Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu kısaltılmış haliyle UNICEF İngilizce açılımı ile United Nations Children’s Fund olarak ifade edilmektedir.1954 yılında çocuk haklarını korumak, çocuklar adına çalışmalar yapmak, çocukların temel haklarından doğan temel ihtiyaçlarına cevap verebilmek, çocuk haklarının dünya genelinde uygulanabilirliği adına tanıtımlar yaparak duyarlı insanlar kazanmak düşüncesi ve görevi ile kurulmuştur. Çocuk Hakları Sözleşmesi amacının gerçekleşmesi için çalışmalar yürüten UNICEF, genel anlamıyla evrensel anlamda çocuklara yönelik standart yaklaşımlar kazanmaya çalışmaktadır (UNICEF, 2018).
Kuruluşu 1946 olan UNICEF'in ilk ismi Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Acil Yardım Fonu'ydu. İkinci Dünya Savaşı sonrası yaşanan olumsuzlukları gidermek amacıyla geçici olarak kurulan kuruluş, 13 Avrupa ülkesindeki çocuklara yardım etmek amacıyla kurulsa da yaptığı çalışmalar sonucunda kalıcı hale gelmiştir. Birleşmiş Milletler kuruluşun uzun vadede kalkınma ve destekleme alanında başarılı olacağı düşüncesi ile çalışmalarına devam etme kararı almıştır. UNICEF açılımında bulunan ‘uluslararası' ve ‘acil' kelimelerinin çıkarılmasına rağmen dünya genelince UNICEF kısaltmasının tanınmasından dolayı değişiklik yapılmayarak aynı şekilde kullanılmaya devam etmiştir (Wikipedia, 2018). Çocukların geleceğe uygun yaşam koşulları altında, güvenli, sağlıklı, korunaklı bir şekilde ulaşması için dünya genelinde çalışmalar yürüten UNICEF, özellikle gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerde siyasal yapıları çocuklar adına hareke geçirerek çocuk önceliğini ön plana alan çalışmalar yapmaktadır. Dezavantajlı, savaş mağduru, yoksulluk içinde yaşayan, doğal felaket yaşamış çocuklara yol gösterici yapısıyla birçok alanda etkili olmaktadır. Birleşmiş Milletlerin diğer organları ve dünya ülkeleri ile eşgüdüm dâhilinde çalışarak tarafsız olarak hizmet sunmaktadır.
UNICEF, planlamalarını her beş yıl için yapmakta ve bir sonraki beş yıl için planlamasını yenileyerek ihtiyaçlar doğrultusunda programına koymaktadır. Kuruluşundan itibaren yaklaşık on yıl sürecince çocukların sağlık şartlarının
iyileştirilmesi için çalışmalar yürütmüştür. İlerleyen dönemlerde ise sağlık alanın yanında çocukların eğitim konularına öncülük etmesinden dolayı Nobel Barış Ödülü almaya layık görülmüştür (Wikipedia, 2018).
UNICEF sağlık ve eğitim alanlarında çalışmalar yürütürken Çocuk Hakları Sözleşmesi, hedeflerini de yerine getirmeye çalışmaktadır. Bu hedeflerin gerçeğe dönüşmesi amacıyla Çocuk Dostu Kentler oluşturma düşüncesi ve girişimi 1996 yılında, ikinci Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Konferansı’nda (Habitat II) , şehirlerde yaşamı herkes için yaşanması kolay alanlar haline getirmek için kararlar alınmıştır. Alınan bu kararlarla UNICEF desteği ile Çocuk Dostu Kent örnekleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Birleşmiş Milletler Konferansı bu yönüyle çocuklar adına yeni uygulanabilir güzel çalışmalara öncülük etmiştir. Konferans çocuk refahı, sağlık şartlarında standardın yakalanması, demokratik yapıların gelişmesi ve yönetişimin birbirini tamamlayan parçalar olduğu vurgulanmaktadır (Bilgi Formu, 2009).
Çocuk Dostu Kentler düşüncesinin ortaya çıkmasından sonra en belirgin hedef çocuk haklarının hükümetlerin ve sivil toplumun her alanında çocuk adına yapılan her çalışmanın anlaşılması, çocukların yaşadıkları bölgede politikaları, yasaları, uygulamaları bütçeleri ve programları şekillendirip gelişmesinde söz sahibi olarak daha ileri seviyelerde uygulanabilir duruma getirilmesi olmuştur. Birçok kurum ve kuruluş ortak hareket ederek bulundukları çevreyi çocuk yararına değiştirme düşüncesiyle hareket etmeye başlamıştır. Bu süreçte kurum ve kuruluşlara öncülük ve rehberlik edecek, yapılacak çalışmaların görünürlüğünü sağlayacak merkezi İtalya’nın Floransa şehri olan Çocuk Dostu Kentler Girişimi Sekretaryası, Innocenti Araştırma Merkezi’nde kurulmuştur. 2000 yılında kurulan sekretarya ülkelerdeki yapılanmaların ve yapılacak çalışmaların bir nevi dünya geneline tanıtılmasında merkez haline gelmiştir (Çocuk Ortamları Araştırma Grubu (CERG), İnnocenti Araştırma Merkezi(IRC), 2017).
Türkiye özellikle kadınlar ve çocuklar ile ilgili birçok proje yürütmektedir. Bunların bir kısmını kendi planlaması ile yapmakta iken birçok çalışmasını da UNICEF tarafından belirlenen politikalara destek vererek devam ettirmektedir. 2014- 2015 yıllarında başlatılmış olan Çocuk Dostu Kent projeleri pilot illerde çalışmalar
yürütmüş ve halen de bu alanlarda etkinlikler düzenlenmektedir. Her beş yılda program içerik güncellemesi yapan UNICEF 2016-2020 yılları arasında eşitlik, toplumsal kapsama, çocuk hakları konusunda kaliteli veriler, çocuk haklarının tanıtımı, çocuklar arasında toplumsal cinsiyete eşitlik düşüncesini kazandırma, çocuk adına daha kapsamlı ortaklıklar kurmak düşüncesi ile çalışmalar planlamıştır.
Çocuk Dostu Kentler düşüncesi, birçok ülkede Çocuk Hakları Sözleşmesi hedeflerine ulaşmak adına program haline getirilse de yapılacak olan çalışmaların çoğunu, yerel yönetimler tarafından yapılması gerği, yerel yöneticilere daha çok görev yüklemektedir. Yerel yönetimlerin bölge insanına ve özellikle çocuklara hizmet ulaştırma görevi UNICEF’in belirlemiş olduğu hedeflere ulaşmada da etkili olmaktadır. Çocuklar için yaşam alanlarını tasarlamak, yaşanır hale getirmek, problemleri ortadan kaldırmak ve problem olabilecek konularla ilgili tedbirler almak yerel yönetimlerin sorumluluğundadır (UNICEF, 2019).
Planlanan çalışmalar ışığında 2016-2020 yılları arasında Çocuk Dostu Kentler Düşüncesi ile (UNICEF, 2019):
Yerel yönetimlerin çocukların katılımlarını teşvik edecek programlar tasarlayarak politikalarını kanıt temelli olarak görünür hale getirmesi, Kullanılan kaynakların maddi ve manevi olarak çocukların yararı
doğrultunda kullanılması ve kullanılan kaynakların önce çocuk yararı doğrultusunda artırılması,
Çocukların haklarının savunulması noktasında gençlerin bilgi ve donanım olarak güçlü hale getirilmesi,
Çocuk Dostu Kent ve benzer çalışmaların örneklerinin artırılarak yaygınlaştırma çalışmalarının yapılması,
Oyun haklarından mahrum kalan çocukların oyun alanları ile buluşturularak eşitliğin sağlanması konularında hedefler belirlenmiş olup ülkelerin ve yerel yönetimlerin bu hedefler doğrultusunda çalışmalar yürütülmesi beklenmektedir.