EĞİTİMDE
YARATICI DRAMA
Dram, hem sahnede oynanmak üzere yazılmış, konuşmalar ve devinimlerle gelişen karşıt oluşların çatışmasıyla sonuçlanan oyun, yapıt olarak hem de mecazi anlamda acıklı olay olarak yorumlanabilir.
Drama ise tiyatro yazını, oyun yazma sanatı (televizyonda) oyun
biçiminde yapıt olarak tanımlanmaktadır. Drama, içinde eylem olan,
bir ya da birden çok insanın birbirleriyle, doğayla ya da başka
nesnelerle etkileşerek onların tüm yaşam durumlarını geniş ölçüde
içeren etkinliklerdir.
Dramatik, insanda içsel bir yaşantının olma durumu!
Dramatik oyun, oynayanların keşfettikleri ve çevrelerindeki tüm karakterleri ve hareketleri daha çok taklit ettikleri özgür bir ortamda oynan oyunlardır.
Dramatizasyon, bir oyun metninin aynısının ya da bir öykünün, masalın hiçbir biçimde akışını değiştirmeden canlandırılmasıdır.
Dramaturgi ise oyun yazarlığı ve yönetmenliği sanatıdır.
Oyun; amaçsız yapılan iş, kendi kendini eğlendirmek için yapılan şey, eylem: boş zamanlarda ya da kısa bir zaman aralığında yapılan belli kurallara göre gerçekleştirilen, bir kazanç ya da kısa bir zaman aralığında yapılan belli kurallara göre gerçekleştirilen, bir kazanç ya da bir çıkar elde etmek için yapılan etkinlik.
Oyun önemli ve amaçları olan, yaratıcılık, öğrenme ve istekli olmayı
sağlayan eylemler.
OYUNUN ÖZELLİKLERİ
Özgürlük
Öyleymiş gibi yapma
İkili durum(Çatışma, gerilim)
Kendine özgülük
Şimdiki zaman
Katılım, Hareket
Eğlence ve Haz
Süreç bakımından bir öneme sahip olma
Kural koyuculuk ya da kendini yönetme
YARATICI DRAMA
Yaratıcı Drama, bir grubu oluşturan üyelerin yaşama deneyimlerinden yola çıkara, bir amacın, bir düşüncenin, doğaçlama, rol oynama vd.
tekniklerden yararlanarak canlandırılmasıdır. Bu canlandırma
süreçleri deneyimli bir lider/eğitmen eşliğinde yürütülürken
kendiliğindenliğe, şimdi ve burada ilkesine, ilkesine mış gibi yapmaya
dayalıdır ve yaratıcı drama oyunun özelliklerinden doğrudan
yararlanır.
Düşünmenin yerini ezberciliğin, okumanın yerini bilgi yığmacasının aldığı bir öğretim sisteminde yetişecek bireyin bu ikilemleri yaşamamasını beklemek olanaklı görünmemektedir. Eğitimdeki bu tür yaklaşımlar, yeni olmayan bir içeriğin öğretildiği ve öğretmenin mutlak otoritesine bağlı, öğrencinin sürekli boyun eğmesinin beklendiği anlayışlara sahiptir. Oysa sistem öğrenciyi merkeze alıp onu düşünsel etkinliklere yönlendirmeli, bireye “birey” olma şansı verebilmelidir
Etkin bir katılımı içerdiği ve öğrenmede kalıcılığı sağladığı için yaşantılara dayalı öğretim çok önemlidir. Demirel (2005)’in sözel ağırlıklı öğretimde % 10 olan hatırlama ve kalıcılık görselde % 30, yaşantılara dayalı öğretimde % 90’a ulaşmaktadır görüşü bu anlayışı desteklemektedir. Bu gerçeğin insanlığın kültürel mirası olarak benimsenmesi gerektiğini eski Çin atasözü de göstermektedir: “Duyarsam unuturum, görürsem hatırlarım, yaparsam anlar ve öğrenirim.” İnsanın öğrenme biçemlerinin ve yaklaşımlarının öğrenmedeki önemi bu nedenle daha belirgin hale gelmektedir.
1980’li yıllar Türkiye’de eğitimde yaratıcı drama alanındaki yeni bilimsel
ba- kış ve araştırmaların yoğunlaştığı, eğitimde yaratıcı dramanın bir
yöntem, başlı başına bir ders ve bir estetik eğitim alanı olarak sistemde
yer aramaya başladığı dönem olarak anılmaktadır.
San (1991, s.2), aşırı ussal, ezbere yönelik, aşırı bilgi yüklü, okul
yaşamından zevk almaya yöneltmeyen, öğrenmenin duyuşsal, sezgisel
yanını savsaklayan, öğrencinin yaşayarak öğrenip kendi sentezlerine
varamadığı bir eğitim anlayışının, yetiştirmek durumunda olduğu
çağdaş insanın gereksinimlerini karşılayamayacağını vurgular.
Yaratıcı Drama bir Grup Etkinliğidir.
Yaratıcı Drama Katılımcıların tecrübelerine dayalıdır ve katılımcıları merkeze alır.
Yaratıcı Drama canlandırma odaklıdır
Yaratıcı Drama da şimdi ve burada olgusu ile gerçekleştirilir.
Sonuç değil süreç odaklıdır.
Alanında uzman bir lider ya da öğretmen tarafından gerçekleştirilir.
Katılmak isteyen ve alanın gerektirdiği kurallara uymak isteyen herkesle yürütülür.
Disiplinler arası bir alandır. Eğitim ve tiyatrodan doğrudan yararlandığı iki alandır.
Tiyatro değildir fakat tiyatrodan beslenir.
Uygun mekanda yapılmalıdır.
Oyunun tüm genel özelliklerinden yararlanır.
Oyunculuk yapmak değildir. Ve bu mesleğin gerektirdiği kadar oyunculuk becerisine sahip olma gibi bir önkoşulu vardır.
Sadece ısınma ve iletişim-etkileşim oyunlarından oluşmaz dramaik kurguya sahip canlandırma süreçleri olmalıdır.
Bir ders(disiplin) ve yöntem gibi farklı kullanım biçimleri vardır.
Belirli aşamalar söz konusudur.
Psikodrama gibi bir iyileştirme veya tedavi amacı gütmez.
YARATICI DRAMANIN GENEL AMAÇLARI
Yaratıcılığı ve hayal gücünü geliştirmek
Kendini tanıma, gerçekleştirme ve başkaları ile iletişim becerileri geliştirme
Demokratik tutum ve davranış geliştirme
Estetik Davranışlar geliştirme
Eleştirel ve bağımsız düşünebilme becerisi geliştirme
İşbirliği yapabilme
Sosyal duyarlılık yaratma
Duygunun sağlıklı bir biçimde boşalımı ve kontrolü
Dil gelişimi, sözel ve sözel olmayan ifade becerilerinin gelişimi
YARATICI DRAMANIN TEMEL BİLEŞENLERİ
LİDER
KATILIMCILAR
MEKAN
KONU
Yaratıcı Dramada Yaıpandırma
Isınma/Hazırlık
Canlandırma
Değerlendirme
