Yazma etkinliklerinin işlevleri ile ilgili nitel araştırmalar

Huat ve Mei (2005)’nin gerçekleştirdiği çalışma, daha geniş bir araştırma projesinin yeni değerlendirme stratejileri entegre edilerek uygulanan bir parçasıdır. Yazma etkinlikleri biri yüksek başarı düzeyine sahip olan, diğeri yüksek başarı düzeyine sahip olmayan iki Singapur ilköğretim okulundaki 155 ve 36 adet 3. sınıf öğrencisi üzerinde uygulanmıştır. Çalışmanın amacı yazma etkinliklerinin, ilköğretim öğrencilerin çarpma ve bölme işlemlerine ilişkin anlamalarına ait açıklama yeteneklerini ve algılarını incelemek için nasıl kullanılabileceğini ortaya çıkarmaktır. Çalışma, 2 örnek olay incelemesi üzerine yapılandırılmıştır. Örnek olaylardan biri öğrencilerin çarpma işlemini öğrenirken yaptıkları yazma etkinliklerini temel alırken, diğeri bölme işlemini öğrenirken uygulanan yazma etkinliklerini temel almıştır. Çalışma sonuçları, çarpma kavramlarının öğrenciler tarafından iyi anlaşıldığı ve açıklandığını göstermiştir. Yazma etkinlikleri, öğrencilerin belirli matematiksel durumlarla ilgili öğrendikleri hakkında ne düşündüklerini ortaya çıkarmıştır. Öğrencilerin yazıları, öğrencilerin ÷ işlemini “bölme” olarak kelimelere dökebildiğini göstermiştir. Bunun yanında öğrenciler çarpma ile bölme arasındaki ilişkiler hakkında anladıklarını yazılarına aktarabilmişlerdir. Çalışmanın sonuçlarında, yazma etkinliklerinin öğrencilerin öğrendikleri matematiği nasıl algıladıklarını ve nasıl anladıklarını açıklamak için fırsat verdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanında çalışmada, yazma etkinliklerinin öğretmenlerin, öğrencilerinin düşüncelerini anlamalarına ve çarpma ve bölme konularını içeren matematiksel kavramları netleştirmek için gerekli önlemleri almalarına yardım ettiği fikrine ulaşılmıştır. Yazma etkinliklerinin, öğretmenlerin öğretim stratejilerini geliştirmek ve tekrar düşünmek için yansıtma kaynağı görevi gördüğü sonucuna varılmıştır. Çalışmanın bulguları, öğretmenlerin, öğrencilerin yazılarında öğrenci düşünceleri hakkında birçok kaynak bulabileceğini ve yazma etkinliklerinin, öğretmenlerin, öğrencilerinin matematiği nasıl öğrendiklerini daha iyi anlamasını

sağlayacağını göstermiştir. Çalışmada ayrıca uygun yazma etkinlikleri verildiğinde bu etkinliklerin, öğrencilerin matematiksel kavram ve anlayışlarını öğretmenlerine yansıtabilecekleri bir kaynak olabileceği vurgulanmıştır. Çalışma bulgularında öğrencilerin yazarken matematiği daha açık ve daha gerçekçi açıklayabilmeleri için daha çok uygulamaya ve daha çok fırsata ihtiyaç duydukları söylenmiştir. Araştırmacılar, yazma etkinlikleri boyunca öğrencilerin matematiksel fikirlerini geliştirme ve bu fikirlerle iletişim kurabilme yeteneklerini geliştireceklerini vurgulamışlardır.

Pugalee (2001)’in çalışması, Amerika’nın North Carolina eyaletinde Cebir I dersi alan 20 lise öğrencisi ile yürütülmüştür. Çalışmanın amacı problem çözme süreçleri ile ilgili yazıların üstbilişsel yapılara kanıt gösterip göstermediğinin ortaya çıkarılmasıdır. Öğrenciler cebir derslerinde problem çözme süreçleri ile ilgili yazılı açıklamalar yapmışlardır. Çalışmaya başlamadan 3 ay önce öğrenciler farklı problemlerle ilgili çözüm süreçlerini anlatan yazılar yazmışlardır. Bunun yanında verilerin toplanma aşamasından 2 hafta kadar önce de öğrencilere problem çözme ile ilgili yazılar yazmaları için ek süre verilmiştir. 10 gün boyunca (2 okul haftası) cebir dersinin başında öğrencilere bir matematik problemi verilmiş, öğrencilerden problemi çözerken akıllarına gelen her şeyi yazmaları istenmiştir. Öğretmen yazma sürecinde öğrencilerin yazılarını topladıktan sonra bu yazılara yorumlar ve önerilerde bulunarak onlara dönüt vermiş ve bir sonraki derste yazılarını geri vermiştir. Çalışmada verilerin analizi nitel yöntemlerle yapılmıştır. İlk önce kümeleme yöntemiyle birbirine benzer gruplar elde edilmiştir. Bunun sonucunda Garofalo ve Lester (1985, akt: Pugalee, 2001)’in tanımladığı problem çözme aşamaları olan oryantasyon, organize etme, uygulama ve teyit etme grupları oluşmuştur. Tüm öğrencilerin tepkileri bu gruplardan birine dâhil olmuştur. Çalışma, üstbilişsel bir yapıyı ortaya koymuştur. Çalışma bulguları, öğrencilerin yazılı açıklamalarının; Garofalo ve Lester (1985, akt: Pugalee, 2001)’in tanımladığı problem çözme aşamaları olan oryantasyon, organize etme, uygulama ve teyit etme süreçlerindeki çeşitli üstbilişsel davranışları ile ilişkide olduğunu göstermiştir. Çalışmanın sonucunda yazmanın matematiği öğrenme ve öğretme için önemli anlamlar içerdiği kanısına varılmıştır. Bunun yanında, yazmanın öğretmenlerin kendi öğrencilerinin nasıl öğrendiklerini ve nasıl düşündüklerini değerlendirmek için bir kaynak olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada yazmanın matematik öğretim programına dâhil

edilmesinin önemli olduğu belirtilmiş ve matematikte yazma etkinlikleri üzerine farklı çalışmalar yapılması gerekliliği vurgulanmıştır.

Uğurel ve diğerleri (2009b)’nin gerçekleştirdikleri çalışmanın amacı, ilköğretim birinci kademe öğrencilerinin matematik öğretiminde Teşvik Edici Yazma Aktiviteleri (TEYA) yardımıyla matematiğe yönelik tutumlarının ve bu tutumların kaynağının belirlenmesidir. Bu amaçla bu 10 adet TEYA, 22 kişilik öğrenci grubuna pilot olarak uygulanmış, pilot çalışma sonucunda TEYA’lar çevresel etkenlerden kaynaklanan tutumları belirleyen T(Ç) ve duyuşsal etkenlerin neden olduğu tutumları belirleyen T(D) iki gruba ayrılmıştır. Gerçek uygulamada TEYA’lar 99 adet üçüncü, 4. ve 5. sınıf öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir Belirli bir öğretim süresi boyunca yapılan bu çalışmada, noktasal uygulama, öğretim sürecinin belirli noktalarında uygulama olarak tanımlanmıştır. Çalışmada iki soruya yanıt aranmıştır. Bunlardan ilki, “yazma aktiviteleri noktasal uygulamalar biçiminde kullanıldığı betimsel nitelikte yapılan araştırmalar ile ulaşılan veriler bize ne yönde ve derinlikte bilgi sunabilir?” olurken ikincisi, “bu bilgiler yardımıyla yapılabilecek analizler ne tür çıkarımlara ulaşmamızı sağlayabilir?” şeklinde belirlenmiştir. Çalışmada, TEYA’lar, biçimsel olarak bakıldığında öğrencileri belli bir konu üzerinde yazmaları için başlatıcı ve yönlendirici etki oluşturmayı amaçlayan bir veya birkaç cümleden oluşan yapılar olarak tanımlanmıştır. Çalışmada, TEYA’ların farklı tanımları ve örneklerine yer verilmiştir. Bu anlamda araştırma problemi “TEYA’lar, matematik öğretim süreci içerisinde noktasal uygulamalar biçiminde kullanılması durumunda öğrencilerin matematiğe yönelik tutumlarını ve tutumların kaynaklarını belirlemede ne derece etkilidir?” olarak belirlenmiştir. Çalışmanın sonuçları, TEYA’ların öğrencilerin matematiğe karşı tutumlarının belirlenmesinde etkili bir araç olduğunu göstermiştir.

3.1.3.2. Yazma etkinliklerinin sınıf içi uygulamalarına dair bilgi veren nitel