Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu Ağustos İşsizlik Oranındaki Gerilemenin Satır Aralarında Söyledikleri

(1)

-Bu Haftaki Yazımız...

İşsizlik Oranındaki Gerilemenin Satır Aralarında Söyledikleri

Son açıklanan Mayıs dönemi rakamlarına göre işsizlik oranı en son kriz öncesi Haziran 2008’de gördüğü %9.4 seviyesine kadar gerilemiştir. Dünya genelinde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerle yapılan karşılaştırmada Türkiye işsizlik oranı açısından güçlü bir görünüme sahiptir. Ancak, işsizlik oranı mevsimsellikten arındırıldığında Nisan döneminde gözlenen yükselişin Mayıs’ta da devam ettiği dikkat çekmektedir. Bu durum Türkiye ekonomisinde 2010 yılında ve 2011’in ilk çeyreğinde gözlenen hızlı performansın ikinci çeyrekten itibaren bir miktar hız kaybedeceği beklentisini desteklemektedir.

-Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler...

Tüketici Güven Endeksi Temmuz ayında 94.83 oldu...

Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen Aylık Tüketici Eğilim Anketi sonuçlarına göre Haziran ayında 96.42 olan Tüketici Güven Endeksi Yemmuz ayında %1.64 oranında azalarak 94.83 oldu.

Tüketici Güven endeksindeki düşüş, tüketicilerin gelecek dönem satın alma gücü, gelecek dönem genel ekonomik durum, gelecek dönem iş bulma olanakları ile mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu durumlarına ait değerlendirmelerinin kötüleşmesinden kaynaklandı.

Hazine geçtiğimiz hafta tahvil ihalesi düzenledi...

Hazine´nin TL cinsinden 4 Yıl vadeli 6 ayda bir kupon ödemeli sabit kuponlu tahvil ihalesinde satışların nominal tutarı 404.5 milyon TL olurken, net satış 409.7 milyon TL olarak gerçekleşti. İhale öncesi yapılan 753.1 milyon TL ROT satışla birlikte toplam satış tutarı 1 milyar 162.8 milyon TL´ye geldi.

- Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler..

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

22.08.2011 Brüt Borç Stoku (Temmuz) 495.8 mlyr TL --

Beklenti Anketi (Ağustos, II. Dönem) -- --

23.08.2011 PPK Toplantısı %5.75 %5.25

25.08.2011 Kapasite Kullanım Oranı(Ağustos) 75.4 75

Reel Kesim Güven Endeksi (Ağustos) 114.1 --

26.08.2011 Dış Ticaret Dengesi (Temmuz) -10.2 mlyr dolar -9.5 mlyr dolar

VakıfBank

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE

22 -29 Ağustos 2011

(2)

2

İşsizlik Oranındaki Gerilemenin Satır Aralarında Söyledikleri

Son açıklanan Mayıs dönemi rakamlarına göre işsizlik oranı en son kriz öncesi Haziran 2008’de gördüğü %9.4 seviyesine kadar gerilemiştir. Dünya genelinde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerle yapılan karşılaştırmada Türkiye işsizlik oranı açısından güçlü bir görünüme sahiptir. Ancak, işsizlik oranı mevsimsellikten arındırıldığında Nisan döneminde gözlenen yükselişin Mayıs’ta da devam ettiği dikkat çekmektedir. Bu durum Türkiye ekonomisinde 2010 yılında ve 2011’in ilk çeyreğinde gözlenen hızlı performansın ikinci çeyrekten itibaren bir miktar hız kaybedeceği beklentisini desteklemektedir.

İşsizlik oranı Haziran 2008’den beri en düşük seviyesine gerilese de mevsimsellikten arındırıldığında istihdamın azaldığına işaret ediyor...

Mart – Nisan – Mayıs 2011 döneminde %9.9 olarak gerçekleşerek en son kriz öncesi Temmuz 2008’de gördüğü tek haneli seviyelere inen İşsizlik oranı Nisan – Mayıs – Haziran döneminde sert bir düşüşle %9.4 seviyesine gerilemiştir. Tarım dışı işsizlik oranı da Mayıs 2011 döneminde işsizlik oranına benzer bir trend sergilemiştir. Buna göre tarım dışı işsizlik Mayıs döneminde bir önceki döneme göre 0.5 puan azalarak %12 oranına gerilemiştir. Bu durum, mevsimsel faktörlerin belirleyici olduğu tarım sektörü dışarıda bırakıldığında, işsizlik oranındaki gerilemenin geçici olmadığı şeklinde yorumlanabilir. Ancak, işsizlik oranının mevsimsellikten arındırılmış serisi incelendiğinde Mayıs döneminde bir önceki döneme göre 0.2 puan artışla %10.3’e yükseldiği görülmektedir. Böylece, Mart döneminde Nisan 2008’den beri gördüğü en düşük seviyesi olan %10’un üzerindeki hareketini sürdürmüştür.

Mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik verileri yıllar itibariyle karşılaştırıldığında (Bkz. Grafik-2) 2010 yılının Mayıs döneminde belirgin bir düşüş trendi sergileyen işsizlik oranının Mayıs 2011 döneminde Nisan dönemindeki hafif yükselişine devam ettiği gözlenirken, 2008 yılındakine benzer bir trend izlemeye başladığı dikkat çekmektedir. Bu tablo, istihdam piyasasında görülen sıkılaşmanın büyük ölçüde mevsimsel olduğu ve izleyen dönemlerde yavaşlayabileceğine işaret etmektedir.

İstihdamın sektörel dağılımı da işsizlik oranındaki gerilemenin daha çok mevsimsel olduğunu yansıtmaktadır.

Mayıs 2011 döneminde istihdamın bir önceki döneme göre en çok arttığı sektörler, mevsimsel etkilerin en belirgin olduğu inşaat ve tarım sektörleri olmuştur. İstihdam inşaat sektöründe bir önceki döneme göre %9.8, tarımda ise %4 artmıştır. Ancak, her iki sektörde de Nisan 2011 dönemine göre artış hızının bir miktar azaldığı

10.39.4 12.0

8 10 12 14 16 18 20

Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Nis.08 Ağu.08 Ara.08 Nis.09 Ağu.09 Ara.09 Nis.10 Ağu.10 Ara.10 Nis.11

İşsizlik Oranı(%)

Mevsimsel Etk. Ar. İşsizlik Oranı(%) Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) Grafik-1

Kaynak: TÜİK

9 10 11 12 13 14 15 16

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık

Grafik-2: Mevsimsel Etk. Arınd. İşsizlik Oranı (%)

2007 2008 2009 2010 2011

Kaynak: TÜİK

(3)

3 -6

-4 -2 0 2 4 6 8 10 12

Türkiye Rusya Almanya Brezilya Japonya Çin ABD Fransa İngiltere Macaristan Euro Bölgesi İtalya Polonya İspanya

Seçilmiş Ülkelerin İşsizlik Oranlarının Değişimi (Puan) 2010 Yıl Sonuna Göre

Kriz Sonrasına (2009 Ortası) Göre Kriz Öncesine (2007 Ortası) Göre

Kaynak: Bloomberg

Türkiye dışındaki ülkelerde 2011 yılı 2. çeyrek rakamları, Türkiye'de 2011 yılı Mayıs dönemi rakamları kullanılmıştır.

istihdam artışının güçlü olduğu, hizmet sektöründe önceki dönemlerdeki yıllık artışlarla karşılaştırıldığında ılımlı olduğunu görmekteyiz. Sanayi sektörü yıllık istihdam artışı ise %6.9 ile bu yılın en düşük seviyesine gerilemiştir.

Bu veriler ışığında, Mayıs dönemi işsizlik verilerinin, 2011 yıl sonu işsizlik oranı beklentimizle uyumlu olduğunu ve son açıklanan sanayi üretimi ve kapasite kullanımı verilerine paralel olarak büyümenin 2011’in ilk çeyreğinden sonra kademeli olarak yavaşlayacağı beklentimizi desteklediği söylenebilir.

Türkiye diğer ülkelerle karşılaştırıldığında işsizlikteki düşüş açısından önemli bir avantaja sahip...

İstihdam piyasasında yaşanan toparlanmanın boyutlarını karşılaştırmalı olarak göstermek amacıyla bazı gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler seçilmiş ve kriz öncesine, kriz sonrasına ve 2010 yıl sonuna göre işsizlik oranlarının değişimi hesaplanmıştır. Açıklanan son rakamlar ışığında kriz öncesine göre gelişmekte olan ülkelerin işsizlik oranlarının gerilediği, başta ABD ve Euro Bölgesi ülkeleri olmak üzere gelişmiş ülkelerde ise halihazırda işsizlik oranlarının, kriz öncesi seviyelerin oldukça üzerinde seyrettiği görülmektedir. Kriz sonrası dönem değerlendirildiğinde ise Türkiye, kriz sonrasına göre 4.4 puanlık bir gerileme kaydeden işsizlik oranı ile seçilmiş ülkeler arasında işsizlik oranı en hızlı iyileşen ülke olmuştur. Buna karşın, İspanya ve Polonya’nın işsizlik oranlarında sırası ile 3.0 ve 1.1 puanlık artışlar yaşanmıştır. Son dönemde yüksek kamu borcu ve bütçe açığı ile mücadele eden gelişmiş ülkelere ilişkin risklerin derinleşmesi ve sorunların çözümüne ilişkin önerilerin yatırımcıların endişelerini hafifletecek boyuta ulaşamaması önümüzdeki dönem için belirsizliğin artmasına neden olurken, gerek açıklanan büyüme rakamları gerekse öncül veriler küresel boyutta iktisadi faaliyetlerin yavaşlamaya başladığına işaret etmektedir. Bu durum halihazırda kırılgan olan istihdam piyasaları açısından da risk oluşturmaktadır. Bu amaçla 2010 yılsonuna göre işsizlik oranındaki değişimler incelendiğinde, yine en hızlı iyileşmenin -1.8 puan ile Türkiye’nin işsizlik oranında yaşandığı görülmektedir. Diğer yandan İspanya ve Brezilya’da işsizlik oranı 2010 yıl sonuna göre 0.56 ve 0.63 puan yükselmiştir. Özetle, gelişmiş ülkelerin işsizlik oranlarındaki iyileşmenin gelişmekte olan ülkelere göre daha sınırlı olduğu da dikkat çekmektedir.

Türkiye’de genç nüfusun işsizlik oranı giderek azalmaktadır...

Genç nüfusta işsizlik oranı, özellikle kriz sonrası dönemde dünya genelinde en çok tartışılan konulardan biri olmuştur. Çünkü genç nüfusta işsizlik oranı kriz öncesi döneme göre oldukça yüksek seyretmektedir. 2007 yılında dünya genelinde genç işsiz sayısı 73.5 milyon iken, 2010 yılında ise 78 milyona ulaşmıştır. Küresel genç nüfusta işsizlik oranı ise yetişkin nüfusta işsizlik oranının çok üzerinde kalarak %12.6’ya yükselmiştir. Bu durum yaşanan ekonomik krizlerden genç nüfusun yetişkin nüfusa göre daha 45.1

38.9 28.2

24.8 24.3 22.7 20.4 19.6 17.5 9.1 8.1

0 10 20 30 40 50

İspanya ABD İtalya Macaristan Polonya Fransa Euro Bölgesi İngiltere Türkiye Almanya Japonya

15-24 Yaş Arası İşsizlik Oranı (%)

Kaynak: Bloomberg

(4)

4 çok etkilendiğini gösterirken, genç nüfusta işsizlik oranının yüksek olması, önemli bir insan gücü potansiyelinin atıl kalması ve uzun vadede ciddi sosyal sorunlara yol açabilecek olması bakımından da önemli görünmektedir.

Türkiye’de 2011 yılının Ocak ayından beri azalmakta olan 15-24 yaş arasında işsizlik oranı Mayıs ayında da bir önceki aya göre azalarak %17.5 oranında gerçekleşmiştir. Aynı zamanda Mayıs ayında genç nüfusun işgücüne katılım oranı da artış göstermiş ve %38.9 seviyesine yükselmiştir. Türkiye’de genç nüfusta işsizlik oranı pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeye göre düşük seviyede bulunsa da, Birleşmiş Milletler tarafından 2010 yılı için

%12.6 olarak açıklanan küresel genç işsizlik oranına göre yüksek kalmaktadır. Ancak bu yaş grubunda işsizlik oranının, görece düşük seyretmesi ve düşme trendinde olması önümüzdeki dönem için olumlu görünmektedir.

İşsizlik Oranının 2011 yılında %10.0 olarak gerçekleşmesini bekliyoruz...

2011 yılının Mayıs ayında %9.4 ile tek haneli seviyelerdeki seyrini sürdüren işsizlik oranının önümüzdeki aylarda da mevsimsel etkilerle gerilemeye devam etmesi beklenirken, 2011 yılının geneli için ise işsizlik oranındaki düşüşün 2010 yılına oranla bir miktar yavaşlaması mümkün görünmektedir. 2011 yıl sonuna ilişkin büyüme beklentimiz %6.1 seviyesindeyken, 2011 yılı işsizlik oranını tahmin etmek için oluşturduğumuz ekonometrik modelimiz, 2010 yılında %11.9 olarak açıklanan işsizlik oranının 2011 yılında

%10.0’a gerileyeceğine işaret etmektedir. Yaz aylarında tarım ve turizmin işgücüne olumlu katkısı ile birlikte tek haneli rakamlara gerileyen işsizlik oranının kış aylarına girilmesi ile birlikte sınırlı bir şekilde yükselmesi mümkün görünmektedir. Bunun yanında Eylül ayı ile birlikte kamu memur alımlarının artacağı yönündeki beklentimiz işsizlik oranı beklentimizi desteklemektedir. 2011 yılı işsizlik oranı beklentimiz yıl içinde kriz öncesi seviyelere gerileyen işsizlik oranının yıllık olarak da kriz öncesi seviyeleri yakalayacağına işaret etmektedir. Diğer makroekonomik verilerde krizin ardından iyileşmenin daha hızlı gerçekleştiği görülürken, işsizlik oranının kriz öncesi seviyeleri yakalaması zaman almıştır. Bu durum aslında diğer makro ekonomik verilerden farklı olarak işsizlik oranında yapısal olarak izlenen katılığın bir sonucu olarak süpriz bir gelişme olarak değerlendirilmemelidir. 2011 yılına ilişkin işsizlik oranı beklentimiz, işsizlik oranında 2010 yılında izlenen hızlı düşüşün bir miktar ivme kaybedeceğine işaret etmesine karşın, işsizlik oranındaki toparlanmanın güçlü olduğunu yansıtmaktadır.

10.0

4 6 8 10 12 14 16

1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

İşsizlik Oranı (%)

Gerçekleşen Tahmin Edilen

Kaynak: TÜİK,VakıfBank Grafik-5

(5)

5

TÜRKİYE

Sektörler (Sabit Fiyatlarla)

Sektör 2010 2010 2010 2010 2011

Payları I. II. III. IV. I.

(%) Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek

Tarım 3.9 0.6 1.3 ‐0.1 4.3 3.6

Sanayi 25.8 21.4 15.7 7.6 11.3 12.3

İnşaat 5.8 8.3 20.4 22.1 17.5 14.8

Ticaret 13.8 20.5 13.9 7.3 13.1 17.2

Ulaş. ve Haber. 15.2 12.1 10.4 6.9 12.9 12.2

Mali Kur. 12.2 4.4 7.3 6.3 10.3 9.1

Konut Sah. 5.0 1.8 1.7 2.9 1.2 2.2

Eğitim 2.2 1.2 0.9 ‐0.7 0.9 3.2

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.4 4.2 2.1 ‐1.4 ‐0.7 2.5

Vergi‐Süb. 9.0 17.3 13.9 8.2 13.3 17.1

GSYİH 12.0 10.3 5.2 9.2 11.0

Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek)

Sektörel Büyüme Hızları (%)

11

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3 2010Q1 2010Q3 2011Q1

Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

Sektörel Büyüme Hızları (%)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% q‐q) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% y‐y)

(6)

6

‐30.00

‐20.00

‐10.00 0.00 10.00 20.00 30.00

Mar.07 May.07 Tem.07 Eyl.07 Kas.07 Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11 May.11

İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla)

Sektör Payları (%)

2010 I.

Çey

2010 II.

Çey 2010

III.

Çey 2010

IV.

Çey.

2011 I.

Çey.

Yer. Hanehalkı Tük. Har.

73.1 7.3 3.1 4.8 8.4 11.6

Dev. Nihai Tük. Har.

9.7 0.6 4.7 ‐0.9 3.2 6.7

Gay. Safi Ser. Oluş.

26.4 16.8 28.4 29.9 42.1 33.6

Kamu Sektörü

3.0 13.5 15.4 13.5 17.1 4.8

Özel Sektör

23.5 17.3 31.4 34.2 49.5 38.3

Mal ve Hiz. İhracatı

22.8 ‐0.8 12.5 ‐1.6 4.3 7.7

Mal ve Hiz. İthalatı

31.2 21.9 19.2 16.2 25.4 26.9

GSYİH

12.0 10.3 5.2 9.2 11.0

Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Hızları (%)

Sanayi Üretim Endeksi

‐12

‐10

‐8

‐6

‐4

‐2 0 2 4 6 8 10

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

Kaynak:TÜİK‐ TCMB

Kaynak:TÜİK

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

(7)

7

‐60

‐50‐40

‐30‐20

‐100 10 20 30 40 50

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

Aramalı İmalatı (Yıllık % Değ.)

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sermaye Mali İmalati (Yıllık % Değ.)

Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%)

Mayıs Ayı

2010 2011

Petrol Ürünleri 4.1 10.9

Tekstil 20.2 ‐3.3

Gıda 7.8 8.1

Kimyasal Madde 19.5 5.1

Ana Metal Sanayi 10.4 4.7

Metalik Olm. Diğ. Mineral 17.1 5.8

Taşıt Araçları 25.8 15.2

Elektrikli Teçhizat 36.4 12.4

Giyim

12.5 3.1

Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Oca.01 Tem.01 Oca.02 Tem.02 Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

Beyaz Eşya Üretimi (Adet)

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11 May.11

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0 240.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11 May.11

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

Kaynak: OSD,Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(8)

8

Kapasite Kullanım Oranı

75.4

50 55 60 65 70 75 80 85

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

45 55 65 75 85 95

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı

‐50.0 1,950.0 3,950.0 5,950.0 7,950.0 9,950.0 11,950.0 13,950.0 15,950.0 17,950.0 19,950.0

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)

Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 10,000.0 20,000.0 30,000.0 40,000.0 50,000.0 60,000.0 70,000.0 80,000.0

2003‐I 2003‐III 2004‐I 2004‐III 2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III 2010‐I 2010‐III 2011‐I

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Toplam Sanayide Verimlilik

85.0 90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0 125.0 130.0

Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Kaynak:TCMB

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

PMI Endeksi

30 35 40 45 50 55 60

Haziran 05 Eylül 05 Aralık 05 Mart 06 Haziran 06 Eylül 06 Aralık 06 Mart 07 Haziran 07 Eylül 07 Aralık 07 Mart 08 Haziran 08 Eylül 08 Aralık 08 Mart 09 Haziran 09 Eylül 09 Aralık 09 Mart 10 Haziran 10 Eylül 10 Aralık 10 Mart 11 Haziran 11

PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters

(9)

9

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Nis.04 Tem.04 Eki.04 Oca.05 Nis.05 Tem.05 Eki.05 Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11

TÜFE (yıllık‐% değ.) Çekirdek‐I Endeksi

TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)

‐5 0 5 10 15 20 25

Oca.04 Nis.04 Tem.04 Eki.04 Oca.05 Nis.05 Tem.05 Eki.05 Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11

ÜFE (yıllık‐%değ.)

0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11 May.11 Tem.11

Gıda Enerji Tüfe

Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.)

ÜFE Alt Sektörler (yıllık‐% değ.) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100 2300

100 120 140 160 180 200 220 240 260

Ocak 04 Haziran 04 Kasım 04 Nisan 05 Eylül 05 Mart 06 Ağustos 06 Ocak 07 Haziran 07 Kasım 07 Nisan 08 Eylül 08 Şubat 09 Temmuz 09 Aralık 09 Mayıs 10 Ekim 10

UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) Kaynak:Bloomberg

‐10‐50 5 10 15 20 25 30 35

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kaynak:TCMB

‐0.2 0.8

Gıda ve Alkolsüz İçecekler Giyim ve ayakkabı Lokanta ve Oteller Konut Ulaştırma Eğlence ve Kültür

Eğitim Yıllık

Aylık

(10)

10

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

4 5 6 7 8 9 10

Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11

12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi

Enflasyon Beklentileri

‐100 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Oca.00 Tem.00 Oca.01 Tem.01 Oca.02 Tem.02 Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11 Tem.11

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi

40 50 60 70 80 90 100

Oca.04 May.04 Eyl.04 Oca.05 May.05 Eyl.05 Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10 May.10 Eyl.10 Oca.11 May.11

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti

Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti

‐4

‐2 0 2 4 6 8

2006M01 2006M04 2006M07 2006M10 2007M01 2007M04 2007M07 2007M10 2008M01 2008M04 2008M07 2008M10 2009M01 2009M04 2009M07 2009M10 2010M01 2010M04 2010M07 2010M10 2011M01 2011M04 2011M07

Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)

Kaynak: İTO

Kaynak:Türk‐İş

(11)

11

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

10.3 9.4

8.0 9.0 10.0 11.0 12.0 13.0 14.0 15.0 16.0 17.0

2005M01 2005M06 2005M11 2006M04 2006M09 2007M02 2007M07 2007M12 2008M05 2008M10 2009M03 2009M08 2010M01 2010M06 2010M11 2011M04

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000 27,000 28,000

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı

İşgücüne Katılım Oranı

44 45 46 47 48 49 50 51 52 53

0 5 10 15 20 25 30

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11

İş Arayanların Sayısı

İşkur İstatistikleri

92 94 96 98 100 102 104 106 108 110

Sanayi İstihdam Endeksi

Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

İşsizlik Oranı İşgücü Durumu

(12)

12

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet)

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 97.0 99.0 101.0 103.0 105.0 107.0 109.0 111.0 113.0 115.0

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Kaynak:TCMB Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(13)

13

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y)

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

Oca.03 Nis.03 Tem.03 Eki.03 Oca.04 Nis.04 Tem.04 Eki.04 Oca.05 Nis.05 Tem.05 Eki.05 Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y)

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐11000

‐9000

‐7000

‐5000

‐3000

‐1000 1000 3000

‐84000

‐74000

‐64000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐40006000

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐12000

‐10000

‐8000

‐6000

‐4000

‐2000 0

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eki.09 Nis.10 Eki.10 Nis.11

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

(14)

14

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)

‐5.00 15.00 35.00 55.00 75.00 95.00 115.00 135.00 155.00 175.00

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10 Eyl.10 Şub.11

Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

Ara.03 Mar.0

4

Haz.04 Eyl.04 Ara.04 Mar.0

5

6

7

8

9

0

1 Haz.11

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0

Oca.02 May.0

2

Eyl.02 Oca.03 May.0

3

Eyl.03 Oca.04 May.0

4

Eyl.04 Oca.05 May.0

5

Eyl.05 Oca.06 May.0

6

Eyl.06 Oca.07 May.0

7

Eyl.07 Oca.08 May.0

8

Eyl.08 Oca.09 May.0

9

Eyl.09 Oca.10 May.1

0

Eyl.10 Oca.11 May.1

1

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Oca.04 Nis.04 Ağu.04 Kas.04 Mar.05 Tem.05 Eki.05 Şub.06 May.0

6 Eyl.06 Oca.07 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Mar.08 Tem.08 Eki.08 Şub.09 Haz.09 Eyl.09 Oca.10 Nis.10 Ağu.10 Ara.10 Mar.11

Krediler (Yıllık % Değişim)

Bireysel ve Ticari Krediler

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:BDDK

Kaynak:BDDK

(15)

15

‐60

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0

Ara.06 Şub.07 Nis.07 Haz.07 Ağu.07 Eki.07 Ara.07 Şub.08 Nis.08 Haz.08 Ağu.08

Eki.08 Ara.08 Şub.09 Nis.09 Haz.09 Ağu.09

Eki.09 Ara.09 Şub.10 Nis.10 Haz.10 Ağu.10

Eki.10 Ara.10

Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam‐milyar TL)

Kaynak:TCMB

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35

‐25

‐15‐55 15 25 35 45 55 65

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)

Kaynak:TCMB

‐3 7 17 27 37 47 57

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

300.0 350.0 400.0 450.0 500.0 550.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10 Haz.10 Kas.10 Nis.11

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 110.0 120.0 130.0 140.0

200.0 220.0 240.0 260.0 280.0 300.0 320.0 340.0 360.0 380.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10 Haz.10 Kas.10 Nis.11

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 150

170 190 210 230 250 270 290 310

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11

Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam‐milyar TL)

(16)

16

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐5 0 5 10 15 20 25

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09 Nis.10 Ağu.10 Ara.10 Nis.11

Reel Faiz Nominal Faiz

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Ocak 2004 Nisan 04 Temmuz 04 Ekim 04 Ocak 05 Nisan 05 Temmuz 05 Ekim 05 Ocak 06 Nisan 06 Haziran 06 Eylül 06 Aralık 06 Mart 07 Haziran 07 Eylül 07 Aralık 07 Mart 08 Haziran 08 Eylül 08 Aralık 08 Mart 09 Haziran 09 Eylül 09 Aralık 09 Mart 10 Haziran 10 Eylül 10 Aralık 10 Mart 11 Haziran 11

Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

TCMB (milyar $‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar $) Özel Sektör (milyar $)

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

50000000 60000000 70000000 80000000 90000000 10000000 11000000 12000000 13000000 14000000 15000000

10000000 20000000 30000000 40000000 50000000 60000000 70000000 80000000

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11

M2 (milyar TL) M3 (milyar TL)

M1 (milyar TL‐sağ eksen)

Kaynak: TCMB

(17)

17

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

2011‐IMF Beklentisi (Nisan‐2011)

*Haziran 2011

Reel Büyüme (y/y)* Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH

Gelişmiş Ülkeler 2.2 2.60* ‐0.28 7.78 102.94

Gelişmekte Olan Ülkeler 6.6 6.90* 2.66 5.67 33.56

Tüm dünya 4.3 4.46 ‐‐ ‐‐ ‐‐

ABD 2.5 2.17 ‐3.24 8.53 99.52

Euro Bölgesi 2.0 2.26 0.03 9.90 87.28

Almanya 3.2 2.18 5.13 6.55 80.11

Fransa 2.1 2.14 ‐2.78 9.50 87.62

İtalya 1.0 1.95 ‐3.36 8.60 120.25

Macaristan 2.8 4.08 1.45 11.46 76.63

Portekiz ‐1.5 2.35 ‐8.72 11.93 90.55

İngiltere 1.5 4.20 ‐2.42 7.83 83.03

Japonya ‐0.7 0.15 2.30 4.88 229.08

Çin 9.6 4.98 5.71 4.00 17.08

Rusya 4.8 9.31 5.55 7.30 8.54

Hindistan 8.2 7.51 ‐3.66 ‐‐ 68.20

Brezilya 4.1 6.26 ‐2.58 6.70 65.71

G.Afrika 3.5 4.93 ‐4.36 24.4 39.55

TÜRKİYE 4.6 5.69 ‐8.03 11.44 39.41

Reel Büyüme (y/y)

(Çeyreklik) (%)

Enflasyon (y/y) (Aylık)

(%)

Cari Denge/GSYİH (Yıllık)

(%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 1.6 3.6 ‐3.20 0.25 59.5

Euro Bölgesi 1.7 2.5 0.09 1.5 ‐11.20

Almanya 2.7 2.60 5.31 1.5 108

Fransa 1.60 2.10 ‐2.05 1.50 ‐36.00

İtalya 1.00 2.10 ‐2.08 1.50 103.70

Macaristan 1.50 3.10 ‐0.46 1.50 ‐40.70

Portekiz ‐0.90 3.00 ‐9.87 1.50 ‐49.40

İngiltere 0.70 4.40 ‐2.49 0.50 ‐30.00

Japonya ‐1.00 ‐0.40 3.56 0.10 42.70

Çin 9.50 6.50 5.20 6.56 105.80

Rusya 3.40 9.00 4.05 8.25 ‐‐

Hindistan 7.80 8.62 ‐3.18 7.00 ‐‐

Brezilya 4.17 6.87 ‐1.51 12.50 113.20

G.Afrika 3.60 5.00 ‐2.83 5.50 11.00

Türkiye 11.00 6.31 ‐2.32 6.25 94.83