FAZ I PERİODONTAL TEDAVİDE KULLANILAN
ALETLER
Doç.Dr. Müge LÜTFİOĞLU
Periodontal hastalıkların tedavisinde amacımız
İlk olarak hastalığı önlemek (motivasyon ve plak kontrolü)
Hastalık varsa durdurmak veya elimine etmek
Hastalıktan etkilenmiş bölgede kaybedilmiş yapı, fonksiyon ve estetiği yeniden tesis etmek
Başlangıç periodontal tedavi Cerrahisiz periodontal tedavi (nonsurgical)
Konservatif periodontal tedavi
1. Motivasyon
2. Plak kontrolü ve ağız bakımı eğitimi
3. Supra ve subgingival diş yüzeyi temizliği ve kök yüzey düzleştirmesi (mekanik antienfektif tedavi)
4. Mikrobiyal dental plak retansiyonu oluşturan restoratif,protetik ve ortodontik faktörlerin eliminasyonu…
Diş Yüzeyi temizliği:
Diş taşı,plak ve renklenmelerin kuron ve kök yüzeyinden uzaklaştırılmasıdır.
Kök Yüzey Düzleştirmesi (Kök Düzeltmesi):
Kök yüzeyinden diştaşı, plak ve mikrobiyal kirliliğin uzaklaştırılmasıdır. İkisi arasındaki fark diş taşı temizliği yüzeysel birikintileri kaldırırken kök düzeltmesinde enfekte ve nekrotik sement dokusu uzaklaştırılmaktadır.
Küretaj:
Periodontal cebin dişeti duvarından enflame
yumuşak dokuların uzaklaştırılmasıdır.
Detertraj, scalling (kazıma) , diş taşı temizliği ifadeleri de Türkçe periodontal terminolojiye diş yüzey temizliği karşılığı olarak yerleşmiştir.
Root-planning ifadesi de kök yüzey düzleştirilmesi/düzeltmesi karşılığıdır.
Scaling +Root planning İngilizce literatüde SRP kısaltmasıyla karşımıza sıklıkla çıkar.
Periodontal Enstrümanlar
Periodontal Sondlar
Diş yüzey temizliği ve kök düzeltmesi enstrümanları (kretuvar, küretler, ultrasonik ve sonik enstrümanlar)
Parlatıcı enstrümanlar (lastikler, fırçalar)
Cerrahi enstrümanlar
PERİODONTAL SOND
Ucu milimetrik, kalibrasyonlu
Dişeti sağlığı, cep derinliği, ataçman seviyesi gibi klinik periodontal parametrelerin
değerlendirilmesinde kullanılır
Williams,WHO, Nabers sondları Periodontal muayenenin
temel enstrümanı
Periodontal Sondlar
3 2
1 4
Williams sondu WHO sondu
11,5
5,5 3,5 8,5
Nabers Sondu
Kalibrasyon:
3-6-9-12 mm
Sond kendi ağırlığınca hafif
basınçla dişin uzun aksına paralel ilerletilir.
Direnç gelen yerde durulur.
Sond kullanımı Sond kullanımı
Birleşim epiteline kadar ilerlenerek sulkus/cep içine yerleştirilen sond
Sulkus derinliğini
Periodontal cep
Dişeti çekilmesi
Ataçman kaybını ölçer
Altı bölgeden ölçüm yapılır
Distal (DB & DL)
Bukkal (B) ve Lingual (L)
Mesial (MB & ML)
Okuma KRETUVAR (SCALER)
Supragingival kalkulus subgingival kalkulus (marjinal dişetinden
1-2mm uzaklıkta)
SAP
Kretuvar
İki yüzey keskin
Ucu keskin
Bıçak açısı sapla ve boyunla 90
0
Bıçak düz veya
eğimli olabilir
Kretuvarlar
Temel olarak supragingival diştaşı uzaklaştırılmasında kullanılır ve subgingival alanda
çalışılacak aletlere giriş sağlar
Kretuvar
Dişin uzun aksına paralel kullanılır
Çekme hareketi ile kullanılır
Dişeti altına fazla ilerletilirse çevre dişeti dokusuna zarar verir
KÜRETLER
Derin subgingival diştaşı temizliği, kök yüzeyi düzleştirme ve cep içerisinden yumuşak inflame dokuların, granulasyon dokusunun uzaklaştırılmasında kullanılırlar.
Uç kısmı yuvarlatılmıştır. Çalışılan bıçak yüzeyleri keskindir ama bıçak altında kalan yüzey konkav
olduğundan derin ceplerde minimal yumuşak doku travması yaratır.
2 TİP KÜRET VARDIR
Universal
Gracey
Universal Küretler
Tüm diş yüzeylerine adaptasyonu vardır
Bıçak ucu gövdeyle 90 derecelik açı yapar
Her iki keser yüzey kullanılır
Bukkal ve lingualde dişin uzun aksına göre oblik yönde aleti yönlendirerek
Mesial ve distalde ise vertikal yönde aleti yönlendirerek çalışmak gerekir
Yan yüzey yüzey
Sırt
Kesici kenarYan yüzey
Kesici kenarGracey Küretler
Tek keskin kenar vardır
Spesifik diş yüzeyine adaptasyon
Bıçak açısı gövdeyle 70 derece
Eğimli ucun sadece keskin olan yüzeyi kalkulus uzaklaştırır
Klinik periodontoloji ve diş hekimliğinde implant uygulamaları,baskı 6,Niklaus P. Lang, Jan Lİndhe
Çeviri Editörü: Prof.Dr.Nurdan Özmeriç Kurtuluş, Prof.Dr.Deniz Özbay Çetiner, Yayın Evi: Ankara Nobel Tıp Kitabevi,ISBN:
9786059215374 Basım yılı:2015. şekil 38-3 syf 750’den alıntıdır. Eğitim amaçlı kullanılmaktadır.
Gracey Küretlerin Avantajları
Derin ceplere ulaşım
Doku travması az
Doğru açılama ile kolay adaptasyon, uygulama kolaylığı
Subgingival detertraj ve kök yüzeyi düzleştirmesi için en iyi enstrüman (kök anatomisine en iyi adaptasyon )
Gracey Küretler dentisyonun spesifik anatomik alanlarına göre dizayn edilmiş ve
adlandırılmıştır
Anterior Dişler
1/2 Anterior fasiyal yüzeyler
3/4 Anterior palatinal ve lingual yüzeyleri 5/6 Anterior/premolarların tüm yüzeyleri
Posterior Dişler
7/8 Bukkal & Lingual Yüzeyler 9/10 Bukkal & Lingual Yüzeyler 11/12 Mesial Yüzeyler
13/14 Distal Yüzeyler
7-8
9-10
9-10
7-8
STANDART GRACEY
3 mm
1/2 AFTER FIVE MİNİ FIVE
MINI FIVE AFTER FIVE
GRACEY KURETLER
11-12 11-12
13-14
15-16 17-18
Gracey Küretler
Color Atlas of periodontology, Klaus H&Edith M Rateitschak, Herbert F Wolf, Thomas M Hassel. , Basım yılı:1985, Thieme Inc. New York. Kitaptan alıntıdır.
Gracey Küretler
Color Atlas of periodontology, Klaus H&Edith M Rateitschak, Herbert F Wolf, Thomas M Hassel. , Basım
Universal Küretler
Tüm diş yüzeylerine adaptasyon
Bıçak ucu gövdeyle 90 derecelik açı yapar
Her iki keser yüzey kullanılır
Gracey Küretler
Tek keskin kenar
Spesifik diş yüzeyine adaptasyon
Bıçak açısı 70 derece
Eğimli ucun sadece keskin
bir yüzeyi kalkulus
uzaklaştırır
Diş Yüzeyine Küretlerin Yerleştirilmesi
Giriş açısı
0° <45°
Sıkı kıvamlı dişeti
45-90°
İdeal Diştaşı Uzaklaştırma
>90°
Travma!!
Sulkusa girerken yumuşak dokulara zarar vermemek için bıçak diş yüzeyine yakın ilerletilir (0 derece!!)
Sulkus veya cep tabanında bıçak hareket için 45- 90 derece açılır
Diş taşının Uzaklaştırılması
Modifiye Kalem Tutuşu
En etkili tutuş
Kontrol – Stabilite sağlar.
İşaret ve baş parmak alet ucuna yakın yerleştirilir
El aleti Bilek Hareketi ile yukarı aşağı ve destek parmakla aktive edilir
En etkili tutuş
Kontrol – Stabilite
İşaret ve baş parmak alet ucuna yakın yerleştirilir
Modifiye Kalem Tutuşu
Destek Noktaları
Intraoral
-Çalışma alanına mümkün olduğunca yakın
-Yaklaşık iki diş uzaklığında -Çalışılan dişten destek
alınmaz!!!!
Ekstraoral -Maksiller ark -Mandibular ark
Hekimin çalışma pozisyonları
Titanyum yüzeyler ve diğer implant parçalarının temizliğinde
özel yapım plastik enstrümanlar kullanılır
ULTRASONİK SONİK ENSTRÜMANLAR VE
Sonik Enstrümanlar
Hava basıncı ile çalışır (ünite bağlı)
Dakikada 3000-18000 titreşim sayısı (Hz frekans) ile çalışır ve 50-150 μm aralığında titreşim oluşur.
Uçları temelde doğrusal veya eliptik hareket eden hava türbin üniteleridir.
Ultrasoniklere göre küçük, ucuz,kolay sterilizasyon
Utrasoniklere göre titreşim sayısı az olduğundan diştaşı temizliği süresi uzun.
Ultrasonik Enstrümanlar
Enerji üretim tipine göre magnetostriktif ve Piezoelektrik olarak iki çeşittir.
Magnetostriktif 18000-45000 Hz frekans aralığında titreşim oluşturur, ucun hareketi doğrusal,eliptik veya dairesel olmak üzere ünite tipine, ucun şekline ve boyuna göre değişkendir.
Piezoelektrik dakikada 25000-50000 titreşim
sayısı ile çalışır. Cihazın ucu temelde doğrusal ve
7-28 μm aralığında titreşimle çalışır.
Kullanım prensipleri
Ağız içi ve ağız dışı destek alınmalı
Aletin ucunun diş yüzeyine paralele yakın dar açı ile ve hafif basınçla uygulanması gerekir ve mutlaka diştaşı ile temasta olmalı
Aletin ucunun kullanım yönü eklentileri koronalden apikale doğru uzaklaştırıcak şekilde olmalı
Sonik/Ultrasonik Enstrümanların Avantajları
Hızlı çalışma sağlar
Daha az travmatik
Daha az postoperatif rahatsızlığa neden olur AMA
Cihaz tipi (sonik/ultrasonik) ne olursa olsun klinik etkinlikleri benzer bulunmuştur.
Bu cihazlarla ve el aletleriyle yapılan temizlik sonrası iyileşmeler de benzer bulunmuştur.
Sonik/Ultrasonik Enstrüman Kullanımı Dezavantajları
Restoratif materyallerde kopma, çizik, çatlak gibi hasarlar
Derin ceplerde cep tabanına direkt ulaşım yok. Ulaşılsa bile soğutma suyu ucun olduğu bölgeye zor ulaşır ve aşırı ısı artışı ve pulpal hasar oluşabilir.
Bu tür aletlerin kullanımından sonra hastalıklı sementin uzaklaşmasının ve kök yüzeyinde pürüzsüzlük oluşturmanın yetersiz olduğu gerekçesiyle geleneksel el aletleri ile kök yüzeyi düzleştirmesi yapılması önerilmektedirama bunun gerekliliği de hala tartışmalıdır?
Kalp pili fonksiyonlarını bozabilir ( özellikle ultrasonik-
magnetostriktifler). Ama yeni nesil kalp pillerinin bu sorunu olmadığı belirtilse de el aletleri bu hastalarda daha güvenlidir.
Su püskürterek çalışır ve patojenik bakteriyel aerosol oluşmaktadır
CERRAHİ ENSTRÜMANLAR
Eksizyonel ve insizyonel bıçaklar
Cerrahi küretler
Periost elevatörü
Makaslar
Hemostat, doku pensleri vs..
Stur iğneleri
Gingivektomi Bıçakları İşaretleyici Cep
Color Atlas of periodontology, Klaus H&Edith M Rateitschak, Herbert F Wolf, Thomas M
Hassel. , Basım yılı:1985, Thieme Inc. New York. Kitaptan alıntıdır. Color Atlas of periodontology, Klaus H&Edith M Rateitschak, Herbert F Wolf, Thomas M Hassel. , Basım yılı:1985, Thieme Inc. New York. Kitaptan alıntıdır.
Color Atlas of periodontology, Klaus H&Edith M Rateitschak, Herbert F Wolf, Thomas M Hassel. , Basım yılı:1985, Thieme Inc. New York. Kitaptan alıntıdır.
Color Atlas of periodontology, Klaus H&Edith M Rateitschak, Herbert F Wolf, Thomas M Hassel. , Basım yılı:1985, Thieme Inc. New York. Kitaptan alıntıdır.
Cerrahi Bıçaklar (Bistüri) Periost Elevatörü
Makas
Portegü
Sütur İğneleri
Color Atlas of periodontology, Klaus H&Edith M Rateitschak, Herbert F Wolf, Thomas M Hassel. , Basım yılı:1985, Thieme Inc. New York. Kitaptan alıntıdır.
Color Atlas of periodontology, Klaus H&Edith M Rateitschak, Herbert F Wolf, Thomas M Hassel. , Basım yılı:1985, Thieme Inc. New York. Kitaptan alıntıdır.
Color Atlas of periodontology, Klaus H&Edith M Rateitschak, Herbert F Wolf, Thomas M Hassel. , Basım yılı:1985, Thieme Inc. New York. Kitaptan alıntıdır.
Color Atlas of periodontology, Klaus H&Edith M Rateitschak, Herbert F Wolf, Thomas M Hassel. , Basım yılı:1985, Thieme Inc. New York. Kitaptan alıntıdır.
Ders içeriği ve görsel kaynaklar:
1.Dişhekimliğinin Renkli Atlası 1 Periodontoloji Herbert F. Wolf , Klaus H. Rateitschak Çevirmenler: Gürhan Çağlayan , Hasan Hatipoğlu Yayınevi: Palme Yayınevi - Akademik Kitaplar ISBN: 9789944341271 Basım Yılı: 2007
2. Klinik periodontoloji ve diş hekimliğinde implant uygulamaları,baskı 6 Niklaus P. Lang, Jan Lİndhe
Çeviri Editörü: Prof.Dr.Nurdan Özmeriç Kurtuluş, Prof.Dr.Deniz Özbay Çetiner Yayın Evi: Ankara Nobel Tıp Kitabevi
ISBN: 9786059215374 Basım yılı:2015 3. Carranza's Clinical Periodontology
M.G.Newman, H.H. Takei, P.R.Klokkevold, F.A.Carranza Yayınevi: Elsevier Saunders
ISBN: 9781437704167, Basım yılı:2012 4. Periodontoloji ve implantoloji Cilt 1-2, Editör: Prof Dr Gürhan Çağlayan),
Yayın evi: Quintessence yayın evi basım yılı: 2018 İstanbul.
ISBN: 9786059382137
5. Color Atlas of periodontology, Klaus H&Edith M Rateitschak, Herbert F Wolf, Thomas M
