SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEK OKULU İLK VE ACİL YARDIM PROGRAMI. AYP 217- İlk Yardım. Öğr.Gör.Dr. Tuğba ÇINARLI

İLK VE ACİL YARDIM PROGRAMI

SAĞLIK HİZMETLERİ

MESLEK YÜKSEK OKULU

AYP 217- İlk Yardım

Öğr.Gör.Dr. Tuğba ÇINARLI

İlk Yardımın Temel Uygulamaları

Hafta- 2

AYP 217 – İlk Yardım

!!!ALTIN SAAT

• Bu nedenle olay yerinde ilk yarım saat çok

önemlidir.

• Bu ilk yarım saat altın saat olarak

adlandırılmaktadır.

• Kaza ve yaralanmalarda ölümlerin %10’u ilk beş dakikada solunum

durmasına bağlı, %50’si ilk yarım saatte büyük kanamalara bağlı

olmaktadır.

İLK YARDIM

• Öncelikli amaçlarının

kişilere zarar vermemek olduğunu bilmeleri ve

• Hayati tehlike oluşturabilecek müdahalelerde

bulunmamaları son derece önemlidir.

• Bununla birlikte ilk

yardım eğitimi almamış kişilerin, ilk yardım

uygulamalarında

bulunmaları sakıncalı sonuçlar doğurabilir.

• Bu nedenle ilk yardım uygulayacak olan

kişilerin, mutlaka

ilkyardım eğitimi almış olmaları,

İLK YARDIM NEDİR?

• Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın, mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.

ACİL TEDAVİ NEDİR?

Acil tedavi ünitelerinde hasta ve yaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi

müdahalelerdir

.

İLK YARDIMCI KİMDİR?

• İlkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın

mevcut araç gereçlerle, ilaçsız uygulamaları yapan en az temel ilkyardım eğitimi alarak ilkyardımcı

sertifikası almış kişidir.

İLK YARDIMCININ SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

• İlk yardım eğitimi almış olmak

• Kendi can güvenliğini tehlikeye atmamak

• İnsan vücudu işleyişine ilişkin temel bilgilere sahip olmak

• Hızlı ve doğru karar verebilmek

• Öncelikle sakin olabilmek , kendine güvenmek, pratik olmak ve telaşa kapılmamak.

İLK YARDIMCININ SAHİP OLMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

• Hastayı yada kazazedeyi sakinleştirebilmek

• Çevredeki kişileri organize ederek, onlardan yararlanabilmek.

• Eldeki olanaklardan maksimum derecede yararlanabilmek.

• İyi bir iletişim becerisine sahip olmak

• Olay sırasında, doğru bir şekilde tıbbi yardım isteyebilmek.

• Hasta ya da yaralıyı kayıp olarak görmemek.

İLK YARDIMIN ÖNCELİKLİ AMAÇLARI NELERDİR?

1-Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak,

2-Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak,

3-Hasta/yaralının durumunun kötüleşmesini önlemek

4-İyileşmeyi kolaylaştırmak

İLK YARDIMIN TEMEL

UYGULAMALARI NELERDİR?

 KORUMA

 BİLDİRME

 KURTARMA

İLK YARDIMIN TEMEL

UYGULAMALARI NELERDİR?

 Koruma:

 Olay yerinin değerlendirilmesi.

 Oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturma.

o Olay Yeri Değerlendirmenin Amacı:

 Olay yerinde kaza olma riskini ortadan kaldırmak,

 Olay yerindeki hasta/yaralı sayısını ve türlerini belirlemek.

KORUMA

(İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI)

BİLDİRME

(İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI)

 Olay yada kazanın olabildiğince hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına

bildirilmesidir.

 Ülkemizde ilkyardım gerektiren her durumda telefon

iletişimleri, 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir.

BİLDİRME

(İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI)

 112’nin aranması sırasında dikkat edilmesi gerekenler

• Sakin olmak

• Sorulara net bir şekilde cevap verilmek;

• Kimin, hangi numaradan aradığını belirtmek,

• Hasta ya da yaralı sayısı ve durumu hakkında bilgi vermek

KURTARMA

(İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI)

• İlk yardımın bu temel uygulaması olay yerinde kazazedeye yapılacak uygulamaları ifade eder.

• Gerekli olmadıkça kazazede yada yaralı hareket ettirilmemeli.

• Temel ilk yardım uygulamaları olduğu yerde yapılmalı.

• Olay yeri güvenli değilse kazazede güvenli bir şekilde ortamdan uzaklaştırılmalı.

KURTARMA

(İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI)

• İlkyardım Uygulamalarının Öncelikleri

• Bilinci kapalı olanlar, soluk alıp vermeyenler, çok şiddetli

kanaması olan ve ağır yanığı olan hasta ya da yaralılar birinci,

• Kırığı ve hafif yanığı olan hasta ve yaralılar ikinci,

• Sıyrık, burkulma ve hafif kanaması olan hasta ya da yaralılar ise üçüncü önceliklidir.

KURTARMA

(İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI)

 İlk yardımcının müdahale ile ilgili yapması gerekenler:

 Hasta/yaralıyı hareket ettirmeden müdahale yapmak

 Hasta/yaralının en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak (112) (Ancak, ağır hasta/yaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatılmamalıdır.)

KURTARMA

(İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI)

 1. Halka: En kısa zamanda sorunu sapta ve yardım iste (112)

 2.Halka: En kısa zamanda olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği

 3. Halka: Ambulans ekiplerince yapılan müdahaleler

 4. Halka: Hastane acil servisleri

KURTARMA

(İLK YARDIMIN TEMEL UYGULAMALARI)

 İlk yardımın ABC’si

Bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızlıca değerlendirilmelidir.

A. Hava Yolu Açıklığının Değerlendirilmesi B. Solunumun Değerlendirilmesi

C. Dolaşımın Değerlendirilmesi

İLK YARDIM YÖNETMELİĞİ

• Resmi gazetede 29 Temmuz 2015 ÇARŞAMBA günü yayımlanan ilkyardım yönetmeliğine göre;

• Fertlerin ve toplumun temel sağlık bilgisinin artırılması, ilkyardım bilgi ve becerisinin topluma öğretilmesi, tüm kamu ve özel kurum/kuruluşlarında personel sayılarına göre ilkyardımcı bulundurulması ile kazalara bağlı ölüm ve sakatlık riskinin azaltılması; bu doğrultuda ilkyardım eğitici eğitmeni, ilkyardım eğitmeni ve ilkyardımcı yetiştirilmesi ile bu eğitimleri düzenleyecek merkezlerin açılış, işleyiş ve denetimi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir

İLK YARDIM YÖNETMELİĞİ

• İlkyardımcı belgesi alabilmek için 16 saat ilkyardım eğitimi almak gerekir.

• Sertifika 3 yıl geçerlidir.

• Sertifika bakanlık onaylıdır.

• Tüm kurum ve kuruluşlarda ilk yardım eğitimi almış personel bulundurma zorunluluğu getirilmiştir. İşyerlerinde her 20 kişiden birinin ilkyardımcı olması, tehlikeli işler kapsamında olan işyerlerinde ise her 10 kişiden bir kişinin ilk yardımcı olması gerekiyor.

İNSAN VÜCUDU VE İŞLEYİŞİ

İNSAN VÜCUDU VE İŞLEYİŞİ

• Bu nedenle ilk yardımcının insan vücudu, yapısı ve işleyişi konusunda bazı temel kavramları bilmesi gerekir.

Olay

yerinde kazazedenin

doğru ve hızlı bir şekilde değerlendirilmesi

oldukça önemlidir!

Çok kısa sürede

kazazedenin canlı olup olmadığına ve

yaralanmasının

durumuna, derecesine karar vermek gerekir.

İNSAN VÜCUDU VE İŞLEYİŞİ

 Hücre insan vücudunun en temel birimidir.

 Aynı özellik ve işlevlere sahip hücreler bir araya gelerek dokuları meydana getirir.

İNSAN VÜCUDU VE İŞLEYİŞİ

DOKU

 Epitel doku (koruyucu)

 Bağ dokusu (destek)

 Kas dokusu (hareket)

 Sinir dokusu (uyarı ve iletim )

İNSAN VÜCUDU VE İŞLEYİŞİ

 Kendine özel görevleri olan doku toplulukları organları oluşturur.

 Organlar biraraya gelerek sistemleri oluşturur.

 Sistem; aynı işlevi yerine getirmek amacıyla bir arada bulunan organlar topluluğudur.

İNSAN VÜCUDU VE İŞLEYİŞİ

 HAREKET SİSTEMİ

 Kemikler

 Eklemler

 Kaslar

İNSAN VÜCUDU VE İŞLEYİŞİ

 Oksijenin taşınması

 Mikroplara karşı vücudun savunma mekanizması

 Pıhtılaşma ve ısı dengesini sağlama.

 DOLAŞIM SİSTEMİ

 Kalp

 Damarlar

 Kan.

İNSAN VÜCUDU VE İŞLEYİŞİ

 SOLUNUM SİSTEMİ

 Solunum yolu (Ağız, burun, yutak vb.) ve akciğerlerden oluşur.

 Akciğerlerin zedelenmesi ya da zarar görmesi durumunda solunum durmasına kadar ciddi durumlar oluşabilir.

İNSAN VÜCUDU VE İŞLEYİŞİ

 SİNİR SİSTEMİ

 Beyin

 Beyincik

 Omurilik soğanı

 Omurilik

İNSAN VÜCUDU VE İŞLEYİŞİ

 BOŞALTIM SİSTEMİ

 Böbrekler

 İdrar yolu

 İdrar kesesi

 İdrar çıkış borusu

İNSAN VÜCUDU VE İŞLEYİŞİ

 SİNDİRİM SİSTEMİ

 Ağız

 Yutak

 Yemek borusu

 Mide bağırsak

 Makat

YAŞAM BULGULARI

 Bilinç

 Solunum

 Solunum sıklığı

 Sağlıklı yetişkinlerde dakikada 12-20,

 Çocuklarda 16-22,

 Bebeklerde ise 18-24 kabul edilmektedir

YAŞAM BULGULARI

 Nabız

 Nabız değerleri

 Sağlıklı yetişkinlerde nabız sayısı dakikada 60-100

 Çocuklarda 100-120,

 Bebeklerde 100-140 olarak kabul edilmektedir.

YAŞAM BULGULARI

 Vücutta nabız alınan bölgeler:

• Şah atardamarı

• Ön kol atardamarı

• Kol atardamarı

• Bacak atardamarı

YAŞAM BULGULARI

 Vücut sıcaklığı

 Normal sıcaklık değeri 36,5 C

 41-42 C° üstünde ve 34,5 C° altında ise tehlike!!!

 Kan basıncı

 Normal değeri; 50/100-100/140 mmHg dir.

 Hasta ya da yaralı değerlendirilirken kan basıncı kontrol edilmez.

KAYNAKLAR

• Türk Kızılayı İlk Yardım El Kitabı (2018).

• Sözen, C. (2012). İlk Yardım. Nobel Yayınevi

• Yüksel, S., Cücen, Z. (2013). İlk Yardım ve Temel Uygulamalar. Nobel Yayınevi.

• İlçe, A. (2015). European Resusscitation Council (ERC) 2015’e Göre İlk Yardım ve Acil Bakım (İleri Yaşam

Desteği). Göktuğ Basın Yayın ve Dağıtım.

TEŞEKKÜRLER.