3. ALTYAPI OLANAKLARI
3.1. Doğal Kaynaklar 1. Madenler 6
Bayburt ili sahip olduğu jeolojik yapı gereği çeşitli maden yataklarının oluşumu için uygun bir ortam sunmaktadır. Bununla birlikte bilinen maden yataklarının sayısı oldukça azdır.
Bayburt ilindeki metalik madenler bakır ve krom yatak ve zuhurlarıdır. Merkez-Helvaköy ve Anzarya bakır sahasında 200.000 ton potansiyel kaynak belirlenmiştir. Kopdağı Bölgesi’nde
%15-45 Cr2O3 tenörlü çok sayıda krom yatak ve oluşumları tespit edilmiştir.
Bayburt ilinde maden yatakları MTA araştırmalarına göre aşağıda tabloda verilmektedir.
Tablo 122: Bayburt İlinde Maden Yatakları, 2015
Madenler Bulunduğu Yer Tenör Rezerv (Ton)
Bakır-Kurşun-Çinko
(Cu-Pb-Zn) Merkez-Helvaköy ve Anzarya
Bakır-Kurşun-Çinko Sahası - 200,000 ton potansiyel kaynak.
Kil (Kil)
Demirözü-Edire sahası % 22-29 Al2O3 93,600 ton görünür+muhtemel rezerv.
Demirözü-Gümüşgöze sahası >%29-31 Al2O3 292,500 ton mümkün refrakter kil.
Krom (Cr) Merkez (Kopdağı Bölgesi) krom
Sahası % 15-45 Cr2O3 360.000 ton görünür+muhtemel
rezerv.
Mermer (Doğaltaş) Merkez ve Aydıntepe İlçelerindeki- Sırataşlar, Toptepe, Gevenli ve
Gümüşdağ Bayburttaşı sahaları % 5 blok verimi Rezerv:2,535,729 ton görünür, 643,000 ton muhtemel ve 599,200 ton mümkün rezerv Kaynak: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
Bayburt ilinde en önemli maden yatağı olarak bakır-kurşun-çinko (Cu-Pb-Zn)’dir. MTA 200,000 ton kaynak tespit etmiştir.
Bayburt ili ve civarında bulunan ve “Bayburt Taşı” olarak bilinen Bayburt tüf ve tüfitleri il ekonomisinde, özellikle yapı taşı olarak kullanılması ile ticari bir öneme sahiptir. 2005 yılında Bayburt Valiliğinin talebi ile Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından Bayburt ilinde detay etütler gerçekleştirilmiş ve Toptepe, Sırataşlar, Gevenli, Konakdağ ve Gümüşdamla sahalarında toplam 2,535,700. ton görünür rezerv tespit edilmiştir. Ayrıca Bayburt ili ve çevresinde Bayburt taşı dışında traverten yatakları da bulunmaktadır. İl’deki
6 Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü araştırmalarından yararlanılmıştır.
açık, koyu bej renkli ve resifal özellikli Jura kireçtaşları ile oniks ve granitler de bölgenin önemli doğaltaş potansiyelleri arasında yer almaktadır. Ayrıca, İl’de bulunan bir diğer endüstriyel hammadde kaynağı ise Demirözü ilçesindeki Edire ve Gümüşgöze kil sahalarıdır.
%22 ile 31 arasında değişen Al2O3 içeriklerine sahip sahaların toplam görünür+muhtemel kil rezervi 386,100 ton olarak belirlenmiştir.
Bayburt ilinde en önemli maden yatağı bakır-kurşun-çinko (Cu-Pb-Zn)’dir. MTA 200,000 ton kaynak tespit etmiştir.
Bayburt ilinde endüstriyel hammadde yatakları ve oluşumları ise MTA araştırmalarına göre aşağıdaki gibidir.
Tablo 123: Endüstriyel Hammadde Yatakları ve Oluşumları, 2015
Cinsi Bulunduğu Yer Tenör (%} Kalite Rezerv (ton)
Oniks Merkez- Lüsünk Köyü Orta kalite 100,000 m3 (G)
Tüfıt Merkez- Alıçlık Kaplama taşı Yüksek potansiyel
Barit Söfker ve Ermene BaSO4: 85-97 7,327 (G)
Kil Pamuktaş Seramik San. 78,000 (Mm)
Kuvarsit Demirözü- Çatalçeşme SiO2: 96 (İnşaat San.) 1,000,000 (G+M+Mm) Kuvars Demirözü- Zarani SiO2: 97 (seramik San.) 169,600 (G+M) Bentonit Ordu-Fatsa-Kavaklar Al2O3 % 15 (Ağartma San.) 3,000,000 (G+M) Zeolit Bayburt-Sırataşlar Al2O3 % 13, SiO2: % 72 (Çimento San. Tras) 2,000,000 (G+M Kaynak: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, G:Görünür, M:Muhtemel, Mm:Mümkün
Harita 3: Bayburt İli Maden Haritası
Kaynak: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
açık, koyu bej renkli ve resifal özellikli Jura kireçtaşları ile oniks ve granitler de bölgenin önemli doğaltaş potansiyelleri arasında yer almaktadır. Ayrıca, İl’de bulunan bir diğer endüstriyel hammadde kaynağı ise Demirözü ilçesindeki Edire ve Gümüşgöze kil sahalarıdır.
%22 ile 31 arasında değişen Al2O3 içeriklerine sahip sahaların toplam görünür+muhtemel kil rezervi 386,100 ton olarak belirlenmiştir.
Bayburt ilinde en önemli maden yatağı bakır-kurşun-çinko (Cu-Pb-Zn)’dir. MTA 200,000 ton kaynak tespit etmiştir.
Bayburt ilinde endüstriyel hammadde yatakları ve oluşumları ise MTA araştırmalarına göre aşağıdaki gibidir.
Tablo 123: Endüstriyel Hammadde Yatakları ve Oluşumları, 2015
Cinsi Bulunduğu Yer Tenör (%} Kalite Rezerv (ton)
Oniks Merkez- Lüsünk Köyü Orta kalite 100,000 m3 (G)
Tüfıt Merkez- Alıçlık Kaplama taşı Yüksek potansiyel
Barit Söfker ve Ermene BaSO4: 85-97 7,327 (G)
Kil Pamuktaş Seramik San. 78,000 (Mm)
Kuvarsit Demirözü- Çatalçeşme SiO2: 96 (İnşaat San.) 1,000,000 (G+M+Mm) Kuvars Demirözü- Zarani SiO2: 97 (seramik San.) 169,600 (G+M) Bentonit Ordu-Fatsa-Kavaklar Al2O3 % 15 (Ağartma San.) 3,000,000 (G+M) Zeolit Bayburt-Sırataşlar Al2O3 % 13, SiO2: % 72 (Çimento San. Tras) 2,000,000 (G+M Kaynak: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, G:Görünür, M:Muhtemel, Mm:Mümkün
Harita 3: Bayburt İli Maden Haritası
Kaynak: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
3.1.2. Su Kaynakları
Dünyadaki toplam su miktarı 1.4 milyar km3 ‘tür. Su varlığına göre ülkeler su fakirliği (yıllık kişi başına kullanılabilir su miktarı 1,000 m3’ten az), su azlığı (yıllık kişi başına kullanılabilir su miktarı 2,000 m3’ten az) ve su zenginliği (yıllık kişi başına kullanılabilir su miktarı 8,000 m3– 10,000 m3) şeklinde sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırmaya göre su azlığı yaşayan bir ülkeler arasında yer alan Türkiye’de, kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı 1,652 m3 dolayındadır. Türkiye’nin toplam su potansiyeli, brüt yer üstü su potansiyeli 193 milyar m3 ve yer altı suyu potansiyeli 41 milyar m3 olmak üzere brüt 234 milyar m3 olarak hesaplanmaktadır.
Akarsular
Bayburt’ta bulunan akarsular Çoruh Nehri ve nehri besleyen dallarından oluşmaktadır.
İl’in ve ülkemizin en önemli su kaynaklarından biri olan Çoruh Nehri kaynağını Mescit Dağı’ndan (3239 m.) alarak il sınırlarına güney doğudan girmektedir. Nehrin oluşması esnasında Masat Vadisi’nden gelen ana kaynak ile Kop Dağı’nın eteklerinden gelen Kop Suyu Maden bucağında birleşir. Alt kısımlarındaki diğer küçük derelerin sularını da toplayan Çoruh Nehri şehre ulaşır. Şehir yerleşiminin orta bölümünden güney-kuzey doğrultusunda geçen Çoruh Nehri, aynı yönde akışına bir süre daha devam eder. Düzeker Ovası’nda diğer önemli yan kolu olan Değirmencik Suyu’nu alır. Değirmencik Suyu Otlukbeli Dağı ve Pulur Dağı’ndan kaynağını alan Beşpınar Deresi ile Pulur (Gökçedere) Deresi’nin Mormuş Ovası’nda birleşen suyu ile Akşar Deresi ve Sorkunlu Deresi’nin sularından oluşur. Çoruh Nehri, Değirmencik Suyu’nu aldıktan sonra suları iyice çoğalır ve dirsek yaparak doğuya yönelir. Daha sonra nehir dar ve derin olan Çoruh Vadisi’ne girer ve batı doğu doğrultusunda akışına devam ederek ili terk eder.
Göller
Çoğunlukla krater göllerinden oluşan Bayburt gölleri, Soğanlı Dağları üzerinde yer almaktadır.
Haldizen (Balıklı Göl), Göloba (Atlı Göl) gölleri bunlardan bazılarıdır.
Göllerin dışında, kullanma suyu ve sulama amaçlı oluşturulan göletler de bulunmaktadır.
Bayburt’taki göletler ve bilgileri aşağıdaki tabloda verilmektedir.
Tablo 124: Bayburt İlindeki Göletler, 2012
Göletin Adı Tipi Hacmi (m3) Sulama Alanı (ha) Kullanım Amacı
Gökçedere Homojen Dolgu 3,452,000 782 Kul. Suyu
Saraycık Homojen Dolgu 1,350,000 125 Kul. Suyu
Danışment Homojen Dolgu 825,000 1,307 Kul. Suyu
Eymür Homojen Dolgu 1,020,000 180 Kul. Suyu
Oruçbeli Homojen Dolgu 3,400,000 705 Kul. Suyu
Sakız Homojen Dolgu 1,950,000 580 Kul. Suyu
Yakupabdal Homojen Dolgu 330,000 140 Kul. Suyu
Aydıntepe Homojen Dolgu 1,600,000 - İçme Suyu
Yk. Pınarlı Homojen Dolgu 600,000 150 Kul. Suyu
Kitre Göleti Homojen Dolgu 725,000 235 Sulama
Taht Göleti Homojen Toprak Dolgu 372,000 162 Sulama
Konursu Göleti Kil Çekirdekli Kaya Dolgu 1,360,000 438 Sulama
Kaynak: Bayburt Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
3.1.3. Ormanlık Alanlar ve Ormancılık
Zengin bir ekolojiye sahip olan Türkiye’de, ormanlar da tür ve kompozisyon olarak önemli bir yer tutmaktadır. 2015 yılında yapılan tespitlere göre ormanlık alanlar, ülke alanının
%28.6’sını kaplamaktadır. 22,342,935 hektar olan toplam orman alanlarının %88’i koru ormanı, %12’si baltalık ormanıdır. Ormanların fonksiyonlarına göre dağılımı ise %50 ekonomik, %42 ekolojik, %8 ise sosyokültüreldir. Karışım şekillerine göre ise %38 karışık, %62 saftır. Ağaç türlerine göre %33 ibreli, %33 yapraklı, %19 ibreli-yapraklı (karışık)’dır. Asli ağaç türlerine göre dağılımda ağırlık olarak %26 meşe, %25 kızılçam, %19 karaçamdır.
Türkiye ormanlarının tamamına yakını devletin tasarrufunda, Orman Genel Müdürlüğü tarafından idare edilmektedir.
Bayburt’ta ormanlık alan oldukça düşük düzeydedir. 10,334 ha bozuk orman ve 4,777 ha normal orman olmak üzere toplamda 15,111 ha ormanlık alan bulunmaktadır. Çoğunluğu Çoruh Nehri ve akarsu kıyılarında bulunan ormanlık alanlar yaklaşık olarak %4’lük bir alan teşkil etmektedir.
3.1.2. Su Kaynakları
Dünyadaki toplam su miktarı 1.4 milyar km3 ‘tür. Su varlığına göre ülkeler su fakirliği (yıllık kişi başına kullanılabilir su miktarı 1,000 m3’ten az), su azlığı (yıllık kişi başına kullanılabilir su miktarı 2,000 m3’ten az) ve su zenginliği (yıllık kişi başına kullanılabilir su miktarı 8,000 m3– 10,000 m3) şeklinde sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırmaya göre su azlığı yaşayan bir ülkeler arasında yer alan Türkiye’de, kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı 1,652 m3 dolayındadır. Türkiye’nin toplam su potansiyeli, brüt yer üstü su potansiyeli 193 milyar m3 ve yer altı suyu potansiyeli 41 milyar m3 olmak üzere brüt 234 milyar m3 olarak hesaplanmaktadır.
Akarsular
Bayburt’ta bulunan akarsular Çoruh Nehri ve nehri besleyen dallarından oluşmaktadır.
İl’in ve ülkemizin en önemli su kaynaklarından biri olan Çoruh Nehri kaynağını Mescit Dağı’ndan (3239 m.) alarak il sınırlarına güney doğudan girmektedir. Nehrin oluşması esnasında Masat Vadisi’nden gelen ana kaynak ile Kop Dağı’nın eteklerinden gelen Kop Suyu Maden bucağında birleşir. Alt kısımlarındaki diğer küçük derelerin sularını da toplayan Çoruh Nehri şehre ulaşır. Şehir yerleşiminin orta bölümünden güney-kuzey doğrultusunda geçen Çoruh Nehri, aynı yönde akışına bir süre daha devam eder. Düzeker Ovası’nda diğer önemli yan kolu olan Değirmencik Suyu’nu alır. Değirmencik Suyu Otlukbeli Dağı ve Pulur Dağı’ndan kaynağını alan Beşpınar Deresi ile Pulur (Gökçedere) Deresi’nin Mormuş Ovası’nda birleşen suyu ile Akşar Deresi ve Sorkunlu Deresi’nin sularından oluşur. Çoruh Nehri, Değirmencik Suyu’nu aldıktan sonra suları iyice çoğalır ve dirsek yaparak doğuya yönelir. Daha sonra nehir dar ve derin olan Çoruh Vadisi’ne girer ve batı doğu doğrultusunda akışına devam ederek ili terk eder.
Göller
Çoğunlukla krater göllerinden oluşan Bayburt gölleri, Soğanlı Dağları üzerinde yer almaktadır.
Haldizen (Balıklı Göl), Göloba (Atlı Göl) gölleri bunlardan bazılarıdır.
Göllerin dışında, kullanma suyu ve sulama amaçlı oluşturulan göletler de bulunmaktadır.
Bayburt’taki göletler ve bilgileri aşağıdaki tabloda verilmektedir.
Tablo 124: Bayburt İlindeki Göletler, 2012
Göletin Adı Tipi Hacmi (m3) Sulama Alanı (ha) Kullanım Amacı
Gökçedere Homojen Dolgu 3,452,000 782 Kul. Suyu
Saraycık Homojen Dolgu 1,350,000 125 Kul. Suyu
Danışment Homojen Dolgu 825,000 1,307 Kul. Suyu
Eymür Homojen Dolgu 1,020,000 180 Kul. Suyu
Oruçbeli Homojen Dolgu 3,400,000 705 Kul. Suyu
Sakız Homojen Dolgu 1,950,000 580 Kul. Suyu
Yakupabdal Homojen Dolgu 330,000 140 Kul. Suyu
Aydıntepe Homojen Dolgu 1,600,000 - İçme Suyu
Yk. Pınarlı Homojen Dolgu 600,000 150 Kul. Suyu
Kitre Göleti Homojen Dolgu 725,000 235 Sulama
Taht Göleti Homojen Toprak Dolgu 372,000 162 Sulama
Konursu Göleti Kil Çekirdekli Kaya Dolgu 1,360,000 438 Sulama
Kaynak: Bayburt Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
3.1.3. Ormanlık Alanlar ve Ormancılık
Zengin bir ekolojiye sahip olan Türkiye’de, ormanlar da tür ve kompozisyon olarak önemli bir yer tutmaktadır. 2015 yılında yapılan tespitlere göre ormanlık alanlar, ülke alanının
%28.6’sını kaplamaktadır. 22,342,935 hektar olan toplam orman alanlarının %88’i koru ormanı, %12’si baltalık ormanıdır. Ormanların fonksiyonlarına göre dağılımı ise %50 ekonomik, %42 ekolojik, %8 ise sosyokültüreldir. Karışım şekillerine göre ise %38 karışık, %62 saftır. Ağaç türlerine göre %33 ibreli, %33 yapraklı, %19 ibreli-yapraklı (karışık)’dır. Asli ağaç türlerine göre dağılımda ağırlık olarak %26 meşe, %25 kızılçam, %19 karaçamdır.
Türkiye ormanlarının tamamına yakını devletin tasarrufunda, Orman Genel Müdürlüğü tarafından idare edilmektedir.
Bayburt’ta ormanlık alan oldukça düşük düzeydedir. 10,334 ha bozuk orman ve 4,777 ha normal orman olmak üzere toplamda 15,111 ha ormanlık alan bulunmaktadır. Çoğunluğu Çoruh Nehri ve akarsu kıyılarında bulunan ormanlık alanlar yaklaşık olarak %4’lük bir alan teşkil etmektedir.
Özet olarak;
Bayburt ilinde en önemli maden yatağı olarak bakır-kurşun-çinko (Cu-Pb-Zn)’dir. MTA 200,000 ton kaynak tespit etmiştir.
Bayburt ili ve çevresinde Bayburt taşı dışında traverten yatakları da bulunmaktadır. İl’deki açık, koyu bej renkli ve resifal özellikli Jura kireçtaşları ile oniks ve granitler de bölgenin önemli doğaltaş potansiyelleri arasında yer almaktadır.
İl’de bulunan bir diğer endüstriyel hammadde kaynağı ise Demirözü ilçesindeki Edire ve Gümüşgöze kil sahalarıdır. % 22 ile 31 arasında değişen Al2O3 içeriklerine sahip sahaların toplam görünür+muhtemel kil rezervi 386,100 ton olarak belirlenmiştir.
İlin en önemli su kaynağı Çoruh Nehri’dir. Çoğunlukla krater göllerinden oluşan Bayburt gölleri, Soğanlı Dağları üzerinde yer almaktadır. Göllerin dışında, kullanma suyu ve sulama amaçlı oluşturulan göletler de bulunmaktadır.
Bayburt’ta ormanlık alan oldukça düşük düzeydedir. 10,334 ha bozuk orman ve 4,777 ha normal orman olmak üzere toplamda 15,111 ha ormanlık alan bulunmaktadır. Çoğunluğu Çoruh Nehri ve akarsu kıyılarında bulunan ormanlık alanlar yaklaşık olarak %4’lük bir alan teşkil etmektedir