Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu. Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler... İşsizlik oranı Ocak ayında %11.9 olarak açıklandı...

(1)

‐Bu Haftaki Yazımız...

Cari İşlemler Açığının Finansman Kalitesinde Henüz Bir Düzelme Görülmüyor

Türkiye’de cari işlemler açığı Şubat 2011 itibariyle 12 aylık toplamda 54.8 milyar dolar ile tarihi rekor seviyelere ulaşırken, bu durum Türkiye’nin artan emtia fiyatlarından olumsuz etkilenmeye devam edeceği ve dış ticaret açığının sürebileceği endişelerine yol açmaktadır. Diğer yandan cari işlemler açığının yüksek seyrini koruduğu bir ortamda ülkeye sermaye girişinin güçlü olduğu görülürken, finans hesabındaki yükseliş de devam etmektedir. Bu yazımızda finans hesabı çerçevesi altında sermaye girişleri ve yabancı yatırımcıların davranışları incelenmiştir.

‐Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler...

İşsizlik oranı Ocak ayında %11.9 olarak açıklandı...

2011 yılının Ocak döneminde işsizlik oranı %11.9 olarak açıklanmıştır. Geçen senenin aynı döneminde %14.5 olan işsizlik oranı böylece geçen yıla göre 2.6 puan gerilemiştir. Ocak ayında mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı da aylık bazda gerileyerek %10.9 seviyesinden %10.6 seviyesinde gerçekleşmiştir.

Merkezi yönetim bütçe dengesi Mart ayında 6.1 milyar TL açık verdi...

2011 yılının Mart ayında bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı ayına göre %18.2 oranında artarak 20.7 milyar TL, bütçe giderleri ise %14.3 oranında artarak 26.8 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Bu sonuçlara göre 2011 yılı Mart ayında bütçe dengesi 6.1 milyar TL açık vermiştir. Faiz dışı fazla ise bir önceki yılın aynı ayına göre %19.3 oranında artarak 22.797 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.

Merkez Bankası’nın yeni başkanı Erdem Başçı

Durmuş Yılmaz’dan18 Nisan 2011 tarihinde boşalan Merkez Bankası Başkanlığına Erdem Başçı atandı. Merkez Bankası’nda Süreyya Serdengeçti ve Durmuş Yılmaz döneminde, Başkan Yardımcılığı yapan Erdem Başçı’nın Merkez Bankası’na atanmasını öngören kararname Cumhurbaşkanı tarafından imzalanarak, Resmi Gazete’de yayımlanmak üzere Başbakanlık’a gönderildi.

‐ Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler..

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

18.04.2011 Tüketici Güveni (Mart) 93.56 ‐‐

20.04.2011 Borç Stoku (Mart) 482.8 mlyr TL ‐‐

21.04.2011 Beklenti Anketi ‐‐ ‐‐

VakıfBank

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu

18‐25 Nisan 2011

(2)

2 Cari İşlemler Açığının Finansman Kalitesinde Henüz Bir Düzelme Görülmüyor

Türkiye’de cari işlemler açığı Şubat 2011 itibariyle 12 aylık toplamda 54.8 milyar dolar ile tarihi rekor seviyelere ulaşırken, bu durum Türkiye’nin artan emtia fiyatlarından olumsuz etkilenmeye devam edeceği ve dış ticaret açığının sürebileceği endişelerine yol açmaktadır. Diğer yandan cari işlemler açığının yüksek seyrini koruduğu bir ortamda ülkeye sermaye girişinin güçlü olduğu görülürken, finans hesabındaki yükseliş de devam etmektedir. Bu yazımızda finans hesabı çerçevesi altında sermaye girişleri ve yabancı yatırımcıların davranışları incelenmiştir.

Cari işlemler açığının 2011 yılının Şubat ayında kümülatif olarak (son on iki aylık toplam) artışını devam ettirmesi dikkat çekerken, cari işlemler açığının finansman kalitesi de önem kazanmıştır.

Finans tarafında bir önceki yılın Şubat ayında 2.47 milyar dolar olarak gerçekleşen net sermaye girişi bu yılın Şubat ayında %15.6 artışla 2.86 milyar dolar olmuştur. Doğrudan yatırımlar kalemi 2010 yılının tamamında olumsuz bir performans sergilerken bu performansını 2011 yılının Şubat ayında da devam ettirmiştir. Toplamda doğrudan yatırımların cari işlemler açığını karşılama oranının 2003‐2010 dönemi ortalaması olan %37.6’nın altına gerileyerek %12.1’e gerilemesi finansman kalitesine ilişkin endişe verici bir tablo oluştuğunu göstermektedir. Kısa vadeli sermaye hareketlerini de içeren portföy yatırımlarının ise 2011 yılı Şubat ayında güçlü görünümünü devam ettirdiği görülmektedir. Söz konusu kalemde Şubat ayında 1.5 milyar dolarlık giriş olurken, yabancı yatırımcıların hisse senedi piyasasında net satıcı oldukları ve borçlanma senetlerinde alım yönünde hareket ettikleri görülmektedir. Buna göre hisse senetlerinin yükümlülükler içindeki payı bir önceki aya kıyasla %13.2’den %9.1 seviyesine gerilerken, borç senetlerinin payı %86.7’den %90.8’e yükselmiştir. Cari açığın finansmanında portföy yatırımlarının yüksek yer tutması ise cari açığın finansman kalitesi üzerinde risk oluşturmaya devam etmektedir. Ağırlıklı olarak reel sektör ile bankacılık sektörünün yurt dışından borçlanmasını ifade eden diğer yatırımlar kaleminin ise 2011 yılı Şubat ayında bir miktar gerilediği görülmektedir. Buna rağmen diğer yatırımlar kalemi kümülatif toplamda 34.5 milyar dolar ile Şubat 2011 döneminde cari işlemler açığının finansmanında en büyük paya sahiptir. Son dönemde cari işlemler açığının en önemli finansman kalemi olan ve diğer yatırımlar altında görülen yurtdışından borçlanmanın ise Şubat ayında önemli ölçüde yavaşladığı görülmektedir. Bu durumda bankaların ve reel sektör firmalarının net olarak daha az borçlanma gerçekleştirmeleri etkili olmuştur.

Net hata noksan kaleminde Temmuz 2010’da başlayan artışın devam ettiği görülürken, geçen yılın tamamında 4.57 milyar dolar olarak gerçekleşen net hata noksan kaleminin, 2011 yılı Şubat ayında 3.26 milyar dolara ve 2011 yılının ilk iki ayında toplamda 5.50 milyar dolara yükselmesi dikkat çekmektedir. Net hata noksan kaleminde toplamda %143 oranında artış yaşanırken, bu kalemin yüksek artış oranıyla cari açığın ana finansman kaynağı olduğunu söylemek mümkündür. Kaynağı belli olmayan döviz giriş ve çıkışlarını gösteren kalem olarak ifade edilen net

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Şubat Grafik 1: Cari İşlemler Açığı Finansman Yapısı

(milyar $)

Doğrudan Yatırımlar Portföy Yatırımları Diğer Yatırımlar Rezerv Varlıklar Kaynak: TCMB

‐5000

‐3000

‐1000 1000 3000 5000 7000 9000 11000 13000 15000

Oca.03 Ağu.03 Mar.04 Eki.04 May.05 Ara.05 Tem.06 Şub.07 Eyl.07 Nis.08 Kas.08 Haz.09 Oca.10 Ağu.10

Grafik 2: Net Hata Noksan (12 Aylık Toplam ) 2011 Şubat 12 Aylık Toplam

Kaynak: TCMB

8069 (Milyon $)

(3)

3 hata noksan kalemindeki artışın tam olarak neden kaynaklandığını söylemek zor olmakla birlikte, Orta Doğu’da yaşanan siyasi gelişmelerin ardından yaşanan fon hareketlerinin ve bankaların gerçekleştirdiği bir takım işlemlerin sınıflandırılmasında yaşanan zorlukların etkili olduğu söylenebilmektedir.

Ödemeler dengesi altında portföy yatırımlarına bakarsak bir önceki aya göre azaldığı görülmektedir. 2010 yılı Aralık ayından itibaren hisse senetlerinden çıkış gerçekleşirken bunun Şubat ayında da devam ettiği görülmüştür. Borç senetlerine gelen alımlar ise devam etmiştir. Özellikle bankaların borç senetleri aracılığıyla Şubat ayında yurtiçi yerine yurtdışına borçlandıkları görülmektedir. Ancak borç senetlerine gelen alım devam etse de bu bir önceki aya göre azalmıştır.

Grafiklerden de görülebileceği gibi, yabancıların elindeki hisse senedi stokunda Mart ayının ikinci haftasından itibaren bir yükselme görülse de genel itibariyle yabancıların elinde bulundurdukları hisse senedi 2010 yılının Kasım ayından beri düşmektedir. Yabancıların elinde bulundurdukları hisse senetlerinin piyasa değerinin toplam hisse senetlerinin piyasa değerine oranında ise aynı tarihten itibaren düzenli bir düşüş görülmektedir. Devlet iç borçlanma senetlerinin (DİBS) seyrine bakıldığında ise yabancıların elindeki DİBS stokunun 2010 yılının Kasım ve Aralık aylarında bir miktar azalsa da 2010 yılının ilk ayından itibaren genelde yükselen bir seyir izlediği görülmektedir. DİBS’ler içinde yabancıların elinde bulundurdukları senetlerin payı ise 2009 yılının ortalarından beri düzenli olarak artmaktadır. Bu oran 2011 yılının Mart ayında %40 ile en yüksek seviyesine yükselmiştir. Bu veriler beraber değerlendirildiğinde, yabancıların hisse senedi piyasasından çıkarak daha yüksek faiz getirisi sağlayan DİBS’lerine kaydıkları söylenebilir.

Son dönemde önemli bir gündem maddesi olan gelişmekte olan ülkelere yönelik fon akımlarının karakteristiğinin incelenmesi Türkiye’nin ayrıştığı yerleri ve buna yönelik politika tercihlerinin belirlenmesi açısından yararlı görünmektedir. Yurtiçinde yabancıların hisse senedi payları düşerken DİBS’lerde tersi bir seyir izlendiği görülmektedir. Küresel bazda değerlendirildiğinde ise iki alternatif yatırım aracının benzer bir trend izlediği dikkat çekmektedir.

62 63 64 65 66 67 68 69

10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000

09.01.2009 09.03.2009 09.05.2009 09.07.2009 09.09.2009 09.11.2009 09.01.2010 09.03.2010 09.05.2010 09.07.2010 09.09.2010 09.11.2010 09.01.2011 09.03.2011

Grafik 3: Yabancıların Elindeki Hisse Senetleri

Stok (milyon dolar)

Piyasa Değeri Oranı (%, sağ eksen) Kaynak: TCMB, MKK

15 20 25 30 35 40 45

10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000

Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

Grafik 4: Yabancıların Elindeki DİBS'leri

Stok (milyon dolar)

Toplam İçindeki Payı (%, sağ eksen) Kaynak: TCMB

‐1.0

‐0.5 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0

‐8

‐6

‐4

‐2 0 2 4 6 8

06.01.2010 06.02.2010 06.03.2010 06.04.2010 06.05.2010 06.06.2010 06.07.2010 06.08.2010 06.09.2010 06.10.2010 06.11.2010 06.12.2010 06.01.2011 06.02.2011 06.03.2011

Kaynak: IMF

Grafik‐5: Gelişmekte Olan Ülkelere Fon Akışları (milyar $)

Hisse Senedi Tahvil (sağ eksen)

(4)

4 Cari işlemler açığının yüksek seyrettiği dönemde finansman kalemleri içinde bankaların ve reel sektörün yurtdışından sağladıkları borçlanma önemli bir paya sahiptir. Kamu kesiminin tasarruf açığının azalması ve mevcut kredilerin geri ödemesinin de gerçekleştirilmesi kamunun borçlanma içindeki ağırlığının da azalmasına neden olmuştur. 2007 yılının son çeyreğinde başlayan ve hızla küresel bir kimliğe kavuşan krizin etkisiyle bozulan likidite koşulları ve buna bağlı olarak azalan borç verme isteği bankaların ve reel sektörün yurtdışı fonlarının azalmasına neden olmuştur. Grafik 5’de de görüldüğü gibi söz konusu iki kesim net borç ödeyici konuma gelmişlerdir. Ancak 2010 yılında krizden çıkış sürecinin belirginleşmesi ile dış finansman olanaklarının canlanması kriz öncesi trendine geri dönülmesini sağlamıştır. Son dönemde Merkez Bankası’nın yurtiçi kredi büyümesini yavaşlatmak amacıyla aldığı önlemlerin bankaların kredi verilebilir fonlarının maliyetlerini artırması bankaların yurtdışı fonlara olan talebini yükseltmektedir. Bu durumda önümüzdeki dönemde diğer yatırımlar olarak sınıflandırılan ve yurtdışı borçlanmaları içeren kalemin finansman içindeki payının artması söz konusu olabilecektir.

Sonuç olarak, Şubat ayı itibariyle cari işlemler açığının yüksek seyrini koruduğu görülmektedir. Yılın ilk iki ayında 5.5 milyar dolara ulaşan net hata noksan kaleminin seyri de yine önemli bir gelişme olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu raporda daha çok yoğunlaştığımız finansman tarafında ise kriz sonrası toparlanma sürecinde hakim olan trendin devam ettiği görülmektedir. Doğrudan yatırımların düşük seyri devam ederken, borçlanma finansmanın en büyük payı olmaya devam etmektedir. Buna ek olarak portföy yatırımlarında ise yabancı yatırımcıları hisse senedi ve DİBS yatırım araçları arasındaki hareketleri dikkat çekici bir diğer unsur olarak görünmektedir. Özetle cari işlemler açığının finansman kalitesindeki bozulma finansal istikrara ilişkin riskleri de beraberinde getireceğinden, önümüzdeki dönemde de söz konusu kalemlerdeki hareketler önemli olacaktır.

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

Kaynak: TCMB

Grafik‐6: Net Yurtdışı Borçlanma (yıllık, milyar $)

Bankalar Reel Sektör

(5)

5

TÜRKİYE

Sektörler Sektör 2009 2010 2010 2010 2010

Payları IV. I. II. III. IV.

(%) Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek Çeyrek

Tarım 4.1 8.6 4.2 7.2 15.6 8.2

Sanayi 25.4 23.8 25.5 25.8 21.8 24.2

İnşaat 5.6 5.3 5.6 5.7 5.4 5.7

Ticaret 13.3 12.5 13.0 13.2 11.8 13.0

Ulaş. ve Haber. 14.9 14.2 15.0 14.9 13.8 14.7

Mali Kur. 12.5 13.0 12.4 11.1 11.0 13.1

Konut Sah. 5.5 5.0 5.4 4.9 4.5 4.6

Eğitim 2.4 2.0 2.4 2.0 1.6 1.8

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.5 1.2 1.5 1.2 1.1 1.1

Vergi‐Süb. 8.6 8.2 8.6 8.6 8.0 8.5

GSYİH 5.9 12.0 10.3 5.2 9.2

Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek)

Sektörel Büyüme Hızları (%) 9.1

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3 2010Q1 2010Q3

Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

Sektörel Büyüme Hızları (%)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% q‐q) Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (% y‐y)

(6)

6

‐30.00

‐20.00

‐10.00 0.00 10.00 20.00 30.00

Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10

İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%)*

2009 IV.

Çey

2010 I.

Çey 2010

II.

Çey 2010

III.

Çey 2010

IV.

Çey.

Yer. Hanehalkı Tük. Har.

67.6 70.9 75.3 71.2 68.0 70.8

Dev. Nihai Tük. Har.

9.1 17.7 13.6 13.7 12.5 17.0 Gay. Safi Ser. Oluş.

22.0 16.5 18.1 19.1 17.4 20.2

Kamu Sektörü

3.8 4.4 3.0 3.9 3.8 4.6

Özel Sektör

18.3 12.1 15.1 15.3 13.6 15.6

Mal ve Hiz. İhracatı

23.1 23.1 20.5 22.1 20.8 20.9

Mal ve Hiz. İthalatı

26.9 25.2 25.4 27.3 25.4 28.2

GSYİH

5.9 12.0 10.3 5.2 9.2

Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%)

Sanayi Üretim Endeksi

‐6.0

‐4.0

‐2.0 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10 Ağu.10 Oca.11

Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

*2010 Q3 itibariyle

Kaynak:TÜİK

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

(7)

7

‐60

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40 50

Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10 Ağu.10 Oca.11

Aramalı İmalatı (Yıllık % Değ.)

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sermaye Mali İmalati (Yıllık % Değ.)

Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%)

Şubat Ayı

2010 2011

Petrol Ürünleri ‐15.9 47.5

Tekstil 26.4 3.3

Gıda 14.8 3.2

Kimyasal Madde 31.8 14.5

Ana Metal Sanayi 0.4 21.5

Metalik Olm. Diğ. Mineral 15.7 16.7

Taşıt Araçları 79.4 31.2

Elektrikli Teçhizat 35.4 29.4

Giyim 13.3 0.7

Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Oca.01 Kas.01 Eyl.02 Tem.03 May.04 Mar.05 Oca.06 Kas.06 Eyl.07 Tem.08 May.09 Mar.10 Oca.11

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11

Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Aylık Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0 220.0

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

Kaynak:OSD,Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(8)

8

Kapasite Kullanım Oranı

73.2

50 55 60 65 70 75 80 85

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

45 55 65 75 85 95

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı

‐50.0 1,950.0 3,950.0 5,950.0 7,950.0 9,950.0 11,950.0 13,950.0 15,950.0 17,950.0 19,950.0

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)

Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 10,000.0 20,000.0 30,000.0 40,000.0 50,000.0 60,000.0 70,000.0 80,000.0

2003‐I 2003‐III 2004‐I 2004‐III 2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III 2010‐I 2010‐III

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Toplam Sanayide Verimlilik

85.0 90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0

Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

Kaynak:TCMB

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

PMI Endeksi

30 35 40 45 50 55 60

PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters

(9)

9

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

3,99 3,77

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10 Eyl.10 Şub.11

TÜFE (yıllık‐% değ.) Çekirdek‐I Endeksi

TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)

10,08

‐5 0 5 10 15 20 25

ÜFE (yıllık‐%değ.)

0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10 Tem.10 Eyl.10 Kas.10 Oca.11 Mar.11

Gıda Enerji Tüfe

Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.)

ÜFE Alt Sektörler (yıllık‐% değ.) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

0 500 1000 1500 2000 2500

50 100 150 200 250

UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) Kaynak:Bloomberg

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kaynak:TCMB

‐0.2 0.8

Gıda ve Alkolsüz İçecekler Giyim ve ayakkabı Lokanta ve Oteller Konut Ulaştırma Eğlence ve Kültür

Eğitim Yıllık

Aylık

(10)

10

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

4 5 6 7 8 9 10

12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi

Enflasyon Beklentileri

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Oca.00 Tem.00 Oca.01 Tem.01 Oca.02 Tem.02 Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10 Tem.10 Oca.11

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi

40 50 60 70 80 90 100

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10 Eyl.10

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti

‐4

‐2 0 2 4 6 8

2006M01 2006M04 2006M07 2006M10 2007M01 2007M04 2007M07 2007M10 2008M01 2008M04 2008M07 2008M10 2009M01 2009M04 2009M07 2009M10 2010M01 2010M04 2010M07 2010M10 2011M01

Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)

Kaynak:TCMB

Kaynak:Türk‐İş

(11)

11

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

11.4

11

8.0 9.0 10.0 11.0 12.0 13.0 14.0 15.0 16.0 17.0

2005M01 2005M06 2005M11 2006M04 2006M09 2007M02 2007M07 2007M12 2008M05 2008M10 2009M03 2009M08 2010M01 2010M06 2010M11

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000 27,000

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılım Oranı

44 45 46 47 48 49 50 51 52 53

0 5 10 15 20 25 30

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10

İş Arayanların Sayısı İşkur İstatistikleri

85 90 95 100 105 110

Sanayi İstihdam Endeksi Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

İşsizlik Oranı İşgücü Durumu

(12)

12

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 97.0 99.0 101.0 103.0 105.0 107.0 109.0 111.0 113.0 115.0

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Kaynak:TCMB Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(13)

13

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y)

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eki.09 Nis.10 Eki.10

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y)

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐9000

‐7000

‐5000

‐3000

‐1000 1000 3000

‐64000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐10000

‐9000

‐8000

‐7000

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

(14)

14

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)

‐5 15 35 55 75 95 115 135 155 175

Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0

Oca.02 Eyl.02 May.03 Oca.04 Eyl.04 May.05 Oca.06 Eyl.06 May.07 Oca.08 Eyl.08 May.09 Oca.10 Eyl.10

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Oca.04 Nis.04 Ağu.04 Kas.04 Mar.05 Tem.05 Eki.05 Şub.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Mar.08 Tem.08 Eki.08 Şub.09 Haz.09 Eyl.09 Oca.10 Nis.10 Ağu.10 Ara.10

Krediler (Yıllık % Değişim)

Bireysel ve Ticari Krediler

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:BDDK

Kaynak:BDDK

(15)

15

‐60

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0

Ara.06 Şub.07 Nis.07 Haz.07 Ağu.07

Eki.07 Ara.07 Şub.08 Nis.08 Haz.08 Ağu.08

Eki.10 Ara.10

Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam‐milyar TL)

Kaynak:TCMB

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35

‐25

‐15

‐5 5 15 25 35 45 55 65

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11

Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)

Kaynak:TCMB

‐3 7 17 27 37 47 57

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

300.0 320.0 340.0 360.0 380.0 400.0 420.0 440.0 460.0 480.0 500.0

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 110.0 120.0 130.0

200.0 220.0 240.0 260.0 280.0 300.0 320.0 340.0 360.0 380.0

Oca.05 Ağu.05 Mar.06 Eki.06 May.07 Ara.07 Tem.08 Şub.09 Eyl.09 Nis.10 Kas.10

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 150

170 190 210 230 250 270 290 310

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11

Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam‐milyar TL)

(16)

16

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐5 0 5 10 15 20 25

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09 Nis.10 Ağu.10 Ara.10

Reel Faiz Nominal Faiz

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 160.0 180.0 200.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

TCMB (milyar TL‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL)

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

50000000 60000000 70000000 80000000 90000000 10000000 11000000 12000000 13000000 14000000

10000000 20000000 30000000 40000000 50000000 60000000 70000000

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11

M2 (milyar TL) M3 (milyar TL)

M1 (milyar TL‐sağ eksen)

Kaynak: TCMB

(17)

17

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

2011‐IMF Beklentisi (Nisan‐2011)

Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH

Gelişmiş Ülkeler 2.37 2.23 ‐0.28 7.78 102.94

Gelişmekte Olan Ülkeler 6.54 6.87 2.66 5.67 33.56

Tüm dünya 4.40 4.46 ‐‐ ‐‐ ‐‐

ABD 2.75 2.17 ‐3.24 8.53 99.52

Euro Bölgesi 1.62 2.26 0.03 9.90 87.28

Almanya 2.54 2.18 5.13 6.55 80.11

Fransa 1.64 2.14 ‐2.78 9.50 87.62

İtalya 1.05 1.95 ‐3.36 8.60 120.25

Macaristan 2.79 4.08 1.45 11.46 76.63

Portekiz ‐1.51 2.35 ‐8.72 11.93 90.55

İngiltere 1.65 4.20 ‐2.42 7.83 83.03

Japonya 1.39 0.15 2.30 4.88 229.08

Çin 9.59 4.98 5.71 4.00 17.08

Rusya 4.82 9.31 5.55 7.30 8.54

Hindistan 8.24 7.51 ‐3.66 ‐‐ 68.20

Brezilya 4.46 6.26 ‐2.58 6.70 65.71

G.Afrika 3.51 4.93 ‐4.36 24.4 39.55

TÜRKİYE 4.60 5.69 ‐8.03 11.44 39.41

Reel Büyüme (y/y)

(Çeyreklik) (%)

Enflasyon (y/y) (Aylık)

(%)

Cari Denge/GSYİH (Yıllık)

(%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2.8 2.7 ‐3.20 0.25 63.4

Euro Bölgesi 2 2.7 0.09 1 ‐10.60

Almanya 4 2.30 5.31 1 109

Fransa 1.50 2.20 ‐2.05 1.00 ‐36.00

İtalya 1.10 2.80 ‐2.08 1.00 105.20

Macaristan 1.90 4.50 ‐0.46 1.00 ‐37.30

Portekiz 1.20 3.90 ‐9.87 1.00 ‐47.70

İngiltere 1.50 4.00 ‐2.49 0.50 ‐28.00

Japonya 2.20 0.00 3.56 0.10 42.70

Çin 9.70 5.40 5.20 6.06 99.60

Rusya 4.50 9.50 4.05 8.00 ‐‐

Hindistan 8.20 8.82 ‐3.18 5.75 ‐‐

Brezilya 5.04 6.30 ‐1.51 11.75 114.50

G.Afrika 3.80 3.70 ‐2.83 5.50 9.00

Türkiye 9.20 3.99 ‐2.32 6.25 93.43