HUKUK BAŞLANGICI 13
Hukuk Sistemi
• Tanımı
• Kara Avrupası Hukuk Sistemi
• Başlıca Özellikleri
Kamu Hukuku-Özel Hukuk ayrımının anlamı ve bu ayrıma ilişkin görüşler
-Kamu Hukuku Dalları -Özel Hukuk Dalları
• Adli Yargı
• İdari Yargı
• Anayasa Yargısı
Çeşitli hukuki kavram, kurumlar ve ilkeler-
Ahde Vefa İlkesi
Ahde vefa (söze bağlılık ilkesi) veya pacta sund servanda
İnsanların verdikleri sözleri tutması gerektiğini dile getiren ahlaki ilke hukuk dünyası içinde de karşılık bulur.
Bu ilke hukukun temelini oluşturan ilkelerden kabul edilir.
Sözleşme, sorumluluk gibi hukuki kavram ve kurumun temelinde bu ilke bulunur. Zira sözleşmelerin geçerliliğinin ve bağlayıcılığının altında bu ilke yatmaktadır.
Bu ilke uluslararası antlaşmalar alanında da geçerlidir. Bir devlet diğer devlete vermiş olduğu sözü tutmalıdır.
Çeşitli hukuki kavram, kurumlar ve ilkeler
Kuvvetler Ayrılığı
• Kuvvetler ayrılığı teorisi devletin yasama, yürütme ve yargı fonksiyonlarının ayrı organların elinde bulunmasını ve bu organların birbirlerinin faaliyetlerine karışmamasını öngören teoridir.
• Kuvvetler ayrılığı teorisine göre devlet işlerinin iyi yürütülebilmesi, demokrasinin
gerçekleşebilmesi ve özgürlüğün güvenceye alınabilmesi için yasama, yürütme ve yargı fonksiyonlarının ayrı organlar tarafından üstlenilmesi gerekmektedir.
• Yasama organı hukuk kurallarını yapan organdır. Bu fonksiyon yasama fonksiyonu olarak isimlendirilir ve parlamento tarafından gerçekleştirilir.
• Hukuk kurallarının uygulanması, bu kurallardan alınan yetkiyle kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi yürütme organının işidir.
• Hukukun ihlal edilmesi halinde ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümü, suç işleyenlerin cezalandırılması ve sonuçta adaletin gerçekleştirilmesi işi yargı organları tarafından üstlenilmiştir. Bu işlev bağımsız ve tarafsız mahkemeler aracılığıyla gerçekleştirilir.
• Çeşitli hukuk sistemleri bu üç yetkinin kullanımına ilişkin farklı esaslar belirleyebilmektedir.
Kuvvetler Ayrılığı –Anayasa’nın başlangıç hükümlerinden…
«…Kuvvetler ayrımının, Devlet organları arasında üstünlük sıralaması anlamına gelmeyip, belli Devlet yetki ve görevlerinin kullanılmasından ibaret ve bununla sınırlı medeni bir işbölümü ve işbirliği olduğu ve
üstünlüğün ancak Anayasa ve kanunlarda bulunduğu…»
Çeşitli hukuki kavram, kurumlar ve ilkeler-
Kanuna Karşı Hile
-Kanuna karşı hile kanunu yasakladığı bir sonucu,izin verdiği araçlarla elde etmek anlamına gelmektedir.
-Kanunun amacı dolandırılır, saptırılır. Bununla birlikte kanuna uygun davranılmış gibi bir görüntü verilir.
-Kanunun bir maddesinin yasakladığı sonuca, kanunun diğer bir
maddesinin verdiği imkandan yararlanılarak ulaşıldığı görülmektedir.
-Bu durumda kanunun «sözüne»uyulur; ancak «ruhu» çiğnenmiş olur.
• Eşitlik Kavramı: Şekli (hukuki) eşitlik kanunların genel ve soyut nitelikte oluşuyla, herkese eşit olarak uygulanmasıyla ilgili olarak
anlaşılmaktadır. Maddi (hukuki) eşitlik ise “aynı durumda bulunanlar için haklarda ve ödevlerde, yararlarda ve yükümlülüklerde, yetkilerde ve sorumluluklarda, fırsatlarda ve hizmetlerde eşit davranma
zorunluluğunu” içeren ve şeklin ötesinde içeriğin de hesaba katılmasını gerektiren eşitlik türüdür.
• Şekli eşitlik genelde kanun önünde eşitlik olarak karşımıza çıkarken, maddi eşitliğin sağlandığı durumlarda, “haklı nedenler”in var olması kaydıyla, dezavantajlı durumda olanların korunması, adil çözüm
bulmak için farklılıkların gözetilmesi söz konusu olmaktadır. Böylece eşitlik ilkesi bir yandan herkese eşit ve tarafsız olarak uygulanan
yasaların varlığını öngörmekteyken, bir yandan da yasaların hakkaniyet ve adaletin gereklerini sağlamasını da şart koşmuş olmaktadır.
