1.81  2.99  Yıllar Şirket

Sayısı Portföy İçindeki Yüzdesi(%) Şirket Sayısı Portföy İçindeki Yüzdesi(%) 1997 12 8,33 26 3,85 1998 16 6,25 23 4,85 1999 12 8,33 26 3,85 2000 14 7,14 26 3,85 2001 17 5,88 27 3,7 2002 15 6,67 23 4,35 2003 22 4,54 13 7,7 2004 12 8,33 22 4,54 2005 5 20 40 2,5 2006 15 6,67 25 4 2007 9 11,11 28 3,57 2008 21 4,76 15 6,67 2009 13 7,69 23 4,35 2010 11 9,09 25 4 2011 14 7,14 24 4,17 2012 18 5,55 24 4,17 2013 15 6,67 21 4,76 2014 12 8,33 21 4,76 2015 19 5,26 21 4,76 2016 22 4,54 19 5,26

Kaynak: BİST, KAP ve FİNNET aracılığıyla elde edilen veriler ışığında yazarlar

I. INTERNATIONAL POLITICS AND SOCIAL SCIENCE SYMPOSIUM (IPSSS) I. ULUSLARARASI SİYASET VE SOSYAL BİLİMLER SEMPOZYUMU (USSBS)

10-12 EKİM/OCTOBER 2018 ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ

www.ardahan.edu.tr/ipsss

154

Analizin doğru netice verebilmesi için yıllar itibariyle portföye dâhil edilen şirketlerin hisse senetlerinden fiyatları ne olursa olsun eşit oranda alınmış ve portföyün toplam değeri bu şekilde hesaplanmıştır. Tablo 1.’ deki veriler incelendiğinde; Borsa İstanbul Sınaî Endeksi’nde işlem gören ve analize konu olan 55 şirketin Z skorlarının çoğunlukla 2.99’un üzerinde olduğu, 2001 krizi sonrası ve 2008 küresel kriz dönemlerinde ise Z skorları 1.81’in altında kalan şirketlerin çoğunlukta olduğu görülmektedir.

Tablo 2. Portföy Getirilerinin Değişimi

Yılın Son İşlem Günü ALIŞ

Yılın Son İşlem Günü SATIŞ Getiri(%) Yıllar 1.81  2.99  1.81  2.99  1.81  2.99  1997 5,3795 9,3382 5,4311 9,5222 0,96 1,97 1998 3,0037 9,3755 5,7181 27,1461 90,37 189,54 1999 4,3932 16,2751 2,2582 10,9667 (48,59) (32,61) 2000 3,7613 10,4758 2,9338 13,5712 (22) 29,55 2001 4,2371 10,0832 4,0942 9,5486 (3,37) (5,3) 2002 3,2776 7,0739 6,0092 9,593 83,34 35,61 2003 7,7543 8,5624 8,8438 12,337 14,05 44,08 2004 5,6669 13,3375 5,0346 24,179 (11,16) 81,28 2005 3,4760 17,3862 5,018 26,4275 44,36 52 2006 9,6161 10,6018 8,3535 15,7504 (13,13) 48,56 2007 5,1506 13,8126 2,5975 8,0669 (49,57) (41,59) 2008 2,6827 11,7925 4,9213 18,4272 83,44 56,26 2009 10,8729 15,4479 10,9421 34,0475 0,63 120,4 2010 4,7122 31,0332 4,6940 31,5356 (0,38) 1,62 2011 6,3346 29,28 6,6073 34,8769 4,3 19,11 2012 5,2206 30,3631 4,9445 34,3311 (5,29) 13,07 2013 6,2836 33,0443 7,9932 43,7234 27,2 32,32 2014 9,3995 43,2607 8,6232 50,7573 (8,26) 17,33 2015 8,6621 48,0069 8,2403 48,2021 (4,87) 0,4 2016 8,7948 47,0975 10,4302 56,3293 18,59 19,6 Tablo 2.’de yer alan araştırma sonuçları incelendiğinde, analizi gerçekleştirilen 1997-2016 yılları arasındaki 20 yılın, 10 yılında hem Z skoru 1.81’in altında olan şirketlerin hisse senetlerinden oluşturulan portföyün, hem de Z skoru 2,99’un üzerinde olan şirketlerin hisse senetlerinden oluşturulan portföyün getirisinin pozitif olarak neticelendiği görülmektedir. İki portföyünde pozitif getiri sağladığı on yılın sekizinde Z skoru 2.99’un üzerinde olan şirketlerin hisse senetlerinin daha fazla getiri sağladığı hesaplanmıştır.

I. INTERNATIONAL POLITICS AND SOCIAL SCIENCE SYMPOSIUM (IPSSS) I. ULUSLARARASI SİYASET VE SOSYAL BİLİMLER SEMPOZYUMU (USSBS)

10-12 EKİM/OCTOBER 2018 ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ

www.ardahan.edu.tr/ipsss

155

Analizi yapılan yirmi yılın yedisinde Z skoru 1.81’in altında olan şirketlerin hisse senetlerinden oluşturulan portföyün getirisinin negatif olarak neticelendiği, Z skoru 2,99’un üzerinde olan şirketlerin hisse senetlerinden oluşturulan portföyün getirisinin pozitif olarak neticelendiği görülmektedir.

Analizi gerçekleştirilen 1999-2001-2007 yıllarında, her iki portföyünde getiri olarak negatifte kaldığı, Türkiye ekonomisinin krizde bulunduğu 2001 yılı hariç, diğer iki yılda Z skoru 2.99’un üzerinde olan şirketlerin hisse senetlerinden oluşturulan portföyün diğer portföye nazaran daha az kayıpla neticelendiği sonucuna ulaşılmıştır.

Tablo 3. BİST Sınaî Endeksi Kapanış Verileri (XUSIN100)

Yıllar Kapanış Endeksi Yüzdelik Değişim

1997 2835 - 1998 1837 (35,2) 1999 9500 (417) 2000 6900 (27,4) 2001 10950 (58,7) 2002 9880 (9,77) 2003 16250 64,5 2004 20450 25,8 2005 31140 52,3 2006 30896 (1) 2007 40567 31,3 2008 19781 (51,3) 2009 37889 91,5 2010 52503 38,6 2011 48243 (8,1) 2012 64577 33,9 2013 62625 (3) 2014 78724 25,7 2015 74174 (5,8) 2016 83586 12,7 2017 129412 54,8

Kaynak: Borsa İstanbul

Tablo 3.’de yer alan veriler ve hesaplamalar incelenerek, Tablo 2.’de yer alan portföy getirileri ile karşılaştırıldığında; bireysel ve/veya kurumsal yatırımcıların sadece Altman-Z skoru değerlerine bakarak oluşturacakları portföy ile BİST Sınaî Endeksi’nde işlem gören şirketler özelinde ortalamanın üzerinde bir getiri sağlayabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

I. INTERNATIONAL POLITICS AND SOCIAL SCIENCE SYMPOSIUM (IPSSS) I. ULUSLARARASI SİYASET VE SOSYAL BİLİMLER SEMPOZYUMU (USSBS)

10-12 EKİM/OCTOBER 2018 ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ

www.ardahan.edu.tr/ipsss

156

SONUÇ

Bu çalışmada finansal başarısızlık tahmin yöntemlerinden olan Altman-Z Skoru modeli, Borsa İstanbul Sınai Endeksi’nde işlem gören şirketlerin hisse senetlerinden oluşturulan portföy çeşitlendirmesi yoluyla test edilmiştir.

Bireysel ve/veya kurumsal yatırımcıların başka hiçbir temel analiz ve teknik analiz yöntemi uygulamadan, sadece Altman-Z skoru modeline göre gerekli hesaplamaları yaparak, Z skoru 1.81 değerinin altında kalan ve Z skoru 2.99 değerinin üzerinde olan şirketlerin 1997-2017 dönemleri arasında işlem gören hisse senetlerinden oluşturduğu bir portföyün getirisi, ortalama getiri ve Borsa İstanbul Sınaî Endeksi’ndeki yüzdelik değişim ile karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Altman’ın teorisinden yola çıkarak, Z skoru 1.81’in altında kalan şirketlerin diğer şirketlere göre daha fazla iflas riski taşıdığı varsayılarak oluşturulan portföyün yıllık getirisi, Z skoru 2.99’un üzerinde olan (iflas riski taşımayan) şirketlerin hisse senetlerinden oluşturulan portföyün yıllık getirisi ile karşılaştırılmıştır.

Çalışmada Altman-Z skoru modeli, sadece şirketlerin finansal sıkıntı içerisinde bulunup bulunmadığını belirlemek için değil, aynı zamanda modele bağlı olarak oluşturulan portföyün getirilerinin karşılaştırılmasında kullanılmıştır.

Çalışmanın sonucunda; Altman-Z skoru 2.99’un üzerinde olan şirketlerin hisse senetlerinden oluşturulan portföyün, Z skoru 1.81’in altında kalan şirketlerin hisse senetlerinden oluşturulan portföyden daha fazla getiri sağladığı tespit edilmiştir. Bireysel ve/veya kurumsal yatırımcıların sadece Altman-Z skoru değerlerine bakarak oluşturacakları portföy ile BİST Sınaî Endeksi’nde işlem gören şirketler özelinde ortalamanın üzerinde bir getiri sağlayabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Böylelikle, Altman tarafından finansal başarısızlık tahmini için geliştirilen modelin, Borsa İstanbul özelinde hisse senetlerinden oluşan portföy getirisini artırmak için de kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

I. INTERNATIONAL POLITICS AND SOCIAL SCIENCE SYMPOSIUM (IPSSS) I. ULUSLARARASI SİYASET VE SOSYAL BİLİMLER SEMPOZYUMU (USSBS)

10-12 EKİM/OCTOBER 2018 ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ

www.ardahan.edu.tr/ipsss

157

KAYNAKÇA

Abay, R. (2013). Markowitz Karesel Programlama İle Portföy Seçimi: İMKB 30 Endeksinde Riskli Portföylerin Seçimi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 175-194.

Altaylıgil, B. (2008). Portföy seçimi için ortalama-varyans-çarpıklık modeli. İstanbul

Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 65-78.

Altman, E. I. (1968). Financial Ratios, Discriminant Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy. The Journal of Finance, 23(4), 589-609.

Kapusuzoğlu, A., & İbicioğlu, M. (2013). Portföy Çeşitlemesi: İMKB’de Sektörel Endeksler Üzerine Bir Analiz . Muhasebe ve Finansman Dergisi, 119-138.

Kaya, C., & Kocadağlı, O. (2012). Etkin Sınır Ve Beta Katsayı Kısıtlı Portföy Seçim Modeli Üzerine Bir Uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 11(22), 19- 35.

Konuralp, G. (2005). Sermaye Piyasaları Analizler Kuramlar ve Portföy Yönetimi. İstanbul: Alfa Yayınları.

Korkmaz, T., & Ceylan, A. (2017). Sermaye Piyasaları ve Menkul Değer Analizi. Bursa: Ekin Yayınevi.

Lintner, J. (1965). Security Prices, Risk, and Maximal Gains From Diversification.

Journal of Finance, 587-615.

Markowitz, H. (1952). Portfolio Selection. The Journal of Finance, 7(1), 77-91.

Mortaş, M., & Garip, O. (2015). Optimum portföy seçimi ve bist’te işlem gören firmalar üzerinde bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Dergisi, 7(13), 245-282.

Pala, O., & Aksaraylı, M. (2017). Bist 30 Endeksinde Entropi Ve Yüksek Momentlerle TOPSIS Ve PROMETHEE Tabanlı Çok Amaçlı Portföy Seçimi Modeli Önerisi.

Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(4), 171-188.

Sharpe, W. F. (1964). Capital Asset Prices A Theory Of Market Equilibrium Under Conditions Of Risk. The Journal of Finance, 425-442.

Tobin, J. (1958). Liquidity Preference as Behavior Towards Risk. The Review of

Economic Studies, 25(2), 65-86.

Uyar, U., & Kangallı, S. G. (2012). Markowitz Modeline Dayalı Optimal Portföy Seçiminde İşlem Hacmi Kısıtı. Ege Akademik Bakış, 12(2), 183-192.

I. INTERNATIONAL POLITICS AND SOCIAL SCIENCE SYMPOSIUM (IPSSS) I. ULUSLARARASI SİYASET VE SOSYAL BİLİMLER SEMPOZYUMU (USSBS)

10-12 EKİM/OCTOBER 2018 ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ

www.ardahan.edu.tr/ipsss

158

I. INTERNATIONAL POLITICS AND SOCIAL SCIENCE SYMPOSIUM (IPSSS) I. ULUSLARARASI SİYASET VE SOSYAL BİLİMLER SEMPOZYUMU (USSBS)

10-12 EKİM/OCTOBER 2018 ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ

www.ardahan.edu.tr/ipsss

159

ADLİ MUHASEBENİN GELİŞİMİ VE BAĞIMSIZ DENETİM İLE