Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu

11/12/2001 tarihli ve 2001/10 sayılı Bakanlar Kurulu Prensip Kararı68 _{ile kabul} edilen “Türkiye'de Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Reform Programı” kapsamında oluşturulan Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK), kamu-özel sektör işbirliği çerçevesinde; Türkiye'deki yatırımlarla ilgili düzenlemeleri rasyonel hale getirmek, yatırım ortamının uluslararası rekabet gücünü artıracak gerekli düzenlemeleri tespit ederek politika önerileri geliştirmek, işletme dönemi de dâhil olmak üzere yatırımın her safhasında ulusal ve uluslararası yatırımcıların karşılaştığı yapısal, yasal, idari ve bürokratik sorunları belirleyerek bunlara çözüm üretmek amacıyla kurulmuştur.69

31/12/2002 tarihli ve 2002/10 sayılı Bakanlar Kurulu Prensip Kararıyla70_{, 16} Ocak 2012 tarihli ve 2012/2 sayılı Bakanlar Kurulu Prensip Kararıyla71 _{ve 4 Ocak} 2016 tarihli ve 2016/1 sayılı Bakanlar Kurulu Prensip Kararıyla72 _{yapısı, çalışma usul} ve esasları yenilenen YOİKK'in sekretarya faaliyetleri, Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

YOİKK Platformu; YOİKK, Yönlendirme Komitesi, Teknik Komiteler ve Sekretaryadan oluşmaktadır. Ayrıca, Yatırım Danışma Konseyi’nin gerçekleştirdiği yıllık toplantılar aracılığıyla yayımladıkları bildirilerde yer alan tavsiyeler YOİKK Platformunun çalışmalarına girdi sağlamaktadır. YOİKK’in yapılanması Şekil 1.2’de detaylı olarak gösterilmiştir.

68 _{YOİKK, http://www.yoikk.gov.tr/upload/yoikk/yoikkprensip_I.pdf, 30.05.2016} 69 _{YOİKK, http://www.yoikk.gov.tr/detay.cfm?MID=1, 30.05.2016} 70 _{YOİKK, http://www.yoikk.gov.tr/upload/yoikk/yoikkprensip_II.pdf, 30.05.2016} 71 _{YOİKK, http://www.yoikk.gov.tr/upload/3.%20PRENSIP%20KARARI.pdf, 30.05.2016} 72 _{YOİKK, http://www.yoikk.gov.tr/upload/dosya/YIKK_YOIKK_PrensipKarari2016(3).pdf,} 01.08.2016

Şekil 1.2. YOİKK’in Yapılanması

Kaynak: 4 Ocak 2016 tarihli ve 2016/1 sayılı Bakanlar Kurulu Prensip Kararı

Şekil 1.2’de görüleceği üzere YOİKK, faaliyetlerini Yönlendirme Komitesi ve Teknik komiteler aracılığı ile sürdürmektedir. YOİKK, yatırımların koordinasyonu ve izlenmesiyle görevli Başbakan Yardımcısı başkanlığında ekonomik konularda genel koordinasyonla görevli Başbakan Yardımcısı, YOİKK üyesi Bakanlar ve YOİKK üyesi sivil toplum kuruluşlarının73 _{başkanlarından oluşmaktadır. YOİKK} toplantılarına gerek duyulması halinde kurul üyesi olmayan kurum ve kuruluşların üst düzey yetkilileri de davet edilebilir. 09/07/2014 tarihli ve 2014/3 sayılı Bakanlar

73 _{YOİKK üyesi sivil toplum kuruluşları; Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Türkiye} İhracatçılar Meclisi (TİM), Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) ve MÜSİAD kuruluşlarıdır.

BAKANLAR KURULU

Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK)

Yatırım Danışma Konseyi (YDK) Ölçme ve Değerlendirme Çalışma Grupları Yönlendirme Komitesi İzleme- Takip (Sekretarya) TEKNİK KOMİTELER

1) Şirket İşlemleri ve Kurumsal Yönetim 2) İstihdam

3) GİTES ve Sektörel Lisanslar 4) Yatırım Yeri, Çevre ve İmar İzinleri 5) Vergi ve Teşvikler

6) Dış Ticaret ve Gümrükler

7) Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge 8) Yatırım Ortamı Mevzuatı ve Hukuksal

Süreçler

9) Finansmana Erişim 10) Altyapı

Kurulu Prensip Kararıyla YOİKK üyesi sivil toplum kuruluşlarına Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) da eklenmiştir.

Teknik Komitelerin çalışmalarının takibini ve hızlandırılmasını sağlayan Yönlendirme Komitesi ise Ekonomi Bakanlığı müsteşarı başkanlığında üye bakanlıkların müsteşarları ile üye sivil toplum kuruluşlarının genel sekreterlerinden oluşur. Yönlendirme Komitesi, Teknik Komitelerin çalışmalarını izlemek amacıyla belirli aralıklarla toplanır. Bu toplantılara ihtiyaç olması durumunda Yönlendirme Komitesi üyesi olmayan kurum ve kuruluşların temsilcileri de davet edilebilir.

Çalışma alanlarına giren konularda özel sektörün taleplerini ulusal politikaları gözeterek inceleyen ve bu talepleri değerlendirip yıllık eylem planına dönüştüren Teknik Komiteler 10 farklı alanda faaliyet yürütmektedir. Bu Komiteler;

a) Şirket İşlemleri ve Kurumsal Yönetim b) İstihdam

c) GİTES ve Sektörel Lisanslar d) Yatırım Yeri, Çevre ve İmar İzinleri e) Vergi ve Teşvikler

f) Dış Ticaret ve Gümrükler

g) Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları ve Ar-Ge

h) Yatırım Ortamı Mevzuatı ve Hukuksal Süreçler i) Finansmana Erişim

j) Altyapı Teknik Komiteleridir.

Her Teknik Komitenin başkanlığı o alanla ilgili kurum tarafından yürütülmektedir. Bazı Teknik Komitelerin başkanlığı ise eş başkanlık şeklinde yürütülmektedir. Teknik Komiteler eylem planlarında yer alan eylemlerin belirlenmesi, takibi ve tamamlanması amacıyla değişik tarihlerde eylemlerle ilgili tarafların katılımıyla Teknik Komite toplantıları gerçekleştirmektedir.

YOİKK süreci incelendiğinde, her yıl YOİKK sekretaryası tarafından o döneme74 _{ait eylem planlarının belirlenmesi amacıyla (genellikle Mayıs ayı içerisinde)} özel sektörden eylem önerileri talep edilmektedir. Eylem önerileri ilgili özel sektör temsilcileri tarafından belirlenmekte, sonrasında gerçekleştirilen ve özel sektör temsilcileri ile kamu kurumlarının katıldığı Teknik Komite toplantısında bu öneriler eylem planına dönüştürülmektedir. Teknik Komitelerce ilgili döneme ilişkin belirlenen eylem planları Yönlendirme Komitesinde görüşülmekte ve kabul edilmektedir. Yönlendirme Komitesi tarafından kabul edilen eylem planları YOİKK toplantısında kararlaştırılarak kamuoyuna duyurulmaktadır.

İlgili döneme ilişkin belirlenen eylem planlarının çalışmaları Teknik Komiteler tarafından takip edilmekte olup YOİKK sekretaryasına aylık olarak güncel durum raporlamaları yapılmaktadır. Eylem planlarında yer alan eylemlerin gerçekleşme veya gerçekleşmeme durumları göz önünde bulundurularak Teknik Komitelerce toplantılar gerçekleştirilebilmektedir. Gerçekleştirilen bu toplantıların içeriğiyle ilgili olarak Yönlendirme Komitesi de bilgilendirilmektedir. YOİKK eylem planları ile ilgili olarak gerek duyulması halinde Ekonomi Koordinasyon Kurulu’na (EKK) ve Bakanlar Kuruluna bilgilendirmeler ve sunumlar yapılmaktadır.

YOİKK’in kurulduğu günden bu yana, YOİKK çalışmaları kapsamında;  Yabancı sermayeli şirketlerin Türkiye’de taşınmaz edinimine ilişkin usul ve

esasların düzenlenmesi,

 İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Yönetmelikte değişiklik yapılarak ruhsatlandırma sürecinde basitleştirme, ruhsatın beyan usulüne göre verilmesi konularında önemli iyileştirmeler gerçekleştirilmesi,

 Çevre izinleri başta olmak üzere birçok izinde idarelere gerekli işlemleri tamamlaması için süre sınırı getirilmesi,

 Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliğinde değişiklik yapılarak alınan izinlere yönelik olarak çeşitli iyileştirmeler sağlanması,

 Türk Ticaret Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu’nun değişen iş yaşamına uyumun sağlanması ve iş ortamının geliştirilmesi amacıyla değiştirilmesi,

 Yargı sürecinin hızlanması, tahkimin ülkemizde yaygınlaştırılması ve tahkim kültürünün yerleştirilmesi amacıyla hazırlanan Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun yürürlüğe girmesi,

 Yeni bir yatırım teşvik sistemi uygulanmaya başlanması gibi önemli düzenlemeler hayata geçirilmiştir.

YOİKK çalışmaları kapsamında bunların dışında da önemli düzenlemeler hayata geçirilmiştir. Gerçekleştirilen bu düzenlemelerin Türkiye’nin yatırım ortamının geliştirilmesine ciddi etkileri olmuştur. Tezin ikinci bölümünde Türkiye’nin yatırım ortamı anlatılırken bu etkilerden detaylı olarak bahsedilecektir.

Ülkemizde yatırım ortamı faaliyetleri kapsamında YOİKK platformu ön plana çıkmakla birlikte bu platformun da eksiklikleri bulunmaktadır. Bu eksikliklerin en başında ise YOİKK çalışmalarının sektörel ve bölgesel düzeydeki sorunları geniş şekilde ele alamaması ile yapılan düzenlemelerin değerlendirmesinin yapılamaması gelmektedir. YOİKK’te sorunlar bir bütün olarak değerlendirilmekte sektörel ve bölgesel farklılıklar pek dikkate alınmamaktadır. Bu doğrultuda YOİKK çalışmalarının ulusal, sektörel ve bölgesel politika ve strateji dokümanları ile uyumunun artırılması, yatırım ortamının iyileştirilmesine daha çok katkı sağlayacaktır.