Bu çalıĢmada elde edilen veriler SPSS 20 paket programı ile analiz edilmiĢtir.
DeğiĢkenlerin normal dağılımdan gelme durumları araĢtırılırken Shapiro Wilk‟s‟ den yararlanılmıĢtır. Birim sayıları n<30 olduğu durumlarda Shapiro Wilk‟s normallik testi sonuçlarına göre dağılımlar incelenmiĢtir. Sonuçlar yorumlanırken anlamlılık düzeyi olarak 0,05 kullanılmıĢ olup; p<0,05 olması durumunda değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmediği, p>0,05 olması durumunda ise değiĢkenlerin normal dağılımdan geldikleri belirtilmiĢtir.
Gruplardan en az biri normal dağılmıyorsa non-parametrik testler kullanılmaktadır.
Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle 2 gruplu değiĢkenlerde Independent t Testi ve 3 ve daha fazla gruplu değiĢkenlerde Tek Yönlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA)‟den yararlanılmıĢtır. Tek Yönlü Varyans Analizi‟nden anlamlı farklılıklar görülmesi durumunda grupların varyanslarının homojen olduğu durumlarda Tukey HSD ve varyansların homojen olmadığı durumlarda ise Tamhane‟s Analizlerinden yararlanılmasına karar verilmiĢtir.
Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmemesi nedeniyle 2 gruplu değiĢkenlerde Mann Whitney U ve 3 ve daha fazla gruplu değiĢkenlerde Kruskal Wallis-H Testlerinden yararlanılmıĢtır. Kruskal Wallis-H Testinde anlamlı farklılıkların görülmesi durumunda Post-Hoc Çoklu KarĢılaĢtırma Testi ile aralarında farklılık olan gruplar belirlenmiĢtir.
Kruskal-Wallis grupları topluca değerlendirir, herhangi iki grup arasında (ya da daha fazla grup arasında) fark varsa, anlamlı farklılık bildirir. Fakat hangi gruplar arasında fark olduğunu bildirmez. Bunu bulabilmek için, post-hoc testler denilen karĢılaĢtırmalara ihtiyaç duyulur. Post hoc test her bir grubu bir diğeriyle karĢılaĢtırır. KarĢılaĢtırılan grupların sıra ortalamaları arasında farklılığın olup olmadığını bildirir. Bonferroni düzeltmesi ile bu karĢılaĢtırmalar çalıĢmada sonuçlandırılmıĢtır.
Ölçek puanları arasındaki iliĢki incelendiğinde Spearman Sıra Sayıları Korelasyon Analizinden faydalanılmıĢtır. Anlamlılık seviyesi olarak 0,05 kullanılmıĢ olup, p<0,05 olması durumunda anlamlı iliĢkinin olduğu, p>0,05 olması durumunda ise anlamlı iliĢkinin olmadığı belirtilmiĢtir.
Normallik Analizi Sonuçları
Tablo 3
Mizaç, Sosyal Yetkinlik Ölçekleri ve Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme Bataryası Puanlarına ilişkin Normallik Analizi
Normallik Testi Kolmogorov- Smirnova Shapiro- Wilk istatistik sd p. istatistik sd p.
Çocuklar Ġçin Kısa Mizaç Ölçeği 0,113 40 0,200* 0,973 40 0,44
Toplam Sosyal Yetkinlik Ölçeği 0,147 40 0,029 0,927 40 0,012
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme Bataryası 0,145 40 0,033 0,948 40 0,064
Tablo 3 incelendiğinde, Çocuklar Ġçin Kısa Mizaç Ölçeği puan değeri (p=0,44>0,05), Toplam Sosyal Yetkinlik Ölçeği puan değeri (p=0.012<0,05) ve Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme Bataryası puan değeri ise (p=0,064>0,05)‟tir. Toplam Sosyal Yetkinlik Ölçeği puanı değeri p<0,05 olduğundan dolayı ölçek puanlarının normal dağılımdan gelmediği görülmektedir. Normal dağılımdan gelmeyen değiĢkenler arasındaki iliĢkiler incelenirken Spearman‟s Korelasyon Katsayısından yararlanılmıĢ ve tablo 26‟da gösterilmiĢtir.
Tablo 4
Mizaç ile Cinsiyete İlişkin Normallik Analizi
Normallik Testi
Cinsiyet Kolmogorov-Smirnova Shapiro-Wilk
Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çocuklar Ġçin Kısa Mizaç Ölçeği Kız 0,117 18 0,200* 0,952 18 0,451
Erkek 0,119 22 0,200* 0,967 22 0,642
Tablo 4 incelendiğinde değiĢkenlerin (cinsiyet) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Independent t Testinden yararlanılmıĢ ve tablo 27‟de gösterilmiĢtir.
Tablo 5
Mizaç ile Kardeş sayısına İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi KardeĢ Sayısı Kolmogorov- Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çocuklar Ġçin Kısa
Mizaç Ölçeği KardeĢi Yok 0,132 16 0,200* 0,952 16 0,526
Bir KardeĢi Var 0,153 19 0,200* 0,94 19 0,264
Ġki veya Daha Fazla KardeĢi
Var 0,251 5 0,200* 0,917 5 0,508
Tablo 5 incelendiğinde değiĢkenlerin (kardeĢ sayısı) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Tek Yönlü Varyans Analizi‟nden yararlanılmıĢ ve tablo 28‟de gösterilmiĢtir.
Tablo 6
Mizaç ile Anne Öğrenim Düzeyine İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi
Anne Öğrenim Düzeyi Kolmogorov-Smirnova Shapiro-Wilk
Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çocuklar Ġçin Kısa Mizaç Ölçeği
Ortaokul veya Ġlkokul Mezunu
0,201 10 0,200* 0,856 10 0,069
Lise Mezunu 0,223 16 0,032 0,912 16 0,124
Tablo 6 incelendiğinde değiĢkenlerin (anne öğrenim düzeyi ) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Tek Yönlü Varyans Analizi‟nden yararlanılmıĢ ve tablo 29‟da gösterilmiĢtir.
Tablo 7
Mizaç ile Baba Öğrenim Düzeyine İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi
Baba Öğrenim Düzeyi
Kolmogorov-
Smirnova Shapiro-Wilk
Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çocuklar Ġçin Kısa Mizaç
Ölçeği Ġlkokul Mezunu Ortaokul veya 0,145 6 0,200* 0,984 6 0,971
Lise Mezunu 0,197 21 0,033 0,95 21 0,345
Üniversite
Mezunu 0,167 13 0,200* 0,924 13 0,284
Tablo 7 incelendiğinde değiĢkenlerin (baba öğrenim düzeyi) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Tek Yönlü Varyans Analizi‟nden yararlanılmıĢ ve tablo 30 gösterilmiĢtir.
Tablo 8
Mizaç ile Anne Meslek Durumuna İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi
Anne Meslek Kolmogorov-
Smirnova
Shapiro-
Wilk
Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çocuklar Ġçin Kısa Mizaç Ölçeği
Serbest Meslek 0,139 8 0,200* 0,966 8 0,869
Mesleği Yok 0,154 22 0,193 0,953 22 0,359
Diğer 0,189 10 0,200* 0,89 10 0,169
Tablo 8 incelendiğinde değiĢkenlerin (anne meslek) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Tek Yönlü Varyans Analizi‟nden yararlanılmıĢ ve tablo 31‟de gösterilmiĢtir.
Tablo 9
Mizaç ile Baba Meslek Durumuna İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi
Baba Meslek Kolmogorov-
Smirnova
Shapiro-
Wilk
Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çocuklar Ġçin Kısa Mizaç
Ölçeği Memur 0,317 5 0,113 0,819 5 0,114
Serbest Meslek 0,109 21 0,200* 0,97 21 0,722
ĠĢçi 0,154 7 0,200* 0,947 7 0,7
Diğer 0,284 6 0,142 0,814 6 0,078
Tablo 9 incelendiğinde değiĢkenlerin (baba meslek) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Tek Yönlü Varyans Analizi‟nden yararlanılmıĢ ve tablo 32‟de gösterilmiĢtir.
Tablo 10
Mizaç ile Aile Gelir Düzeyine İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi
Gelir Düzeyi Kolmogorov-
Smirnova
Shapiro-
Wilk
Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çocuklar Ġçin Kısa
Mizaç Ölçeği Ġyi 0,177 11 0,200* 0,923 11 0,348
Orta veya DüĢük 0,1 28 0,200* 0,98 28 0,86
Tablo 10 incelendiğinde değiĢkenlerin (aile gelir düzeyi) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Independent t Testinden yararlanılmıĢ ve tablo 33‟te gösterilmiĢtir.
Tablo 11
Sosyal Yetkinlik ile Cinsiyete İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi
Cinsiyet Kolmogorov-Smirnova Shapiro-Wilk
Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Toplam Sosyal Yetkinlik Ölçeği Kız 0,232 18 0,012 0,902 18 0,063
Tablo 11 incelendiğinde değiĢkenlerin (cinsiyet) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Independent t Testinden yararlanılmıĢ ve tablo 34‟te gösterilmiĢtir.
Tablo 12
Sosyal Yetkinlik ile Kardeş Sayısına İİlişkin Normallik Analizi Normallik Testi KardeĢ Sayısı Kolmogorov- Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p Toplam Sosyal
Yetkinlik Ölçeği KardeĢi Yok 0,137 16 0,200* 0,913 16 0,129
Bir KardeĢi Var 0,217 19 0,019 0,882 19 0,024
Ġki veya Daha Fazla
KardeĢi Var
0,375 5 0,02 0,813 5 0,104
Tablo 12 incelendiğinde kardeĢi olmayanların (p=0,12>0,05), bir kardeĢi olanların (p=0,02<0,05) ve iki veya daha fazla kardeĢi olanların ise (p=0,10>0,05)‟tir. Bir kardeĢi olanların değeri p<0,05 olduğundan dolayı değiĢkenlerin (kardeĢ sayısı) normal dağılımdan gelmedikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmemesi nedeniyle Kruskal Wallis-H Testinden yararlanılmıĢ ve tablo 35‟te gösterilmiĢtir.
Tablo 13
Sosyal Yetkinlik ile Anne Öğrenim Düzeyine İlişkin Normallik Analizi
Normallik Testi
Anne Öğrenim Düzeyi
Kolmogorov- Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p Toplam Sosyal
Yetkinlik Ölçeği Ortaokul veya Ġlkokul Mezunu 0,175 10 0,200* 0,951 10 0,681
Lise Mezunu 0,17 16 0,200* 0,91 16 0,117
Üniversite Mezunu 0,128 14 0,200* 0,943 14 0,46
Tablo 13 incelendiğinde değiĢkenlerin (anne öğrenim düzeyi) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Tek Yönlü Varyans Analizi‟nden yararlanılmıĢ ve tablo 36‟da gösterilmiĢtir.
Tablo 14
Sosyal Yetkinlik ile Baba Öğrenim Düzeyine İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi
Baba Öğrenim Düzeyi
Kolmogorov- Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p Toplam Sosyal
Yetkinlik Ölçeği Ortaokul veya Ġlkokul Mezunu 0,22 6 0,200* 0,894 6 0,339
Lise Mezunu 0,173 21 0,102 0,931 21 0,145
Üniversite Mezunu 0,223 13 0,076 0,895 13 0,115
Tablo 14 incelendiğinde değiĢkenlerin (baba öğrenim düzeyi) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Tek Yönlü Varyans Analizi‟nden yararlanılmıĢ ve tablo 37‟de gösterilmiĢtir.
Tablo 15
Sosyal Yetkinlik ile Anne Meslek Durumuna İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi
Anne Meslek Kolmogorov-
Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p Toplam Sosyal
Yetkinlik Ölçeği Serbest Meslek 0,231 8 0,021 0,851 8 0,049
Mesleği Yok 0,173 22 0,085 0,952 22 0,345
Diğer 0,201 10 0,200* 0,884 10 0,145
Tablo 15 incelendiğinde annesi serbest meslekte olanların (p=0,049<0,05), mesleği olmayanların (p=0,345>0,05) ve diğer meslekte olanların ise (p=0,145>0,05)‟tir. Annesi serbest meslekte olanların değeri p<0,05 olduğundan dolayı değiĢkenlerin (anne meslek) normal dağılımdan gelmedikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmemesi nedeniyle Kruskal Wallis-H Testinden yararlanılmıĢ ve tablo 38‟de gösterilmiĢtir.
Tablo 16
Sosyal Yetkinlik ile Baba Meslek Durumuna İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi
Baba Meslek Kolmogorov-
Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p Toplam Sosyal
Yetkinlik Ölçeği Memur 0,201 5 0,200* 0,946 5 0,709
Serbest Meslek 0,159 21 0,177 0,879 21 0,014
ĠĢçi 0,171 7 0,200* 0,932 7 0,566
Diğer 0,167 6 0,200* 0,981 6 0,955
Tablo 16 incelendiğinde babası memur olanların (p=0,709>0,05), babası serbest meslekte olanların (p=0,014<0,05), babası iĢçi olanların (p=0,566>0,05) ve babası diğer meslekte olanların ise (p=0,955>0,05)‟tir. Babası serbest meslekte olanların değeri p=<0,05 olduğundan değiĢkenlerin (baba meslek) normal dağılımdan gelmedikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmemesi nedeniyle Kruskal Wallis-H Testinden yararlanılmıĢ ve tablo 39‟da gösterilmiĢtir.
Tablo 17
Sosyal Yetkinlik ile Aile Gelir Düzeyine İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi
Gelir Düzeyi Kolmogorov-
Smirnova Shapiro-Wilk
Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Toplam Sosyal
Yetkinlik Ölçeği Ġyi 0,181 11 0,200* 0,931 11 0,42
Orta veya DüĢük 0,153 28 0,09 0,915 28 0,026
Tablo 17 incelendiğinde aile gelir düzeyi iyi olanların (p=0,42>0,05) ve aile gelir düzeyi orta veya düĢük olanların ise (p=0,026<0,05)tir. Aile gelir düzeyi orta veya düĢük olanların değeri p=<0,05 olduğundan değiĢkenlerin (aile gelir düzeyi) normal dağılımdan gelmedikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmemesi nedeniyle Mann Whitney U Testinden yararlanılmıĢ ve tablo 40‟ta gösterilmiĢtir.
Tablo 18
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme ile Cinsiyete İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi Cinsiyet Kolmogorov- Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çaba Sarf Ederek Kendini
Denetleme Bataryası Kız 0,19 18 0,084 0,941 18 0,296
Erkek 0,156 22 0,175 0,941 22 0,204
Tablo 18 incelendiğinde değiĢkenlerin (cinsiyet) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Independent t Testinden yararlanılmıĢ ve tablo 41‟de gösterilmiĢtir.
Tablo 19
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme ile Kardeş Sayısına İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi KardeĢ Sayısı Kolmogorov -Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme
Bataryası
KardeĢi Yok 0,123 16 0,200* 0,968 16 0,803
Bir KardeĢi Var 0,174 19 0,132 0,908 19 0,069
Ġki veya Daha Fazla
KardeĢi Var
0,332 5 0,075 0,748 5 0,029
Tablo 19 incelendiğinde kardeĢi olmayanların (p=0,803>0,05), bir kardeĢi olanların (p=0,069>0,05) ve iki veya daha fazla kardeĢi olanların ise (p=0,029<0,05)‟tir. Ġki veya daha fazla kardeĢi olanların değeri p=<0,05 olduğundan değiĢkenlerin (kardeĢ sayısı) normal dağılımdan gelmedikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmemesi nedeniyle Kruskal Wallis-H Testinden yararlanılmıĢ ve tablo 42‟de gösterilmiĢtir.
Tablo 20
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme ile Anne Öğrenim Düzeyine İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi
Anne Öğrenim Düzeyi
Kolmogorov- Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme
Bataryası
Ortaokul veya Ġlkokul
Mezunu 0,192 10 0,200* 0,951 10 0,676
Lise Mezunu 0,151 16 0,200* 0,91 16 0,117
Üniversite Mezunu 0,113 14 0,200* 0,95 14 0,564
Tablo 20 incelendiğinde değiĢkenlerin (anne öğrenim düzeyi) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Tek Yönlü Varyans Analizi‟nden yararlanılmıĢ ve tablo 43‟te gösterilmiĢtir.
Tablo 21
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme ile Baba Öğrenim Düzeyine İlişkin Normallik Analizi
Normallik Testi
Baba Öğrenim Düzeyi Kolmogorov-Smirnova Shapiro-Wilk
Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme Bataryası
Ortaokul veya Ġlkokul Mezunu
0,138 6 0,200* 0,98 6 0,954
Lise Mezunu 0,114 21 0,200* 0,974 21 0,81
Üniversite Mezunu 0,276 13 0,008 0,826 13 0,014
Tablo 21 incelendiğinde babası ortaokul veya ilkokul mezunu olanların (p=0,954>0,05), babası lise mezunuolanların (p=0,81>0,05) ve babası üniversite mezunu olanların ise (p=0,014<0,05)‟dir. Babası üniversite mezunu olanların değeri p=<0,05 olduğundan değiĢkenlerin (baba öğrenim düzeyi) normal dağılımdan gelmedikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmemesi nedeniyle Kruskal Wallis-H Testinden yararlanılmıĢ ve Tablo 44‟te gösterilmiĢtir.
Tablo 22
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme ile Anne Meslek Durumuna İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi Anne Meslek Kolmogorov- Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme
Bataryası
Serbest Meslek 0,164 8 0,200* 0,976 8 0,943
Mesleği Yok 0,129 22 0,200* 0,939 22 0,187
Diğer 0,207 10 0,200* 0,896 10 0,197
Tablo 22 incelendiğinde değiĢkenlerin (anne meslek) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Tek Yönlü Varyans Analizi‟nden yararlanılmıĢ ve tablo 45‟te gösterilmiĢtir.
Tablo 23
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme ile Baba Meslek Durumuna İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi Baba Meslek Kolmogorov- Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çaba Sarf Ederek Kendini
Denetleme Bataryası Memur 0,379 5 0,018 0,811 5 0,099
Serbest Meslek 0,099 21 0,200* 0,957 21 0,457
ĠĢçi 0,24 7 0,200* 0,885 7 0,248
Diğer 0,271 6 0,191 0,836 6 0,121
Tablo 23 incelendiğinde değiĢkenlerin (baba meslek) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Tek Yönlü Varyans Analizi‟nden yararlanılmıĢ ve tablo 46‟da gösterilmiĢtir.
Tablo 24
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme aile Aile Gelir Düzeyine İlişkin Normallik Analizi Normallik Testi Gelir Düzeyi Kolmogorov- Smirnova Shapiro- Wilk Ġstatistik sd p Ġstatistik sd p
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme
Bataryası
Ġyi 0,18 11 0,200* 0,897 11 0,17
Orta veya DüĢük 0,17 28 0,038 0,942 28 0,122
Tablo 24 incelendiğinde değiĢkenlerin (aile gelir düzeyi) normal dağılımdan geldikleri görülmektedir. Gruplar arasındaki farklılıklar incelenirken değiĢkenlerin normal dağılımdan gelmeleri nedeniyle Independent t Testinden yararlanılmıĢ ve tablo 47‟de gösterilmiĢtir.
BÖLÜM IV
BULGULAR VE YORUM
AraĢtırmanın bu bölümünde, Çocuklar Ġçin Kısa Mizaç Ölçeği, Sosyal Yetkinlik Ölçeği ve Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme Bataryası ve KiĢisel Bilgi Formu ile toplanan verilerden yola çıkılarak çocukların mizaç ile sosyal yetkinlik özellikleri, mizaç özellikleri ile çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi, sosyal yetkinlik özellikleri ile çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi arasındaki iliĢki incelenmiĢtir. Ayrıca cinsiyet, kardeĢ sayısı, anne öğrenim düzeyi, baba öğrenim düzeyi, anne meslek durumu, baba meslek durumu ve aile gelir durumu faktörlerinin mizaç, sosyal yetkinlik özellikleri ve çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi üzerinde etkisi olup olmadığı araĢtırılmıĢtır. Bulgular alt amaçlar doğrultusunda açıklanmıĢ ve yorumları yapılmıĢtır.
4.1. Mizaç, Sosyal Yetkinlik ve Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme Arasındaki ĠliĢkiye Dair Bulgular ve Yorumlar
AraĢtırma sonucunda çocukların Çocuklar Ġçin Kısa Mizaç Ölçeği, Sosyal Yetkinlik Ölçeği ve Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme Bataryası‟ndan aldığı ortalama puanlar aĢağıda verilmĢtir.
Tablo 25
Mizaç, Sosyal Yetkinlik Ölçekleri ve Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme Bataryası Ortalama Puanlarına İlişkin Betimleyici İstatistikler
x
Median Min Max ssÇocuklar Ġçin Kısa Mizaç Ölçeği 3,7 3,8 2,7 4,4 0,4 Sosyal Yetkinlik Ölçeği Toplam Puan 2,1 2,2 1,6 2,3 0,2 Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme
Bataryası
Tablo 25‟te görüldüğü gibi “Çocuklar Ġçin Kısa Mizaç Ölçeği”nin x 3,7 (Ss=0,4) iken
“Sosyal Yetkinlik Ölçeği” toplam puanının x 2,1 (Ss=0,2), “Çaba Sarf Ederek Kendini
Denetleme Bataryası” x ise 0,0 (Ss=1,1)‟dir.
AraĢtırmanın amaçları doğrultusunda çocuklarının mizaç ile sosyal yetkinlik özellikleri, mizaç özellikleri ile çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi ve sosyal yetkinlik özellikleri ile çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi arasındaki iliĢki durumunun istatistiksel bulguları tablo 26‟da verilmiĢtir.
Tablo 26
Çocukların Mizaç, Sosyal Yetkinlik Özellikleri İle Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme Becerisi Arasındaki İlişkiye Dair Spearman Korelasyon Sonuçları
Çocuklar Ġçin Kısa
Mizaç Ölçeği
Toplam Sosyal Yetkinlik Ölçeği ToplamSosyal Yetkinlik Ölçeği
n 40
p 0,25
r 0,18
Çaba Sarf Ederek Kendini Denetleme Bataryası
n 40 40 p 0,61 0,69 r - 0,08 0,06
Tablo 26‟da, çocukların sosyal yetkinlik ile mizaç özellikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki bulunmamaktadır (p>0,05). Çocukların mizaç özellikleri kalıtsal kökenli eğilimler taĢır ve bu eğilimler pek çok davranıĢı yönledirir (Aytar Güngör, 2011). Bu sonuç mizacın kalıtsal kökenli eğilimlerinin çocukların sosyal yetkinlik özelliklerini yansıtan herhangi bir davranıĢı üzerinde etkisi olmadığını düĢündürmektedir. Ayrıca yapılan bu çalıĢmanın sonucunda elde edilen, çocukların mizaç özellikleri ile sosyal yetkinlik özellikleri arasında herhangi bir iliĢki olmadığı bulgusu ġendil (2010)‟in, mizaç özelliklerinin sosyal yetkinlik ve davranıĢ sorunlarını farklılaĢtırıp farklılaĢtırmadığını araĢtırmak için 5-6 yaĢ çocuklarıyla yaptığı çalıĢma da daha sebatkâr ve sıcakkanlı çocukların daha yüksek sosyal yetkinlik becerisine sahip oldukları bulgusu ile örtüĢmemektedir.
Yine tablo 26‟da çocukların çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi ile çocukların mizaç özellikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir iliĢki bulunmadığı görülmektedir (p>0,05). Her çocuğun genetik olarak belirlenmiĢ bir doğası olduğu, bu doğanın onun aktivitesini, duygu durumunu ve reaksiyonlarını etkileyerek mizacının belirtilerini
gösterdiği düĢünülmektedir. Bu çalıĢmanın, çocukların çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi ile mizaç özelliklerinin arasında iliĢki bulunmadığı bulgusu, çocuğun aktivitesini, duygu durumunu ve reaksiyonlarını etkileyen mizacın, çocuğun kendini denetleme becerisini içeren duygu ve davranıĢ kontrolünün ayrıca doyumu erteleme becerisininin üzerinde herhangi bir etkisi olmadığını düĢündürmektedir. Eisenberg (2012), mizaç faktörünün çaba sarf ederek kendini denetleme becerisinin geliĢmine etkisi olduğu görüĢündedir. Fakat çalıĢmanın istatistiksel verilerin sonucuna bakıldığında çalıĢmaya katılan çocukların çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi ile mizaç özellikleri arasında herhangi bir iliĢki olmadığı sonucu Eisenberg (2012)‟in görüĢü ile örtüĢmemektedir. Altan (2006)‟ın, yaptığı çalıĢmanın sonucunda da zevki erteleme becerisi, sebatkârlık ve sıcakkanlılık mizaç özellikleri tarafından anlamlı olarak yordanmıĢtır. Altan (2006)‟nın çalıĢmasında elde ettiği bu bulgu ile bu çalıĢmanın sonucunda elde edilen, çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi ile mizaç özelliklerinin arasında iliĢki bulunmadığı bulgusu paralellik göstermemektedir.
Tablo 26‟da çalıĢma grubundaki çocukların çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi ile sosyal yetkinlik özellikleri arasında anlamlı bir iliĢki bulunmadığı görülmektedir (p>0,05). Çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi odaklanma, dikkati baĢka yöne çekme, uygun davranıĢı ortaya koyma, hazzı erteleme ve uygunsuz davranıĢı ketleme gibi davranıĢları içerir. Çocuklar akranlarıyla uyum içinde oyun oynayıp zaman geçirmesi için çaba sarf ederek kendini denetleme becerisinin odaklanma, uygun davranıĢı ortaya koyma, hazzı erteleme ve uygunsuz davranıĢı ketleme gibi davranıĢları göstermesi beklenir. Bu nedenle çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi yüksek olan çocukların sosyal yetkinlik özelliklerinin de yüksek olacağı düĢünülmektedir. Fakat tablo 26‟da elde edilen bulgulara bakıldığında çocukların çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi ile sosyal yetkinlik özellikleri arasında bir iliĢki bulunmadığı bu nedenle çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi yüksek olan çocukların sosyal yetkinlik özelliklerinin de yüksek olma durumunun olmayacağı söylenebilir. Ayrıca Fabes vd. (1999)‟nin yaptığı çalıĢmada, çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi yüksek olan çocukların, akran iliĢkilerinde yüksek düzeydeki olumsuz duygusal tepkilerini daha az ortaya koydukları bulgusunu elde etmiĢtir. Bu çalıĢmanın, çocukların çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi ile sosyal yetkinlik özellikleri arasında anlamlı bir iliĢki olmadığı bulgusu ile Fabes vd. (1999)‟nin çalıĢmasındaki bulgular paralellik göstermemektedir.
Çorapçı vd. (2010) tarafından yapılan çalıĢma sonucunda kendini denetleme becerisi yüksek olan çocukların sosyal açıdan daha yetkin oldukları bulgusu elde edilmiĢtir. Çorapçı vd. (2010)‟nin elde ettiği bulgu ile bu çalıĢmada elde edilen çocukların çaba sarf ederek kendini denetleme becerisi ile sosyal yetkinlik özellikleri arasında anlamlı bir iliĢki olmadığı bulgusu örtüĢmemektedir. Ayrıca elde edilen bu çalıĢmanın bulgusu Yerlioğlu (2010)‟nun yaptığı çalıĢmada (SCBE-30) sosyo-duygusal uyumun, çocuğun kendini denetleme becerisi ve bağlanma davranıĢının üzerinde anlamlı bir etkileĢimi olduğu bulgusu ile de örtüĢmemektedir. Yukarıda bahsedilen çalıĢmalar mevcut çalıĢma sonucunun örtüĢmemesi bize, alan yazında bu konuyla ilgili daha geniĢ ve detaylı çalıĢmalara ihtiyaç olduğunu göstermektedir.
4.2. Mizaç ile Cinsiyet, KardeĢ Sayısı, Anne Babanın Öğrenim Düzeyi, Meslek ve