YILLIK İZİN ÜCRETİ ALACAĞI VE FAİZ

İş akdi sona eren işçinin, artık kıdemine göre yıllık izin kullanma duru-mu ortadan kalktığı için, yıllık izin kavramı, yıllık izin ücreti alacağına dö-nüşmektedir. İşçinin iş sözleşmesi sona ermesiyle birlikte kullanmadığı yıllık izin ücreti kavramı, Yargıtay kararlarında genel olarak “yıllık izin ücreti”(

Yarg.9 HD.13.02.2006) ve “kullanmadığı izin sürelerine ait ücret”( Yarg.9 HD.07.03.2006) terimleri şeklinde kullanılmaktadır.

4857 sayılı İş Kanununun 59. maddesinde, iş sözleşmesinin feshi halin-de kullanılmayan izin sürelerine ait ücretlerin, son ücret üzerinhalin-den öhalin-denme- ödenme-si gerektiği kurala bağlanmıştır. İş sözleşmeödenme-sinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdi-ği tarihten itibaren başlar. İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde İş Kanununun 17.inci maddesinde belirtilen bildirim süresiyle, 27.

İnci maddesinde belirtilen işçiye verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri yıllık ücretli izin süreleri iç içe giremez.(Özdemir, 2014, 309)

Ancak, Yasada izin ücreti için kesin bir ödeme günü belirlenmemiştir. Do-layısıyla Yasada, yıllık ücretli izin alacağının ödeme başlangıcı ile ödenmeyen yıllık izin alacağının hangi faizi üzerinden hesaplanacağına dair İş Kanununda herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak, Yargıtay 9. HD’si kullandı-rılmayan yıllık izinlerin ücretini ücret içinde değerlendirmediğinden bu ala-caklar hakkında 4857 sayılı Kanunun 34.maddesinde sözü edilen bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faize karar verilemeyeceğini belirtmiştir. Bu nedenle, yıllık ücretli izin alacağına yasal faiz yürütülmektedir.( Yargıtay 9.HD.13.02.2006) Öte yandan, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte izin ücreti muaccel olup, faiz başlangıcı bakımından işverenin ayrıca temerrüde düşü-rülmesi gerekmektedir.( Yargıtay 9 Hukuk Dairesi, 2010/6273, 2012/14476;

07/10/2010, 2008/34982, 2010/27914)

Bu bakımdan, işçinin ücretlerini (yasal) süresi içinde ödemeyen işverenin temerrüde düşürülmesi için “ihtar” koşulu aranmakta; davadan önce ihtarna-me gönderilihtarna-memişse, işçi alacaklarının miktarı konusunda belirsizlik ve tespit davasına olanak verilmemesi durumunda ilk (kısmi) dava dilekçesi “alacağın

tamamı için” temerrüde düşürme ve faiz başlangıcı için yeterli görülmemekte-dir. Bu bakımdan, aynı dava içinde dava değerinin (ıslah yoluyla) artırılması yeni bir dava sayılmakta; bu yüzden, artırılan bölüm için faiz başlangıcının ilk dava tarihi değil, artırma ve harç tamamlama (ıslah) tarihi olacağı yönünde son dönemlerde Yargıtay 9. HD tarafından kararlar verilmektedir.

Özetle, yıllık izin alacağına yönelik faizin başlangıcı, ödeme günü yasa ya da sözleşme ile kararlaştırılmayan alacaklarda, borçlu alacaklının ihtarı ile temerrüde düşeceği, eğer ihtar çekilmemişse açılan davanın tarihi, temerrüt tarihi ve faizin başlangıç tarihi olarak kabul edileceği, fazlası saklı tutulan alacakla ilgili olarak temerrüt tarihi ve dolayısıyla faizin başlangıç tarihi ıslah tarihinden itibaren başlanacaktır. Öte yandan, davalı işverene gönderilen ih-tarname durumunda, faizin başlangıcı, ihih-tarname tarihi olacağı, diğer taraftan, Toplu İş Sözleşmeleriyle kararlaştırılan ödeme gününü ihtara gerek kalmaksı-zın işverenin temerrüdü için yeterli olacağı kabul edilmiştir.

Öte yandan, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleş-me devam ederken kullandırılmayan tüm yılların yıllık ücretli izinleri için hesaplama ve ödeme yapılmalı, hesaplama yapılırken işçinin geçmiş her bir yılın yıllık ücretli iznine hak kazandığı tarihteki kıdemi dikkate alınıp her bir kullandırılmayan yıllık izin süresi hesaplanmalıdır.

IV. SONUÇ

Yıllık ücretli izin ve faizle ilgili olarak, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 59. maddesi çerçevesinde, iş sözleşmesinin bitiminde kullanılmayan izin sürelerine ait ücretle-rin son ücret üzeücretle-rinden ödenmesi gerektiği, ayrıca Kanun’da, iş sözleşmesinin bi-timinde ödenmesi gereken izin ücreti için kesin bir ödeme günü belirlenmemiştir.

Öte yandan, Yargıtay kararları doğrultusunda izin ücretleri için mevduata uygula-nan en yüksek faizin değil, yasal faizin uygulanacağı ve zamanaşımı süresinin de, sözleşmenin sona erdiği tarihten itibaren başlayacağı dikkate alınmalıdır.

Yıllık izin alacaklarında yasal faizin başlangıcı Yargıtay kararları çerçe-vesinde, ödeme günü yasa ya da sözleşme ile kararlaştırılmayan alacaklarda, borçlu alacaklının ihtarı ile temerrüde düşeceği, eğer ihtar çekilmemişse açı-lan davanın tarihi, temerrüt tarihi ve faizin başaçı-langıç tarihi olarak kabul edile-ceği, ancak fazlası saklı tutulan kismı davalarda ise harç tamamlama tarihin-den itibaren, öte yandan davalıya ihtarname çekilmişse, ihtarname tarihintarihin-den itibaren, bununla birlikte, TİS’de ise, ödeme gününden itibaren başlayacaktır.

KAYNAKÇA

HGK. 19.04.2000,9-790-803. 10.09.2014 tarihinde http://legalbank.net/

mahkeme-kararlari/yargitay-9-hukuk-dairesi-kararlari, adresinden erişildi.

Özdemir, Cumhur Sinan (2011), Açıklamalı İçtihatlı İş Mevzuatı Reh-beri. İstanbul : Maliye Hesap Uzmanları Derneği

Özdemir, Cumhur Sinan (2014), “İş Kanuna Göre 10 Günden Az, Parçalı Kullandırılan Yıllık İzinlerin Niteliği”, Mali Çözüm Dergisi, 124 (2014)

T.C. yasalar (10.06.2003). 4857 Sayılı İş Kanunu. Ankara : Resmi Gazete (25134 sayılı)

Yargıtay 9 HD. (07.03.2006) 2006-36067/5663. 10.09.2014 tarihinde http://legalbank.net/mahkeme-kararlari/yargitay-9-hukuk-dairesi-kararlari, adresinden erişildi.

Yargıtay 9 Hukuk Dairesi, 2010/6273, 2012/14476; 07/10/2010, 2008/34982, 2010/27914, 10.09.2014 tarihinde http://legalbank.net/mahke-me-kararlari/yargitay-9-hukuk-dairesi-kararlari, adresinden erişildi.

Yargıtay 9.HD. (25.01.2006). 2006-17393/1271 ; (10.04.2006)2006-7019/9023; (13.02.2006)2006 - 861/ 2607, 10.09.2014 tarihinde http://legalbank.

net/mahkeme-kararlari/yargitay-9-hukuk-dairesi-kararlari, adresinden erişildi.

Yargıtay. 9. HD. (31.03.2004) E: 2003/16673, K: 2004/06656 sayılı Ka-rarı, 10.09.2014 tarihinde http://legalbank.net/ mahkeme -kararlari/yargi-tay-9-hukuk-dairesi-kararlari, adresinden erişildi.

Yargıtay. 9. HD.(14.04.2008) E: 2007/11498, K: 2008/08313 sayılı Ka-rarı, 10.09.2014 tarihinde http://legalbank.net /mahkeme-kararlari/yargi-tay-9-hukuk-dairesi-kararlari, adresinden erişildi.

Yargıtay. 9. HD.(16.04.2009). E: 2007/36309, K: 2009/10880 sayılı Ka-rarı, 10.09.2014 tarihinde http://legalbank.net /mahkeme -kararlari/yargi-tay-9-hukuk-dairesi-kararlari, adresinden erişildi.

Yargıtay.9 HD.( 15.03.2006) 2006-27038/6697. 10.09.2014 tarihinde http://legalbank.net/mahkeme-kararlari/yargitay-9-hukuk-dairesi-kararlari, adresinden erişildi.

Yargıtay.9 HD.(13.02.2006) 2006-865/3005. 10.09.2014 tarihinde http://

legalbank.net/mahkeme-kararlari/yargitay-9-hukuk-dairesi-kararlari, adresin-den erişildi.

KESİNLEŞMİŞ SOSYAL GÜVENLİK PRİM BORÇLARININ