VakıfBank. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar. Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu Temmuz Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

(1)

Cari açık Mayıs ayında 3 milyar dolar olarak gerçekleşti...

Cari işlemler dengesi Mayıs ayında 3 milyar dolar açık vermiştir. Merkez Bankası tarafından yayınlanan ödemeler dengesi verilerine göre, 2010 yılının ilk beş ayına ilişkin toplam cari açık rakamı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %236 oranında artarak 17.433 milyar dolara ulaşmıştır. Sermaye‐Finans hesaplarında ise bir önceki yılın Ocak‐Mayıs döneminde 490 milyon dolar net sermaye çıkışı gerçekleşmişken, bu yılın aynı döneminde 16.739 milyar dolar tutarında net sermaye girişi olmuştur.

TCMB faiz oranlarını değiştirmedi...

TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) 18 Mayıs 2010 tarihinde yaptığı toplantıda faiz oranlarını beklentiler doğrultusunda değiştirmeme kararı almıştır. PPK’nın faiz kararı ile ilgili açıklamasında büyümeye dair söylemlerinde bir değişiklik yapmayarak iktisadi faaliyetteki toparlanma sürecinin devam ettiğini vurgulamıştır. İç talepte göreli olarak istikrarlı bir artış yaşandığını belirten TCMB, dış talep göstergelerinin ise kısmi bir yavaşlama içinde olduğunu belirtmiştir.

Yılın ilk altı ayına bütçe açığı %33.5 azalarak 15.4 milyar TL olarak gerçekleşti...

Haziran ayında bütçe açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %116 oranında artarak 5,446 milyar TL, faiz dışı açık ise %50.4 oranında azalarak 2.1 milyar TL olarak gerçekleşti. Böylece yılın ilk altı ayına bütçe açığı %33.5 azalarak 15.4 milyar TL, faiz dışı fazla %200.4 artarak 12.1 milyar TL oldu. Haziran ayında bütçe açığında meydana gelen bu artışta borç stokunun vade yapısına bağlı olarak faiz ödemelerinin geçen yılın aynı ayına göre 2.219 milyar TL yükselmesi ile faiz hariç bütçe giderlerindeki artış önemli rol oynamıştır.

Nisan ayında işsizlik oranı yüzde 12 olarak gerçekleşti...

İşsizlik oranı Nisan'da geçen yılın aynı dönemine göre 2.9 puan gerileyerek %12 oldu. Böylece Şubat ayında gerilemeye başlayan işsizlik oranı, Nisan'da da bu trendi sürdürerek sert bir düşüş yaşadı. Tarım dışı işsizlik oranındaki düşüş daha sert olurken, tarım dışı işsizlik 3.3 puan düşerek %14.9’a geriledi. İşsizlik oranındaki düşüş istihdam piyasasında toparlanmanın devam ettiğine işaret ederken, mevsimsel etkilerden arındırılmış seride de gözlenen 0.5 puanlık düşüş toparlanma beklentilerini desteklemektedir.

Tüketici Güven Endeksi Haziran'da 88.04 değerine yükseldi

2010 Haziran ayında Tüketici Güven Endeksi, bir önceki aya göre %1.68 oranında arttı; Mayıs ayında 86.58 olan endeks Haziran ayında 88.04 değerine yükseldi.

Tüketici Güven endeksindeki artış, tüketicilerin mevcut ve gelecek dönem satın alma gücü, gelecek dönem genel ekonomik durum ve mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu durumlarına dair değerlendirmelerinin iyileşmesinden kaynaklandı.

Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler...

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

20.07.2010 Merkezi Yönetim İç Borç Stoku (Haziran) 326.5 ‐‐

22.07.2010 TCMB Beklenti Anketi (Temmuz‐II.Dön.) ‐‐ ‐‐

VakıfBank

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr

Ankara, TÜRKİYE

19 ‐ 26 Temmuz 2010

(2)

Grafik‐1

TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) 18 Mayıs 2010 tarihinde yaptığı toplantıda faiz oranlarını beklentiler doğrultusunda değiştirmeme kararı almıştır. PPK’nın faiz kararı ile ilgili açıklamasında büyümeye dair söylemlerinde bir değişiklik yapmayarak iktisadi faaliyetteki toparlanma sürecinin devam ettiğini vurgulamıştır. İç talepte göreli olarak istikrarlı bir artış yaşandığını belirten TCMB, dış talep göstergelerinin ise kısmi bir yavaşlama içinde olduğunu ifade etmiştir.

Kurul, temel (çekirdek) enflasyon göstergelerinin orta vadeli hedeflerle uyumlu seyrini sürdürdüğüne dikkat çekmiş, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düşüşün ve emtia fiyatlarındaki gevşemenin de katkısıyla enflasyonun Nisan Enflasyon Raporu’nda öngörülenden daha olumlu bir görünüm arz ettiğini belirtmiştir. Bu değerlendirme Merkez Bankası’nın %8.4 seviyesinde bulunan 2010 sonu enflasyon projeksiyonunu 27 Temmuz’da yayınlayacağı Enflasyon Raporu’nda aşağı yönlü revize edeceğine işaret etmektedir.

Önümüzdeki dönemde TCMB’nin para politikası duruşunu açıklayan cümlelerde ise PPK, “politika faiz oranlarının bir süre daha mevcut düzeylerde tutulması ve uzun süre düşük düzeylerde seyretmesi gerekebileceği” ifadesini korumuştur. Bu ifadenin değişmemesi TCMB’nin para politikası duruşunda değişikliğe gitmediğini göstermektedir. Özellikle son iki aydır açıklanan enflasyon rakamlarında gıda fiyatlarında yaşanan düşüşle beraber gerçekleşen olumlu görünümün TCMB’ye faizleri bir süre daha bu seviyelerde tutabilme imkanı verdiğini düşünüyoruz. Ancak enflasyon görünümüne ilişkin açıklanacak her türlü yeni verinin ve haberin, Kurul’un geleceğe yönelik duruşunu değiştirmesine neden olabileceğini önemle vurgulaması önümüzdeki dönemde enflasyonda sert yükselişler yaşanması durumunda faiz arttırımlarına başlayabileceğine işaret etmektedir.

Grafik‐2

Açıklanan Haziran ayı enflasyon rakamlarının ardından piyasa faiz arttırım beklentilerinde sert bir değişiklik olduğu izlenmektedir (Bkn. Grafik‐2). Yıl başında piyasada ortalama 200 baz puan artış beklentileri bulunurken, Haziran ayında beklentiler 150 baz puana gerilemişti.

Temmuz ayında ise piyasada çoğunluğun yıl sonuna kadar faiz arttırımı yapılmayacağı yönünde beklentisini revize ettiği görülmektedir. Bu beklentilerde Mayıs ayının ardından Haziran ayında da gerileyen enflasyon verileri ile son dönemde yurt dışı piyasalarda izlenen olumsuz verilerin etkili olduğu söylenebilir. Son açıklanan enflasyon verilerinde yaşanan düşüşün ardından önümüzdeki dönemde enflasyondaki seyir TCMB’nin para politikasındaki duruşunu belirleyecekken, PPK özetlerinde enflasyon görünümüne ilişkin açıklanacak her türlü yeni verinin ve haberin, Kurul’un geleceğe yönelik duruşunu değiştirmesine neden olabileceğinin önemle

5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25

19.10.2006 19.12.2006 19.02.2007 19.04.2007 19.06.2007 19.08.2007 19.10.2007 19.12.2007 19.02.2008 19.04.2008 19.06.2008 19.08.2008 19.10.2008 19.12.2008 19.02.2009 19.04.2009 19.06.2009 19.08.2009 19.10.2009 19.12.2009 19.02.2010 19.04.2010 19.06.2010 TCMB Faiz Kararı (%) Gösterge Tahvil Faiz Oranı (%)

Kaynak:TCMB,Bloomberg

Yıl sonu Faiz Arttırım Beklentileri

Ocak 200

Haziran 150

Temmuz 0

0 50 100 150 200 250

Piyasa Faiz Arttırım Beklentileri

Kaynak:Reuters

(3)

tutulacağı yönünde oluşan beklentiler üzerinde risk oluşturmaktadır.

Tablo‐1

Politika Faiz Oranları 2010 Enflasyon Beklentileri Reel Politika Faiz Oranları

Şili 1.50 3.5 ‐1.93

Tayland 1.50 3.5 ‐1.93

Türkiye 6.5 8.0 ‐1.39

Çek Cum. 0.75 1.5 ‐0.74

Meksika 4.5 5.0 ‐0.48

Malezya 2.75 2.1 0.64

Gün.Afrika 6.5 5.4 1.04

Macaristan 5.25 4.4 0.81

Polonya 3.5 2.3 1.17

Çin 5.31 3.4 1.85

Brezilya 10.25 5.5 4.50

TCMB’nin faizleri yılsonuna kadar sabit tutacağı beklentileri üzerinde enflasyon riski yanında yurtdışı piyasalarda diğer merkez bankalarının faiz kararları da risk oluşturmaktadır. Tüm dünyada artan kamu borçluluk oranlarının faizler üzerinde yukarı yönlü baskı yaptığı bir ortamda, Türkiye’de TCMB’nin politika faizlerinin piyasa faizlerinin temel belirleyicisi olması TCMB’nin para politikası uygulamalarındaki başarısını göstermektedir. TCMB’nin faiz indirimleri sonucunda iktisadi faaliyette yaşanan toparlanmaya rağmen son dönemde reel piyasa faizlerinin artmaması Türkiye’de kriz sonrası reel faizlerin kriz öncesine göre daha düşük seviyelerde kalabileceğine işaret etmektedir. Fakat gelişmekte olan pek çok ekonomide faiz arttırımlarının başladığı bir dönemde TCMB’nin faizleri ne kadar süre daha sabit tutabileceği önemli bir soru olarak görülmektedir. Diğer gelişmekte olan ekonomilerdeki faiz kararlarının TCMB’nin önümüzdeki dönemde faiz politikası üzerinde etkili olması mümkün olabilecekken gelişmekte olan ekonomiler içinde, yaşanan krizle beraber faiz oranlarını en yüksek oranda indiren merkez bankası olarak dikkat çeken TCMB’nin, diğer merkez bankalarının faiz arttırımına devam etmesi durumunda elde edecekleri yüksek arbitrajın önüne geçmesi gerekecek, bu durum TCMB’nin faiz arttırımlarını erteleme süresini kısaltabilecektir.

Dolayısıyla önümüzdeki dönemde enflasyondaki hareketin nasıl olacağı karşımıza önemli bir soru olarak çıkarken, diğer gelişmekte olan ekonomilerdeki faiz politikaları da yine TCMB’nin faiz kararı üzerinde etkili olabileceğinden önemle takip edilmelidir. Enflasyonda son dönemde gıda fiyatlarındaki sert hareketlerle beklentilerin üzerinde sert düşüş yaşanırken, Temmuz ayında giyim grubundaki düşüşle gerilemenin devam edebileceğini düşünüyoruz. TÜFE’de aylık değişimin beklentilerimiz dahilinde gelmesi durumunda yıllık bazda da TÜFE gerilemeye devam edebilecektir. Bu durum TCMB’nin kredibilitesini yükseltmeye devam ederek TCMB’ye faizleri bir süre daha bu seviyelerde tutabilme imkanı vermeye devam edebilir. Temmuz ayında enflasyonun beklentilerimiz dahilinde gelmesi 75 baz puan faiz arttırım beklentilerimiz üzerinde aşağı yönlü risklerin varlığına işaret ederken, faiz beklentilerimizde revizyona gitmemize neden olabilecektir. Piyasada bu yönde TCMB’nin önümüzdeki dönem faiz kararına ilişkin beklentiler yılsonuna kadar artış yaşanmayacağı yönündeyken, ilk artışın 2011 yılında gerçekleşebileceği yönündedir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar olarak bizim beklentimiz ise yılın son çeyreğinde TCMB’nin 25’er baz puanlık artışlarla faiz arttırımlarına başlayacağı yönündedir. Fakat, son dönemde global piyasalarda açıklanan verilerde toparlanmaya dair risklerin arttığı bir ortamda, bu beklentimiz üzerinde aşağı yönlü risklerin güçlü olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, Temmuz ayı enflasyon verilerinin ardından, politika faiz oranlarına ilişkin beklentimizde piyasaya paralel bir revizyona gidebiliriz.

Kaynak:TCMB, Bloomberg

(4)

TÜRKİYE

AKTİVİTE GÖSTERGELERİ

0.1 11.7

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3 2010Q1

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (% q‐q)

Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (% y‐y)

Sektörler Sektör 2009 2009 2009 2009 2010

Payları I. II. III. IV. I.

(%) Çey Çey Çeyrek Çeyrek Çeyrek

Tarım 4.1 0.8 6.5 3.6 1.5 ‐3.8

Sanayi 25.4 ‐22.3 ‐11.7 ‐4.5 12.8 20.6

İnşaat 5.6 ‐18.6 ‐21.1 ‐18.3 ‐6.6 8.0

Ticaret 13.3 ‐26.2 ‐15.2 ‐7.2 10.3 22.4

Ulaş. ve Haber. 14.9 ‐16.3 ‐10.3 ‐5.0 3.6 11.3

Mali Kur. 12.5 10.8 7.5 7.8 8.1 4.7

Konut Sah. 5.5 4.5 4.8 3.8 3.4 0.6

Eğitim 2.4 0.7 1.3 3.3 3.1 1.8

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.5 0.8 2.9 4.5 4.9 5.2

Vergi‐Süb. 8.6 ‐21.9 ‐7.8 ‐8.1 6.3 16.9

GSYİH ‐14.5 ‐7.7 ‐2.9 6.0 11.7

Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek)

Sektörel Büyüme Hızları (%) 11.7

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐IV 2010‐I

Sektörel Büyüme Hızları (%)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma

(5)

‐30.00

‐20.00

‐10.00 0.00 10.00 20.00 30.00

Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10

İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%)

2009 I.

Çey

2009 II.

Çey 2009

III.

Çey 2009

IV.

Çey 2010

I.

Çey Yer. Hanehalkı Tük. Har. 74.0 ‐10.1 ‐1.8 ‐1.9 4.7 9.9

Dev. Nihai Tük. Har. 10.1 5.1 0.5 5.2 17.9 1.0

Gay. Safi Ser. Oluş. 21.6 ‐27.6 ‐24.4 ‐18.5 ‐4.7 14.4

Kamu Sektörü 2.3 11.8 0.2 ‐5.7 ‐8.6 ‐25.6

Özel Sektör 19.3 ‐32.2 ‐28.7 ‐21.0 ‐3.5 22.1

Mal ve Hiz. İhracatı 23.6 ‐11.3 ‐11.0 ‐5.4 6.4 ‐0.1

Mal ve Hiz. İthalatı 27.1 ‐30.9 ‐20.6 ‐11.7 10.5 21.1

GSYİH ‐14.5 ‐7.7 ‐2.9 6.0 11.7

Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%)

Sanayi Üretim Endeksi

‐6.0

‐5.0

‐4.0

‐3.0

‐2.0

‐1.0 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

‐40.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐IV 2010‐I Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

(6)

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Aramalı İmalatı

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı Sermaye Mali İmalati

Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%)

Mayıs Ayı

2009 2010

Petrol Ürünleri ‐25.2 9.2

Tekstil ‐17.0 22.1

Gıda ‐12.1 7.6

Kimyasal Madde ‐4.9 11.7

Ana Metal Sanayi ‐25.1 10.2

Metalik Olm. Diğ. Mineral ‐20.0 18.0

Taşıt Araçları ‐42.0 26.0

Makine Teçhizat ‐29 28.6

Giyim ‐12.7 14.6

Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Oca.01 Eyl.01 May.02 Oca.03 Eyl.03 May.04 Oca.05 Eyl.05 May.06 Oca.07 Eyl.07 May.08 Oca.09 Eyl.09 May.10

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 1400000 1600000 1800000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10

Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Aylık Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0 190.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:OSD,Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(7)

Kapasite Kullanım Oranı

50 55 60 65 70 75 80 85

Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10 May.10

Kapasite Kullanım Oranı (%)

45 55 65 75 85 95

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı

‐50.0 450.0 950.0 1,450.0 1,950.0 2,450.0 2,950.0 3,450.0 3,950.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)

Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 5,000.0 10,000.0 15,000.0 20,000.0 25,000.0 30,000.0 35,000.0 40,000.0

2003‐I 2003‐III 2004‐I 2004‐III 2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Toplam Sanayide Verimlilik

80.0 85.0 90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0 125.0

2005‐I II III IV 2006‐I II III IV 2007‐I II III IV 2008‐I II III IV 2009‐I II III IV

Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(8)

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

Haberleşme Ulaştırma Lokanta ve oteller Gıda ve alkolsüz …

TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı

Aylık Yıllık

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

8.37

4.95

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10

TÜFE (yıllık‐% değ.) Çekirdek‐I Endeksi

TÜFE Harcama Grupları

7.64

‐5 0 5 10 15 20 25

Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10

ÜFE (yıllık‐%değ.)

0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10

Gıda Enerji Tüfe

Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.)

ÜFE Alt Sektörler Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800

50 70 90 110 130 150 170 190 210 230

UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB

Kaynak:Bloomberg

(9)

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

4 5 6 7 8 9 10

Nis.06 Ağu.06 Ara.06 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Nis.08 Ağu.08 Ara.08 Nis.09 Ağu.09 Ara.09 Nis.10

12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi

Enflasyon Beklentileri

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Oca.00 Eyl.00 May.01 Oca.02 Eyl.02 May.03 Oca.04 Eyl.04 May.05 Oca.06 Eyl.06 May.07 Oca.08 Eyl.08 May.09 Oca.10

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi

40 50 60 70 80 90 100

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti

‐4

‐2 0 2 4 6 8

2006M01 2006M04 2006M07 2006M10 2007M01 2007M04 2007M07 2007M10 2008M01 2008M04 2008M07 2008M10 2009M01 2009M04 2009M07 2009M10 2010M01 2010M04

Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)

Kaynak:TCMB

Kaynak:Türk‐İş

(10)

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

İşsizlik Oranı

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

2005M01 2005M05 2005M09 2006M01 2006M05 2006M09 2007M01 2007M05 2007M09 2008M01 2008M05 2008M09 2009M01 2009M05 2009M09 2010M01

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler İşgücü Durumu

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılım Oranı

45 46 47 48 49 50 51 52 53

0 5 10 15 20 25 30

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

İş Arayanların Sayısı İşkur İstatistikleri

85 90 95 100 105 110

Sanayi İstihdam Endeksi Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(11)

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 97.0 99.0 101.0 103.0 105.0 107.0 109.0 111.0 113.0 115.0

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Kaynak:TÜİK Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(12)

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Haz.03 Kas.03 Nis.04 Eyl.04 Şub.05 Tem.05 Ara.05 May.06 Eki.06 Mar.07 Ağu.07 Oca.08 Haz.08 Kas.08 Nis.09 Eyl.09 Şub.10

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y)

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y)

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0 1000 2000 3000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Oca.03 Ağu.03 Mar.04 Eki.04 May.05 Ara.05 Tem.06 Şub.07 Eyl.07 Nis.08 Kas.08 Haz.09 Oca.10

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐9000

‐8000

‐7000

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

(13)

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

1999Q1 1999Q4 2000Q3 2001Q2 2002Q1 2002Q4 2003Q3 2004Q2 2005Q1 2005Q4 2006Q3 2007Q2 2008Q1 2008Q4 2009Q3

Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)

‐5 15 35 55 75 95 115 135 155 175

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09

Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

Oca.02 Eki.02 Tem.03 Nis.04 Oca.05 Eki.05 Tem.06 Nis.07 Oca.08 Eki.08 Tem.09 Nis.10

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09

Krediler (Yıllık % Değişim)

Bireysel ve Ticari Krediler

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:BDDK

Kaynak:BDDK

(14)

‐60.0

‐50.0

‐40.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10

Bütçe Dengesi (12 Aylık‐milyar TL)

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

150.0 170.0 190.0 210.0 230.0 250.0 270.0 290.0

Bütçe Gelirleri (12 aylık‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık‐milyar TL)

60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 110.0 120.0 130.0 140.0

200.0 220.0 240.0 260.0 280.0 300.0 320.0 340.0 360.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

300.0 320.0 340.0 360.0 380.0 400.0 420.0 440.0 460.0 480.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35

‐25

‐15

‐5 5 15 25 35 45

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10

Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)

‐2 8 18 28 38 48 58

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

(15)

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐5 0 5 10 15 20 25

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09 Nisan 10

Reel Faiz Nominal Faiz

50000000 60000000 70000000 80000000 90000000 100000000 110000000

100000000 150000000 200000000 250000000 300000000 350000000 400000000 450000000 500000000 550000000 600000000

Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10 May.10

M2 (milyar TL) M3 (milyar TL)

M1 (milyar TL‐sağ eksen)

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09 Nisan 10

Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

TCMB (milyar TL‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL)

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

(16)

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

2010‐IMF Beklentisi (Nisan‐2010)

Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH

Gelişmiş Ülkeler 2.32 1.49 ‐0.44 8.39 ‐

Gelişmekte Olan Ülkeler 6.34 6.19 2.07 ‐ ‐

Tüm dünya 4.21 3.67 ‐ ‐ ‐

ABD 3.10 2.13 ‐3.29 9.41 92.56

Euro Bölgesi 0.96 1.13 ‐0.03 10.52 ‐

Almanya 1.21 0.91 5.45 8.62 76.70

Fransa 1.52 1.20 ‐1.92 9.98 84.24

İtalya 0.84 1.40 ‐2.79 8.70 118.63

Macaristan ‐0.16 4.28 ‐0.42 ‐ ‐

Portekiz 0.29 0.84 ‐8.97 11.00 ‐

İngiltere 1.33 2.72 ‐1.66 8.25 78.19

Japonya 1.89 ‐1.40 2.84 5.07 227.77

Çin 10.04 3.12 6.23 ‐ ‐

Rusya 4.00 7.00 5.14 ‐ ‐

Hindistan 8.77 13.16 ‐2.17 ‐ ‐

Brezilya 5.49 5.10 ‐2.91 ‐ ‐

G.Afrika 2.59 5.78 ‐4.95 ‐ ‐

TÜRKİYE 5.20 9.73 ‐3.98 ‐ ‐

Reel Büyüme (y/y)

(Çeyreklik) (%)

Enflasyon (y/y) (Aylık)

(%)

Cari Denge/GSYİH (%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2.4 1.1 ‐2.90 0.25 52.9

Euro Bölgesi 0.6 1.4 ‐0.60 1.00 ‐17.00

Almanya 1.6 0.80 4.80 1 90

Fransa 1.20 1.50 ‐1.50 1.00 ‐39.00

İtalya 0.50 1.30 ‐3.40 1.00 104.40

Macaristan 0.10 5.30 0.40 5.25 ‐23.40

Portekiz 1.80 1.20 ‐10.1 1.00 ‐40.10

İngiltere ‐0.20 3.20 ‐1.30 0.50 ‐19.00

Japonya 4.60 ‐0.90 2.80 0.10 43.20

Çin 10.30 2.90 7.80 5.31 108.00

Rusya 2.90 5.80 3.20 7.75 ‐

Hindistan 8.60 13.91 ‐2.41 3.75 ‐

Brezilya 8.95 4.84 ‐1.56 10.25 114.70

G.Afrika 1.60 4.60 ‐3.20 6.50 14.00

Türkiye 11.70 8.37 ‐2.30 6.50 88.04

(17)

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER

2008 2009 En Son Yayımlanan 2010

BEKLENTİ Reel Ekonomi

GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 950 144 953 974 243 258 (2010 1. Çeyrek)

GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %) 0.7 ‐4.7 11.7 (2010 1. Çeyrek) %6.0

Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) ‐17.8 ‐9.5 15.6 (Mayıs 2010) %7. 75

Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 73.4 (Mayıs 2010) %70.5

İşsizlik Oranı (%) 13.6 13.5 13.7 (Mart 2010) %11.2

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (Yıllık % Değişim) 10.06 6.52 8.37 (Haziran 2010) %7.9

ÜFE (Yıllık % Değişim) 8.11 5.93 7.64 (Haziran 2010) %8.7

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 83,380 107,051 112,823 (02.07.2010)

M2 434,205 494,024 532,257 (02.07.2010)

M3 458,383 520,674 559,490 (02.07.2010)

Emisyon 30,468 34,289 43,415 (09.07.2010)

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 70,075 70,689 72,009 (09.07.2010)

Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 15.00 6.50 6.50 (16.07.2010) %7.25

TRILIBOR O/N 15.00 6.50 6.50 (16.07.2010)

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı ‐41,947 ‐13,854 ‐4.361

(Nisan 2010) ‐35,000

İthalat ‐193,821 ‐134,401 14.719 (Mayıs 2010)

İhracat 140,799 109,672 9.885 (Mayıs 2010)

Dış Ticaret Açığı ‐53,022 ‐24,729 ‐4.834 (Mayıs 2010) ‐57,000

Kamu Ekonomisi (Milyon TL)

Bütçe Gelirleri 208.898 215,060 ^24.9 (Mayıs 2010)

Bütçe Giderleri 225.967 267,275 ^19.1 (Mayıs 2010)

Bütçe Dengesi ‐17.069 ‐52,215 ^5.8 (Mayıs 2010) ‐50,034

Faiz Dışı Denge 33.592 986 8.0 (Mayıs 2010) 6,716

Borç Stoku Göstergeleri

Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 274.8 330.0 326.5 (Mayıs 2010)

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 105.5 111.4 130.7 (Mayıs 2010)

Kamu Net Borç Stoku 271.6 302.9 (2009 3. Çeyrek)

(18)

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr 0312‐455 70 87

Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 80

Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 89

Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkars@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 88

Zeynep Burcu Çevik Ekonomist zeynepburcu.cevik@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 93

Seda Meyveci Araştırmacı seda.meyveci@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 85

Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 87

Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 86

Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 82

Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 90

Halide Pelin Kaptan Araştırmacı halidepelin.kaptan@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 83

Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır.

Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir.