VakıfBank. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar. Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu Haziran Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

(1)

Mart ayında işsizlik oranı %13.7 olarak açıklandı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2010 yılının Mart ayında işsizlik oranı, Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar olarak bizim beklentimiz olan %13’ün üzerinde %13.7 olarak gerçekleşmiştir. Geçen yılın aynı döneminde %15.8 olan işsizlik oranı böylece yıllık bazda 2.1 baz puan gerilemiştir. Mart ayında mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranının ise %12.7 seviyesinde kaldığı görülürken, bu durum aşağı yönlü trendin, Mart ayında bir miktar duraksadığına işaret etmektedir. Mart ayında tarım dışı işsizlik oranı ise geçen yılın aynı dönemine göre 2.2 puanlık azalışla %16.7 seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye genelinde işgücüne katılım oranı Mart 2010 döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre 1.7 puanlık artışla % 48.2 olarak gerçekleşmiştir.

Mayıs ayında merkezi yönetim bütçesi 5.812 milyar TL fazla verdi.

Maliye Bakanlığı verilerine göre, Mayıs ayında merkezi yönetim bütçesi 5.812 milyar TL fazla verdi. Böylece bütçe dengesi, Ağustos 2008’den beri ilk kez aylık bazda fazla vermiş olurken, Ocak‐Mayıs döneminde ise bütçe açığı 9.98 milyar TL’ye gerilemiştir. Faiz dışı fazla ise Ocak‐Mayıs döneminde sert şekilde artarak 14.23 milyar TL’ye ulaşırken, bu yükselişte Mayıs ayında faiz dışı fazlanın 7.977 milyar TL yükselmesi rol oynamıştır. Bütçenin fazla vermesinde vergi gelirlerinin Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %28 arttması rol oynarken, giderler kaleminde faiz giderleri de %56 gerilemiştir.

2010 Mayıs ayında Tüketici güveni arttı.

2010 Mayıs ayında Tüketici Güven Endeksi, bir önceki aya göre %0.91 oranında arttı. Nisan ayında 85.80 olan endeks Mayıs ayında 86.58 değerine yükselirken, yıllık bazda endeste %4 civarında yaşanan artış, ekonomide toparlanma beklentilerinin yükseldiğine işaret etti. Tüketici güven endeksinde en yüksek aylık artış ise %3.12 ile satın alma gücünün 6 ay öncesine göre ilişkin kalemde yaşandı.

TCMB Haziran ayı toplantısında politika faiz oranını %6.50 seviyesinde tuttu.

Merkez Bankası Haziran ayı toplantısında borçlanma faiz oranı %6.50, borç verme faiz oranı %9.0 seviyesinde tutmaya devam etti. Kurul, temel (çekirdek) enflasyon göstergelerinin yıl sonu hedefinin altında ve orta vadeli hedeflerle uyumlu seyretmeye devam edeceğini belirtirken, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düşüşün ve emtia fiyatlarındaki gevşemenin etkisiyle enflasyonun Nisan Enflasyon Raporu’nda öngörülenden daha olumlu bir görünüm arz ettiğine ve bu durumun enflasyon beklentilerini de olumlu yönde etkilediğine dikkat çekti. Bu gelişmeler doğrultusunda Kurul, politika faiz oranlarının bir süre daha mevcut düzeylerde tutulması ve uzun süre düşük düzeylerde seyretmesi gerekebileceğini teyid etmiş oldu.

Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler...

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

21.06.2010 Merkezi Yönetim Borç Stoku (Mayıs) 456.9 milyar

22.06.2010 TCMB Beklenti Anketi (Haziran) %8.1

24.06.2010 Reel Kesim Güven Endeksi (Haziran) 115.1

VakıfBank

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE

21‐28 Haziran 2010

(2)

Grafik‐1

Cari işlemler dengesi Nisan ayında 4.361 milyar dolar ile 4.45 milyar dolar olan beklentimize paralel açık vermiştir. Böylece, Merkez Bankası tarafından yayınlanan ödemeler dengesi verilerine göre, 2010 yılının ilk dört ayına ilişkin toplam cari açık rakamı ekonomide yaşanan toparlanmaya bağlı olarak sert şekilde

%300 artarak 14.251 milyar dolar’a yükselmiştir.

Nisan ayı cari işlemler dengesinin alt kalemleri incelendiğinde; TÜİK tarafından Nisan ayında 5.456 milyar dolar olarak açıklanan dış ticaret dengesi, Merkez Bankası verilerine göre 3.994 milyar dolar düzeyinde açıklanırken, ekonomideki toparlanmaya bağlı olarak Ocak‐Nisan döneminde dış ticaret açığı, 2009 yılının ilk 4 ayına göre yaklaşık 5 kat artarak 12.455 milyar dolara ulaşmıştır.

Hizmetler Dengesi Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre %83 daralırken, Ocak‐Nisan döneminde de %58’lik daralma yaşayarak 619 milyon dolara gerilemiştir. Bu daralmada söz konusu dönemde bir önceki yılın aynı dönemine göre %10 azalan net turizm gelirleri rol oynamıştır. Önümüzdeki ayların yaz ayları olması nedeniyle net turizm gelirlerinde mevsimsel olarak yukarı yönlü hareket yaşanabilecektir. Gelir dengesinde ise döviz çıkışının Nisan ayında geçen yılın aynı ayına göre %30 azalmasına bağlı olarak, Ocak‐Nisan döneminde söz konusu çıkış %3’e yakın gerilemiştir.

Grafik‐2

Sermaye ‐ Finans hesaplarında bir önceki yılın Ocak‐Nisan döneminde 1.308 milyar dolar net sermaye çıkışı gerçekleşmişken, bu yılın aynı döneminde 15.464 milyar dolar tutarında net sermaye girişi olmuştur.

Doğrudan yatırımlar kaleminde bu yılın ilk 4 ayında gerçekleşen net sermaye girişi, 2009 yılının aynı dönemine oranla %38.5 azalarak 1.743 milyar dolar olarak gerçekleşirken, doğrudan yatırımlar kaleminde yaşanan düşüşler dikkat çekmektedir. Bu durum cari açığın finansman kalitesindeki bozulmayı

Kaynak:TCMB

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0 1000 2000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐10 0 10 20 30 40 50

60 Cari İşlemler Açığı Finansman Yapısı (milyar $)

Doğrudan Yatırımlar Portföy Yatırımları Diğer Yatırımlar Kaynak: TCMB

Kaynak: TCMB

(3)

yatırımlarında ise 2010 yılının ilk dört aylık döneminde 7.270 milyar dolar net sermaye girişi gerçekleşmiştir.

Yılın ilk 2 ayında sermaye çıkışı olan portföy yatırımlarının Mart‐Nisan döneminde düzelme göstermesi dikkat çekmektedir. Portföy yatırımları kaleminde, bu yılın Nisan ayında yurtdışında tahvil ihracı yoluyla 4.963 milyar dolar tutarında borçlanma gerçekleştirilirken, cari açığın finansmanında dikkat çeken kalem ise rezerv varlıklar olmuştur. Bir önceki sene 4.070 milyar dolar olan rezerv varlıkların 2010 yılı Ocak‐Nisan döneminde sert şekilde gerileyerek ‐5.092 milyar dolara gerilemesi dikkat çekmektedir.

Net hata noksan kaleminde ise Ocak ayından sonra başlayan düşüşün hızlanarak devam ettiği görülürken, Nisan ayında net hata noksan kalemindeki ‐3.077 milyar dolar ile negatif bakiye dikkat çekmektedir. Ödemeler dengesinde, cari işlemler hesabı ile sermaye finans hesabının toplamının sıfır olması beklenirken, bu durum uygulamada tam olarak böyle gerçekleşmeyebilir. Bu nedenle bahsedilen kalemlerdeki giriş ya da çıkışın tersi net hata ve noksan kalemine kaydedilir. Net hata ve noksan kalemindeki değişimler daha çok ithalat‐ihracat için mal hareketleri ve ödemeler arasındaki zaman uyuşmazlığından ya da ödemeler dengesinde yer alan kalemlerden elde edilen gelirlerin sistem dışına çıkarılmasından kaynaklanabilir.

2008 yılında 41.7 milyar dolar olan cari işlemler açığı, 2009 yılında krizin derinleşmesi ile birlikte %67 oranında daralarak 13.85 milyar dolara gerilerken, yılın ilk 4 ayında ise cari açığın bir önceki yılın aynı dönemine göre hızla %300 civarında bir artış yaşaması önemli görünmektedir. 2010 yılında küresel ekonomideki toparlanma beklentileri ve iç talepteki canlanma cari işlemler açığının yükselmeye devam etmesine neden olabilecektir. İç talepteki canlanmaya bağlı olarak daha çok ithal mallara talebin arttığı izlenmektedir. Geçtiğimiz hafta açıklanan Mayıs ayı bütçe gerçekleşmelerine baktığımızda ithalde alınan KDV gelirlerinin yılın ilk beş ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %58 oranında artması bu düşüncemizi destekler niteliktedir. Mayıs ayında Euro Bölgesi endişelerine bağlı olarak USD, TL karşısında değer kazanırken, ihracatın Mayıs ayında olumlu bir performans göstermesi mümkün olabilecektir. Ancak Yunanistan ile başlayan borç krizinin ardından, AB’nin büyüme performansına yönelik risklerin arttığı bir ortamda ihracatımızın yaklaşık %50’sini AB ülkeleriyle yaptığımız dikkate alındığında, dış talebe ilişkin belirsizliğin devam etmesi ihracat verileri üzerinde de risk oluşturabilecektir. Ters yönlü olan ihracat ile cari işlemler açığı arasındaki ilişki kriz döneminde bozulmasına karşın, toparlanma ile birlikte yeniden eski haline dönmeye başlamıştır. Bu bağlamda ihracatın önündeki riskler cari açık için de yeni olumsuzluklar doğurmaktadır. Geçtiğimiz yıl yaşanan krizle birlikte daralan cari açıkta önümüzdeki dönemde ise petrol fiyatları ve TL’deki seyir etkili olacaktır. Diğer yandan finansman kalemlerindeki bozulma dikkat çekerken, yıl sonu cari işlemler açığının 28 milyar dolara ulaşacağı yönündeki beklentimizin önündeki riskler de artmış görünmektedir. Bu nedenle önümüzdeki günlerde yıl sonu cari işlemler açığı beklentimizde yukarı yönlü revizyon gündeme gelebilecektir.

(4)

TÜRKİYE

AKTİVİTE GÖSTERGELERİ

Sektörler Sektör 2009 2009 2009 2009 2009

Payları I. II. III. IV. Yılsonu (%) Çey Çey Çeyrek Çeyrek

Tarım 9.7 0.8 6.5 3.6 1.5 3.3

Sanayi 23.2 ‐22.3 ‐11.7 ‐4.5 12.8 ‐7.2

İnşaat 5.2 ‐18.6 ‐21.1 ‐18.3 ‐6.6 ‐16.3

Ticaret 12.2 ‐26.2 ‐15.2 ‐7.2 10.3 ‐10.4

Ulaş. ve Haber. 14.4 ‐16.3 ‐10.3 ‐5.0 3.6 ‐7.1

Mali Kur. 12.1 10.8 7.5 7.8 8.1 8.5

Konut Sah. 5.2 4.5 4.8 3.8 3.4 4.1

Eğitim 2.1 0.7 1.3 3.3 3.1 2.0

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.3 0.8 2.9 4.5 4.9 3.2

Vergi‐Süb. 8.1 ‐21.9 ‐7.8 ‐8.1 6.3 ‐8.2

GSYİH ‐14.5 ‐7.7 ‐2.9 6.0 ‐4.7

Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek)

Sektörel Büyüme Hızları (%)

6.0

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3

Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

‐30.0

‐25.0

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐IV 2009‐Yıllık

Sektörel Büyüme Hızları (%)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma 2.3 4.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%)

Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%)

(5)

‐30.00

‐20.00

‐10.00 0.00 10.00 20.00 30.00

Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10

İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%)

2009 I.

Çey

2009 II.

Çey 2009

III.

Çey 2009

IV.

Çey 2009

Yıl sonu Yer. Hanehalkı Tük. Har. 70.6 ‐10.1 ‐1.8 ‐1.9 4.7 ‐2.3

Dev. Nihai Tük. Har. 11.4 5.1 0.5 5.2 17.9 7.8

Gay. Safi Ser. Oluş. 19.9 ‐27.6 ‐24.4 ‐18.5 ‐4.7 ‐19.2

Kamu Sektörü 3.8 11.8 0.2 ‐5.7 ‐8.6 ‐2.2

Özel Sektör 16.1 ‐32.2 ‐28.7 ‐21.0 ‐3.5 ‐22.3

Mal ve Hiz. İhracatı 25.3 ‐11.3 ‐11.0 ‐5.4 6.4 ‐5.4

Mal ve Hiz. İthalatı 25.3 ‐30.9 ‐20.6 ‐11.7 10.5 ‐14.4

GSYİH ‐14.5 ‐7.7 ‐2.9 6.0 ‐4.7

Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%)

Sanayi Üretim Endeksi

‐6.0

‐5.0

‐4.0

‐3.0

‐2.0

‐1.0 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

‐40.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐IV 2009 Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

(6)

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Aramalı İmalatı

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı Sermaye Mali İmalati

Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%)

Nisan Ayı

2009 2010

Petrol Ürünleri ‐33.2 18.7

Tekstil ‐19.2 22.0

Gıda ‐6.1 10.5

Kimyasal Madde ‐1.6 9.8

Ana Metal Sanayi ‐24.3 8.8

Metalik Olm. Diğ. Mineral ‐19.4 18.3

Taşıt Araçları ‐50.3 30.1

Makine Teçhizat ‐34.6 35.6

Giyim ‐9.0 15.8

Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Oca.01 Ağu.01 Mar.02 Eki.02 May.03 Ara.03 Tem.04 Şub.05 Eyl.05 Nis.06 Kas.06 Haz.07 Oca.08 Ağu.08 Mar.09 Eki.09

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 1400000 1600000 1800000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10

Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Aylık Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0 190.0

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:OSD,Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(7)

Kapasite Kullanım Oranı

50 55 60 65 70 75 80 85

Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10 May.10

Kapasite Kullanım Oranı (%)

45 55 65 75 85 95

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı

‐50.0 450.0 950.0 1,450.0 1,950.0 2,450.0 2,950.0 3,450.0 3,950.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)

Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 5,000.0 10,000.0 15,000.0 20,000.0 25,000.0 30,000.0 35,000.0 40,000.0

2003‐I 2003‐III 2004‐I 2004‐III 2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Toplam Sanayide Verimlilik

80.0 85.0 90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0 125.0

2005‐I II III IV 2006‐I II III IV 2007‐I II III IV 2008‐I II III IV 2009‐I II III IV

Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(8)

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

Haberleşme Eğlence ve kültür Ulaştırma Konut Lokanta ve oteller Giyim ve ayakkabı

Gıda ve alkolsüz …

Aylık Yıllık TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

9.1

5.46

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10

TÜFE (yıllık‐% değ.) Çekirdek‐I Endeksi

TÜFE Harcama Grupları

9.21

‐5 0 5 10 15 20 25

Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10

ÜFE (yıllık‐%değ.)

0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10 May.10

Gıda Enerji Tüfe

Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.)

ÜFE Alt Sektörler Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800

50 70 90 110 130 150 170 190 210 230

UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25

Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB

Kaynak:Bloomberg

(9)

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

4 5 6 7 8 9 10

Nis.06 Ağu.06 Ara.06 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Nis.08 Ağu.08 Ara.08 Nis.09 Ağu.09 Ara.09 Nis.10

12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi

Enflasyon Beklentileri

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Oca.00 Eyl.00 May.01 Oca.02 Eyl.02 May.03 Oca.04 Eyl.04 May.05 Oca.06 Eyl.06 May.07 Oca.08 Eyl.08 May.09 Oca.10

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi

40 50 60 70 80 90 100

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti

‐4

‐2 0 2 4 6 8

2006M01 2006M04 2006M07 2006M10 2007M01 2007M04 2007M07 2007M10 2008M01 2008M04 2008M07 2008M10 2009M01 2009M04 2009M07 2009M10 2010M01 2010M04

Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)

Kaynak:TCMB

Kaynak:Türk‐İş

(10)

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

İşsizlik Oranı

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

2005M01 2005M05 2005M09 2006M01 2006M05 2006M09 2007M01 2007M05 2007M09 2008M01 2008M05 2008M09 2009M01 2009M05 2009M09 2010M01

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler İşgücü Durumu

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılım Oranı

45 46 47 48 49 50 51 52 53

0 5 10 15 20 25 30

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

İş Arayanların Sayısı İşkur İstatistikleri

85 90 95 100 105 110

Sanayi İstihdam Endeksi Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(11)

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 97.0 99.0 101.0 103.0 105.0 107.0 109.0 111.0 113.0 115.0

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Kaynak:TÜİK Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(12)

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Haz.03 Kas.03 Nis.04 Eyl.04 Şub.05 Tem.05 Ara.05 May.06 Eki.06 Mar.07 Ağu.07 Oca.08 Haz.08 Kas.08 Nis.09 Eyl.09 Şub.10

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y)

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y)

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0 1000 2000 3000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Oca.03 Ağu.03 Mar.04 Eki.04 May.05 Ara.05 Tem.06 Şub.07 Eyl.07 Nis.08 Kas.08 Haz.09 Oca.10

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐9000

‐8000

‐7000

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

(13)

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

1999Q1 1999Q4 2000Q3 2001Q2 2002Q1 2002Q4 2003Q3 2004Q2 2005Q1 2005Q4 2006Q3 2007Q2 2008Q1 2008Q4 2009Q3

Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)

‐5 15 35 55 75 95 115 135 155 175

Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

Oca.02 Eki.02 Tem.03 Nis.04 Oca.05 Eki.05 Tem.06 Nis.07 Oca.08 Eki.08 Tem.09 Nis.10

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Krediler (Yıllık % Değişim)

Bireysel ve Ticari Krediler

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:BDDK

Kaynak:BDDK

(14)

‐60.0

‐50.0

‐40.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10

Bütçe Dengesi (12 Aylık‐milyar TL)

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

150.0 170.0 190.0 210.0 230.0 250.0 270.0 290.0

Bütçe Gelirleri (12 aylık‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık‐milyar TL)

60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 110.0 120.0

200.0 220.0 240.0 260.0 280.0 300.0 320.0 340.0 360.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

300.0 320.0 340.0 360.0 380.0 400.0 420.0 440.0 460.0 480.0

Oca.05 May.05 Eyl.05 Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35

‐25

‐15

‐5 5 15 25 35 45

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10

Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)

‐2 8 18 28 38 48 58

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

(15)

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐1 4 9 14 19 24 29

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09

Reel Faiz Nominal Faiz

50000000 60000000 70000000 80000000 90000000 10000000 11000000

10000000 15000000 20000000 25000000 30000000 35000000 40000000 45000000 50000000 55000000 60000000

Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

M2 (milyar TL) M3 (milyar TL)

M1 (milyar TL‐sağ eksen)

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09 Nisan 10

Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

TCMB (milyar TL‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL)

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

(16)

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

2010‐IMF Beklentisi (Nisan‐2010)

Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH

Gelişmiş Ülkeler 2.32 1.49 ‐0.44 8.39 ‐

Gelişmekte Olan Ülkeler 6.34 6.19 2.07 ‐ ‐

Tüm dünya 4.21 3.67 ‐ ‐ ‐

ABD 3.10 2.13 ‐3.29 9.41 92.56

Euro Bölgesi 0.96 1.13 ‐0.03 10.52 ‐

Almanya 1.21 0.91 5.45 8.62 76.70

Fransa 1.52 1.20 ‐1.92 9.98 84.24

İtalya 0.84 1.40 ‐2.79 8.70 118.63

Macaristan ‐0.16 4.28 ‐0.42 ‐ ‐

Portekiz 0.29 0.84 ‐8.97 11.00 ‐

İngiltere 1.33 2.72 ‐1.66 8.25 78.19

Japonya 1.89 ‐1.40 2.84 5.07 227.77

Çin 10.04 3.12 6.23 ‐ ‐

Rusya 4.00 7.00 5.14 ‐ ‐

Hindistan 8.77 13.16 ‐2.17 ‐ ‐

Brezilya 5.49 5.10 ‐2.91 ‐ ‐

G.Afrika 2.59 5.78 ‐4.95 ‐ ‐

TÜRKİYE 5.20 9.73 ‐3.98 ‐ ‐

Reel Büyüme (y/y)

(Çeyreklik) (%)

Enflasyon (y/y) (Aylık)

(%)

Cari Denge/GSYİH (%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2.5 2.2 ‐2.90 0.25 63.3

Euro Bölgesi 0.6 1.5 ‐0.60 1.00 ‐18.00

Almanya 1.6 1.20 4.80 1 91

Fransa 1.20 1.70 ‐1.50 1.00 ‐38.00

İtalya 0.60 1.40 ‐3.40 1.00 105.40

Macaristan 0.10 5.70 0.40 5.25 ‐28.70

Portekiz 1.70 0.70 ‐10.1 1.00 ‐38.30

İngiltere ‐0.20 3.70 ‐1.30 0.50 ‐18.00

Japonya 4.60 ‐1.20 2.80 0.10 40.70

Çin 11.90 2.80 7.80 5.31 106.60

Rusya 2.90 6.00 3.20 8.00 ‐

Hindistan 8.60 13.33 ‐2.41 3.75 ‐

Brezilya 4.29 5.26 ‐1.56 9.50 116.00

G.Afrika 1.60 4.80 ‐3.20 6.50 15.00

Türkiye 6.00 9.1 ‐2.30 6.50 85.8

(17)

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER

2008 2009 En Son Yayımlanan 2010

BEKLENTİ Reel Ekonomi

GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 950 144 953 974 251 821 (2009 4. Çeyrek)

GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %) 0.7 ‐4.7 6.0 (2009 4. Çeyrek) %5.2

Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) ‐17.8 ‐9.5 17.0 (Nisan 2010) %7. 75

Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 73.4 (Mayıs 2010) %70.5

İşsizlik Oranı (%) 13.6 13.5 13.7 (Mart 2010) %13.2

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (Yıllık % Değişim) 10.06 6.52 9.1 (Mayıs 2010) %8.1

ÜFE (Yıllık % Değişim) 8.11 5.93 9.21 (Mayıs 2010) %9.3

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 83,380 107,051 108,890

(21.05.2010)

M2 434,205 494,024 516,687 (21.05.2010)

M3 458,383 520,674 545,190 (21.05.2010)

Emisyon 30,468 34,289 41,818 (28.05.2010)

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 70,075 70,689 71,861 (28.05.2010)

Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 15.00 6.50 6.50 (21.05.2010) %7.25

TRILIBOR O/N 15.00 6.50 6.50 (21.05.2010)

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı ‐41,947 ‐13,854 ‐4.361

(Nisan 2010) ‐28,000

İthalat ‐193,821 ‐134,401 14.922 (Nisan2010)

İhracat 140,799 109,672 9.466 (Nisan 2010)

Dış Ticaret Açığı ‐53,022 ‐24,729 ‐5.456 (Nisan 2010) ‐57,000

Kamu Ekonomisi (Milyon TL)

Bütçe Gelirleri 208.898 215,060 ^24.9 (Mayıs 2010)

Bütçe Giderleri 225.967 267,275 ^19.1 (Mayıs 2010)

Bütçe Dengesi ‐17.069 ‐52,215 ^5.8 (Mayıs 2010) ‐50,034

Faiz Dışı Denge 33.592 986 8.0 (Mayıs 2010) 6,716

Borç Stoku Göstergeleri

Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 274.8 330.0 343.2 (Nisan 2010)

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 105.5 111.4 113.7 (Nisan 2010)

Kamu Net Borç Stoku 271.6 302.9 (2009 3. Çeyrek)

(18)

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr 0312‐455 70 87

Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 80

Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 89

Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkars@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 88

Zeynep Burcu Çevik Ekonomist zeynepburcu.cevik@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 93

Seda Meyveci Araştırmacı seda.meyveci@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 85

Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 87

Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 86

Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 82

Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 90

Halide Pelin Kaptan Araştırmacı halidepelin.kaptan@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 83

Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır.

Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir.