GENÇ POLONYA DÖNEMİ EDEBİYATI
• On dokuzuncu yüzyılda sanayi devrimi yapılmış, kolonicilik başlamış, burjuvalar zenginleşmiş,
soylularsa önemlerini yitirmeye başlamıştır. Avrupa hızla zenginleşiyordu, ne var ki her ülke pastadan eşit olarak faydalanamıyordu.
• Kentlerde güçlenen burjuvalar işçileri ve köylüleri çok az paralara çalıştırıyordu. Zaten yokluk içinde yaşamaya alışık bu ilk kuşak işçi sınıfı durumu
kabullense de ikinci kuşak bu sömürüye karşı başkaldırmıştı.
• Polonya’da bu dönemde de siyasi açıdan bir
değişiklik yoktur. Üstelik insanlardaki umutsuzluk daha da artmış durumdadır. Romantizm ve
Pozitivizm dönemindeki esaretten kurtulmaya
yönelik çözümlerin hiç biri özgürlüğü getirmemiştir.
Baskılarsa daha da sertleşmiştir. Sadece Avusturya- Macaristan İmparatorluğu’nun egemenliğinin
sürdüğü Polonya’nın güneyinde baskılar hafiftir.
Sanatçılar ancak bu bölgede daha rahat bir halde etkinliklerini sürdürmektedir.
• Edebiyattaki gelişmelere baktığımızda, 1890 yılını Genç Polonya döneminin başlangıç yılı olarak alıyoruz. 1891’de Tetmajer şiirlerini yayımlamaya başlamıştı. 1894’de
Baudelaire’in «Kötülük Çiçekleri» ve Maeterlinck’in yapıtları Leh diline çevrilmişti.
• 1890-1900 yılları arasında Genç Polonya dönemi programı saydamlaşmıştır. Bu yıllarda sanat için sanat düşüncesinin egemen olduğu görülür. Sembolik ve natüralist denemeler bu dönemde yapıldı. 1890-1905 yılları, dönemin en
verimli yılları olarak sayılır. 1905’den sonra dönemin dinaminiğini yitirdiği gözlenir.
• 1900-1910 yılları arasında Żeromski, Wyspiański, Reymont, Zapolska gibi yazarların ulusal ve
toplumsal sorunlara yönelmiş yapıtlarını görüyoruz.
• 1910-1918 yılları, bu dönemin sönmeye başladığı yıllar olarak edebiyat tarihine geçer. I. Dünya
Savaşı’nın bittiği yıl olan 1918 yılı polonyalılar için kültürel bir dönüm noktasıdır. Çünkü bu tarihten sonra ülke yüzyılı aşkın bir süredirbeklediği
özgürlüğüne kavuşmuştur.
Kaynaklar
• Taluy Yüce, Neşe – Ewa Odachowska Żielińska.
Genç Polonya Dönemi Edebiyatı. Ankara:
Kültür Yay., 2004.
