Turizm Arz ve Talebi

Bayburt ilinde turizm işletme belgeli 1 ve belediye belgeli 4 olmak üzere toplamda 5 adet konaklamaya dönük işletme bulunmaktadır. Bu işletmelerde toplam yatak kapasitesi 343’tür.

Konaklama tesisleri il merkezinde toplanmıştır. Bu tesislerin sınıflarına göre yatak sayısı dağılımları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 107: Bayburt Turizm İşletme Tesisi Durumları, 2016

Otel Adı Belge Durumu Yatak Kapasitesi

Otel Dede Belediye Belgeli 48

Bayburt Konaklama Belediye Belgeli 120

Otel Çiçek Palas Belediye Belgeli 35

Otel Saraçoğlu Belediye Belgeli 39

Büyük Bayburt Oteli Turizm İşletme Belgeli 101

Genel Toplam 343

Kaynak: Bayburt İl Kültür Turizm Müdürlüğü

eski ismi Hart (Aydıntepe) olan ilçenin isminin de “Halt” dan geldiği görüşüdür. Diğer görüşe göre ise; Hart’ta bu yer altı kentinden başka Geç Roma ve Erken Bizans devirleri arasında yer alan bir mezar ortaya çıkarılmıştır. Hıristiyanlığın henüz yerleşmediği bir devirde bu bölge bir sığınak olarak kullanılmış, Romalılar tarafından kovulan ilk Hıristiyanların bu bölgeye daha sonra gelmişler ve sığınmışlardır. Bu nedenle yer altı kenti bu Erken Hıristiyanlık dönemine ait olabilir.

Sünür Kutlu Bey Camii

Akkoyunluların kurucusu Turali Bey’in oğlu Fahrettin Kutlu Bey tarafından yaptırılan caminin kapısı üzerindeki kitabeden 1538 yılında onarıldığı anlaşılmaktadır.

Baksı Müzesi

Baksı Müzesi'nde, önde gelen sanatçıların eserlerinden oluşan nitelikli bir çağdaş sanat koleksiyonu ile geniş bir halk resimleri koleksiyonu ve yerel el sanatlarını yansıtan özgün örnekler bir arada yer alıyor. Müze, sanatçılar ve araştırmacılar için geleneksel sanatlarla çağdaş sanatı buluşturan özgün bir kültürel etkileşim merkezi yaratmayı, yoğun göç nedeniyle parçalanmış bir kültürel ortama yeniden hayat verebilmeyi ve kültürel belleğin sürdürülebilirliğine katkıda bulunmayı amaçlıyor.

Baksı Müzesi Doğu Karadeniz'de, Bayburt'un 45 km dışında, Çoruh Vadisi'ne bakan bir tepenin üzerinde kuruludur. Eski adıyla Baksı, bugünkü adıyla Bayraktar köyünde yükselen bu sıradışı müze çağdaş sanat ve geleneksel el sanatlarına aynı çatı altında yan yana, içiçe yer veriyor.

Sergi salonları, atölyeler, konferans salonu, kütüphane ve konuk evleri ile 30 dönümlük bir araziye yayılan Baksı Müzesi Bayburt doğumlu sanatçı ve eğitimci Hüsamettin Koçan'ın bireysel düşü olarak 2000 yılında filizlendi. Bu fikri hayata geçirmek amacıyla 2005 yılında bir vakıf kuruldu. Başta sanatçılar olmak üzere çok sayıda gönüllünün katkısıyla yıllar içinde gerçek bir toplumsal bir projeye dönüşen müze, 10 yıllık zorlu bir serüvenin sonunda, bu süreç içerisinde devletten hiçbir maddi yardım almadan 2010 yılında tamamlandı. 2010 yılı Haziran ayında İstanbul Modern Tanıtımı, Temmuz ayında ise müzenin açılışı yapıldı.

Baksı Müzesi'nin hedeflerinden biri de, Türkiye'nin en yoğun göç veren bölgelerinden biri olan Bayburt'a yaşam soluğunu sanatla yeniden kazandırmak, bölgenin ekonomik yaşamını canlandırmak.

Abdülvehhab Gazi Hazretleri Türbesi

Abdülvehhab Hazreti Peygamber (S.A.V.)’in alemdarı olan Gazi Hazretleri’nin türbesi, Bayburt İl Merkezine bağlı, Bayburt şehrini kuşbakışı gören Erenli (Duduzar) köyünde bulunmaktadır.

Helva Köyü Buz Mağarası

İl merkezine 33 km mesafede bulunan mağaranın içinde buzdan oluşmuş sarkıt ve dikitler görülmektedir. Buz oluşumlarının farklı biçimlerini yansıtması bakımından dikkat çekicidir.

Çımağıl Mağarası

İl merkezine yaklaşık 35 km mesafedeki mağara, küçük su birikintileri, sarkıtları, dikitleri, mağara incileri, mağara çiçekleri, org desenli duvarları, traverten basamakları ve doğal yapısı ile görülmeye değer güzelliktedir. Özellikle bu doğal oluşumların taşıdıkları renkler ile ilgi çekmektedir.

2.3.3.3.3. Turizm Arz ve Talebi

Bayburt ilinde turizm işletme belgeli 1 ve belediye belgeli 4 olmak üzere toplamda 5 adet konaklamaya dönük işletme bulunmaktadır. Bu işletmelerde toplam yatak kapasitesi 343’tür.

Konaklama tesisleri il merkezinde toplanmıştır. Bu tesislerin sınıflarına göre yatak sayısı dağılımları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 107: Bayburt Turizm İşletme Tesisi Durumları, 2016

Otel Adı Belge Durumu Yatak Kapasitesi

Otel Dede Belediye Belgeli 48

Bayburt Konaklama Belediye Belgeli 120

Otel Çiçek Palas Belediye Belgeli 35

Otel Saraçoğlu Belediye Belgeli 39

Büyük Bayburt Oteli Turizm İşletme Belgeli 101

Genel Toplam 343

Kaynak: Bayburt İl Kültür Turizm Müdürlüğü

Bayburt’a gelen yerli ve yabancı ziyaretçi bilgileri, yıllar itibariyle aşağıdaki tabloda verilmektedir.

Tablo 108: Bayburt Yerli ve Yabancı Turist Bilgileri, 2016

Yıllar Yerli Yabancı Toplam

2010 23,000 1,500 24,500

2011 25,500 1,250 24,750

2012 21,000 1,500 22,500

2013 23,000 1,300 24,300

2014 20,000 1,300 21,300

2015 24,000 1,400 25,400

Kaynak: Bayburt İl Kültür Turizm Müdürlüğü

Bayburt’taki konaklama tesislerine gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin, tesislere geliş sayıları, geceleme sayıları, ortalama kalış süreleri ve tesislerin doluluk oranları, 2015 yılı için, TRA1 Bölgesi ve Türkiye Geneli ile birlikte aşağıdaki tabloda verilmektedir.

Tablo 109: Tesislerin Konaklama ve Geceleme İstatistikleri

Belediye Belgeli Tesisler Turizm Belgeli Tesisler

Bayburt TRA1 Türkiye Bayburt TRA1 Türkiye

Tesise Geliş Sayısı (Adet) 27,873 335,266 24,568,586 2,698 244,603 43,359,970

-Yerli 27,710 321,310 20,092,593 2,694 222,275 20,221,542

-Yabancı 163 11,816 4,475,993 4 22,328 23,138,428

Geceleme Sayısı (Adet) 35,647 381,880 43,613,386 3,344 388,966 133,881,306

-Yerli 35,148 364,848 30,758,003 3,334 334,860 37,480,990

-Yabancı 499 17,032 12,855,383 10 54,106 96,400,316

Ortalama Kalış Süresi (Gün) 1.3 1.1 1.3 1.2 1.6 3.1

-Yerli 1.3 1.1 1.3 1.2 1.5 1.9

-Yabancı 3.1 1.4 3.1 2.5 2.4 4.2

Doluluk Oranı (%) 30.6 31.3 27.1 51.2

-Yerli 30.2 22.1 27.1 14.3

-Yabancı 0.4 9.2 0.1 36.8

Kaynak: T.C. Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yatırım Ve İşletmeler Genel Müdürlüğü

Bayburt’a gelen ziyaretçilerin ortalama 1.3 gün (TRA1 Bölgesi için 1.3 ve Türkiye geneli için 3.1 gün) konakladığı ve konaklama tesislerinin %30 doluluk oranına (TRA1 Bölgesi için %31 ve Türkiye geneli için %51 gün) sahip olduğu gözlenmektedir.

Özet olarak;

 İlin başlıca turizm kültürel değerleri; Bayburt Kalesi, Dede Korkut Türbesi, Bayburt Ulu Camii, Aydıntepe Yeraltı Şehri, Sünür Kutlu Bey Camii, Baksı Müzesi, Abdülvehhab Gazi Hazretleri Türbesi, Helva Köyü Buz Mağarası, Çımağıl Mağarası’dır.

 Bayburt ilinde turizm işletme belgeli 1 ve belediye belgeli 4 olmak üzere toplamda 5 adet konaklamaya dönük işletme bulunmaktadır. Bu işletmelerde toplam yatak kapasitesi 343’tür. Konaklama tesisleri il merkezinde toplanmıştır.

2.3.3.4. Bankacılık

Bayburt’ta, 2015 yılı itibarıyla 10 banka şubesi (8’i merkez ilçede, 2’si ilçelerinde), TRA1 Bölgesi’nde ise 105 banka şubesi faaliyette bulunmaktadır. 11,113 banka şubesinin faaliyette olduğu Türkiye’de, Bayburt ili şube sayısı açısından 81 il sıralamasında son sıradadır.

Yöreden alınan bilgilere göre (Temmuz 2016) İl’deki bankalar ve şube sayıları aşağıda tabloda verilmektedir.

Tablo 110: Bankalar ve Şube Sayıları, Temmuz 2016

Bankalar Şube sayısı

Akbank T.A.Ş. 1

Denizbank A.Ş. 1

Şekerbank T.A.Ş. 1

Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. 3

Türkiye Garanti Bankası A.Ş. 1

Türkiye Halk Bankası A.Ş. 1

Türkiye İş Bankası A.Ş. 1

Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. 1

Toplam 10

Bayburt’a gelen yerli ve yabancı ziyaretçi bilgileri, yıllar itibariyle aşağıdaki tabloda verilmektedir.

Tablo 108: Bayburt Yerli ve Yabancı Turist Bilgileri, 2016

Yıllar Yerli Yabancı Toplam

2010 23,000 1,500 24,500

2011 25,500 1,250 24,750

2012 21,000 1,500 22,500

2013 23,000 1,300 24,300

2014 20,000 1,300 21,300

2015 24,000 1,400 25,400

Kaynak: Bayburt İl Kültür Turizm Müdürlüğü

Bayburt’taki konaklama tesislerine gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin, tesislere geliş sayıları, geceleme sayıları, ortalama kalış süreleri ve tesislerin doluluk oranları, 2015 yılı için, TRA1 Bölgesi ve Türkiye Geneli ile birlikte aşağıdaki tabloda verilmektedir.

Tablo 109: Tesislerin Konaklama ve Geceleme İstatistikleri

Belediye Belgeli Tesisler Turizm Belgeli Tesisler

Bayburt TRA1 Türkiye Bayburt TRA1 Türkiye

Tesise Geliş Sayısı (Adet) 27,873 335,266 24,568,586 2,698 244,603 43,359,970

-Yerli 27,710 321,310 20,092,593 2,694 222,275 20,221,542

-Yabancı 163 11,816 4,475,993 4 22,328 23,138,428

Geceleme Sayısı (Adet) 35,647 381,880 43,613,386 3,344 388,966 133,881,306

-Yerli 35,148 364,848 30,758,003 3,334 334,860 37,480,990

-Yabancı 499 17,032 12,855,383 10 54,106 96,400,316

Ortalama Kalış Süresi (Gün) 1.3 1.1 1.3 1.2 1.6 3.1

-Yerli 1.3 1.1 1.3 1.2 1.5 1.9

-Yabancı 3.1 1.4 3.1 2.5 2.4 4.2

Doluluk Oranı (%) 30.6 31.3 27.1 51.2

-Yerli 30.2 22.1 27.1 14.3

-Yabancı 0.4 9.2 0.1 36.8

Kaynak: T.C. Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yatırım Ve İşletmeler Genel Müdürlüğü

Bayburt’a gelen ziyaretçilerin ortalama 1.3 gün (TRA1 Bölgesi için 1.3 ve Türkiye geneli için 3.1 gün) konakladığı ve konaklama tesislerinin %30 doluluk oranına (TRA1 Bölgesi için %31 ve Türkiye geneli için %51 gün) sahip olduğu gözlenmektedir.

Özet olarak;

 İlin başlıca turizm kültürel değerleri; Bayburt Kalesi, Dede Korkut Türbesi, Bayburt Ulu Camii, Aydıntepe Yeraltı Şehri, Sünür Kutlu Bey Camii, Baksı Müzesi, Abdülvehhab Gazi Hazretleri Türbesi, Helva Köyü Buz Mağarası, Çımağıl Mağarası’dır.

 Bayburt ilinde turizm işletme belgeli 1 ve belediye belgeli 4 olmak üzere toplamda 5 adet konaklamaya dönük işletme bulunmaktadır. Bu işletmelerde toplam yatak kapasitesi 343’tür. Konaklama tesisleri il merkezinde toplanmıştır.

2.3.3.4. Bankacılık

Bayburt’ta, 2015 yılı itibarıyla 10 banka şubesi (8’i merkez ilçede, 2’si ilçelerinde), TRA1 Bölgesi’nde ise 105 banka şubesi faaliyette bulunmaktadır. 11,113 banka şubesinin faaliyette olduğu Türkiye’de, Bayburt ili şube sayısı açısından 81 il sıralamasında son sıradadır.

Yöreden alınan bilgilere göre (Temmuz 2016) İl’deki bankalar ve şube sayıları aşağıda tabloda verilmektedir.

Tablo 110: Bankalar ve Şube Sayıları, Temmuz 2016

Bankalar Şube sayısı

Akbank T.A.Ş. 1

Denizbank A.Ş. 1

Şekerbank T.A.Ş. 1

Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. 3

Türkiye Garanti Bankası A.Ş. 1

Türkiye Halk Bankası A.Ş. 1

Türkiye İş Bankası A.Ş. 1

Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. 1

Toplam 10

Aşağıda tabloda Bayburt ilinde TRA1 Bölgesi’nde ve Türkiye’de 2010 ve 2015 yıllarında gerçekleşmiş bankacılık istatistikleri verilmektedir.

Tablo 111: Bayburt, TRA1 Bölgesi ve Türkiye Bankacılık İstatistikleri, 2010 ve 2015

2015 yılında kişi başına mevduat Bayburt’ta 4,835 TL (81 il sıralamasında 49’uncu) iken, TRA1 Bölgesi’nde 3,791 TL, Türkiye’de 14,890 TL düzeyinde olmuştur. Kişi başına kredi ise Bayburt’ta 5,262 TL (81 il sıralamasında 66’ıncı), TRA1 Bölgesi’nde 7,032 TL, Türkiye’de ise 17,588 TL seviyesindedir. Kişi başına mevduat 2010 yılı ile karşılaştırıldığında 2014 yılında Türkiye genelinin üzerinde bir artış, kişi başına kredi Türkiye genelinin altında bir artış göstermiştir. 2015 yılı itibarıyla mevduatın türlerine göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmektedir. Tablo 112: Mevduatın Türlerine Göre Dağılımı, 2015

Mevduat Türleri Bayburt TRA1 Türkiye

Milyon TL % Milyon TL % Milyon TL %

Grafik 44: Bayburt’ta Mevduatın Türlerine Göre Dağılım, 2015 (%)

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği

Mevduatın türlerine göre dağılımı incelendiğinde Bayburt ilinde ağırlığın döviz tevdiat hesabında olduğu ve bunu tasarruf mevduatının izlediği dikkati çekmektedir. Resmi kuruluşlar mevduatının toplam mevduattaki payı, hem Bayburt’ta hem de TRA1 Bölgesi’nde Türkiye genelinin üzerindedir.

Bayburt, TRA1 Bölgesi ve Türkiye Banka kredilerinin türlerine göre dağılımı ise aşıda tablodan izlenebilir.

Tablo 113: Kredilerin Türlerine Göre Dağılımı, 2015

Kredi Türleri Bayburt TRA1 Türkiye

Aşağıda tabloda Bayburt ilinde TRA1 Bölgesi’nde ve Türkiye’de 2010 ve 2015 yıllarında gerçekleşmiş bankacılık istatistikleri verilmektedir.

Tablo 111: Bayburt, TRA1 Bölgesi ve Türkiye Bankacılık İstatistikleri, 2010 ve 2015

2015 yılında kişi başına mevduat Bayburt’ta 4,835 TL (81 il sıralamasında 49’uncu) iken, TRA1 Bölgesi’nde 3,791 TL, Türkiye’de 14,890 TL düzeyinde olmuştur. Kişi başına kredi ise Bayburt’ta 5,262 TL (81 il sıralamasında 66’ıncı), TRA1 Bölgesi’nde 7,032 TL, Türkiye’de ise 17,588 TL seviyesindedir. Kişi başına mevduat 2010 yılı ile karşılaştırıldığında 2014 yılında Türkiye genelinin üzerinde bir artış, kişi başına kredi Türkiye genelinin altında bir artış göstermiştir. 2015 yılı itibarıyla mevduatın türlerine göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmektedir. Tablo 112: Mevduatın Türlerine Göre Dağılımı, 2015

Mevduat Türleri Bayburt TRA1 Türkiye

Milyon TL % Milyon TL % Milyon TL %

Grafik 44: Bayburt’ta Mevduatın Türlerine Göre Dağılım, 2015 (%)

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği

Mevduatın türlerine göre dağılımı incelendiğinde Bayburt ilinde ağırlığın döviz tevdiat hesabında olduğu ve bunu tasarruf mevduatının izlediği dikkati çekmektedir. Resmi kuruluşlar mevduatının toplam mevduattaki payı, hem Bayburt’ta hem de TRA1 Bölgesi’nde Türkiye genelinin üzerindedir.

Bayburt, TRA1 Bölgesi ve Türkiye Banka kredilerinin türlerine göre dağılımı ise aşıda tablodan izlenebilir.

Tablo 113: Kredilerin Türlerine Göre Dağılımı, 2015

Kredi Türleri Bayburt TRA1 Türkiye

Grafik 45: Bayburt’ta Kredilerin Türlerine Göre Dağılım, 2015 (%)

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği

Tablodan izleneceği gibi İl’de ihtisas kredileri içinde tarım kredilerinin payı %18 ile Türkiye genelinin (%3.1) oldukça üzerindedir.

Özet olarak;

 Bayburt ili, toplam banka şubesi, ATM ve POS sayısı açısından 81 il arasında 81. sırada yer almaktadır.

 Bayburt ili, toplam mevduat büyüklüğü itibarıyla, tüm iller arasında 80. sırada, kişi başına mevduat açısından da 49. sırada yer almaktadır.

 İl’de mevduattaki ağırlığın döviz tevdiat hesabında olduğu ve bunu tasarruf mevduatının izlediği dikkati çekmektedir. Resmi kuruluşlar mevduatının toplam mevduattaki payı, hem Bayburt’ta hem de TRA1 Bölgesi’nde Türkiye genelinin üzerindedir.

 Bayburt ili, 2015 yılı itibarıyla, kredi mevduat oranının büyüklüğü (%108.8) açısından, iller arası sıralamada 67’inci sırada bulunmaktadır.

2.3.4. Dış Ticaret 2.3.4.1. İhracat

TÜİK verilerine göre Bayburt’tan 2015 yılında 7.4 milyon USD ihracat gerçekleştirilmiştir.

Ancak yörede yapılan inceleme sonucu plastik ve kauçuk ürünlerinde 1.7 milyon USD ve motorlu kara taşıtı ve römorklar ürünlerinde 5.7 milyon USD olan ihracatın üretim yerinin Bayburt olmadığı tespit edilmiştir. Bu ürünler dikkate alınmadığında Bayburt’tan yapılan ihracatın dikkate alınmayacak düzeyde olduğu gözlenmektedir.

Aşağıda tabloda 2011-2015 döneminde TÜİK verilerine Bayburt ilinden yapılan ihracat verilmektedir.

Tablo 114: Sektörlere Göre Bayburt İhracatı, 2015 (USD)

Kod Sektörler 2011 2012 2013 2014 2015

01 Tarım ve hayvancılık 188

14 Taş ocakçılığı ve diğer madencilik 108,734

15 Gıda ürünleri ve içecek 402

17 Tekstil ürünleri 647 3,822 749 4,373

18 Giyim eşyası 1,572 17,818 8,545

20 Ağaç ve mantar ürünleri (mob. hariç) 413

21 Kağıt ve kağıt ürünleri 351

22 Basım ve yayım; plak, kaset vb. 394

24 Kimyasal madde ve ürünler 71,107

25 Plastik ve kauçuk ürünleri 2,811,748 310,365 164,404 1,248,029 1,658,831

26 Metalik olmayan diğer mineral ürünler 4,167 5,887 9,471

27 Ana metal sanayi 1,808

28 Metal eşya sanayi (mak. ve teç. hariç) 47,761 30,477 624 2,344

29 Makine ve teçhizat (b.y.s.) 147,310 510 227

31 Elektrikli mekina ve cihazlar (b.y.s.) 235 4,187

33 Tıbbi alet.; hassas optik aletler ve saat 138,343

34 Motorlu kara taşıtı ve römorklar 12,006 2,582 5,653,407

36 Mobilya ve (b.y.s.) diğer ürünler 18,763 3,167 18,480

Toplam 3,239,645 347,523 316,416 1,249,402 7,361,262

Kaynak: TÜİK

TÜİK verilerine göre 2015 yılında Bayburt ilinden yapılan ihracatın sektörel yoğunlaşması aşağıdaki gibidir.

Grafik 45: Bayburt’ta Kredilerin Türlerine Göre Dağılım, 2015 (%)

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği

Tablodan izleneceği gibi İl’de ihtisas kredileri içinde tarım kredilerinin payı %18 ile Türkiye genelinin (%3.1) oldukça üzerindedir.

Özet olarak;

 Bayburt ili, toplam banka şubesi, ATM ve POS sayısı açısından 81 il arasında 81. sırada yer almaktadır.

 Bayburt ili, toplam mevduat büyüklüğü itibarıyla, tüm iller arasında 80. sırada, kişi başına mevduat açısından da 49. sırada yer almaktadır.

 İl’de mevduattaki ağırlığın döviz tevdiat hesabında olduğu ve bunu tasarruf mevduatının izlediği dikkati çekmektedir. Resmi kuruluşlar mevduatının toplam mevduattaki payı, hem Bayburt’ta hem de TRA1 Bölgesi’nde Türkiye genelinin üzerindedir.

 Bayburt ili, 2015 yılı itibarıyla, kredi mevduat oranının büyüklüğü (%108.8) açısından, iller arası sıralamada 67’inci sırada bulunmaktadır.

2.3.4. Dış Ticaret

Belgede Bayburt İli Uygun Yatırım Alanları Araştırması (sayfa 152-159)