VakıfBank. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar. Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu. 26 Nisan 03 Mayıs Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

(1)

Merkezi yönetim brüt borç stoku Mart sonunda 453.8 milyar TL olarak gerçekleşti.

Mart ayında merkezi yönetim borç stoku %11.3 artışla 453.8 milyar TL olarak gerçekleşti. İç borç stokunda 1.3 milyar TL sınırlı bir artış görülürken, 2009 yılı boyunca sınırlı miktarda artan dış borç stokunun Mart ayında Şubat ayına göre değişmediği görülmektedir.

Hazine 1.5 milyar TL borçlandı.

Hazine'nin TL cinsinden 3 ayda bir kupon ödemeli 7 yıl vadeli değişken faizli tahvil ihalesinde satışların nominal tutarı 458.6 milyon TL olurken, net satış 457 milyon TL olarak gerçekleşti. İhale öncesi yapılan 1 milyar 58.5 milyon TL ROT satışla beraber toplam satış tutarı 1 milyar 515.5 milyon TL'ye ulaştı.

IMF Türkiye ekonomisi için beklentilerini revize etti.

IMF yayımladığı Dünya Ekonomik Görünüm raporunda Türkiye için 2010 yılı GSYİH büyümesi tahminini %5.2’ye (önceki tahmin:%3.7) revize etti. IMF TÜFE beklentisini %9.7’ye (önceki tahmin: %6.8) yükseltirken, cari açığın da GSYİH’nin

%4’ü (önceki tahmin: %3.7) seviyesinde gerçekleşmesini beklediğini açıkladı.

2010 yılı büyümesine ilişkin yapılan tahminin bizim beklentimizle (Vakıfbank:%5.2) aynı olduğu görülürken, enflasyon beklentilerinde (Vakıfbank:%8.1) IMF’nin daha olumsuz olduğu görülmektedir. IMF 2011 için büyüme beklentisini ise %3.4 olarak açıklarken, enflasyonu %5.7 ve cari açık/GSYİH oranını ise %4.4 olarak tahmin etmektedir.

Enflasyon beklentilerinde sınırlı düşüşler dikkat çekti.

TCMB Nisan ayı ikinci beklenti anketine göre, yıl sonu TÜFE beklentisi %8.15 (önceki:%8.24) seviyesine gerilerken, 12 ay sonundaki TÜFE beklentisi %7.36 (önceki: %7.46) oldu. Diğer yandan 24 ay sonrası için enflasyon beklentisi ise

%6.93’e yükseldi.

TCMB YP zorunlu karşılık oranını %9.5'e yükseltti

TCMB, çıkış stratejisi kapsamında piyasadaki döviz likiditesini azaltmak için, yabancı para (YP) yükümlülüklerinde zorunlu karşılık oranını %9'dan %9.5'e yükseltti ve bu artışla, piyasadan yaklaşık 700 milyon dolar döviz likiditesi çekilmiş olacağını açıkladı. Merkez Bankası TL yükümlülüklerde zorunlu karşılık oranını %5 olarak bıraktı.

Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler...

Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi

Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti

26.04.2010 Reel Kesim Güven Endeksi (Nisan) %110.6 %115.7

Kapasite Kullanım Oranı (Nisan) %67.9 %68.4

29.04.2010 Enflasyon Raporu (2010‐I.Dönem) ‐‐ ‐‐

30.04.2010 Dış Ticaret Dengesi (Mart) ‐3.3 Milyar $ ‐4.0 Milyar $

VakıfBank

Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE

26 Nisan ‐ 03 Mayıs 2010

(2)

Cari açık

Grafik‐1

göre 2.20 göre yakl ticaret aç Hizmetle gerileyere

%5.8 azal göre %22

Grafik‐2

yılının ilk kalem ise Şubat dö Net hata fakat son yaşanan ve buna dengesin toplamın

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000

Oca06

‐25000

‐15000

‐5000 5000 15000 25000 35000 45000 55000

Oca.06

Kayna

Kaynak

Şubat ayında

07 milyar dola aşık yedi kat a çığı bu yıl 4.86

r dengesi Şub ek 422 milyon larak 896 mily 2.3 azalarak 20

iki aylık döne e rezerv varlık

neminde 973 noksan kalem n dört aydır

pozitif bakiye paralel olara de teoride ol ın sıfır olması

Oca.06 Nis.06 Tem.06 Eki.06 Oca07

Mar.06 May.06 Tem.06 Eyl.06 Kas.06 Oca.07

Cari Açığ

Hisse Senetle Banka Kredil Net Hata No ak:TCMB

k:TCMB

a beklentilerim

ar düzeyinde o arttığı dikkat ç 66 milyar dola bat ayında geç

n dolar olarak yon dolara dü 010 yılının ayn

eminde 214 m klar olmuştur milyon dolara minde ise yıll

bulunduğu p enin özel sekt k artan güve ması gereken ıdır. Ancak, uy

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 O08

Cari İşlem

Mar.07 May.07 Tem.07 Eyl.07 Kas.07 Oca08

ğın Finansma

eri leri oksan

mize paralel 2

olduğu ve eko çekmiştir. Oca ra ulaşmıştır.

çen yılın aynı k gerçekleşmiş üştüğü görülm nı döneminde

milyon dolar ne r. Bir önceki s a yükseldiği gö ık bazda bir ö pozitif seviyele örün yurtdışın en neticesinde n; cari işlemle

ygulamada, b

mler Açığı (m

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca09

n Kalemleri (m

DIBS Reel Se

2.602 milyar d

nomideki kad ak ‐ Şubat dön

ayına göre %6 ştir. Net turiz müştür. Gelir d

1.197 milyar

et çıkış gerçek sene ‐180 mi örülmektedir.

önceki ay yaşa ere devam e nda tuttuğu y e yurtiçine ge er hesabı ile r bu durum çeşi

lyr $)

Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 O10

mlyr $)

ektör Kredileri

dolar olarak g

Cari işle milyar paralel vermiştir açıklanan 2010 yılın 2.959 mi revize ed Şubat a kalemler 3.317 m ticaret a demeli canlanm

neminde ise, b

65 daralırken, m gelirlerinin dengesi kalem dolar net çıkı

Sermaye‐

Ocak‐Şub net serm aynı döne net serm yatırımla gerçekleş aynı dön milyon yatırımla çekerken yatırımla edilmelid dönemin çıkışı ola kleşmiştir. Ca lyon dolar ola .

anan artışın Ş ttiği izlenmek yabancı varlıkl etirmesi sonu rezerv varlıkla itli hata ve no

Oca.10Oca.10

gerçekleşti...

mler denges dolar düze olarak 2.60 r. Merkez n ödemeler d nın Ocak ayına ilyar dolar’da dilmiştir.

ayı Cari İşle ine bakıldığı milyar dolar

açığının, Mer maya bağlı ola bir önceki yıl 3

, net turizm g bir önceki yı mi, 2009 yılının

ş kaydetmişti

‐ Finans hesap bat dönemind maye çıkışı ge

eminde 3.177 maye girişi r kaleminde şen net serm nemine oranl dolar o rda yaşana n, önümüzdek

rdaki harek dir. 2009 de 2.740 mil an portföy ya

ri açığın finan an rezerv var

Şubat ayında ktedir. Net h ları, ekonomid ucu oluştuğu

ar dahil serma oksanlıklardan

si Şubat ayın eyindeki bek

2 milyar d Bankası t dengesi verile a ilişkin cari aç

n 2.970 mily

emler Denge nda, TÜİK t olarak açıkl kez Bankası arak 2009’un 36 milyon dola

gelirleri de %3 lın aynı dönem n Ocak‐Şubat d

r.

plarında bir ö de 2.569 mil rçekleşmişken 7 milyar dolar

olmuştur.

bu yılın ilk maye girişi, 20

a %55.8 aza olmuştur.

an düşüşler ki dönemde ketler önem

yılının O yar dolar net atırımlarında nsmanında dik

rlıkların 2010

yerini düşüşe hata noksan k de görülen to söylenebilir.

aye ve finans n ötürü pek sö

2

nda 2.650 klentimize olar açık tarafından rine göre, çık rakamı ar dolar’a

esinin alt tarafından lanan dış verilerine aynı ayına ar olan dış

3 oranında mine göre dönemine

nceki yılın lyar dolar n, bu yılın tutarında Doğrudan iki ayında 009 yılının larak 652 Doğrudan r dikkat doğrudan mle takip Ocak‐Şubat t sermaye ise 2010 kkat çeken yılı Ocak‐

e bıraktığı, kaleminde oparlanma Ödemeler hesapları öz konusu

(3)

dengesinde eşitlik sağlanmaktadır. Bu durumun gerekçeleri olarak ithalat veya ihracat için mal hareketleri ile ödemelerin farklı bilanço dönemlerine yansıması durumundaki zaman uyumsuzluğu, gümrük işlemlerine ilişkin beyanat hataları, ödemeler dengesindeki çeşitli kalemlerden elde edilen gelirlerin sistem dışına (yastık altına – kasalara) çıkarılması veya finansman esnasında sistem dışından kaynak kullanılması şeklindeki kayıt dışı işlemler ve bazı verilerin (turizm ve bavul ticareti) anketler yoluyla elde edilmesindeki hatalar olarak sıralanmaktadır.

Ayrıca merkez bankası dahil kamu sektörüne ve bankacılık sektörüne ilişkin genel olarak pek hata beklenmezken, özel sektör, net hata noksanın bu kadar yüksek gerçekleşmesinin ardında yatan temel sebep olarak görülmektedir. Bunun gerekçesi olarak da bankacılık dışı özel sektörün döviz varlıklarındaki değişimin tam olarak izlenememesi gösterilmektedir. Bu bağlamda yurt dışından ve yurt içinden kredi kullanmakta zorlanan reel sektörün ve hanehalkının yurt dışında bulunan varlıklarını yurt içine getirerek kullanmalarıyla önümüzdeki dönemde IMF ile anlaşma yapılmadığı bir ortamda net hata noksan kaleminin artması beklenebilir.

2008 yılında 41.7 milyar dolar olan cari işlemler açığı, 2009 yılında %67 oranında azalarak 13.85 milyar dolara gerilemesinin ardından yılın ilk iki ayında ise bir önceki yılın ilk ayına göre %595 oranında artarak toplamda 5.6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Geçtiğimiz yıl krizle birlikte sert bir düşüş yaşayan cari açıkta önümüzdeki dönemde ise petrol fiyatları ve TL’deki seyir etkili olacaktır. 2010 yılında küresel ekonomideki toparlanma beklentileri ve iç talepteki canlanma cari işlemler açığının yükselmeye devam etmesine neden olabilecektir. Dış talepteki toparlanmanın daha hızlı gerçekleşmesi ve TL’nin yatay seyrini sürdürmesi durumunda ise ihracatın ithalattan daha hızlı toparlanması söz konusu olabilecektir. Fakat AB’nin büyüme performansına yönelik risklerin arttığı bir ortamda ihracatımızın büyük kısmını AB ülkeleriyle yaptığımız değerlendirildiğinde dış talebe ilişkin risklerin devam etmesi ihracat verileri üzerinde de risk oluşturmaktadır.

Grafik‐3 Grafik‐4

Türkiye’nin geçmiş dönemlerdeki ihracat rakamlarının seyrini incelemek için Türkiye ihracatının dünya ihracatı içindeki payı yandaki Grafik‐3’te çizilmiştir. Grafik‐3 detaylı bir şekilde incelendiğinde, ihracat rakamlarında üç önemli yapısal değişiklik dikkat çekmektedir. Bunlardan birincisi 1980 yılından itibaren uygulanan dışa açık büyüme politikaları sonucunda, ihracatın 1980 yılından itibaren artışa geçmesidir. 1980 öncesi dönemde ekonomimizde dışa karşı bir korumacılık eğilimi olduğu ve korumacı politikaların izlendiği bilinmektedir. Diğeri ise dalgalı kur sistemine geçildiği dönemde görülmektedir. Dalgalı kur sistemine geçilmesiyle Türkiye ihracatının dünya ihracatı içindeki payının sürekli arttığı izlenirken, bu trendin 2008‐2009 yılında global piyasalarda yaşanan krizle bozulduğu görülmektedir. İhracattaki artış trendinin yanında Grafik‐4’te Türkiye ithalatının dünya ithalatı içindeki payı incelenmektedir. İthalat rakamlarında volatilitenin ihracat oranına göre daha yüksek olduğu izlenirken, genel trendin yukarı yönlü olduğu görülmektedir. Bu durum ihracat rakamlarındaki artış yanında ithalatın da yükselmesinin dış ticaret ve paralellinde cari açık rakamlarına olumsuz yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır.

0 0.002 0.004 0.006 0.008 0.01 0.012 0.014

Türkiye İthalatının Dünya İthalatı İçindeki Payı (%)

Kaynak:TCMB,Bloomberg Kaynak:TCMB,Bloomberg

0 0.002 0.004 0.006 0.008 0.01 0.012 0.014

Türkiye İthalatının Dünya İthalatı İçindeki Payı (%)

(4)

4

Grafik‐5

Önümüzdeki dönemde ise cari işlemler dengesindeki trendin nasıl devam edeceği önemli bir soru olarak karşımıza çıkmaktadır.

Son dönemde global piyasalarda yaşanan kriz nedeniyle azalan yurtdışı talep kaynaklı ihracatta yaşanan değişikliklerin cari işlemler açığı üzerinde etkisini görebilmek için Kalman filtreleme modeliyle hazırladığımız ihracatın cari işlemler açığı üzerindeki düzleştirilmiş dinamik katsayısının grafiği yandaki Grafik‐5’te görülmektedir. Bu grafikten 2008‐2009 yılları arasında yaşanan krizle katsayıdaki aşağı yönlü trendin bozulduğu görülmektedir. Bu durum cari işlemler açığı ile ihracat arasındaki negatif ilişkinin bir miktar bozulduğunu yansıtırken, aslında son dönemde ihracatta yaşanan düşüşle bereber ithalattaki düşüşün daha sert olmasıyla açıklanabilir. Diğer bir ifadeyle, ithalatın hem fiyatlardaki (özellikle petrol fiyatlarındaki düşüşler) hem de miktardaki (talep kaynaklı düşüşler) düşüş nedeniyle daraldığı bir ortamda ihracatta yaşanan düşüşe rağmen cari işlemler dengesinin daraldığı görülmüştür.

Son dönemde iç talep kademeli bir artış eğilimi sergilerken dış talebe ilişkin belirsizliklerin sürmesi değerlendirildiğinde, kriz döneminde bozulan ihracat ve cari işlemler açığı arasındaki ilişkinin yeniden negatife dönmesi mümkün olabilir. Bu durum da dış talebin cari işlemler açığı üzerindeki etkisini arttıracaktır. Son dönemde Avrupa’da başta Yunanistan olmak üzere, Portekiz ve İspanya’nın bütçe açıkları ve borçlarıyla ilgili sorunların Euro Bölgesi’nin geneline yayılabileceğine yönelik kaygıların, piyasalarda en fazla konuşulan konuların başında geldiği değerlendirildiğinde, en önemli ihracat partnerlerimizde yaşanan bu sıkıntılar dış talep beklentileri ile ilgili olarak olumsuz bir tablo çizmektedir. Bu çerçevede iç talepteki canlılıkla birlikte cari işlemler açığının artması mümkün olabilecektir. Tüm bu beklentilerimiz ışığında yıl sonu cari işlemler açığının 28 milyar dolara ulaşacağını düşünüyoruz.

Kaynak:Vakıfbank

‐4.5

‐4

‐3.5

‐3

‐2.5

‐2

‐1.5

‐1

‐0.5 0

1991M12 1992M07 1993M02 1993M09 1994M04 1994M11 1995M06 1996M01 1996M08 1997M03 1997M10 1998M05 1998M12 1999M07 2000M02 2000M09 2001M04 2001M11 2002M06 2003M01 2003M08 2004M03 2004M10 2005M05 2005M12 2006M07 2007M02 2007M09 2008M04 2008M11 2009M06 2010M01

Düzleştirilmiş Zamanla Değişen Cari İşlemler Üzerindeki İhracat Katsayısı Dalgalı kur

sistemine geçiliyor

Kaynak:Vakıfbank

(5)

TÜRKİYE

AKTİVİTE GÖSTERGELERİ

Sektörler Sektör 2009 2009 2009 2009 2009

Payları I. II. III. IV. Yılsonu (%) Çey Çey Çeyrek Çeyrek

Tarım 9.7 0.8 6.5 3.6 1.5 3.3

Sanayi 23.2 ‐22.3 ‐11.7 ‐4.5 12.8 ‐7.2

İnşaat 5.2 ‐18.6 ‐21.1 ‐18.3 ‐6.6 ‐16.3

Ticaret 12.2 ‐26.2 ‐15.2 ‐7.2 10.3 ‐10.4

Ulaş. ve Haber. 14.4 ‐16.3 ‐10.3 ‐5.0 3.6 ‐7.1

Mali Kur. 12.1 10.8 7.5 7.8 8.1 8.5

Konut Sah. 5.2 4.5 4.8 3.8 3.4 4.1

Eğitim 2.1 0.7 1.3 3.3 3.1 2.0

Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.3 0.8 2.9 4.5 4.9 3.2

Vergi‐Süb. 8.1 ‐21.9 ‐7.8 ‐8.1 6.3 ‐8.2

GSYİH ‐14.5 ‐7.7 ‐2.9 6.0 ‐4.7

Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek)

Sektörel Büyüme Hızları (%)

6.0

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3

Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)

Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK

‐30.0

‐25.0

‐20.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐IV 2009‐Yıllık

Sektörel Büyüme Hızları (%)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma 2.3 4.0

‐15.0

‐10.0

‐5.0 0.0 5.0 10.0 15.0

1999Q1 1999Q3 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%)

Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%)

(6)

6

Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%)

2009 I.

Çey

2009 II.

Çey 2009

III.

Çey 2009

IV.

Çey 2009

Yıl sonu Yer. Hanehalkı Tük. Har. 70.6 ‐10.1 ‐1.8 ‐1.9 4.7 ‐2.3

Dev. Nihai Tük. Har. 11.4 5.1 0.5 5.2 17.9 7.8

Gay. Safi Ser. Oluş. 19.9 ‐27.6 ‐24.4 ‐18.5 ‐4.7 ‐19.2

Kamu Sektörü 3.8 11.8 0.2 ‐5.7 ‐8.6 ‐2.2

Özel Sektör 16.1 ‐32.2 ‐28.7 ‐21.0 ‐3.5 ‐22.3

Mal ve Hiz. İhracatı 25.3 ‐11.3 ‐11.0 ‐5.4 6.4 ‐5.4

Mal ve Hiz. İthalatı 25.3 ‐30.9 ‐20.6 ‐11.7 10.5 ‐14.4

GSYİH ‐14.5 ‐7.7 ‐2.9 6.0 ‐4.7

Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%)

Sanayi Üretim Endeksi

‐6.0

‐5.0

‐4.0

‐3.0

‐2.0

‐1.0 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)

‐25.00

‐20.00

‐15.00

‐10.00

‐5.00 0.00 5.00 10.00 15.00

İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.

İmalat Sanayi Üretim Endeksi

Kaynak:TÜİK

‐40.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0 10.0 20.0 30.0

2009‐I 2009‐II 2009‐III 2009‐IV 2009 Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat

(7)

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Aramalı İmalatı

Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı Sermaye Mali İmalati

Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%)

Şubat Ayı

2009 2010

Petrol Ürünleri ‐28.1 ‐11.9

Tekstil ‐29.0 28.7

Gıda ‐3.0 12.3

Kimyasal Madde ‐21.2 21.2

Ana Metal Sanayi ‐22.9 2.8

Metalik Olm. Diğ. Mineral ‐22.4 15.1

Taşıt Araçları ‐58.8 71.0

Makine Teçhizat ‐36.1 35.1

Giyim ‐23.9 14.9

Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Oca.01 Ağu.01 Mar.02 Eki.02 May.03 Ara.03 Tem.04 Şub.05 Eyl.05 Nis.06 Kas.06 Haz.07 Oca.08 Ağu.08 Mar.09 Eki.09

Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi

200000 400000 600000 800000 1000000 1200000 1400000 1600000 1800000

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09 Oca.10

Beyaz Eşya Üretimi (Adet) Aylık Sanayi Sipariş Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0 190.0

Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

100.0 110.0 120.0 130.0 140.0 150.0 160.0 170.0 180.0

Aylık Sanayi Ciro Endeksi

Kaynak:OSD,Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(8)

8

Kapasite Kullanım Oranı

50 55 60 65 70 75 80 85

Oca.07 Nis.07 Tem.07 Eki.07 Oca.08 Nis.08 Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10

Kapasite Kullanım Oranı (%)

45 55 65 75 85 95

Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları

Yatırım Malları

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı

‐50.0 450.0 950.0 1,450.0 1,950.0 2,450.0 2,950.0 3,450.0 3,950.0

Oca.08 Mar.08 May.08 Tem.08 Eyl.08 Kas.08 Oca.09 Mar.09 May.09 Tem.09 Eyl.09 Kas.09

Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)

Verilen İnşaat Ruhsatları

0.0 5,000.0 10,000.0 15,000.0 20,000.0 25,000.0 30,000.0 35,000.0 40,000.0

2003‐I 2003‐III 2004‐I 2004‐III 2005‐I 2005‐III 2006‐I 2006‐III 2007‐I 2007‐III 2008‐I 2008‐III 2009‐I 2009‐III

Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)

Toplam Sanayide Verimlilik

80.0 85.0 90.0 95.0 100.0 105.0 110.0 115.0 120.0 125.0

2005‐I II III IV 2006‐I II III IV 2007‐I II III IV 2008‐I II III IV 2009‐I II III IV

Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(9)

ENFLASYON GÖSTERGELERİ

Eğitim Eğlence ve kültür Ulaştırma Konut Lokanta ve oteller Giyim ve ayakkabı Gıda ve alkolsüz içecekler

Aylık Yıllık TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

9.56

5.41

0 2 4 6 8 10 12 14

Oca.04 Haz.04 Kas.04 Nis.05 Eyl.05 Şub.06 Tem.06 Ara.06 May.07 Eki.07 Mar.08 Ağu.08 Oca.09 Haz.09 Kas.09

TÜFE (yıllık‐% değ.) Çekirdek‐I Endeksi

TÜFE Harcama Grupları

8.58

‐5 0 5 10 15 20 25

ÜFE (yıllık‐%değ.)

0 5 10 15 20 25 30 35

Gıda Enerji Tüfe

Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.)

ÜFE Alt Sektörler Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi ÜFE

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800

50 70 90 110 130 150 170 190 210 230

UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi

‐10

‐5 0 5 10 15 20 25

Oca.06 Haz.06 Kas.06 Nis.07 Eyl.07 Şub.08 Tem.08 Ara.08 May.09 Eki.09 Mar.10

Tarım Sanayi İmalat Sanayi

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB

Kaynak:Bloomberg

(10)

10

Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu İTO Enflasyon Göstergeleri

4 5 6 7 8 9 10

Nis.06 Ağu.06 Ara.06 Nis.07 Ağu.07 Ara.07 Nis.08 Ağu.08 Ara.08 Nis.09 Ağu.09 Ara.09 Nis.10

12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi

Enflasyon Beklentileri

‐10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Oca.00 Eyl.00 May.01 Oca.02 Eyl.02 May.03 Oca.04 Eyl.04 May.05 Oca.06 Eyl.06 May.07 Oca.08 Eyl.08 May.09 Oca.10

İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi

40 50 60 70 80 90 100

Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti

‐3

‐2

‐1 0 1 2 3 4 5 6 7

2006M01 2006M04 2006M07 2006M10 2007M01 2007M04 2007M07 2007M10 2008M01 2008M04 2008M07 2008M10 2009M01 2009M04 2009M07 2009M10 2010M01

Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)

Kaynak:TCMB

Kaynak:Türk‐İş

(11)

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

İşsizlik Oranı

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

2005M01 2005M05 2005M09 2006M01 2006M05 2006M09 2007M01 2007M05 2007M09 2008M01 2008M05 2008M09 2009M01 2009M05 2009M09 2010M01

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı

19,000 20,000 21,000 22,000 23,000 24,000 25,000 26,000

İşgücü Arzı İstihdam Edilenler İşgücü Durumu

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı İşgücüne Katılım Oranı

45 46 47 48 49 50 51 52 53

0 5 10 15 20 25 30

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı

0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 180,000 200,000

İş Arayanların Sayısı İşkur İstatistikleri

85 90 95 100 105 110

Sanayi İstihdam Endeksi Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)

Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB, Vakıfbank

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(12)

12

1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000

Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı

95.0 97.0 99.0 101.0 103.0 105.0 107.0 109.0 111.0 113.0 115.0

Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri

Kaynak:TÜİK Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

(13)

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Oca.03 Haz.03 Kas.03 Nis.04 Eyl.04 Şub.05 Tem.05 Ara.05 May.06 Eki.06 Mar.07 Ağu.07 Oca.08 Haz.08 Kas.08 Nis.09 Eyl.09 Şub.10

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y)

İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi

0 5000 10000 15000 20000 25000

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

İthalat

‐60

‐40

‐20 0 20 40 60 80 100 120 140

Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y)

İhracat

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0 1000 2000 3000

‐54000

‐44000

‐34000

‐24000

‐14000

‐4000 6000

Oca.03 Ağu.03 Mar.04 Eki.04 May.05 Ara.05 Tem.06 Şub.07 Eyl.07 Nis.08 Kas.08 Haz.09 Oca.10

Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)

‐9000

‐8000

‐7000

‐6000

‐5000

‐4000

‐3000

‐2000

‐1000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

‐20000

‐10000 0 10000 20000 30000 40000 50000

Oca.03 Tem.03 Oca.04 Tem.04 Oca.05 Tem.05 Oca.06 Tem.06 Oca.07 Tem.07 Oca.08 Tem.08 Oca.09 Tem.09 Oca.10

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)

(14)

14

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

1999Q1 1999Q4 2000Q3 2001Q2 2002Q1 2002Q4 2003Q3 2004Q2 2005Q1 2005Q4 2006Q3 2007Q2 2008Q1 2008Q4 2009Q3

Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)

‐5 15 35 55 75 95 115 135 155 175

Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

Ara.03 Haz.04 Ara.04 Haz.05 Ara.05 Haz.06 Ara.06 Haz.07 Ara.07 Haz.08 Ara.08 Haz.09 Ara.09

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Krediler CNBC‐e Güven Endeksleri

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

Oca.02 Eki.02 Tem.03 Nis.04 Oca.05 Eki.05 Tem.06 Nis.07 Oca.08 Eki.08 Tem.09 Nis.10

CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi CNBC‐e Tüketim Endeksi

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Krediler (Yıllık % Değişim)

Bireysel ve Ticari Krediler

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak:BDDK

Kaynak:BDDK

(15)

‐60.0

‐50.0

‐40.0

‐30.0

‐20.0

‐10.0 0.0

Ara.06 Mar.07 Haz.07 Eyl.07 Ara.07 Mar.08 Haz.08 Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10

Bütçe Dengesi (milyar TL)

KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

150.0 170.0 190.0 210.0 230.0 250.0 270.0 290.0

Bütçe Gelirleri (12 aylık‐milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık‐milyar TL)

60.0 70.0 80.0 90.0 100.0 110.0 120.0

200.0 220.0 240.0 260.0 280.0 300.0 320.0 340.0 360.0

Oca.05 Haz.05 Kas.05 Nis.06 Eyl.06 Şub.07 Tem.07 Ara.07 May.08 Eki.08 Mar.09 Ağu.09 Oca.10

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)

Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları

Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

300.0 320.0 340.0 360.0 380.0 400.0 420.0 440.0 460.0 480.0

Oca.05 May.05 Eyl.05 Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

Toplam Borç Stoku (milyar TL)

Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge

‐35

‐25

‐15

‐5 5 15 25 35 45

Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)

‐2 8 18 28 38 48 58

Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

(16)

16

LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

‐1 4 9 14 19 24 29

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09

Reel Faiz Nominal Faiz

50000000 60000000 70000000 80000000 90000000 100000000 110000000

100000000 150000000 200000000 250000000 300000000 350000000 400000000 450000000 500000000 550000000 600000000

Oca.06 May.06 Eyl.06 Oca.07 May.07 Eyl.07 Oca.08 May.08 Eyl.08 Oca.09 May.09 Eyl.09 Oca.10

M2 (milyar TL) M3 (milyar TL)

M1 (milyar TL‐sağ eksen)

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

Para Arzı

0 5 10 15 20 25 30 35

Ocak 2004 Mayıs 04 Eylül 04 Ocak 05 Mayıs 05 Eylül 05 Ocak 06 Mayıs 06 Ağustos 06 Aralık 06 Nisan 07 Ağustos 07 Aralık 07 Nisan 08 Ağustos 08 Aralık 08 Nisan 09 Ağustos 09 Aralık 09

Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0

0 5 10 15 20 25 30

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

TCMB (milyar TL‐sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL)

Kaynak:TCMB

Kaynak:TCMB,Vakıfbank

Kaynak:TCMB

(17)

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

Beklentiler

2010‐IMF Beklentisi (Nisan‐2010)

Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH

Gelişmiş Ülkeler 2.32 1.49 ‐0.44 8.39 ‐

Gelişmekte Olan Ülkeler 6.34 6.19 2.07 ‐ ‐

Tüm dünya 4.21 3.67 ‐ ‐ ‐

ABD 3.10 2.13 ‐3.29 9.41 92.56

Euro Bölgesi 0.96 1.13 ‐0.03 10.52 ‐

Almanya 1.21 0.91 5.45 8.62 76.70

Fransa 1.52 1.20 ‐1.92 9.98 84.24

İtalya 0.84 1.40 ‐2.79 8.70 118.63

Macaristan ‐0.16 4.28 ‐0.42 ‐ ‐

Portekiz 0.29 0.84 ‐8.97 11.00 ‐

İngiltere 1.33 2.72 ‐1.66 8.25 78.19

Japonya 1.89 ‐1.40 2.84 5.07 227.77

Çin 10.04 3.12 6.23 ‐ ‐

Rusya 4.00 7.00 5.14 ‐ ‐

Hindistan 8.77 13.16 ‐2.17 ‐ ‐

Brezilya 5.49 5.10 ‐2.91 ‐ ‐

G.Afrika 2.59 5.78 ‐4.95 ‐ ‐

TÜRKİYE 5.20 9.73 ‐3.98 ‐ ‐

Reel Büyüme (y/y)

(Çeyreklik) (%)

Enflasyon (y/y) (Aylık)

(%)

Cari Denge/GSYİH (%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 0.1 2.3 ‐2.90 0.25 52.5

Euro Bölgesi ‐2.2 1.4 ‐0.60 1.00 ‐15.20

Almanya ‐2.4 1.10 4.80 1 87

Fransa ‐0.30 1.60 ‐1.50 1.00 ‐34.00

İtalya ‐3.00 1.40 ‐3.40 1.00 106.30

Macaristan ‐4.00 5.90 0.40 5.50 ‐37.00

Portekiz ‐1.00 0.50 ‐10.1 1.00 ‐35.40

İngiltere ‐0.30 3.40 ‐1.30 0.50 ‐15.00

Japonya ‐1.00 ‐1.10 2.80 0.10 40.70

Çin 11.90 2.40 7.80 5.31 104.20

Rusya ‐3.80 6.50 3.20 8.25 ‐

Hindistan 6.00 14.86 ‐2.41 3.50 ‐

Brezilya 4.29 5.17 ‐1.56 8.75 116.00

G.Afrika ‐1.40 5.70 ‐3.20 6.50 15.00

Türkiye 6.00 9.56 ‐2.30 6.50 84.74

(18)

18

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER

2008 2009 En Son Yayımlanan 2010

BEKLENTİ Reel Ekonomi

GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 950 144 953 974 251 821 (2009 4. Çeyrek)

GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %) 0.7 ‐4.7 6.0 (2009 4. Çeyrek) 4.0%

Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) ‐17.8 ‐9.5 12.1 (Ocak 2010) 7. 75%

Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 67.9 (Mart 2010) 70.5

İşsizlik Oranı (%) 13.6 13.5 14.5 (Ocak 2010) 13.2%

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (Yıllık % Değişim) 10.06 6.52 10.13 (Şubat 2010) 8.1%

ÜFE (Yıllık % Değişim) 8.11 5.93 6.82 (Şubat 2010) 9.3%

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 83,380 107,051 102,734

(09.04.2010)

M2 434,205 494,024 504,478 (09.04.2010)

M3 458,383 520,674 532,719 (09.04.2010)

Emisyon 30,468 34,289 36,950 (09.04.2010)

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 70,075 70,689 69,268

(02.04.2010)

Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 15.00 6.50 6.50 (13.04.2010) %8.0

TRILIBOR O/N 15.00 6.50 6.50 (22.04.2010)

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı ‐41,947 ‐13,854 ‐2,602

(Şubat 2010) ‐28,000

İthalat ‐193,821 ‐134,401 11,640 (Şubat 2010)

İhracat 140,799 109,672 8,323 (Şubat 2010)

Dış Ticaret Açığı ‐53,022 ‐24,729 ‐3,3 (Şubat 2010) ‐57,000

Kamu Ekonomisi (Milyon TL)

Bütçe Gelirleri 208.898 215,060 17,488 (Mart 2010)

Bütçe Giderleri 225.967 267,275 23,436 (Mart 2010)

Bütçe Dengesi ‐17.069 ‐52,215 ‐5,948 (Mart 2010) ‐50,034

Faiz Dışı Denge 33.592 986 ‐1.615 (Mart 2010) 6,716

Borç Stoku Göstergeleri

Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 274.8 330.0 452.7 (Şub 2010)

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 105.5 111.4 113.2 (Şub 2010)

Kamu Net Borç Stoku 271.6 302.9 (2009 3. Çeyrek)