Onuncu Kalkınma Planı İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmes

Kalkınma planlarında iş ve yatırım ortamının geliştirilmesine yönelik çalışmalara ve politikalara yer verilmiştir. Bu kapsamda ilk defa Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda Karadeniz Ekonomik İşbirliği ve Doğu Anadolu Projesi özelinde bölgesel de olsa iş ve yatırım ortamına yer verilmiştir.80 _{Dokuzuncu Kalkınma}

78 _{Ekonomi Bakanlığı, 2013a: 121-122} 79 _{Ekonomi Bakanlığı, 2013b: 5-7}

http://www.yoikk.gov.tr/upload/ydk/YDKSonucBildirisi2013.pdf, 30.05.2016 80 _{DPT, 2000a: 54-65}

Planı’nda ise iş ve yatırım ortamı daha detaylı olarak ele alınmıştır. Dokuzuncu Kalkınma Planı’nda ekonomik büyümenin ve sosyal kalkınmanın istikrarlı bir yapıda sürdürülmesi için gerekli stratejik amaçlar, 5 temel gelişme ekseni özelinde belirlenmiştir. Bu 5 temel eksenden birisi “Rekabet Gücünün Artırılması” eksenidir. Bu eksenin politika alanlarından birisi ise “İş Ortamının İyileştirilmesi” başlığıdır.81

Dokuzuncu Kalkınma Planı’nda “İş Ortamının İyileştirilmesi” başlığı altında öncelikle Plan öncesi dönemde yapılanlardan bahsedilmiş, “Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Reform Programı” kapsamında yapılan düzenlemelere değinilmiş, iş ortamının iyileştirilmesi için yapılan reformlara yer verilmiştir.82 _{Plan hedef ve} tahminlerinin anlatıldığı bölümde ise iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi amacıyla yapılması gerekenlere yönelik olarak politika önerileri geliştirilmiştir.83

Diğer taraftan, Onuncu Kalkınma Planı’nda iş ve yatırım ortamına ayrı bir önem verilmiş, Plan kapsamında yatırım politikaları bölümünde bu konudaki politikalara yer verilmiş, ayrıca Plan kapsamında hazırlanan 25 adet Öncelikli Dönüşüm Programından birisi olarak “İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi” konusu belirlenmiştir.84 _{Planda “İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi Programı”} çerçevesinde iş ve yatırım ortamının öncelikli sorunlarına odaklanılarak, yatırımcının karşılaştığı belirsizliklerin giderilmesi ve sorunların hızla çözülmesi, bunun için mevcut mekanizmaların iyileştirilerek yatırımların artırılması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede program, iş ortamının iyileştirilmesinde öncelikli olan dört başlık halinde ele alınmıştır:

 Bürokratik Süreçlerin İyileştirilmesi bileşeninde kamunun iş dünyasına sunduğu hizmetlerde bürokrasinin minimuma indirilmesi ve elektronik ortamın kullanımının artırılması hedeflenmektedir.

 Hukuki Süreçlerin İyileştirilmesi bileşeninde iş ve yatırım ortamına ilişkin hukuki süreçlerin ve altyapının geliştirilmesi, mevzuatın en iyi uygulama örneklerine göre güncellenmesi hedeflenmektedir.

81 _{DPT, 2006: 12}

82 _{a.g.e., 2006: 28-30} 83 _{a.g.e., 2006: 73-74}

 Yatırım Yeri Temininin Kolaylaştırılması bileşeninde stratejik ve büyük ölçekli yatırımlar başta olmak üzere yatırıma uygun arazilerin tespiti, envanterinin çıkartılması ve tahsis süreçlerinin iyileştirilmesi hedeflenmektedir.

 İş ve Yatırım Ortamıyla İlgili Yönetişimin Bölgesel Düzeyde Geliştirilmesi bileşeninde ise iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik yaklaşımın bölgesel düzeyde yaygınlaştırılması, geliştirilmesi, takibi ve yatırımcının yerel düzeyde desteklenmesi hedeflenmektedir.

Bu program sayesinde özel sektör yatırımlarının GSYH’ye oranının 2018 yılı sonunda yüzde 19,3’e çıkarılması, Plan dönemi (2014-2018) boyunca (gayrimenkul hariç) kümülatif uluslararası doğrudan yatırım tutarının 92,8 milyar dolara ulaşması, İş Yapma Kolaylığı Endeksi sıralamasında ilk 40 ülke arasına girilmesi ve süreçlerin iyileştirilmesi suretiyle yatırım yeri tahsis miktarının artırılması planlanmaktadır.

Planda öngörülen İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi ÖDÖP’e ait Eylem Planı çalışmaları Onuncu Kalkınma Planı’nın yayımlanmasını müteakip hemen başlamıştır. Bu kapsamda ilgili kurumlar ile yapılan görüşmeler sonucunda hazırlanan “İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi Eylem Planı85_{” da diğer 25 adet ÖDÖP ile} birlikte Yüksek Planlama Kurulu’nun 16 Şubat 2015 tarih ve 2015/3 sayılı kararıyla86 kabul edilmiştir. Bu karar çerçevesinde “Öncelikli Dönüşüm Programları Eylem Planları ile Eylem Planlarının Uygulama, İzleme ve Değerlendirmesine Dair Usul ve Esaslar” belirlenmiştir. Karar doğrultusunda izleme ve değerlendirme faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla eylemden sorumlu kuruluşların, bileşen sorumlularının, program koordinatörlerinin, Kalkınma Bakanlığı’nın ve Kalkınma Planı İzleme ve Yönlendirme Komitesi’nin87 _{görev ve sorumlulukları belirlenmiştir.}

85 _{Kalkınma Bakanlığı,}

http://odop.kalkinma.gov.tr/dokumanlar/07Is_ve_Yatirim_Ortaminin_Gelistirilmesi_Programi.pdf, 15.11.2015

86 _{Kalkınma Bakanlığı, http://odop.kalkinma.gov.tr/dokumanlar/YPK_Karari_2015-3_Sayili.pdf,} 15.11.2015

87 _{ÖDÖP Eylem Planlarındaki gelişmelerin izlenmesi ve değerlendirmesinin koordinasyonunu} yürütmek üzere Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı başkanlığında ilgili bakanlıkların üst düzey yöneticilerinden oluşan kuruldur.

Kalkınma Bakanlığı, http://odop.kalkinma.gov.tr/dokumanlar/YPK_Karari_2015-3_Sayili.pdf, 15.11.2015

İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi Öncelikli Dönüşüm Programında yer alan bazı önemli eylemler:

 Ülke ekonomisi için büyük önem arz eden yatırımların izin ve yatırım yeri temini süreçlerinin hızlı ve etkin bir biçimde yürütülmesine ve sonuçlandırılmasına yönelik mekanizma oluşturulması,

 Kamunun iş dünyasına elektronik ortamda sunduğu hizmetlerin birbirleri ile entegrasyonunun sağlanması ve daha fazla hizmetin elektronik ortamda sunulması,

 İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarında basitleştirme ve uygulama birliği sağlanması,

 Türkiye’de iş ve yatırım ortamına ilişkin hukuki süreçler ve altyapının geliştirilerek, hukuki süreçlerin daha kısa zamanda sonuçlanmasının sağlanması,

 Adli ve İdari yargıda uyuşmazlıkların yargı öncesi çözüm usullerinin geliştirilmesi ve etkin hale getirilmesi.

 Türkiye’de yatırıma uygun arazi envanterinin yatırımcıya elektronik ortamda ve etkin bir şekilde sunulması amacıyla coğrafi bilgi sistemleri altyapısının geliştirilmesi,

 Yatırım yeri tahsis sürecinin hızlandırılmasına yönelik mevzuat düzenlemelerinin gerçekleştirilmesi

 Endüstri Bölgeleri ve Organize Sanayi Bölgelerinde özellikle yatırım yeri tahsisine ilişkin uygulama sürecinde karşılaşılan sorunların tespiti ve bu sorunların çözümüne yönelik olarak mevzuatın geliştirilmesi,

 Bölgesel düzeyde iş ve yatırım ortamını değerlendirmek üzere gösterge seti belirlenmesi, anket çalışması gerçekleştirilmesi ve değerlendirme raporları hazırlanması olarak öne çıkmaktadır.

İş ve Yatırım Ortamının Geliştirilmesi Öncelikli Dönüşüm Programı incelendiğinde programda sektör, bölge ve firma büyüklüğü bazında oluşan farklılıkların dikkate alınmaya çalışıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumun Programın eylemlerine de yansıdığı görülmektedir.