VERĠ TOPLAMA ARACI (GAZETECĠLERĠN YOKSULLUK VE MEDYADA TEMSĠLĠ YAKLAġIMLARI ÖLÇEĞĠ)

ĠletiĢim Fakültesi 45 79

Diğer 12 21

Toplam 57 100

Çizelge 8 incelendiğinde, araĢtırmaya katılan medya mensuplarının 45 i ( % 79) iletiĢim fakültesinden, 12 si (%21) diğer fakültelerden mezun olmuĢtur.

Sonuçlara göre medya mensuplarının 5‟te 1‟inden fazlası alan dıĢı fakültelerden mezundur.

4.2. VERĠ TOPLAMA ARACI (GAZETECĠLERĠN YOKSULLUK VE MEDYADA TEMSĠLĠ YAKLAġIMLARI ÖLÇEĞĠ)

AraĢtırmanın çalıĢma grubuna giren medya mensuplarının medyada yoksulluğun temsiline yaklaĢımlarının eleĢtirellik ve liberallik boyutlarında ne olduğunun saptanması ve karĢılaĢtırılması amacıyla Gazetecilerin Yoksulluk ve Medyada Temsili YaklaĢımları Ölçeği (Ek 1) geliĢtirilmiĢtir.

Ölçeğin geliĢtirilmesi sürecinde, literatür taraması ve akademisyen ve medya mensuplarının katıldığı odak grup çalıĢması yapılmıĢ ve her iki boyutu temsil eden ifadeler saptanmıĢtır.

Bu araĢtırmada Gazetecilerin Yoksulluk ve Medyada Temsili YaklaĢımları Ölçeği taslağı iletiĢim fakültelerinden akademisyen ve uzmanların (Prof. Dr. Peyami Çelikcan, Doç. Dr. Abdülrezak Altun, Doç. Dr. Aslı Tunç, Yrd.

Doç Ömay Çokluk, Dr. Filiz Akar, ĠletiĢim uzmanı Beyhan Sunal) görüĢüne sunulmuĢtur. Gelen uzman görüĢleri doğrultusunda Gazetecilerin Yoksulluk ve Medyada Temsili YaklaĢımları Ölçeği taslağı iki bölüm halinde hazırlanmıĢtır.

Birinci bölümde 8 maddelik kiĢisel bilgiler (ÇalıĢtığı kuruluĢ, görev, uzmanlık alanı, cinsiyet, yaĢ, kıdem, eğitim düzeyi, mezun olunan fakülte) ile 20 maddelik Gazetecilerin Yoksulluk ve Medyada Temsili YaklaĢımlarını, eleĢtirel ve liberal boyutlarda saptamaya yönelik ifadeden oluĢmuĢ ve uygulamaya hazır hale getirilmiĢtir.

Gazetecilerin Yoksulluk ve Medyada Temsili YaklaĢımları Ölçeği 20 maddeden oluĢmaktadır. Anket beĢli likert dereceleme ölçeği Ģeklinde hazırlanmıĢtır.

Ölçekte (1) Hiç Katılmıyorum, (2) Kısmen Katılıyorum, (3) Katılıyorum, (4) Çoğunlukla Katılıyorum, (5) Tamamen Katılıyorum ifadeleri yer almıĢtır.

AraĢtırmanın amaçları arasında yer alan medya mensuplarının, medyada yoksulluğun temsili konusundaki ifadelere katılma düzeyini belirlemede kullanılan beĢli derecelemeli ölçekte her bir maddeye verilecek cevap kodları 1.00 ile 5.00 arasında değiĢmektedir. Medya mensuplarının konu ile ilgili görüĢlerinin neler olduğu ve bu görüĢlerin puan sıralaması her maddenin ortalaması alınarak hesaplanmıĢtır. GörüĢler puan sıralaması en yüksek ortalamadan baĢlayarak sıralı olarak verilmiĢtir. Medya mensuplarının Medyada yoksulluğun temsiline iliĢkin görüĢlerinin belirlenmesinde aritmetik ortalama (X) ve standart sapma (ss) değerleri bulunmuĢ ve bu ortalamaların değerlendirilmesinde çizelge 9‟da belirtilen aralıklar kullanılmıĢtır.

Çizelge 9. Değerlendirme Aralıkları

Değerlendirme Dereceleri Değerlendirme Aralıkları

Hiç Katılmıyorum 0.00 – 1.79

Kısmen Katılıyorum 1.80 – 2.59

Katılıyorum 2.60 – 3.39

Çoğunlukla Katılıyorum 3.40 – 4.19

Tamamen Katılıyorum 4.20 – 5.00

Uygulamadan elde edilen veriler doğrultusunda faktör analizi (Temel BileĢenler Analizi) tekniği uygulanmıĢtır. Bu teknikle ölçeğin bir ya da birden fazla yapıyı ölçüp ölçmediği, tek boyutlu olup olmadığına bakılmıĢtır. Sosyal bilimlerde faktör yük değerinin en az .30 olması genel kabul görmektedir. (Hair ve ark, 1998:

385). Bu nedenle yük değer .30 un altında olan maddeler ölçek taslağından çıkarılmıĢtır.

Ölçek taslağının geçerliliği için faktör analizi sonunda açıklanan toplam varyans dikkate alınmıĢtır. Büyüköztürk‟e (2005) göre, tek faktörlü ölçeklerde açıklanan toplam varyansın % 30 ve daha fazlası olması yeterlidir.

Güvenirlik çalıĢmaları için, Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı kullanılmıĢtır. Bu çalıĢmada Özdamar‟ın (2004) alpha katsayısının değerlendirilmesinde uyulan değerlendirme ölçütleri esas alınmıĢtır. Bu ölçütler aĢağıdaki gibidir.

.00 ≤ α ≤ .40 ise ölçek güvenilir değildir.

.40 ≤ α ≤ .60 ise ölçek düĢük güvenirliktedir.

.60 ≤ α ≤ .80 ise ölçek oldukça güvenilirdir.

.80 ≤ α ≤ 1 ise ölçek yüksek derecede güvenilirdir.

Ölçeğin yapı geçerliğinin sınanması amacıyla Faktör Analizi uygulanmadan önce verilerin Faktör Analizine uygun olup olmadığı KMO ve Bartlett testleri ile araĢtırılmıĢtır. KMO=0.627 ve Bartlett için p< olması verilerin faktör analizine uygun olduğunu göstermektedir. 20 maddelik Gazetecilerin Yoksulluk ve Medyada Temsili YaklaĢımları Ölçeğinden elde edilen verilerin faktör analizi sonucunda ölçeğin 2 boyutlu olduğu belirlenmiĢtir. Ġki faktörün toplam varyansı açıklama miktarı % 36. 840‟dır.

Bu çalıĢmada faktör yükü için alt sınır 0.30 olarak belirlenmiĢtir. Faktör yükü 0.30‟un altında kalan maddelerin ölçekten çıkarılmasının uygun olacağı düĢünülmüĢ ve üç madde ölçekten çıkarılmıĢtır. Bu maddeler: 20, 6 ve 19. maddelerdir. Ölçekte kalan 17 sorudan 9‟u 1. faktörde, 8‟i 2. faktörde yer almıĢtır. 1. faktörde yer alan maddeler incelendiğinde bu maddelerin eleĢtirellik özelliklerini yansıtan maddeler olduğu belirlenmiĢ ve 1. faktör “eleĢtirel yaklaĢım” boyutu olarak tanımlanmıĢtır.

Aynı Ģekilde 2. faktörde yer alan maddeler incelendiğinde bu maddelerin liberallik özelliklerini yansıtan maddeler olduğu belirlenmiĢ ve 2. faktör “liberal yaklaĢım”

boyutu olarak tanımlanmıĢtır. Faktör Analizi sonuçlarına göre düzgün faktör yapısı elde edilip edilmediğinin tespit edilmesi için, regresyon yöntemine göre ayrıĢtırılmıĢ iki faktör payı hesaplanmıĢ ve faktörler arasındaki korelasyona bakılmıĢtır. Ölçeğin faktör analizi sonucunda elde edilen faktör yapısının düzgün olduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. Ölçeğin 1. boyutu olan “EleĢtirel yaklaĢım”da yer alan 9 maddenin faktör yükleri Çizelge 10‟da verilmiĢtir.

Çizelge 10. EleĢtirel YaklaĢım Faktör Yükleri

Madde Faktör Yükü Madde Toplam Korelasyonu

M13 ,751 ,5148

M14 ,660 ,5584

M1 ,647 ,5270

M17 ,596 ,3144

M8 ,537 ,4989

M5 ,493 ,5148

M11 ,493 ,4571

M18 ,439 ,3347

M16 ,414 ,3757

Crombach Alpha Katsayısı= ,755

Faktörün Açıkladığı ToplamVaryans=% 19.088

Çizelge 10‟da görüldüğü gibi, “EleĢtirel yaklaĢım” boyutunda yer alan 9 maddenin faktör yükleri 0.414 - 0.751 aralığında değiĢmektedir. Güvenirliğin bir göstergesi olarak Cronbach alpha iç tutarlılık katsayısı ve madde toplam korelasyonları hesaplanmıĢtır. “EleĢtirel yaklaĢım” boyutunda madde toplam korelasyonları ,3144 ile ,5584 arasında değiĢmektedir. Cronbach Alpha Katsayısının ise 0,755 olduğu görülmektedir. Yapılan faktör analizi sonucunda bu boyut için açıklanan varyans %19.088 olarak bulunmuĢtur. Ölçeğin “EleĢtirel yaklaĢım”

boyutunun güvenilir olduğu ve maddelerinin ayırt edici olduğu söylenebilir. Ölçeğin

2. boyutu olan “liberal yaklaĢım” da yer alan 8 maddenin faktör yükleri Çizelge 11‟deverilmiĢtir.

Çizelge 11. EleĢtirel YaklaĢım Faktör Yükleri

Madde Faktör Yükü Madde Toplam Korelasyonu

M9 ,720 ,4784

M7 ,679 ,5006

M2 ,551 ,4057

M10 ,513 ,3119

M4 ,506 ,2704

M3 ,478 ,4138

M15 ,468 ,4896

M12 ,427 ,4425

Crombach Alpha Katsayısı= ,721

Faktörün Açıkladığı ToplamVaryans=% 17.752

Çizelge 11‟de görüldüğü gibi, “liberal yaklaĢım” boyutunda yer alan 8 maddenin faktör yükleri 0.42-0.72 aralığında değiĢmektedir. “liberal yaklaĢım”

boyutunda madde toplam korelasyonları ,270 ile 0.500 arasında değiĢmektedir.

Cronbach Alpha Katsayısının ise 0,721 olduğu görülmektedir. Yapılan faktör analizi sonucunda bu boyut için açıklanan varyans %17.75 olarak bulunmuĢtur. Ölçeğin

“liberal yaklaĢım” boyutunun güvenilir olduğu ve maddelerinin ayırt edici olduğu söylenebilir.