VakıfBank. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar. Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu Mayıs Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

(1)

Enflasyonda artış sürüyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Nisan ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre %0.60 beklentilerin altında gerçekleşti.

Böylece, yıllık bazda TÜFE %9.56 seviyesinden %10.19 seviyesine yükselerek yeniden çift hanelere yükseldi. Çekirdek “I Endeksi” ise aylık bazda %1.14 oranında artmış böylece, yıllık çekirdek enflasyon baz etkisiyle de %4.42’den

%5.65 seviyesine yükselmiştir. 2010 yılı Nisan ayında Üretici Fiyatları Endeksi bir önceki aya göre %2.35 oranında beklentilerin oldukça üzerinde bir artış gerçekleştirdi. Yıllık bazda ise ÜFE %10.42 oranına yükselerek 2008 yılı Kasım ayının ardından ilk defa çift hanelere yükseldi.

Öncü ihracat verileri Nisan ayında %25.4’lük artışa işaret ediyor.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından yayımlanan verilere göre, Nisan ayında ihracat yıllık bazda %25.4 büyüyerek 9.4 milyar dolar oldu. İhracatta Mart ayında yaşanan hızlı artıştan sonra artış hızının zayıfladığı dikkat çekerken ihracat rakamlarının Ocak ve Şubat aylarına göre daha güçlü rakamlara işaret ettiği görülmektedir.

PMI endeksi Nisan ayında rekor seviyelere yükseldi.

Mart ayında 54.9 olan imalat sanayi PMI endeksi Nisan ayında rekor yüksek seviyesi olan 56’ya yükseldi. Türkiye imalat sanayi Nisan ayında tarihin en yüksek büyüme hızına ulaşarak, bir seneden uzun süredir büyümeye devam etti. Bu performansın temel nedeni, üretim hacmi ve yeni siparişlerdeki tarihi seviyelere yakın yüksek artış hızları oldu.

Tüketicinin güveni artıyor.

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi Nisan ayı nihai sonuçlarına göre, bir önceki aya göre %7.9 artarak 102.87 düzeyine yükseldi. Tüketici güveninin hem bir önceki aya göre hem de bir önceki yılın aynı ayına göre artış eğilimini sürdürüyor olması iç talebin ekonomik büyümeye verdiği katkının artmaya devam ettiğini yansıtmaktadır.

Enflasyon beklentilerindeki artış sürüyor.

Merkez Bankası Mayıs ayı birinci dönem Beklenti Anketine göre, 2010 yıl sonu enflasyon beklentisi %8.15 seviyesinden %8.57 seviyesine yükseldi. Merkez Bankası’nın kendi enflasyon tahminlerindeki yukarı revizyonun etkilerini de yansıtan yıl sonu enflasyon beklentileri yanında ankette 12 ay sonrası için enflasyon beklentisi ise %7.22’den %7.58’e yükseldi. Üç ay sonra politika faizinin ise %6.79 olması beklenirken 12 ay sonrası için politika faizi beklentisi %8.53 seviyesinde bulunuyor.

Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler...

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

10.05.2010 Sanayi Üretim Endeksi (Mart) %18.1 %21.5

11.05.2010 Cari İşlemler Dengesi (Mart) ‐2.6 Milyar $ ‐3.9 Milyar $

VakıfBank

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE

10‐17 Mayıs 2010

(2)

2 Enflasyonda artış sürüyor...

Grafik‐1

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Nisan ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre %0.60 artarak beklentilerimizin altında (beklentimiz:

%0.90) gerçekleşmiştir. Böylece, yıllık bazda TÜFE %9.56 seviyesinden %10.19 seviyesine yükselerek beklentilerimize paralel olarak yeniden çift hanelere yükselmiştir. Çekirdek enflasyon olarak bilinen enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç “I Endeksi” ise aylık bazda %1.14 oranında artmış böylece, yıllık çekirdek enflasyon baz etkisiyle de

%4.42’den %5.65 seviyesine yükselmiştir. Çekirdek enflasyonda yaşanan artış daha önce enflasyonla ilgili yayınladığımız raporlarımızda altını çizdiğimiz manşet enflasyondaki yükselişlerin öncül olduğu ve bu durumun çekirdek enflasyonu önümüzdeki dönemde artıracağı yönündeki beklentilerimizin doğruluğunu yansıtmaktadır.

Grafik‐2

TÜFE’nin beklentilerimizin altında gerçekleşmesinde gıda fiyatlarında yaşanan aylık artışın %0.14 oranıyla beklentilerimizin altında yer alması etkili olmuştur. Aylık bazda yaşanan sınırlı artışa rağmen gıda ana harcama grubunda yıllık bazda %11.76 oranında yaşanan sert artış gıda grubunun yıllık enflasyona en yüksek katkıyı yapmasına neden olmuştur. Aylık bazda en yüksek katkıyı ise beklentilerimize paralel giyim ve ayakkabı grubundan geldiği görülmektedir. Yeni sezonun başlamasıyla %10.58 oranında artan giyim ve ayakkabı grubunun aylık enflasyona katkısının 0.77 puan olduğu görülmektedir.

Haberleşme grubunda yaşanan düşüş ise tüketici enflasyonunun beklentilerin altında kalmasında etkili olan diğer bir sebep olmuştur. Faturalı hatlarda indirime gidilmesi ve faturasız hatlarda TL yükleme döneminin başlaması nedeniyle cep telefonu görüşme ücretlerinde yüksek oranlı azalışlar gözlenmiştir. Söz konusu gelişme aylık enflasyona 0.24 puan azaltıcı yönde etki yapmıştır.

Grafik‐3

Çekirdek enflasyon ve TÜFE’de yaşanan yükseliş yanında üretici fiyatlarındaki artışların Nisan ayında sert bir şekilde devam ettiği izlenmektedir. 2010 yılı Nisan ayında Üretici Fiyatları Endeksi bir önceki aya göre %2.35 oranında beklentilerin oldukça üzerinde bir artış gerçekleştirmiştir.

Yıllık bazda ise ÜFE %10.42 oranına yükselerek 2008 yılı Kasım ayının ardından ilk defa çift hanelere yükselmiştir.

ÜFE’de yaşanan artış önümüzdeki dönemde üreticilerin fiyatlarını tüketicilere yansıtmasıyla TÜFE üzerinde yukarı yönlü baskıları arttıracaktır. Bu durum TCMB’nin faiz arttıracağı beklentilerini gündeme getirebilecekken, şimdilik TCMB’nin ilk faiz arttırımına Temmuz ayında başlamasını bekliyoruz.

(yıllık‐% değ.)

10.19

5.65

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 May.04 Eyl.04 Oca.05 May.05 Eyl.05 Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

TÜFE Çekirdek‐I Endeksi

Haberleşme Eğlence ve kültür Ulaştırma Konut Lokanta ve oteller Giyim ve ayakkabı Gıda ve alkolsüz içecekler

TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı

Aylık Yıllık

Kaynak:TÜİK, Vakıfbank

10.42 29.89

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.04 May.04 Eyl.04 Oca.05 May.05 Eyl.05 Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

ÜFE Tarım

(yıllık‐% değ.) Kaynak:TÜİK

Kaynak:TÜİK

(3)

ve altın hariç “I Endeksi” aylık bazda %1.14 oranında artmış böylece, yıllık çekirdek enflasyon baz etkisiyle de

%5.41’den %5.65 seviyesine yükselmiştir. Çekirdek enflasyonda yaşanan bu artışın arkasında ise çekirdek enflasyon içinde kabul edilen giyim grubundaki mevsimsel yükselişler etkili olmuştur. Çekirdek enflasyon, enerji ve gıda gibi volatilitesi yüksek harcama gruplarının enflasyondaki ana seyri yansıtmaması nedeniyle manşet enflasyondan çıkarılarak hesaplanan, ABD başta olmak üzere pek çok ülkede kullanılan bir yöntemken, bu hesaplamaya giyim gibi mevsimsel hareket eden ana harcama gruplarının katılması çekirdek göstergelerindeki trendi mevsimsel artışların yaşandığı aylarda bozmaktadır. Nitekim her yılın Nisan ve Mayıs aylarında çekirdek TÜFE’de yaşanan artışlar bu duruma örnek oluşturmaktadır. Söz konusu çekirdek göstergelerindeki mevsimsel etkileri kaybetmek için TÜFE’den kısaltılmış ortalama (trimmed mean) kullanarak hesapladığımız çekirdek enflasyon göstergesi Grafik‐4’te incelenmektedir.

Grafik‐4

Kısaltılmış ortalama (trimmed mean) ile çekirdek enflasyon hesaplanması, kullanılan güncel çekirdek göstergelere göre daha düşük volatiliteye sahip olması nedeniyle çekirdek enflasyon hesaplamalarında önerilen bir yöntemdir. I endeksi çekirdek enflasyon olarak bilinen enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç bırakılarak hesaplanırken, kısaltılmış ortalama yönteminde sürekli aynı grupları manşet enflasyondan çıkarmak yerine seri içinde belirlenen frekanslarda maksimum ve minimum değerlerinin atılmasıyla çekirdek enflasyon hesaplanmaktadır.

Grafik‐4 detaylı incelendiğinde hesapladığımız kısaltılmış ortalamanın volatilitesinin çekirdek I endeksine göre oldukça düşük olduğu görülmektedir (%14‐%22 bandlarının çıkarılmasıyla hesaplanan çekirdek endeksin standart sapması 0.91 ve %15‐%15 bandlarının çıkarılmasıyla hesaplanan çekirdek endeksin standart sapması 0.98 iken, TCMB’nin kullandığı çekirdek I endeksinin standart sapması 2.05’tir). Hesapladığımız alternatif çekirdek enflasyon endeksleri I endeksine göre daha düşük seviyelerde daha sınırlı artışlara işaret etmesine rağmen, son dönemde I endeksinde izlenen yukarı yönlü seyre paralel hesapladığımız çekirdek enflasyon göstergelerinde de enflasyonist baskıların güçlü olduğu görülmektedir.

Grafik‐4

Çekirdek göstergeleri yanında enflasyon beklentilerinde de enflasyonist baskıların arttığı görülmektedir. Merkez Bankası Mayıs ayı birinci dönem Beklenti Anketine göre, 2010 yıl sonu enflasyon beklentisi %8.15 seviyesinden %8.57 seviyesine yükselmiştir. Merkez Bankası’nın kendi enflasyon tahminlerindeki yukarı revizyonun etkilerini de yansıtan yıl sonu enflasyon beklentileri yanında ankette 12 ay sonrası için enflasyon beklentisi ise %7.22’den %7.58’e yükselmiştir. Enflasyon beklentilerindeki bu artış faiz artırımlarını erkene çekebilecek en önemli risk faktörü olarak dikkat çekmektedir.

(yıllık‐% değ.)

0 2 4 6 8 10 12

Oca.05 Nis.05 Tem.05 Eki.05 Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10

%14‐%22 Çıkarılmış %15‐%15 Çıkarılmış I Endeksi Kaynak:TCMB,Vakıfbank

4 6 8 10 12 14

Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10

Yıl sonu TÜFE Beklentisi 12 Ay Sonrası TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası TÜFE Beklentisi (yıllık‐% değ.)

(4)

4

Grafik‐5

Açıklanan Nisan ayı enflasyon rakamlarının ardından beklentimiz 2010 son çeyreğine kadar enflasyonun çift hanelerde dalgalanacağı yönündedir. Son çeyrekte ise, baz etkisinin desteğiyle enflasyonun gerileyerek yılsonunda

%8.1 olarak gerçekleşeceğini düşünüyoruz. Para politikası tarafında, enflasyonda izlenen yükselişlere rağmen TCMB’nin enflasyon verileri ardından yayınladığı Nisan ayı Fiyat Gelişmeleri raporunda, bu yükselişlerde, geçtiğimiz yıl yapılan vergi indirimlerinin etkisiyle ortaya çıkan düşük baz etkisinin altını çizmesi, hatta bu etki dışlandığında yıllık bazda çekirdek enflasyon göstergelerinin gerilediğini açıklaması, Nisan ayı enflasyon rakamlarının TCMB’nin tahminleriyle uyum arz ettiğini yansıtmaktadır.

Dolayısıyla enflasyon verileri ardından para politikası tarafında Mayıs ayında TCMB’nin faizleri sabit tutmasını bekliyoruz. Önümüzdeki dönemde PPK faiz kararları açısından enflasyondaki gelişmeler takip edilecekken, öncelikle TCMB’nin çıkış stratejisi kapsamında diğer likidite önlemlerini geri almasını bekliyoruz. Şimdilik TCMB’nin ilk faiz arttırımına Temmuz ayında başlamasını bekliyoruz fakat petrol fiyatlarında yaşanan düşüşler, et ithalatına başlanmasıyla enflasyonist baskıların hafiflemesi faiz arttırım sürecini erteleyebilecekken, son günlerde kurdaki hareketler ise faiz arttırımlarının öne çekilebileceğini düşündürmektedir.

0 5 10 15

Oca.04 May.04 Eyl.04 Oca.05 May.05 Eyl.05 Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10 May.10 Eyl.10

TÜFE (%‐yıllık) Çekirdek I End. (%‐yıllık) Kaynak:TCMB, Vakıfbank

(5)

TÜRKİYE

AKTİVİTE GÖSTERGELERİ

Sektörler Sektör 2009 2009 2009 2009 2009

Payları I. II. III. IV. Yılsonu (%) Çey Çey Çeyrek Çeyrek

Tarım 9.7 0.8 6.5 3.6 1.5 3.3

Sanayi 23.2 ‐22.3 ‐11.7 ‐4.5 12.8 ‐7.2

İnşaat 5.2 ‐18.6 ‐21.1 ‐18.3 ‐6.6 ‐16.3

Ticaret 12.2 ‐26.2 ‐15.2 ‐7.2 10.3 ‐10.4

Ulaş. ve Haber. 14.4 ‐16.3 ‐10.3 ‐5.0 3.6 ‐7.1

Mali Kur. 12.1 10.8 7.5 7.8 8.1 8.5

Konut Sah. 5.2 4.5 4.8 3.8 3.4 4.1

Eğitim 2.1 0.7 1.3 3.3 3.1 2.0

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.3 0.8 2.9 4.5 4.9 3.2

Vergi‐Süb. 8.1 ‐21.9 ‐7.8 ‐8.1 6.3 ‐8.2

GSYİH ‐14.5 ‐7.7 ‐2.9 6.0 ‐4.7

Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek)

Sektörel Büyüme Hızları (%)

6.0

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3

Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

‐30.0

‐25.0

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐IV 2009‐Yıllık

Sektörel Büyüme Hızları (%)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma 2.3 4.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%)

Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%)

(6)

6

Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%)

2009 I.

Çey

2009 II.

Çey 2009

III.

Çey 2009

IV.

Çey 2009

Yıl sonu Yer. Hanehalkı Tük. Har. 70.6 ‐10.1 ‐1.8 ‐1.9 4.7 ‐2.3

Dev. Nihai Tük. Har. 11.4 5.1 0.5 5.2 17.9 7.8

Gay. Safi Ser. Oluş. 19.9 ‐27.6 ‐24.4 ‐18.5 ‐4.7 ‐19.2

Kamu Sektörü 3.8 11.8 0.2 ‐5.7 ‐8.6 ‐2.2

Özel Sektör 16.1 ‐32.2 ‐28.7 ‐21.0 ‐3.5 ‐22.3

Mal ve Hiz. İhracatı 25.3 ‐11.3 ‐11.0 ‐5.4 6.4 ‐5.4

Mal ve Hiz. İthalatı 25.3 ‐30.9 ‐20.6 ‐11.7 10.5 ‐14.4

GSYİH ‐14.5 ‐7.7 ‐2.9 6.0 ‐4.7

Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%)

Sanayi Üretim Endeksi

‐6.0

‐5.0

‐4.0

‐3.0

‐2.0

‐1.0 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)

‐25.00

‐20.00

‐15.00

‐10.00

‐5.00 0.00 5.00 10.00 15.00

İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

‐40.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐IV 2009 Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

(7)

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Aramalı İmalatı

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı Sermaye Mali İmalati

Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%)

Şubat Ayı

2009 2010

Petrol Ürünleri ‐28.1 ‐11.9

Tekstil ‐29.0 28.7

Gıda ‐3.0 12.3

Kimyasal Madde ‐21.2 21.2

Ana Metal Sanayi ‐22.9 2.8

Metalik Olm. Diğ. Mineral ‐22.4 15.1

Taşıt Araçları ‐58.8 71.0

Makine Teçhizat ‐36.1 35.1

Giyim ‐23.9 14.9

Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Oca.01 Ağu.01 Mar.02 Eki.02 May.03 Ara.03 Tem.04 Şub.05 Eyl.05 Nis.06 Kas.06 Haz.07 Oca.08 Ağu.08 Mar.09 Eki.09

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 1400000 1600000 1800000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10

Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Aylık Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0 190.0

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:OSD,Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(8)

8

Kapasite Kullanım Oranı

50 55 60 65 70 75 80 85

Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

Kapasite Kullanım Oranı (%)

45 55 65 75 85 95

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı

‐50.0 450.0 950.0 1,450.0 1,950.0 2,450.0 2,950.0 3,450.0 3,950.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)

Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 5,000.0 10,000.0 15,000.0 20,000.0 25,000.0 30,000.0 35,000.0 40,000.0

2003‐I 2003‐III 2004‐I 2004‐III 2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Toplam Sanayide Verimlilik

80.0 85.0 90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0 125.0

2005‐I II III IV 2006‐I II III IV 2007‐I II III IV 2008‐I II III IV 2009‐I II III IV

Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(9)

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

Haberleşme Eğlence ve kültür Ulaştırma Konut Lokanta ve oteller Giyim ve ayakkabı Gıda ve alkolsüz içecekler

TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı Aylık Yıllık

TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

10.19

5.64

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09 Nis.10

TÜFE (yıllık‐% değ.) Çekirdek‐I Endeksi

TÜFE Harcama Grupları

10.42

‐5 0 5 10 15 20 25

Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10

ÜFE (yıllık‐%değ.)

0 5 10 15 20 25 30 35

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10 Mar.10

Gıda Enerji Tüfe

Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.)

ÜFE Alt Sektörler Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800

50 70 90 110 130 150 170 190 210 230

UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25

Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB

Kaynak:Bloomberg

(10)

10

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

4 5 6 7 8 9 10

Nis.06 Ağu.06 Ara.06 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Nis.08 Ağu.08 Ara.08 Nis.09 Ağu.09 Ara.09 Nis.10

12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi

Enflasyon Beklentileri

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Oca.00 Eyl.00 May.01 Oca.02 Eyl.02 May.03 Oca.04 Eyl.04 May.05 Oca.06 Eyl.06 May.07 Oca.08 Eyl.08 May.09 Oca.10

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi

40 50 60 70 80 90 100

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti

‐3

‐2

‐1 0 1 2 3 4 5 6 7

2006M01 2006M04 2006M07 2006M10 2007M01 2007M04 2007M07 2007M10 2008M01 2008M04 2008M07 2008M10 2009M01 2009M04 2009M07 2009M10 2010M01 2010M04

Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)

Kaynak:TCMB

Kaynak:Türk‐İş

(11)

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

İşsizlik Oranı

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

2005M01 2005M05 2005M09 2006M01 2006M05 2006M09 2007M01 2007M05 2007M09 2008M01 2008M05 2008M09 2009M01 2009M05 2009M09 2010M01

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler İşgücü Durumu

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılım Oranı

45 46 47 48 49 50 51 52 53

0 5 10 15 20 25 30

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

İş Arayanların Sayısı İşkur İstatistikleri

85 90 95 100 105 110

Sanayi İstihdam Endeksi Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(12)

12

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 97.0 99.0 101.0 103.0 105.0 107.0 109.0 111.0 113.0 115.0

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Kaynak:TÜİK Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(13)

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Haz.03 Kas.03 Nis.04 Eyl.04 Şub.05 Tem.05 Ara.05 May.06 Eki.06 Mar.07 Ağu.07 Oca.08 Haz.08 Kas.08 Nis.09 Eyl.09 Şub.10

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y)

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y)

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0 1000 2000 3000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Oca.03 Ağu.03 Mar.04 Eki.04 May.05 Ara.05 Tem.06 Şub.07 Eyl.07 Nis.08 Kas.08 Haz.09 Oca.10

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐9000

‐8000

‐7000

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

(14)

14

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

1999Q1 1999Q4 2000Q3 2001Q2 2002Q1 2002Q4 2003Q3 2004Q2 2005Q1 2005Q4 2006Q3 2007Q2 2008Q1 2008Q4 2009Q3

Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)

‐5 15 35 55 75 95 115 135 155 175

Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

Oca.02 Eki.02 Tem.03 Nis.04 Oca.05 Eki.05 Tem.06 Nis.07 Oca.08 Eki.08 Tem.09 Nis.10

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Krediler (Yıllık % Değişim)

Bireysel ve Ticari Krediler

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:BDDK

Kaynak:BDDK

(15)

‐60.0

‐50.0

‐40.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10

Bütçe Dengesi (milyar TL)

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

150.0 170.0 190.0 210.0 230.0 250.0 270.0 290.0

Bütçe Gelirleri (12 aylık‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık‐milyar TL)

60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 110.0 120.0

200.0 220.0 240.0 260.0 280.0 300.0 320.0 340.0 360.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

300.0 320.0 340.0 360.0 380.0 400.0 420.0 440.0 460.0 480.0

Oca.05 May.05 Eyl.05 Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35

‐25

‐15

‐5 5 15 25 35 45

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10

Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)

‐2 8 18 28 38 48 58

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

(16)

16

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐1 4 9 14 19 24 29

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09

Reel Faiz Nominal Faiz

50000000 60000000 70000000 80000000 90000000 10000000 11000000

10000000 15000000 20000000 25000000 30000000 35000000 40000000 45000000 50000000 55000000 60000000

Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

M2 (milyar TL) M3 (milyar TL)

M1 (milyar TL‐sağ eksen)

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09

Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

TCMB (milyar TL‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL)

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

(17)

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

2010‐IMF Beklentisi (Nisan‐2010)

Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH

Gelişmiş Ülkeler 2.32 1.49 ‐0.44 8.39 ‐

Gelişmekte Olan Ülkeler 6.34 6.19 2.07 ‐ ‐

Tüm dünya 4.21 3.67 ‐ ‐ ‐

ABD 3.10 2.13 ‐3.29 9.41 92.56

Euro Bölgesi 0.96 1.13 ‐0.03 10.52 ‐

Almanya 1.21 0.91 5.45 8.62 76.70

Fransa 1.52 1.20 ‐1.92 9.98 84.24

İtalya 0.84 1.40 ‐2.79 8.70 118.63

Macaristan ‐0.16 4.28 ‐0.42 ‐ ‐

Portekiz 0.29 0.84 ‐8.97 11.00 ‐

İngiltere 1.33 2.72 ‐1.66 8.25 78.19

Japonya 1.89 ‐1.40 2.84 5.07 227.77

Çin 10.04 3.12 6.23 ‐ ‐

Rusya 4.00 7.00 5.14 ‐ ‐

Hindistan 8.77 13.16 ‐2.17 ‐ ‐

Brezilya 5.49 5.10 ‐2.91 ‐ ‐

G.Afrika 2.59 5.78 ‐4.95 ‐ ‐

TÜRKİYE 5.20 9.73 ‐3.98 ‐ ‐

Reel Büyüme (y/y)

(Çeyreklik) (%)

Enflasyon (y/y) (Aylık)

(%)

Cari Denge/GSYİH (%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2.5 2.3 ‐2.90 0.25 57.9

Euro Bölgesi ‐2.2 1.4 ‐0.60 1.00 ‐15.00

Almanya ‐2.4 1.30 4.80 1 94

Fransa ‐0.30 1.60 ‐1.50 1.00 ‐37.00

İtalya ‐3.00 1.50 ‐3.40 1.00 107.90

Macaristan ‐4.00 5.90 0.40 5.25 ‐37.00

Portekiz ‐1.00 0.50 ‐10.1 1.00 ‐36.70

İngiltere ‐0.30 3.40 ‐1.30 0.50 ‐16.00

Japonya ‐1.00 ‐1.10 2.80 0.10 40.70

Çin 11.90 2.40 7.80 5.31 104.20

Rusya ‐3.80 6.50 3.20 8.00 ‐

Hindistan 6.00 14.86 ‐2.41 3.75 ‐

Brezilya 4.29 5.17 ‐1.56 9.50 116.00

G.Afrika ‐1.40 5.10 ‐3.20 6.50 15.00

Türkiye 6.00 10.19 ‐2.30 6.50 84.74

(18)

18

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER

2008 2009 En Son Yayımlanan 2010

BEKLENTİ Reel Ekonomi

GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 950 144 953 974 251 821 (2009 4. Çeyrek)

GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %) 0.7 ‐4.7 6.0 (2009 4. Çeyrek) 4.0%

Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) ‐17.8 ‐9.5 12.1 (Ocak 2010) 7. 75%

Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 70.2 (Nisan 2010) 70.5

İşsizlik Oranı (%) 13.6 13.5 14.5 (Ocak 2010) 13.2%

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (Yıllık % Değişim) 10.06 6.52 10.19 (Nisan 2010) 8.1%

ÜFE (Yıllık % Değişim) 8.11 5.93 10.42 (Nisan 2010) 9.3%

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 83,380 107,051 102,734

(09.04.2010)

M2 434,205 494,024 504,478 (09.04.2010)

M3 458,383 520,674 532,719 (09.04.2010)

Emisyon 30,468 34,289 36,950 (09.04.2010)

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 70,075 70,689 69,268

(02.04.2010)

Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 15.00 6.50 6.50 (13.04.2010) %8.0

TRILIBOR O/N 15.00 6.50 6.50 (22.04.2010)

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı ‐41,947 ‐13,854 ‐2,602

(Şubat 2010) ‐28,000

İthalat ‐193,821 ‐134,401 15.017 (Mart 2010)

İhracat 140,799 109,672 9.985 (Mart 2010)

Dış Ticaret Açığı ‐53,022 ‐24,729 ‐5.032 (Mart 2010) ‐57,000

Kamu Ekonomisi (Milyon TL)

Bütçe Gelirleri 208.898 215,060 17,488 (Mart 2010)

Bütçe Giderleri 225.967 267,275 23,436 (Mart 2010)

Bütçe Dengesi ‐17.069 ‐52,215 ‐5,948 (Mart 2010) ‐50,034

Faiz Dışı Denge 33.592 986 ‐1.615 (Mart 2010) 6,716

Borç Stoku Göstergeleri

Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 274.8 330.0 452.7 (Şub 2010)

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 105.5 111.4 113.2 (Şub 2010)

Kamu Net Borç Stoku 271.6 302.9 (2009 3. Çeyrek)