaca hizmet edecek?

▪ Bir içerik plânı hazırlandı mı?

▪ Yansılar amaçlara ulaşmada uygun materyaller mi?

Başka materyallerle birlikte kullanımı daha etkili sonuçlar ortaya çıkarabilir mi?

▪ Her yansı ile ilgili olarak bir içerik düzenlemesi yapıldı mı?

(27)

Tepegöz Yansılarının Hazırlanması

❑ Çeşitli yazılımlar kullanılarak bilgisayarda hazırlama:

▪ Sunu programlarını kullanma (MS PowerPoint)

▪ Bir sözcük işlemci program kullanma (MS Word)

❑ Bir yansıda kullanılacak bir içerik eğer kâğıt üzerinde hazırlanmış ise (bir sanat çalışması gibi) bu içerik bir tarayıcı yardımı ile bilgisayar ortamına aktarılabilir.

❑ Bir asetatın üzerine elle (özel asetat kalemleriyle) yazma çizme

(28)

Yansıları Asetata Kopyalama

❑ Yansıları asetata basma:

▪ Bilgisayarda hazırlanan bir yansı yazıcıda doğrudan asetatın üstüne basılabilir. (Piyasada değişik türde asetatlar bulunmaktadır.)

▪ Bilgisayarda hazırlanan içeriğin kâğıt çıktısı alındıktan sonra fotokopi makinasında asetata kopyalanabilir.

(29)

Yansıları Asetata Kopyalama-2

❑ Fotokopi makinalarını kullanmanın üstünlükleri:

▪ Fotokopi makinasının küçültme veya büyültme özelliğini kullanarak hazırlanan içerik olduğundan büyük veya

küçük bir şekilde asetata yansıtılabilir.

▪ İçeriğin bulunduğu kâğıt çıktının bir bölümü kapatılarak içerik farklı asetatlara çekilebilir.

(30)

Yansıları Hazırlarken Uyulması Gereken Kurallar

❑ Yansılar yatay biçimde hazırlanmalıdır.

(Yansıların yatay biçimde hazırlanması yansıtılacak materyalin en iyi şekilde görüntülenmesini sağlar.)

(31)

Yansıları Hazırlarken Uyulması Gereken Kurallar

❑ Yansılarda görsel düşünceler yer almalıdır. Şemalar, şekiller, çizelgeler ve grafikler ana konuyla

bütünleştirilmelidir.

(32)

Yansıları Hazırlarken Uyulması Gereken Kurallar

❑ Bir yansıda sadece bir kavram veya sınırlandırılmış konular verilmeye çalışılmalıdır.

(33)

Yansıları Hazırlarken Uyulması Gereken Kurallar

❑ Söz kalabalığı yapılmamalıdır. Mümkün olan en az

düzeyde metin kullanılmalıdır. Bir satırda 6 sözcük ve her yansıda 6 veya daha az sayıda satır yer almalıdır.

(34)

Yansıları Hazırlarken Uyulması Gereken Kurallar

❑ Anahtar sözcükler izleyicilerin önemli noktaları anlamalarını ve akılda tutmalarını sağlar.

(35)

Yansıları Hazırlarken Uyulması Gereken Kurallar

❑ Metinlerin yazı tipi, yazı tipi büyüklüğü ve kalınlığı vb.

özellikleri açısından okunabilir olmaları önemlidir.

(36)

Yansıları Hazırlarken Uyulması Gereken Kurallar

❑ Metindeki satırlar arasında yeterli bir boşluk olmalıdır.

❑ Başlığın altına eklenecek bir çizgi, izleyicinin başlığı içerikten daha kolay ayırt etmesine yardımcı

olacağından başlığın ayırt edici olmasına özen gösterilmelidir.

(37)

Yansıları Hazırlarken Uyulacak Kurallar

❑ Yansılar çerçevelenerek kullanılmalıdır. Bu durum dikkatin dağılmasını engeller.

❑ Bir konu ile ilgili verilmesi gereken çok fazla bilgi varsa, bir kaç saydama bölünmeli; bütün bilgiler tek bir

saydamda verilmemelidir.

❑ Yansılar karmaşık düşünceleri ardışık bir yapıda sunabilmelidir.

❑ Karmaşık şekil ve grafiklerin verilmesi söz konusuysa, bir temel saydam üzerine aşamalı biçimde diğer

saydamlar konularak, tüm şekil aşama aşama oluşturulmalıdır.

(38)

Karmaşık Şekillerin/Kavramların Aşamalı Bir Şekilde Verilmesi-1

Baş

(39)

Karmaşık Şekillerin/Kavramların Aşamalı Bir Şekilde Verilmesi-2

Baş

Gövde

(40)

Karmaşık Şekillerin/Kavramların Aşamalı Bir Şekilde Verilmesi-3

Baş

Kollar

Gövde

(41)

Karmaşık Şekillerin/Kavramların Aşamalı Bir Şekilde Verilmesi-4

Baş

Kollar Gövde

Bacaklar

(42)

2. DERS

(43)

Yansıtıcı/Tepegöz Kullanımıyla İlgili İlkeler

❑ Yansıtıcının (Projektörün)/Tepegözün yalnızca bir

yardımcı araç olduğu ve öğretmenin yerini tutamayacağı unutulmamalıdır.

❑ Yansıtıcı (Projektör)/Tepegöz kullanılıyorken

öğretmenin yüzü öğrencilere dönük olmalı; Aracın yanında durulmalı ve saydam görüntüsü perdedeyken sınıfta dolaşılmamalıdır.

❑ Öğrencilerin dikkatini yalnızca o anda vurgulanan noktaya çekmek için, slayt/saydam üzerindeki diğer bilgilerin görüntülenmemesine çalışılmalıdır.

(44)

Basılı Bir Metni Aynen Kullanmanın Yaratabileceği Sakıncalar

❑ Kitap veya dergiden alınan bölüm, yansılarda önerilen kullanım biçiminin aksine yatay değil dikey olabilir.

❑ Basılı bir materyaldeki bilgi miktarı bir yansıda

kullanılabilecek bilgi miktarından çok fazla olabilir.

❑ Bir kitaptaki yazılı bir bölüm, okuyucunun kendi hızında ve yakın pozisyonda okumasına uygun özellikleri

taşıdığından yansıtılmaya uygun olmayabilir.

❑ Kitaptan bir bölümü aynen alarak bir yansıda kullanmak telif hakları açısından da uygun olmayabilir

(45)

4 5 EĞİ Tİ M YÖN ETİ Cİ Lİ Ğİ SI N AVLARI N A HAZI RLI K

ihanetten dolayı Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla suçlandırılabilir. (m. 105/III)

Başkomutanlık, Türkiye Büyük Millet Meclisinin manevi varlığından ayrılamaz ve Cumhurbaşkanı tarafından temsil olunur. Genel Kurmay Başkanı;Silahlı Kuvvetlerin komutanı olup, savaşta Başkomutanlık görevlerini Cumhurbaşkanlığı namına yerine getirir.

Cumhurbaşkanına Anayasada öngörülen hallerde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı vekillik eder ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır. (m. 106)

b. Bakanlar Kurulu

Bakanlar Kurulu, Başbakan ve bakanlardan oluşur. Başbakan Cumhurbaşkanınca Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri arasından atanır. Bakanlar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri veya milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından Başbakanca seçilir ve Cumhurbaşkanınca atanır. Gerektiğinde Başbakanın önerisi üzerine Cumhurbaşkanınca görevlerine son verilir. (m. 109)

Bakanlar Kurulunun programı, kuruluşundan en geç bir hafta içinde Başbakan veya bir bakan tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisinde okunur ve güvenoyuna başvurulur. (m.

110)

Bakanlar Kurulunun başkanı Başbakandır. Başbakan bakanlıklar arasında işbirliğini sağlar ve Hükümetin genel siyasetinin yürütülmesini gözetir. Bakanlar Kurulu bu siyasetin yürütülmesinden birlikte sorumludur. Her bakan, kendi yetkisi içindeki işlerden ve emri altındakilerin eylem ve işlemlerinden ayrıca sorumludur. Bakanlar dokunulmazlık ve yasaklamalar bakımından Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleriyle aynı durumdadırlar. (m.

112)

Büyük Millet Meclisi genel seçimlerinden önce Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanları çekilir. Seçimin başlangıç tarihinden üç gün önce;seçim dönemi bitmeden seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde ise, bu karardan başlayarak beş gün içinde, bu bakanlıklara Türkiye Büyük Millet Meclisi içinden veya dışından bağımsızlar Başbakanca atanır.

116 ncı madde gereğince seçimlerin yenilenmesine karar verildiğinde Bakanlar Kurulu çekilir ve Cumhurbaşkanı geçici Bakanlar kurulunu kurmak üzere bir Başbakan atar.

Geçici Bakanlar Kuruluna Adalet, İçişleri ve Ulaştırma Bakanları Türkiye Büyük Millet Meclisindeki veya Meclis dışındaki bağımsızlardan olmak üzere, siyasi parti gruplarından, oranlarına göre üye alınır. (m. 114)

YARGI ORGANI

Anayasaya göre, yargı yetkisi Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır. (m.

9)Hakimler görevlerinde bağımsız olup Anayasaya, kanuna, hukuka ve vicdani kanaatlarına göre hüküm verirler. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremez;genelge gönderemez;tavsiye ve telkinde bulunamaz. (m. 138)

(46)

GÖRSEL ARAÇLAR Yazı Tahtaları

Kara Tahta: Geleneksel sınıf ortamında her öğretmenin en çok kullandığı araç kara tahtadır. Kara tahta, öğretmenin verdiği sözel mesajların görsel hale gelmesini sağlayan bir araçtır. Üzerinde renkli tebeşirle çizilen şekil, resim ve diyagramlar öğrenmeyi

somutlaştırmak için çok sık kullanılan görsel öğretme yoludur.

Çok amaçlı tahtalar (Beyaz tahta): Günümüzde yavaş yavaş emektar kara tahtanın yerine almaya başlayan bu tahtalar tebeşir yerine silinen boyalı kalemlerin kullanıldığı tahtalardır. Bu tür tahtalara yazı yazılması, şekil vb. nesnelerin çizilmesi ve silinmesi daha kolaydır. Tebeşirin kullanıldığı kara tahtalara göre daha temiz bir kullanımları olduğu söylenebilir. Bu durum hem öğrencinin hem de öğretmenin tahtayı etkili bir araç olarak kullanmasına olanak sağlar.

Elektronik tahta: Çok amaçlı tahtalara benzer bir yapısı olan bu tahtalar elektronik beyaz tahtalardır. Bu tahtaya yazılan yazılar

tahtaya tutturulmuş olan bir yazıcıdan çıktı olarak alınabilmekte veya bir bilgisayara aktarılarak elektronik olarak saklanabilmektedir.

Askı/Kanca tahtası: Bu tür tahtalar, normal bir tahtaya bir iğne vb.

gibi araçlarla tutturulamayan heykel vb. gibi hafif olmayan

eserlerin/ürünlerin sergilenmesinde kullanılır. Meslek okullarında yaygın kullanım alanları bulunmaktadır.

Pazen Tahta: Kara tahtanın yanı sıra sınıflarda pazen tahta (flannel board) en çok kullanılan araçlar arasında yer almaktadır. Bir tabaka karton, tahta, beyaz köpük veya aynı büyüklükte bir mantarın üzerine pazen ya da tüylü bir kumaş geçirilerek yapılır. Kara tahtanın yanında uygun bir yere konabilir.

(47)

Kitap Sayfasının Yansı Materyaline Dönüştürülmesi

GÖRSEL ARAÇLAR: Yazı Tahtaları

▪ Kara Tahta

▪ Çok Amaçlı Tahtalar

▪ Elektronik Tahtalar

▪ Askı/Kanca Tahtası

▪ Pazen Tahta

▪ Manyetik Tahta

▪ Dosya Tahtalar

▪ Bülten Tahtası

(48)

Yansıların Kullanımında (Yansıtılmasında)

Katlama Teknikleri

❑ Birinci türde, yansının üzeri bir kâğıt veya karton parçası ile kapatılır ve gösterilen noktalar tartışıldıkça aşamalı bir şekilde karton sağa veya sola kaydırılarak yansının diğer kısımları yansıtılır.

❑ İkinci şekilde ise yansının çeşitli bölümleri bant kullanılarak kâğıtlarla kapatılır. Sunu boyunca ilgili bölümlerdeki kâğıtlar kaldırılarak

yansıdaki konular ayrı ayrı ele alınır.

(49)

Yansıların Kullanımında (Yansıtılmasında)

Katlama Teknikleri

- Sabit katlama tekniği - Seçmeli katlama tekniği

(50)

Yansıların Kullanımında (Yansıtılmasında)

Katlama Teknikleri

❑ Sabit veya sıralı seçme tekniklerinde yansıları hazırlama yöntemi:

(51)

Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Öğretimde Görsel-İşitsel Araçlar

Görsel Materyallerin Katkıları

(52)

Görsel Materyallerin Öğrenmedeki Rolü

Görsel ögeler;

▪ öğrenen bireylerin dikkatini çekerek onları güdüler,

▪ onların dikkatlerini canlı tutar,

▪ duygusal tepkiler vermelerini sağlar,

▪ kavramları somutlaştırır,

▪ anlaşılması zor olan kavramları basitleştirir,

▪ şekiller yoluyla bilginin düzenlenmesini ve alınmasını kolaylaştırır,

▪ bir kavramla ilgili ögeler arasındaki ilişkileri örgüt şemaları ve akış şemaları yoluyla kolayca verebilir,

▪ görsel ögelerle, bazı öğrencilerin kaçırmaları olası bir takım noktaları anlama şansı verebilir.

(53)

Araçlara Dayalı Olarak Yapılan Öğretimin Yararları

❑ Öğrencilerin güdülenme düzeyleri artar.

❑ Öğrenmeyi somutlaştırır.

❑ Bir yaşantı ortamı sağlar.

❑ Öğretme-öğrenme sürecine çeşitlilik ve değişiklik katar.

❑ Laf kalabalığını önler, yani sözden ekonomi sağlar ve zamanı daha iyi değerlendirmeyi sağlar.

❑ Öğrenilecek konular üzerinde daha etkili alıştırma ve uygulama yapmayı sağlar.

(54)

❑ Görsel-işitsel araçlar öğrenmeyi somutlaştırır.

(55)

Öğretimde Görsel İşitsel Araçlar Kullanmanın Önemi

❑ Öğretimde görsel ve işitsel araçlar kullanıldığında öğrenmeler

▪ hem daha çabuk

▪ hem de daha kalıcı izli olur.

❑ Bir öğretme (ve öğrenme) etkinliği ne kadar çok duyu organına hitap ederse öğrenme olayı da o kadar iyi ve kalıcı izli olmakta, unutma da o kadar geç olmaktadır.

(56)

Öğretimde Görsel İşitsel Araçlar Kullanmanın Önemi-2

❑ Eğitim araçları eğitim ve öğretim etkinliklerinin daha verimli olmasını sağlamak için öğretmen ve

yetiştiricilere en büyük yardımcıdır.

▪ Ancak araçların en mükemmelinin bile öğretmenin yerini tutamayacağını unutmamak gerekir.

(57)

Öğretimde Görsel İşitsel Araçlar Kullanmanın Önemi-3

Eğitim araçları eğitim ve öğretim etkinliklerinin daha verimli olmasını sağlamak için öğretmen ve yetiştiricilere en büyük yardımcıdır.

❑ İlk anda akla gelmeyecek birçok nesne öğretim amaçlı kullanılabilir.

❑ Yani birçok kaynak elimizin altında olabilir.

❑ Önemli olan bunun farkında olmak ve kaynakları gereğince kullanabilmektir.

(58)

Öğretimde Görsel İşitsel Araçlar Kullanmanın Önemi-4

❑ Araçlar ne kadar mükemmel olurlarsa olsunlar, uygun olarak kullanılmadıkları zaman yararlı olmazlar.

(59)

Öğretim Materyallerinin Öğrenme Sürecine Katkıları

Öğretim materyallerinin öğrenme kuramlarına yaklaşımlarına ve ilkelerine uygun bir biçimde hazırlanması durumunda öğrenme sürecine aşağıdaki katkılarda bulunması beklenir.

▪ Öğretimin standartlaşmasını sağlar.

(60)

Öğretim Materyallerinin Öğrenme Sürecine Katkıları-2

Öğretim materyallerinin öğrenme kuramlarına yaklaşımlarına ve ilkelerine uygun bir biçimde hazırlanması durumunda öğrenme sürecine aşağıdaki katkılarda bulunması beklenir.

▪ Öğretimin daha ilginç olmasını sağlar.

▪ Öğretim için gerekli süreyi azaltır.

▪ Öğrenmenin niteliğini artırır.

▪ Öğrencilerin öğrenme isteğini artırır.

(61)

Öğretim Materyallerinin Öğrenme Sürecine Katkıları-3

Öğretim materyallerinin öğrenme kuramlarına yaklaşımlarına ve ilkelerine uygun bir biçimde hazırlanması durumunda öğrenme sürecine aşağıdaki katkılarda

bulunması beklenir.

▪ Öğrenilen bilgilerin

öğrencilerin uzun süreli belleklerine

kodlanmasını kolaylaştırır.

(62)

Görsel İşitsel Araçların Eğitim Ortamına Katkıları

❑ İşitsel araçları önceden kullanmak (dinlemek) olanaklıdır.

❑ İşitsel araçlar her derste kullanılabilir.

❑ İşitsel araçların kullanımı kolaydır.

❑ Araçlar ucuzdur.

❑ Sınıf ortamına getirilmesi olanaksız cisim, olgu ve olayları olduğu gibi gösterir ve duyurur.

❑ TV ve video heyecan verici, açıklayıcı, ilgi çekici ve sürükleyicidir.

❑ Öğrenmeyi teşvik edicidir.

❑ Sınıf dışı olgu ve olayları sınıf ortamına getirir.

❑ Bilginin sunuluşunda ve akışında düzen sağlar.

❑ Öğrenci tepkilerini gözleme olanağı verir.

❑ Hareket, renk ve ses boyutlarıyla öğrenme kolaylaşır.

❑ Kullanımdan sonra öğrencileri etkinliklere yöneltir.

(63)

Araştırma sonuçlarına göre insanlar:

❑ Okuduklarının % 10'unu

❑ İşittiklerinin % 20'sini

❑ Gördüklerinin % 30'unu

❑ Görüp işittiklerinin % 50'sini

❑ Söylediklerinin % 70'ini

❑ Yapıp söylediklerinin % 90'ını hatırlamaktadırlar.

Araştırmalar ve Görsel İşitsel Araçlar

(64)

Araçlara Dayalı Olarak Yapılan Öğretimin Ortaya Çıkarabileceği

Olası Sakıncalar

Bir çok yararına karşın araçlara dayalı olarak yapılan

öğretimde (her şey kuralına uygun bir şekilde yürütüldüğü halde)

ortaya çıkan olası sakıncalar da şunlar olabilir:

▪ Öğrencilerin düşünmelerini azaltabilir.

▪ Bazen dilin yeterince kullanılmaması söz konusu olabilir.

▪ Aracın edinmesi (temini) pahalı olabilir, sürekli taşınması zahmetli olabilir.

▪ İstenilen her aracı anında etkili bir şekilde kullanmak için gerekli zaman ve hazırlık yeterli olmayabilir.

▪ Bazı araçların (işitme araçlarının) kullanımında ilgi çabuk dağılabilir.

(65)

(66)

Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Öğretimde Görsel-İşitsel Araçlar

Araçları Sınıflandırma

(67)

Araçları Sınıflandırma İşlemi

❑ Günümüzdeki teknolojik gelişmeler sonucu öğrenme

ortamlarında kullanılan araç-gereçlerin sayıları ve türleri her geçen gün artmaktadır.

❑ Geliştirilen kaynaklar değişik duyu organlarından

etkilenmekte, bazıları tek bir duyu organımızı etkilerken bazıları birden çok duyu organımıza hitap etmektedir.

❑ Bu araç-gereçlerden bir kısmı öğretme-öğrenme süreçlerinde soyut yaşantılar sağlarken, bazıları somut yaşantılar

sağlamaktadırlar.

❑ Bazıları yapıları bakımından mekanik, elektronik-mekanik veya elektronik olabilmektedir.

❑ Öte yandan, bir araç bazı özellikleri açısından bir gruba girerken bazı özellikleri açısından başka bir gruba

girebilmektedir.

(68)

Araçları Sınıflandırma

❑ A- Yansıtma Özelliği Olan Görsel Araçlar

▪ Tepegöz,

▪ Slaytlar ve slayt projektörü,

▪ Film şeridi ve film projektörü,

▪ Opak projektörü,

▪ Video Projektörü,

▪ Data Show (LCD Panel),

▪ Konferans Projektörü.

(69)

Araçları Sınıflandırma-2

❑ B- Yansıtma Özelliği Olmayan Görsel Araçlar

▪ Gerçek nesneler (Paralar, çalışma aletleri, bitkiler, hayvanlar vb.),

▪ Modeller (Gerçek bir nesnenin üç boyulu olarak gösterilmesine olanak veren şeyler),

▪ Alan gezileri,

▪ Hareketsiz resimler (Fotoğraflar, Posta kartları, Haritalar, Flaş kartları (şimşek kartlar),

▪ Resimler,

▪ Grafikler, (Çizimler, Karikatürler, Grafikler, Tablolar, Şekiller, Posterler).

(70)

Araçları Sınıflandırma-3

❑ C- Basılı Materyaller

▪ Kitaplar

▪ Resimli kitaplar,

▪ Ders kitabı,

▪ Başvuru kitapları,

▪ Çalışma (alıştırma) kitapları),

▪ Ders notları,

▪ Dergiler.

(71)

Araçları Sınıflandırma-4

❑ D- İşitsel Araçlar

▪ Radyo,

▪ Kasetçalar (Teyp ve Ses bantları),

▪ Kompakt Disk (Teker çalar),

▪ Pikap (ve Plâklar)

(72)

Araçları Sınıflandırma-5

❑ E- Gösteri Yerleri

▪ Kara tahtalar,

▪ Çok amaçlı tahtalar (Beyaz tahta),

▪ Elektronik tahtalar,

▪ Askı/Kanca tahtası,

▪ Bülten tahtaları,

▪ Kumaş tahtalar,

▪ Manyetik tahtalar,

▪ Dosya tahtalar (Flip charts),

▪ Sınıf dışı sergiler,

▪ Sınıf içi sergiler,

▪ Kuklalar,

▪ Tiyatro (temsil), Eğitsel geziler.

(73)

Araçları Sınıflandırma-6

❑ F- Hareketli Araçlar (Görüntüler)

▪ Televizyon,

▪ Video makinası (oynatıcısı ve/veya kaydedicisi),

▪ Film,

▪ Videodisk,

▪ Videokaset (VHS, Beta, 8 mm vb.)

▪ Diğerleri

(74)

Araçları Sınıflandırma-7

❑ G- Bilgisayarlar

▪ Video (Bilgisayar) projektörü,

▪ Etkileşimli (İnteraktif) video,

▪ Çoklu ortam (multimedia)

(75)

Araçları Sınıflandırma-8

❑ H- İletişim (Telekomünikasyon)

▪ Radyo yayını,

▪ Telekonferans

▪ Video telekonferans,

▪ Audio telekonferans,

▪ Grafik telekonferans,

▪ Bilgisayar telekonferansı,

▪ Teletekst ve videotekst,

▪ Televizyon (Normal TV yayını, Kablolu TV yayın, Uydulu TV yayını, Kapalı devre TV yayını).

(76)

(77)

Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı

Kavram Haritaları ve Çalışma Yaprakları

(78)

Kavram Haritaları

(79)

Kavram Haritaları

❑ Belli bir konudaki kavramlar ve bunlar arasındaki

ilişkileri grafiksel yapılar içinde özetlemeyi sağlayan görsel yapılardır.

❑ Öğretmen tarafından, bir konuyu açıklamak için önceden hazırlanıp sınıfa getirilebileceği gibi;

öğrencilere de hazırlatılabilir.

❑ Öğrencinin kavram haritası yapması, O’nun konuyu kavraması açısından son derece etkili bir yol olabilir.

(80)

Kavram Haritaları-2

❑ Konuyla ilgili temel çerçeveyi veren, şema, tablo, çizelge ve matrisler bilginin yapılandırılmasında,

örgütlenmesinde dolayısıyla da bilgiyi anlamlandırmada önemli bir yere sahiptir.

❑ Örneğin; somut kavramlardan soyut kavramlara doğru ilerlemeyi sağlayan hiyerarşik bir biçimde örgütlenen

“kavram şemaları (haritaları)” bilginin anlamlı bir biçimde öğrenilmesini sağlar.

(81)

Bilginin Sunum Yolları

Yakınlık

derecesi Annesi Babası Kız kardeşi Erkek kardeşi

Anne Anneanne Büyükbaba Teyze Dayı

Baba Babaanne Büyükbaba Hala Amca

Bilgi, tablolar ve matrisler halinde verilerek ya da öğrencinin bilgiyi tablolara, matrislere dönüştürmesi sağlanarak bilgiyi örgütlemesine, diğer bir deyişle anlamlı öğrenmesine yardım edilebilir.

(82)

Kavram Haritalarına Örnekler

(83)

(84)

Kaynak: http://www.alomaliye.com/sorularla_ist_7.gif

(85)

Kaynak: http://cmap.ihmc.us/Publications/ResearchPapers/TheoryCmaps/Fig1CmapAboutCmaps-large.png

(86)

Kaynak: http://ecrp.uiuc.edu/v8n2/birbili/images/fig2conceptmap.gif

(87)

Kaynak: http://www.uwstout.edu/soe/profdev/images/inspiration08/TUrberg_speech.gif

(88)

Kaynak: http://www.k8accesscenter.org/training_resources/udl/GraphicOrganizersHTML.asp

(89)

(90)

(91)

(92)

(93)

(94)

(95)

(96)

(97)

(98)