VakıfBank. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar. Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu Mayıs Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

(1)

Sanayi Üretim Endeksi çift haneli büyüme sinyali verdi...

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Mart ayında Sanayi Üretim Endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %21.1 artarak Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar olarak %21.5 olan beklentimize paralel olarak (piyasa beklentisi:

%19.6) gerçekleşmiştir. Endeks Şubat ayına göre ise %16.3 oranında artmıştır.

Mart ayında takvim etkisinden arındırılmış endeks geçen yılın aynı ayına göre

%17.8 artış gösterirken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi bir önceki aya göre %0.9 artmıştır.

Cari açık Mart ayında beklentilerin üzerinde 4.32 milyar dolar olarak gerçekleşti...

Cari işlemler dengesi Mart ayında 4.32 milyar dolar açık vermiştir. Merkez Bankası tarafından yayınlanan ödemeler dengesi verilerine göre, 2010 yılının ilk üç ayına ilişkin toplam cari açık rakamı 9.95 milyar dolar’a yükselmiştir. Mart ayı cari işlemler hesabı verileri, dış ticaret ve sermaye girişine dair görünümün olumlu olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda, cari işlemler açığının, dünya ekonomisindeki kademeli toparlanmaya bağlı olarak, Türkiye ekonomisinde gözlenen kısmi canlanmanın devam etmesiyle 2010 yılında 28 milyar dolar düzeyinde gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz.

Türkiye'nin uzun vadeli ekonomi çerçevesini belirleyen mali kural kapsamında

%1'lik bütçe açığı hedefleniyor...

Başbakan Yardımcısı Babacan, geçtiğimiz hafta mali kuralın detayları hakkında bilgi verdi. Bu kapsamda mali kural uygulamasında, orta vadeli bütçe açığının GSYH’ye oranı (a*) %1 olarak alınırken, ortalama GSYH büyümesi (b*) %5 olarak öngörüldü. Denklemdeki her iki kısmın duyarlılık seviyeleri ise ‐0.33 olarak belirlendi. Açıklanan parametreler tahminlerimizle uyumlu bir görünüm sergilemektedir.

Bütçedeki olumlu performans Nisan ayında da devam etti...

Nisan ayında merkezi yönetim bütçe açığı, faiz ödemelerinin etkisiyle geçen yılın aynı ayına göre %371 oranında artarak 4.46 milyar lira oldu. Söz konusu ayda faiz dışı fazla (FDF) ise, %24.2 oranında artarak 2.597 milyar lira olarak gerçekleşti. Yılın ilk dört ayında ise bütçedeki olumlu performansın devam ettiği izlenirken, faiz dışı harcamalarda yaşanan %493 oranındaki sert artış olumlu bir görünüm sergilemektedir.

Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler...

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

17.05.2010 Tüketici Güven Endeksi (Nisan) %84.74 %85.8 (Açıklandı)

Hanehalkı İşgücü İstatistikleri (Şubat) %14.5 %14.4 (Açıklandı)

18.05.2010 TCMB PPK Faiz Kararı %6.5 %6.5

20.05.2010 Merkezi Yönetim Borç Stoku (Nisan) 453.8 mlyr ‐‐

21.05.2010 Beklenti Anketi (Mayıs.II.Dönem) ‐‐ ‐‐

VakıfBank

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr

Ankara, TÜRKİYE

17‐24 Mayıs 2010

(2)

Sanayi Üretimindeki artış büyüme rakamları için ümit verdi...

Grafik‐1

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Mart ayında Sanayi Üretim Endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %21.1 artarak, %21.5 olan beklentimize paralel olarak (piyasa beklentisi:

%19.6) gerçekleşmiştir. Endeks Şubat ayına göre ise

%16.3 oranında artmıştır. Mart ayında takvim etkisinden arındırılmış endeks geçen yılın aynı ayına göre %17.8 artış gösterirken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi Şubat ayındaki %1.6’lık artışın ardından bir önceki aya göre %0.9 artarak Lehman Brother’s‘ın iflasından önceki seviyeye geri dönmüştür. Mart ayı verileriyle üç aylık ortalama sanayi üretim endeksi büyümesi ise %17.2 ile yılın ilk çeyreği için çift haneli büyüme beklentilerimizi güçlendirmiştir.

Tablo‐1 Grafik‐4

MART 2008 MART 2010

Dayanıklı Tüketim Malları

137.1 ‐%8 ^126.3

Dayanıksız Tüketim Malları

105.3 %2.4 107.8

Ara Malları 121.3 %0 ^121.3

Sermaye Malları

145.9 ‐%22 ^114.3

Enerji 118.7 ‐%1.6 ^116.8

Toplam Sanayi 121.3 ‐%4 ^116.2

Kaynak:TÜİK

Büyüme oranının öncü göstergesi sanayi üretimindeki canlanmanın detayları incelendiğinde, bir çok sektörün

%20’nin üzerinde yıllık büyüme kaydettiği görülmektedir. İmalat sanayi büyümesi %23.9 olarak gerçekleşirken, Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış imalat sanayi aylık büyüme hızının ise %0.8 olduğu görülmektedir.

Sanayi üretim endeksinde bir önceki yıla göre yaşanan toparlanma dikkat çekerken, toplam sanayi üretiminin kriz öncesi 2008 yılı rakamlarına ise hala ulaşamadığı göze çarpmaktadır. Son açıklanan Mart 2010 sanayi üretim endeksinin 2 yıl öncesinin aynı dönem rakamından %4 oranında düşük olduğu görülmektedir. Kriz öncesi rakamlarına ne zaman ulaşılabileceğini söyleyebilmek için, endeksdeki canlanmaya, temel alt sektörler itibariyle bakmak gerekmektedir. Ara malı üretiminin kriz öncesi dönemdeki seviyelerine yükseldiği izlenirken, dayanıksız tüketim mallarında toparlanmanın başladığı görülmüştür. Dayanıklı tüketim mallarında ise iki yıl öncesine göre, yaklaşık %8 oranında gerileme yaşandığı görülmektedir. Bu sektördeki gerilemenin en önemli nedeni taşıt üretiminin kriz öncesi döneme göre yaklaşık %27 oranında düşmesidir. Sermaye mallarında ise dayanıklı tüketim malları kalemine nazaran çok daha kötü bir gerileme mevcuttur. Sermaye malları üretimi kriz öncesi

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0

Oca.09 Şub.09 Mar.09 Nis.09 May.09 Haz.09 Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Eki.09 Kas.09 Ara.09 Oca.10 Şub.10 Mar.10

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi (aylık %) Toplam Sanayi Üretim Endeksi (aylık % değişim)

Kaynak: TÜİK, TCMB

‐0.5

‐0.4

‐0.3

‐0.2

‐0.1 0 0.1 0.2 0.3 0.4

Sermaye Malları Enerji

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları

Ara Malları toplam sanayi

Kaynak: TÜİK (veriler yıllık % değişim olarak verilmiştir)

(3)

toparlanm başarama

Grafik‐2

Tablo‐2

etkisiyle

%5.2 sev resesyon Diğer yan getirirken

Türkiye'n

Mali kura limitler ge Bir mali k

•

Tahminlerim 2010‐I.çey 2010‐II.çey 2010‐III.çey 2010‐IV.çey 2010‐Yıl son

‐25

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

Kaynak: TC

Kaynak: Va

ma sürecine amıştır. Serma

yılın tamamın viyesine işar un ardından ndan son açık n, son dönemd

nin uzun vade al mali disiplin etiren bir mek kuralın 3 teme Bir veye birde Uymayan poli Uygulama pro

miz (%)

y y nu

Sanayi Üreti

CMB

kıfbank

girmiş fakat aye malı üreti

nda %3.50 or et etmekted 2010 yılında klanan veriler de, Euro Bölge

li ekonomi çe ni sağlamak am

kanizmadır.

el parçası vard en çok mali gö itika yapıcıları osedürünün g

GSYİH 11.4 6.0 3.3 1.3 5.2 m Endeksi (%)

Birinci Büyüm Beklen

2010 Mart mde gözlenen

Mart yılın

%17.

bekliy çift h açıkla dikka göste ranında bir b dir. Büyüme trendin üzer beklentimizin esi ekonomile

erçevesini beli macı ile bütçe

dır.

österge üzerin ı için belirlenm eliştirilmesi.

Büyüme Oranı Çeyrek me

timiz %11.4

ayına gelind n bu durum b

G

ayı sanayi ür ilk çeyreğind 2 artış) GSYİ yoruz. GSYİH haneli rakamla

anan diğer ön at çekerken, b ergelerinde bü üyüme yakala beklentilerim inde bir büyü n üzerinde bir erine yönelik s

irleyen mali k kalemlerine (

e sayısal hede miş bir maliyet

ı (%)

30.0 40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 90.0 100.0

Kayn

diğinde hala üyüme hızı üz

Grafik‐3

retim endeksin de sanayi üre H üzerindeki için I. çeyrek ara işaret etm ncü göstergele

bu durum 2.

üyümenin de anabilecekken miz ışığında

üme perfoma r büyüme yak sıkıntılar bu ol

kurala ilişkin d (harcama, geli

efleme, t,

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08

Türkiye PMI Tüketici Güv Mevsimsellik endeksi nak: TCMB, Reuters

kriz öncesi r zerinde risk ol

nin açıklanma etiminde gör olumlu etkis beklentilerim mektedir. Yılın erdeki toparla çeyreğe yön vam ettiğine n, yıl sonu b Türkiye’nin nsına sahip o alanabileceği lasılıkları zayıf

detaylar açıkla ir, bütçe deng

Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 M09

en Endeksi kten ve Takvim etk

rakamlarını y uşturmaktadı

asıyla birlikte rülen artışın sinin kuvvetli miz yıllık bazda n ikinci çeyreğ nmanın sürüy nelik ekonom

işaret etmek büyüme tahm 2009 yılında olabileceği sö ihtimalini de flatmaktadır.

andı...

gesi, borç stok

May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10

isinden arındırılmış

akalamayı ır.

sona eren (ortalama i olmasını a %11.4 ile ğine ilişkin yor olması ik aktivite ktedir. Baz minimiz ise yaşanan öylenebilir.

gündeme

ku) sayısal

90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0 125.0

Mar.10

ş sanayi üretim

(4)

Türkiye’de Mali Kural Uygulaması

Makro ekonomik istikrarın sağlanmasında sağlam bir mali disiplin yapısı son derece önemlidir. Gelir dağılımında adaleti sağlamak, kaynak dağılımında etkinliği artırmak, iktisadi büyüme ve kalkınmayı gerçekleştirmek ve ekonomik istikrarı sürdürmek amacıyla Orta Vadeli Program’da (OVP) maliye politikalarının 2011 yılından itibaren mali kural çerçevesinde yürütüleceği açıklanmıştır. Geçtiğimiz hafta ise Başbakan Yardımcısı Babacan, mali kuralın detayları hakkında bilgi vermiştir.

Mali kuralın matematiksel formülünde birinci faktör olarak kamu açığının milli gelire oranı yer almaktadır. Kamu açığının orta‐uzun vadeli açık hedefleri ile ilişkisi kurulurken, hedefe yakınsama katsayısı da modele eklenmiştir.

Mali kuralda yer alan ikinci faktör ise konjonktürün etkisidir. Büyümeyi etkileyen konjonktürel değişimlere yönelik bir katsayının modele eklenmesi ile kamu açığındaki uyarlama büyümenin uzun dönem ortalamasının üzerinde olduğu yıllarda daha yüksek, altında olduğu yıllarda daha düşük olacaktır. Bu kapsamda mali kural denklemi aşağıdaki gibidir:

∆a = y ( a(‐1) ‐ a*) + k (b ‐ b*)

∆a : Kamu açığındaki değişim / GSYİH

y : Kamu açığının orta‐uzun vadeli hedefine yakınsama hız katsayısı a(‐1) : Bir önceki yıl gerçekleşen kamu açığı / GSYİH

a* : Orta‐uzun vadede hedeflenen kamu açığı / GSYİH k : Döngüsel (konjonktürel) etkiyi yansıtma katsayısı b : GSYİH reel büyüme hızı

b* : GSYİH reel büyüme hızının uzun dönemli ortalaması

Bu bilgiler çerçevesinde uzun dönemde (10 yıl ve üzeri) sürdürülebilir kamu borcu ve açığı düzeyi için optimal parametre setine yönelik veriler şöyle açıklanmıştır. Orta vadeli bütçe açığının GSYİH’ye oranı (a*) %1 olarak alınırken, ortalama GSYİH büyümesi (b*) %5 olarak öngörülmüştür. Denklemdeki her iki parçanın duyarlılık seviyeleri ise (y ve k) ‐0.33 olarak belirlenmiştir. Açıklanan parametreler bizim tahminlerimiz ile uyumlu bir görünüm sergilemektedir. Mali kural uygulamasının başarıyla gerçekleşmesi halinde Türkiye ekonomisi için önemli bir kilometre taşı olacağı söylenebilir. Avrupa’da başta Yunanistan olmak üzere, Portekiz ve İspanya’nın bütçe açıkları ve borçlarıyla ilgili sorunların tartışıldığı bir ortamda Türkiye’de mali kurala geçilmesi ekonomimizin göreceli olarak daha güçlü olduğuna işaret etmektedir.

(5)

TÜRKİYE

AKTİVİTE GÖSTERGELERİ

Sektörler Sektör 2009 2009 2009 2009 2009

Payları I. II. III. IV. Yılsonu (%) Çey Çey Çeyrek Çeyrek

Tarım 9.7 0.8 6.5 3.6 1.5 3.3

Sanayi 23.2 ‐22.3 ‐11.7 ‐4.5 12.8 ‐7.2

İnşaat 5.2 ‐18.6 ‐21.1 ‐18.3 ‐6.6 ‐16.3

Ticaret 12.2 ‐26.2 ‐15.2 ‐7.2 10.3 ‐10.4

Ulaş. ve Haber. 14.4 ‐16.3 ‐10.3 ‐5.0 3.6 ‐7.1

Mali Kur. 12.1 10.8 7.5 7.8 8.1 8.5

Konut Sah. 5.2 4.5 4.8 3.8 3.4 4.1

Eğitim 2.1 0.7 1.3 3.3 3.1 2.0

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.3 0.8 2.9 4.5 4.9 3.2

Vergi‐Süb. 8.1 ‐21.9 ‐7.8 ‐8.1 6.3 ‐8.2

GSYİH ‐14.5 ‐7.7 ‐2.9 6.0 ‐4.7

Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek)

Sektörel Büyüme Hızları (%)

6.0

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3

Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

‐30.0

‐25.0

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐IV 2009‐Yıllık

Sektörel Büyüme Hızları (%)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma 2.3 4.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%)

Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%)

(6)

6

Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%)

2009 I.

Çey

2009 II.

Çey 2009

III.

Çey 2009

IV.

Çey 2009

Yıl sonu Yer. Hanehalkı Tük. Har. 70.6 ‐10.1 ‐1.8 ‐1.9 4.7 ‐2.3

Dev. Nihai Tük. Har. 11.4 5.1 0.5 5.2 17.9 7.8

Gay. Safi Ser. Oluş. 19.9 ‐27.6 ‐24.4 ‐18.5 ‐4.7 ‐19.2

Kamu Sektörü 3.8 11.8 0.2 ‐5.7 ‐8.6 ‐2.2

Özel Sektör 16.1 ‐32.2 ‐28.7 ‐21.0 ‐3.5 ‐22.3

Mal ve Hiz. İhracatı 25.3 ‐11.3 ‐11.0 ‐5.4 6.4 ‐5.4

Mal ve Hiz. İthalatı 25.3 ‐30.9 ‐20.6 ‐11.7 10.5 ‐14.4

GSYİH ‐14.5 ‐7.7 ‐2.9 6.0 ‐4.7

Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%)

Sanayi Üretim Endeksi

‐6.0

‐5.0

‐4.0

‐3.0

‐2.0

‐1.0 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)

‐25.00

‐20.00

‐15.00

‐10.00

‐5.00 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00

İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

‐40.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐IV 2009 Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

(7)

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Aramalı İmalatı

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı Sermaye Mali İmalati

Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%)

Mart Ayı

2009 2010

Petrol Ürünleri ‐40.7 33.5

Tekstil ‐19.9 25.4

Gıda ‐6.4 10.1

Kimyasal Madde ‐6.3 22.6

Ana Metal Sanayi ‐26.9 16.9

Metalik Olm. Diğ. Mineral ‐23.4 22.4

Taşıt Araçları ‐53.3 56.8

Makine Teçhizat ‐30.1 30.6

Giyim ‐17.6 14.1

Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Oca.01 Ağu.01 Mar.02 Eki.02 May.03 Ara.03 Tem.04 Şub.05 Eyl.05 Nis.06 Kas.06 Haz.07 Oca.08 Ağu.08 Mar.09 Eki.09

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 1400000 1600000 1800000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10

Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Aylık Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0 190.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:OSD,Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(8)

8

Kapasite Kullanım Oranı

50 55 60 65 70 75 80 85

Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

Kapasite Kullanım Oranı (%)

45 55 65 75 85 95

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı

‐50.0 450.0 950.0 1,450.0 1,950.0 2,450.0 2,950.0 3,450.0 3,950.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)

Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 5,000.0 10,000.0 15,000.0 20,000.0 25,000.0 30,000.0 35,000.0 40,000.0

2003‐I 2003‐III 2004‐I 2004‐III 2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Toplam Sanayide Verimlilik

80.0 85.0 90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0 125.0

2005‐I II III IV 2006‐I II III IV 2007‐I II III IV 2008‐I II III IV 2009‐I II III IV

Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(9)

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

Haberleşme Eğlence ve kültür Ulaştırma Konut Lokanta ve oteller Giyim ve ayakkabı Gıda ve alkolsüz içecekler

TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı Aylık Yıllık

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

10.19

5.64

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10

TÜFE (yıllık‐% değ.) Çekirdek‐I Endeksi

TÜFE Harcama Grupları

10.42

‐5 0 5 10 15 20 25

Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10

ÜFE (yıllık‐%değ.)

0 5 10 15 20 25 30 35

Gıda Enerji Tüfe

Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.)

ÜFE Alt Sektörler Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800

50 70 90 110 130 150 170 190 210 230

UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25

Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB

Kaynak:Bloomberg

(10)

10

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

4 5 6 7 8 9 10

Nis.06 Ağu.06 Ara.06 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Nis.08 Ağu.08 Ara.08 Nis.09 Ağu.09 Ara.09 Nis.10

12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi

Enflasyon Beklentileri

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Oca.00 Eyl.00 May.01 Oca.02 Eyl.02 May.03 Oca.04 Eyl.04 May.05 Oca.06 Eyl.06 May.07 Oca.08 Eyl.08 May.09 Oca.10

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi

40 50 60 70 80 90 100

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti

‐3

‐2

‐1 0 1 2 3 4 5 6 7

2006M01 2006M04 2006M07 2006M10 2007M01 2007M04 2007M07 2007M10 2008M01 2008M04 2008M07 2008M10 2009M01 2009M04 2009M07 2009M10 2010M01 2010M04

Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)

Kaynak:TCMB

Kaynak:Türk‐İş

(11)

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

İşsizlik Oranı

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

2005M01 2005M05 2005M09 2006M01 2006M05 2006M09 2007M01 2007M05 2007M09 2008M01 2008M05 2008M09 2009M01 2009M05 2009M09 2010M01

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler İşgücü Durumu

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılım Oranı

45 46 47 48 49 50 51 52 53

0 5 10 15 20 25 30

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

İş Arayanların Sayısı İşkur İstatistikleri

85 90 95 100 105 110

Sanayi İstihdam Endeksi Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(12)

12

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 97.0 99.0 101.0 103.0 105.0 107.0 109.0 111.0 113.0 115.0

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Kaynak:TÜİK Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(13)

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Haz.03 Kas.03 Nis.04 Eyl.04 Şub.05 Tem.05 Ara.05 May.06 Eki.06 Mar.07 Ağu.07 Oca.08 Haz.08 Kas.08 Nis.09 Eyl.09 Şub.10

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y)

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y)

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0 1000 2000 3000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Oca.03 Ağu.03 Mar.04 Eki.04 May.05 Ara.05 Tem.06 Şub.07 Eyl.07 Nis.08 Kas.08 Haz.09 Oca.10

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐9000

‐8000

‐7000

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

(14)

14

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

1999Q1 1999Q4 2000Q3 2001Q2 2002Q1 2002Q4 2003Q3 2004Q2 2005Q1 2005Q4 2006Q3 2007Q2 2008Q1 2008Q4 2009Q3

Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)

‐5 15 35 55 75 95 115 135 155 175

Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

Oca.02 Eki.02 Tem.03 Nis.04 Oca.05 Eki.05 Tem.06 Nis.07 Oca.08 Eki.08 Tem.09 Nis.10

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Krediler (Yıllık % Değişim)

Bireysel ve Ticari Krediler

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:BDDK

Kaynak:BDDK

(15)

‐60.0

‐50.0

‐40.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10

Bütçe Dengesi (12 Aylık‐milyar TL)

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

150.0 170.0 190.0 210.0 230.0 250.0 270.0 290.0

Bütçe Gelirleri (12 aylık‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık‐milyar TL)

60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 110.0 120.0

200.0 220.0 240.0 260.0 280.0 300.0 320.0 340.0 360.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

300.0 320.0 340.0 360.0 380.0 400.0 420.0 440.0 460.0 480.0

Oca.05 May.05 Eyl.05 Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35

‐25

‐15

‐5 5 15 25 35 45

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10

Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)

‐2 8 18 28 38 48 58

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

(16)

16

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐1 4 9 14 19 24 29

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09

Reel Faiz Nominal Faiz

50000000 60000000 70000000 80000000 90000000 100000000 110000000

100000000 150000000 200000000 250000000 300000000 350000000 400000000 450000000 500000000 550000000 600000000

Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

M2 (milyar TL) M3 (milyar TL)

M1 (milyar TL‐sağ eksen)

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09

Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

TCMB (milyar TL‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL)

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

(17)

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

2010‐IMF Beklentisi (Nisan‐2010)

Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH

Gelişmiş Ülkeler 2.32 1.49 ‐0.44 8.39 ‐

Gelişmekte Olan Ülkeler 6.34 6.19 2.07 ‐ ‐

Tüm dünya 4.21 3.67 ‐ ‐ ‐

ABD 3.10 2.13 ‐3.29 9.41 92.56

Euro Bölgesi 0.96 1.13 ‐0.03 10.52 ‐

Almanya 1.21 0.91 5.45 8.62 76.70

Fransa 1.52 1.20 ‐1.92 9.98 84.24

İtalya 0.84 1.40 ‐2.79 8.70 118.63

Macaristan ‐0.16 4.28 ‐0.42 ‐ ‐

Portekiz 0.29 0.84 ‐8.97 11.00 ‐

İngiltere 1.33 2.72 ‐1.66 8.25 78.19

Japonya 1.89 ‐1.40 2.84 5.07 227.77

Çin 10.04 3.12 6.23 ‐ ‐

Rusya 4.00 7.00 5.14 ‐ ‐

Hindistan 8.77 13.16 ‐2.17 ‐ ‐

Brezilya 5.49 5.10 ‐2.91 ‐ ‐

G.Afrika 2.59 5.78 ‐4.95 ‐ ‐

TÜRKİYE 5.20 9.73 ‐3.98 ‐ ‐

Reel Büyüme (y/y)

(Çeyreklik) (%)

Enflasyon (y/y) (Aylık)

(%)

Cari Denge/GSYİH (%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2.5 2.3 ‐2.90 0.25 57.9

Euro Bölgesi ‐2.2 1.4 ‐0.60 1.00 ‐15.00

Almanya ‐2.4 1.30 4.80 1 94

Fransa ‐0.30 1.60 ‐1.50 1.00 ‐37.00

İtalya ‐3.00 1.40 ‐3.40 1.00 107.90

Macaristan ‐4.00 5.90 0.40 5.25 ‐37.00

Portekiz ‐1.00 0.50 ‐10.1 1.00 ‐36.70

İngiltere ‐0.30 3.40 ‐1.30 0.50 ‐16.00

Japonya ‐1.00 ‐1.10 2.80 0.10 40.70

Çin 11.90 2.40 7.80 5.31 104.20

Rusya ‐3.80 6.00 3.20 8.00 ‐

Hindistan 6.00 14.86 ‐2.41 3.75 ‐

Brezilya 4.29 5.26 ‐1.56 9.50 116.00

G.Afrika ‐1.40 5.10 ‐3.20 6.50 15.00

Türkiye 6.00 10.19 ‐2.30 6.50 84.74

(18)

18

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER

2008 2009 En Son Yayımlanan 2010

BEKLENTİ Reel Ekonomi

GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 950 144 953 974 251 821 (2009 4. Çeyrek)

GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %) 0.7 ‐4.7 6.0 (2009 4. Çeyrek) 4.0%

Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) ‐17.8 ‐9.5 21.1 (Mart 2010) 7. 75%

Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 70.2 (Nisan 2010) 70.5

İşsizlik Oranı (%) 13.6 13.5 14.5 (Ocak 2010) 13.2%

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (Yıllık % Değişim) 10.06 6.52 10.19 (Nisan 2010) 8.1%

ÜFE (Yıllık % Değişim) 8.11 5.93 10.42 (Nisan 2010) 9.3%

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 83,380 107,051 107,597

(30.04.2010)

M2 434,205 494,024 507,787 (30.04.2010)

M3 458,383 520,674 534,729 (30.04.2010)

Emisyon 30,468 34,289 40,241

(30.04.2010)

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 70,075 70,689 72,951

(30.04.2010)

Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 15.00 6.50 6.50 (17.05.2010) %8.0

TRILIBOR O/N 15.00 6.50 6.50 (14.05.2010)

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı ‐41,947 ‐13,854 ‐4.322

(Mart 2010) ‐28,000

İthalat ‐193,821 ‐134,401 15.017 (Mart 2010)

İhracat 140,799 109,672 9.985 (Mart 2010)

Dış Ticaret Açığı ‐53,022 ‐24,729 ‐5.032 (Mart 2010) ‐57,000

Kamu Ekonomisi (Milyon TL)

Bütçe Gelirleri 208.898 215,060 ^20.718 (Nisan 2010)

Bütçe Giderleri 225.967 267,275 ^25.173 (Nisan 2010)

Bütçe Dengesi ‐17.069 ‐52,215 ^-4.455 (Nisan 2010) ‐50,034

Faiz Dışı Denge 33.592 986 ^2.597 (Nisan 2010) 6,716

Borç Stoku Göstergeleri

Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 274.8 330.0 452.7 (Şub 2010)

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 105.5 111.4 113.2 (Şub 2010)

Kamu Net Borç Stoku 271.6 302.9 (2009 3. Çeyrek)