Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu. 25 Temmuz 1 Ağustos İşsizlik Oranı 2011 Yılının Geri Kalanında Nasıl Bir Seyir İzleyecek?

(1)

‐Bu Haftaki Yazımız...

İşsizlik Oranı 2011 Yılının Geri Kalanında Nasıl Bir Seyir İzleyecek?

Dünya ekonomisi 2007 yılının sonlarında başlayan krizin ardından 2009 yılında sert bir biçimde küçülürken istihdam piyasası da ciddi oranda daralmış, global anlamda işsizlik oranları yüksek seviyelere ulaşmıştır. Türkiye’de de işsizlik oranı bu süreçte %16.1 seviyelerine dek yükselirken, başlayan ekonomik toparlanma ile birlikte 2009 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren kademeli olarak gerileme trendine giren işsizlik oranının 2011 yılının Nisan ayında %9.9 ile yeniden kriz öncesi seviyelerini yakaladığı görülmektedir. Bu raporda işsizlik oranında yaşanan bu sert gerilemenin nedenleri ile istihdam ve verimlilik arasındaki ilişki incelenmiş ve son olarak da büyüme ve enflasyon oranı beklentilerimiz çerçevesinde 2011 yılına ilişkin işsizlik oranı beklentimize yer verilmiştir.

‐Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler...

TCMB faiz oranlarında değişikliğe gitmedi...

TCMB Temmuz ayı toplantısında politika faiz oranını genel beklentiler doğrultusunda

%6.25 seviyesinde sabit bırakmıştır. Gelişmiş ülke ekonomilerindeki risklere dikkat çeken PPK’nın sorunların daha da derinleşmesi durumunda genişletici politikaları uygulamaya koyabileceğini belirtmesi dikkat çekmektedir. Bununla birlikte borç krizinin ve küresel büyüme endişelerinin risk iştahını olumsuz etkilemeye devam etmesi halinde faiz koridorunun kademeli olarak daraltılabileceği söylemi, borçlanma faiz oranının artırılabileceği beklentilerinin oluşmasına neden olmuştur.

TCMB 2011 Temmuz ayı 2. dönem beklenti anketi açıklandı…

Merkez Bankasının anketine göre, 2011 yıl sonu enflasyon beklentisi Temmuz ayı ikinci dönem anketinde %7.33'e yükseldi. 12 ay ve 24 ay sonrasının yıllık TÜFE beklentisi de sırasıyla %6.92 ve %6.31’e yükseldi. Yıl sonu cari açık beklentisi de 66 milyar dolardan 68 milyar dolara, yıl sonu yıllık GSYH büyüme beklentisi de %6.1’e çıktı.

Tüketici güven endeksi Haziran ayında artarak 96.42 oldu...

TÜİK ve TCMB tarafından hazırlanan Tüketici Eğilim Anketi’nin sonucuna göre tüketici güven endeksi bir önceki aya göre %3.8 oranında artarak 96.42 seviyesine yükseldi.

Haziran ayı Merkezi Yönetim Brüt Borç Stoku açıklandı...

Haziran ayında merkezi yönetim brüt borç stoku 495.9 milyar TL düzeyinde gerçekleşirken, brüt borç stokunun 357.9 milyar lirasını Türk Lirası cinsi, 138 milyar lirasını da döviz cinsi borçlar oluşturdu. Merkezi yönetim brüt borç stokunun 362.7 milyar lirasını iç borç, 133.1 milyar lirasını da dış borç stokundan oluşuyor.

‐ Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler...

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

25.07.2011 Reel Kesim Güven Endeksi (Temmuz) 109.1 ‐‐

Kapasite Kullanım Oranı (Temmuz) 76.7 77.5

28.07.2011 Enflasyon Raporu 2011‐III ‐‐ ‐‐

29.07.2011 Dış Ticaret Açığı (Haziran) $10.06 mlyr $10.1 mlyr

VakıfBank

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu

25 Temmuz‐1 Ağustos 2011

(2)

2

İşsizlik Oranı 2011 Yılının Geri Kalanında Nasıl Bir Seyir İzleyecek?

Dünya ekonomisi 2007 yılının sonlarında başlayan krizin ardından 2009 yılında sert bir biçimde küçülürken istihdam piyasası da ciddi oranda daralmış, global anlamda işsizlik oranları yüksek seviyelere ulaşmıştır.

Türkiye’de de işsizlik oranı bu süreçte %16.1 seviyelerine dek yükselirken, başlayan ekonomik toparlanma ile birlikte 2009 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren kademeli olarak gerileme trendine giren işsizlik oranının 2011 yılının Nisan ayında %9.9 ile yeniden kriz öncesi seviyelerini yakaladığı görülmektedir. Bu raporda işsizlik oranında yaşanan bu sert gerilemenin nedenleri ile istihdam ve verimlilik arasındaki ilişki incelenmiş ve son olarak da büyüme ve enflasyon oranı beklentilerimiz çerçevesinde 2011 yılına ilişkin işsizlik oranı beklentimize yer verilmiştir.

2010 yılının Nisan ayında %12.0 olan işsizlik oranı, bu yılın aynı ayında 2.1 puan gerileyerek

%9.9 olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı Nisan ayında mevsimsellikten arındırılmış işgücüne katılma oranı ise bir önceki döneme göre 1 puanlık artışla %49.9 oranında gerçekleşirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı ise aylık bazda 0.1 puanlık artışla

%10 seviyesinde gerçekleşmiştir. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranının verileri incelendiğinde işsizlik oranına göre nispeten daha istikrarlı bir düşüş dikkati çekmektedir.

Diğer yandan mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış işsizlik oranında Nisan ayında yaşanan hafif yükseliş, işsizlik oranında yaşanan bu azalmada etkili olan istihdam artışının mevsimsel etkilere çok da bağlı olmadığını göstermektedir. Bu gelişmelerle birlikte 2011 yılı Nisan döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 454 bin kişi artarak, 23 milyon 955 bin kişiye yükselmiştir.

2011 yılının Nisan ayında 15‐24 yaş aralığında olan genç nüfusta işsizlik oranı ise geçen yılın aynı ayına göre 3.3 puanlık bir azalışla %17.9 seviyesine gerilemiştir. Bu yaş aralığındaki nüfusta işsizlik oranında meydana gelen düşüşte aynı yaş aralığı için tarım dışı işsizlik oranında meydana gelen azalmanın etkili olduğu görülmektedir. Böylece tarımda meydana gelen istihdam artış ve azalışlarının, tarım dışı sektörler kadar genç nüfus işsizlik oranı üzerinde etkili olmadığı söylenebilir.

9.9 10

12.5

8 10 12 14 16 18 20

İşsizlik Oranı(%)

Mev. Ve Tak. Ar. İşsizlik Oranı(%) Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) Grafik‐1

Kaynak: TÜİK

10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0

Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Nis.08 Ağu.08 Ara.08 Nis.09 Ağu.09 Ara.09 Nis.10 Ağu.10 Ara.10 Nis.11

15‐24 Yaş Arası Nüfusun İşsizlik Oranı (%)

15‐24 Yaş Arası Nüfusun Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%)

17.9 21 Grafik‐2

Kaynak: TÜİK

(3)

düzelmed oranında performa

İşsizlik O

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

Oca.05

Grafik‐3

Kaynak: T

8 10 12 14 16 18 Grafik‐4

Kaynak: T

4 6 8 10 12 14 16

1989

Kaynak: T Grafik‐5

den kaynakla ki yapısal sor ansı konjonktü

Oranının 201

May.05 Eki.05 Mar.06 Ağu.06

TÜİK,VakıfBank

2005 2009 TÜİK

1989 1991 1993 1995

Gerç TÜİK,VakıfBank

andığını göste runları gösteri ürel serideki s

11 yılında %1

Oca.07 Haz.07 Kas.07 Nis.08

İşsizlik Ora İşsizlik Ora İşsizlik Ora

İşsizlik Oranı

2006 2010

1995 1997 1999

İşsizlik Oran

çekleşen

ermektedir.

irken, özellikl ert iyileşmeni

10.0’a gerilem

Eyl.08 Şub.09 Tem.09 Ara.09 M10

nı (%) nı (Trend) nı (Cycle)

(%)

2007 20

2011

2001 2003 2005

nı (%)

Tahmin Edil

Hala yüksek e 2011 yılının in sebebini de

mesini bekliy

‐3

‐2

‐1 0 1 2 3 4 5

May.10 Eki.10 Mar.11

008

10.0

2007 2009 2011

len

Son yaşan ulaşan iş ayrıştırma konjonktü gerek tren yaşanan k itibaren çekerken, birlikte 2 trendin konjonktü çekmekte itibaren is arasındak iyileşmeni seviyelerde nın ilk çeyreğ e açıklayabilm Açıklanan yılında işs yıllarla kı incelendiğ aydaki aş benzediği yaşanan ulaşan işs seviyelerin Önümüzd etkilerin oranında görülebile hareketin sınırlı olm yoruz...

2011 yılın rakamlara önümüzde etmesi be işsizlik ora

bir m

görünmek büyüme 2011 yılı oluşturdu 2010 yılın

0

nan krizle bir şsizlik oranı, a tekniği k ür (cycle) kısım

nd gerekse de krizle birlikte 2 yükselmeye ekonomide y 2009 yılının

çok fazla d ürün sert bir ş

dir. 2010 yılı se konjonktü i farkın açılm in daha

seyreden tr ine ilişkin açı ektedir.

son veriler sizlik oranında ıyaslayabilme ğinde, 2009 v

ağı yönlü tre görülmekted krizin etkisiy sizlik oranının ne gerilediği

eki dönemde sona ermes bir miktar yu ecektir. Anca geçmiş yılla ası mümkün o

nın Nisan ayın a gerileyen eki aylarda d eklenirken, 20

anındaki düşü miktar yav ktedir. 2011 beklentimiz

işsizlik oran ğumuz eko nda %11.9 o

likte yüksek HP filtrele ullanılarak t mlarına ayrıştı e konjonktür e 2007 yılının so e başladığı yaşanan topa ortalarından değişmemesin şekilde geriled ının ikinci çe rel seri ile or ması, işsizlik o ziyade kon rend serisi is klanan yükse

r çerçevesin a izlenen tren

k için yanda ve 2010 hari endin birbirin ir. Böylece 20 yle yüksek n yeniden k

dikkat çek e ise olumlu m

si ile birlikt ukarı yönlü b ak bu yuka

ara kıyasla olabilecektir.

nda %9.9 ile t n işsizlik

da gerilemey 11 yılının gen üşün 2010 yılı vaşlaması 1 yıl sonun

%6.1 seviyes ını tahmin e onometrik m

larak açıklan

3

seviyelere me veya trend ve rıldığında, eğrilerinin onlarından dikkati rlanmayla n itibaren ne karşın diği dikkati yreğinden rijinal seri oranındaki njonktürel se işsizlik k büyüme

de, 2011 ndi geçmiş aki grafik ç ilk dört e oldukça 009 yılında seviyelere riz öncesi kmektedir.

mevsimsel te işsizlik ir hareket arı yönlü çok daha

tek haneli oranının ye devam neli için ise ına oranla mümkün na ilişkin sindeyken, tmek için modelimiz, an işsizlik

(4)

4 oranının 2011 yılında %10.0’a gerileyeceğine işaret etmektedir. Yaz aylarında tarım ve turizmin işgücüne olumlu katkısı ile birlikte tek haneli rakamlara gerileyen işsizlik oranının kış aylarına girilmesi ile birlikte sınırlı bir şekilde yükselmesi mümkün görünmektedir. Bununla birlikte Eylül ayı ile birlikte kamu memur alımlarının artacağı yönündeki beklentimiz işsizlik oranı beklentimizi desteklemektedir. 2011 yılı işsizlik oranı beklentimiz yıl içinde kriz öncesi seviyelere gerileyen işsizlik oranının yıllık olarak da kriz öncesi seviyeleri yakalayacağına işaret etmektedir. Diğer makroekonomik verilerde krizin ardından iyileşmenin daha hızlı gerçekleştiği görülürken, işsizlik oranının kriz öncesi seviyeleri yakalaması zaman almıştır. Bu durum aslında diğer makro ekonomik verilerden farklı olarak işsizlik oranında yapısal olarak izlenen katılığın bir sonucu olarak süpriz bir gelişme olarak değerlendirilmemelidir. 2011 yılına ilişkin işsizlik oranı beklentimiz, işsizlik oranında 2010 yılında izlenen hızlı düşüşün bir miktar ivme kaybedeceğine işaret etmesine karşın, işsizlik oranındaki toparlanmanın güçlü olduğunu yansıtmaktadır.

Verimlilik‐Reel Ücret ve İstihdam

Türkiye’de işgücü verimliliği 2011 yılının 1.

çeyreğinde yıllık olarak %7.2 oranında artarken, reel ücretlerde %3.6 oranında artış görülmüş, aynı dönemde istihdam ise %6.8 oranında artmıştır. İşgücü verimliliği ile reel ücretler arasındaki ilişki uluslararası literatürde pek çok kez incelenmiş, aralarında pozitif bir ilişki olduğu ortaya konmuş ve işgücü verimliliğinin arttığı durumlarda, üretimin arttığı ve üretimdeki artışın istihdamdaki artışı desteklediği dikkati çekerken, üretim artışıyla sağlanan karın ise ücretlere yansıtıldığı tespit edilmiştir. Türkiye’de de 2007 yılında gerçekleştirilen¹ bir çalışmada, imalat sektöründe işgücü verimliliğinde meydana gelen artışların uzun dönemde ücret artışlarını etkilediği tespit edilmiştir. Yukarıdaki grafik‘te Sanayi Üretim Endeksi’nin Çalışılan Saat Endeksine bölünmesiyle elde edilen ve mevsimsellikten arındırılan verimlilik endeksi ile yine mevsimsellikten arındırılmış çalışılan saat başına reel ücret endeksi gösterilmektedir. 2005 yılının 1.çeyreğinden itibaren verimlilik ile reel ücretler genelde paralel hareket etmiş, ancak 2008 yılında yaşanan küresel kriz ve krizden çıkış sürecinde aralarındaki paralellik bozulmuştur. Bu dönemde verimlilik düşerken, ücretlerin artmaya devam etmesinin nedeni olarak kriz döneminde merkezi yönetim tarafından uygulanan politikaların etkili olduğu söylenebilir. 2010 yılında yatay bir seyir izleyen verimlilik endeksi, son iki çeyrekte artış göstermiştir. Verimlilikte sınırlı da olsa devam eden artış önümüzdeki dönem için olumlu bir görünüm ortaya koyarken, bu durum 2011 yılı için %10 beklentimizi desteklemektedir.

1 Yrd.Doç.Dr. Şahabettin GÜNEŞ, İmalat Sektöründe Verimlilik ve Reel Ücret İlişkisi: Bir Koentegrasyon Analizi

80 85 90 95 100 105 110 115 120 125

130 Verimlilik Çalışılan Saat Başına Reel Ücret*

Grafik‐6

Kaynak: TÜİK

*Mevsimsellikten arındırılmış TÜFE ile deflate edilmiştir.

(5)

5

TÜRKİYE

Sektörler (Sabit Fiyatlarla)

Sektör 2010 2010 2010 2010 2011

Payları I. II. III. IV. I.

(%) Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek

Tarım 3.9 0.6 1.3 ‐0.1 4.3 3.6

Sanayi 25.8 21.4 15.7 7.6 11.3 12.3

İnşaat 5.8 8.3 20.4 22.1 17.5 14.8

Ticaret 13.8 20.5 13.9 7.3 13.1 17.2

Ulaş. ve Haber. 15.2 12.1 10.4 6.9 12.9 12.2

Mali Kur. 12.2 4.4 7.3 6.3 10.3 9.1

Konut Sah. 5.0 1.8 1.7 2.9 1.2 2.2

Eğitim 2.2 1.2 0.9 ‐0.7 0.9 3.2

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.4 4.2 2.1 ‐1.4 ‐0.7 2.5

Vergi‐Süb. 9.0 17.3 13.9 8.2 13.3 17.1

GSYİH 12.0 10.3 5.2 9.2 11.0

Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek)

Sektörel Büyüme Hızları (%) 11

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3 2010Q1 2010Q3 2011Q1

Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

Sektörel Büyüme Hızları (%)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% q‐q) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% y‐y)

(6)

6

‐30.00

‐20.00

‐10.00 0.00 10.00 20.00 30.00

Mar.07 May.07 Tem.07 Eyl.07 Kas.07 Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11 May.11

İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

Harcama Bileşenleri (Sabit Fiyatlarla)

Sektör Payları (%)

2010 I.

Çey

2010 II.

Çey 2010

III.

Çey 2010

IV.

Çey.

2011 I.

Çey.

Yer. Hanehalkı Tük. Har.

73.1 7.3 3.1 4.8 8.4 11.6

Dev. Nihai Tük. Har.

9.7 0.6 4.7 ‐0.9 3.2 6.7

Gay. Safi Ser. Oluş.

26.4 16.8 28.4 29.9 42.1 33.6

Kamu Sektörü

3.0 13.5 15.4 13.5 17.1 4.8

Özel Sektör

23.5 17.3 31.4 34.2 49.5 38.3

Mal ve Hiz. İhracatı

22.8 ‐0.8 12.5 ‐1.6 4.3 7.7

Mal ve Hiz. İthalatı

31.2 21.9 19.2 16.2 25.4 26.9

GSYİH

12.0 10.3 5.2 9.2 11.0

Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Hızları (%)

Sanayi Üretim Endeksi

‐12

‐10

‐8

‐6

‐4

‐2 0 2 4 6 8 10

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

Kaynak:TÜİK‐ TCMB

Kaynak:TÜİK

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

(7)

7

‐60

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40 50

Aramalı İmalatı (Yıllık % Değ.)

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sermaye Mali İmalati (Yıllık % Değ.)

Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%)

Mayıs Ayı

2010 2011

Petrol Ürünleri 4.1 10.9

Tekstil 20.2 ‐3.3

Gıda 7.8 8.1

Kimyasal Madde 19.5 5.1

Ana Metal Sanayi 10.4 4.7

Metalik Olm. Diğ. Mineral 17.1 5.8

Taşıt Araçları 25.8 15.2

Elektrikli Teçhizat 36.4 12.4

Giyim

12.5 3.1

Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Oca.01 Tem.01 Oca.02 Tem.02 Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Aylık Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11 May.11

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

Kaynak: OSD,Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(8)

8

Kapasite Kullanım Oranı

76.7

50 55 60 65 70 75 80 85

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

45 55 65 75 85 95

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı

‐50.0 1,950.0 3,950.0 5,950.0 7,950.0 9,950.0 11,950.0 13,950.0 15,950.0 17,950.0 19,950.0

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)

Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 10,000.0 20,000.0 30,000.0 40,000.0 50,000.0 60,000.0 70,000.0 80,000.0

2003‐I 2003‐III 2004‐I 2004‐III 2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III 2010‐I 2010‐III 2011‐I

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Toplam Sanayide Verimlilik

85.0 90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0 125.0 130.0

Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Kaynak:TCMB

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

PMI Endeksi

30 35 40 45 50 55 60

Haziran 05 Eylül 05 Aralık 05 Mart 06 Haziran 06 Eylül 06 Aralık 06 Mart 07 Haziran 07 Eylül 07 Aralık 07 Mart 08 Haziran 08 Eylül 08 Aralık 08 Mart 09 Haziran 09 Eylül 09 Aralık 09 Mart 10 Haziran 10 Eylül 10 Aralık 10 Mart 11 Haziran 11

PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters

(9)

9

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Nis.04 Tem.04 Eki.04 Oca.05 Nis.05 Tem.05 Eki.05 Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

TÜFE (yıllık‐% değ.) Çekirdek‐I Endeksi

TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)

‐5 0 5 10 15 20 25

Oca.04 Nis.04 Tem.04 Eki.04 Oca.05 Nis.05 Tem.05 Eki.05 Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

ÜFE (yıllık‐%değ.)

0 5 10 15 20 25 30 35

Gıda Enerji Tüfe

Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.)

ÜFE Alt Sektörler (yıllık‐% değ.) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100 2300

100 120 140 160 180 200 220 240 260

Ocak 04 Haziran 04 Kasım 04 Nisan 05 Eylül 05 Mart 06 Ağustos 06 Ocak 07 Haziran 07 Kasım 07 Nisan 08 Eylül 08 Şubat 09 Temmuz 09 Aralık 09 Mayıs 10 Ekim 10

UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) Kaynak:Bloomberg

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25 30 35

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kaynak:TCMB

‐0.2 0.8

Gıda ve Alkolsüz İçecekler Giyim ve ayakkabı Lokanta ve Oteller Konut Ulaştırma Eğlence ve Kültür

Eğitim Yıllık

Aylık

(10)

10

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

4 5 6 7 8 9 10

Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11

12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi

Enflasyon Beklentileri

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Oca.00 Tem.00 Oca.01 Tem.01 Oca.02 Tem.02 Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi

40 50 60 70 80 90 100

Oca.04 May.04 Eyl.04 Oca.05 May.05 Eyl.05 Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10 May.10 Eyl.10 Oca.11 May.11

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti

‐4

‐2 0 2 4 6 8

2006M01 2006M04 2006M07 2006M10 2007M01 2007M04 2007M07 2007M10 2008M01 2008M04 2008M07 2008M10 2009M01 2009M04 2009M07 2009M10 2010M01 2010M04 2010M07 2010M10 2011M01 2011M04

Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)

Kaynak: İTO

Kaynak:Türk‐İş

(11)

11

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

10.0 9.9

8.0 9.0 10.0 11.0 12.0 13.0 14.0 15.0 16.0 17.0

2005M01 2005M05 2005M09 2006M01 2006M05 2006M09 2007M01 2007M05 2007M09 2008M01 2008M05 2008M09 2009M01 2009M05 2009M09 2010M01 2010M05 2010M09 2011M01

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000 27,000

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılım Oranı

44 45 46 47 48 49 50 51 52 53

0 5 10 15 20 25 30

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10

İş Arayanların Sayısı İşkur İstatistikleri

92 94 96 98 100 102 104 106 108 110

Sanayi İstihdam Endeksi Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

İşsizlik Oranı İşgücü Durumu

(12)

12

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 97.0 99.0 101.0 103.0 105.0 107.0 109.0 111.0 113.0 115.0

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Kaynak:TCMB Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(13)

13

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y)

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

Oca.03 Nis.03 Tem.03 Eki.03 Oca.04 Nis.04 Tem.04 Eki.04 Oca.05 Nis.05 Tem.05 Eki.05 Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y)

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐11000

‐9000

‐7000

‐5000

‐3000

‐1000 1000 3000

‐74000

‐64000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐12000

‐10000

‐8000

‐6000

‐4000

‐2000 0

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eki.09 Nis.10 Eki.10 Nis.11

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

(14)

14

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)

‐5 15 35 55 75 95 115 135 155 175

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10 Eyl.10 Şub.11

Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

Ara.03 Mar.0

4

Haz.04 Eyl.04 Ara.04 Mar.0

5

6

7

8

9

0

1 Haz.11

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0

Oca.02 May.0

2

Eyl.02 Oca.03 May.0

3

Eyl.03 Oca.04 May.0

4

Eyl.04 Oca.05 May.0

5

Eyl.05 Oca.06 May.0

6

Eyl.06 Oca.07 May.0

7

Eyl.07 Oca.08 May.0

8

Eyl.08 Oca.09 May.0

9

Eyl.09 Oca.10 May.1

0

Eyl.10 Oca.11 May.1

1

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Oca.04 Nis.04 Ağu.04 Kas.04 Mar.05 Tem.05 Eki.05 Şub.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Mar.08 Tem.08 Eki.08 Şub.09 Haz.09 Eyl.09 Oca.10 Nis.10 Ağu.10 Ara.10 Mar.11

Krediler (Yıllık % Değişim)

Bireysel ve Ticari Krediler

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:BDDK

Kaynak:BDDK

(15)

15

‐60

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0

Ara.06 Şub.07 Nis.07 Haz.07 Ağu.07

Eki.07 Ara.07 Şub.08 Nis.08 Haz.08 Ağu.08

Eki.10 Ara.10

Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam‐milyar TL)

Kaynak:TCMB

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35

‐25

‐15

‐5 5 15 25 35 45 55 65

Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)

Kaynak:TCMB

‐3 7 17 27 37 47 57

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

300.0 350.0 400.0 450.0 500.0 550.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10 Haz.10 Kas.10 Nis.11

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 110.0 120.0 130.0 140.0

200.0 220.0 240.0 260.0 280.0 300.0 320.0 340.0 360.0 380.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10 Haz.10 Kas.10 Nis.11

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 150

170 190 210 230 250 270 290 310

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11

Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam‐milyar TL)

(16)

16

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐5 0 5 10 15 20 25

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09 Nis.10 Ağu.10 Ara.10 Nis.11

Reel Faiz Nominal Faiz

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Ocak 2004 Nisan 04 Temmuz 04 Ekim 04 Ocak 05 Nisan 05 Temmuz 05 Ekim 05 Ocak 06 Nisan 06 Haziran 06 Eylül 06 Aralık 06 Mart 07 Haziran 07 Eylül 07 Aralık 07 Mart 08 Haziran 08 Eylül 08 Aralık 08 Mart 09 Haziran 09 Eylül 09 Aralık 09 Mart 10 Haziran 10 Eylül 10 Aralık 10 Mart 11

Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

TCMB (milyar $‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar $) Özel Sektör (milyar $)

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

50000000 60000000 70000000 80000000 90000000 10000000 11000000 12000000 13000000 14000000 15000000

10000000 20000000 30000000 40000000 50000000 60000000 70000000 80000000

M2 (milyar TL) M3 (milyar TL)

M1 (milyar TL‐sağ eksen)

Kaynak: TCMB