2. MEVCUT DURUM 1. Coğrafi Yapı
2.2. Demografik yapı 1. Nüfus
Bayburt, nüfus varlığı bakımından Türkiye’nin küçük bir ilidir. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2015 yılı verilerine göre 78,550 olan il nüfusu, ülke nüfusunun %0.09’unu, TRA1 Bölgesi nüfusunun ise %7.38’ini oluşturmaktadır.
2008 yılında il nüfusunun %48.78’i il ve ilçe merkezlerinde yaşarken yıllar itibarıyla artış göstererek bu oran 2015 yılında %58.91’e yükselmiştir.
Nüfus artış hızı Bayburt’ta yıllar itibarıyla 2011 yılında %3.06 ve 2014 yılında %6.38’lik pozitif nüfus artış hızları hariç, genellikle negatif olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılındaki nüfus değişim hızı %-2.6 Türkiye genelinin (%1.3) önemli ölçüde gerisindedir. TRA1 Bölgesi’nde ise
%-0.4 oranında küçük bir değişim olmuştur.
Tablo 1: Türkiye, TRA1 Bölgesi ve Bayburt Nüfus Göstergeleri, 2008-2015
Yıllar Bölgeler Toplam
Türkiye 71,517,100 53,611,723 17,905,377 74.96 25.04 13.10
TRA1 1,061,287 635,250 426,037 59.86 40.14 -12.92
Bayburt 75,675 36,912 38,763 48.78 51.22 -12.27
2009
Türkiye 72,561,312 54,807,219 17,754,093 75.53 24.47 14.50
TRA1 1,062,205 646,674 415,531 60.88 39.12 0.86
Bayburt 74,710 36,941 37,769 49.45 50.55 -12.83
2010
Türkiye 73,722,988 56,222,356 17,500,632 76.26 23.74 15.88
TRA1 1,068,446 661,051 407,395 61.87 38.13 5.86
Bayburt 74,412 37,537 36,875 50.44 49.56 -4.00
2011
Türkiye 74,724,269 57,385,706 17,338,563 76.80 23.20 13.49
TRA1 1,072,848 670,932 401,916 62.54 37.46 4.11
Bayburt 76,724 40,354 36,370 52.60 47.40 30.60
2012
Türkiye 75,627,384 58,448,431 17,178,953 77.28 22.72 12.10
TRA1 1,071,878 679,477 392,401 63.39 36.61 -0.90
Göller
Genelde krater gölleri olan il gölleri, Soğanlı Dağları üzerinde yer almaktadır. Bu göllere örnek olarak Haldizen (Balıklı Göl) ve Göloba (Aygır Gölü) verilebilir.
İklim
Bayburt’ta Doğu Karadeniz iklimi ile Doğu Anadolu iklimi arasında, karasal özellikleri ağır basan bir geçiş iklimi hüküm sürmektedir. Bu nedenle yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve yağışlı geçmektedir. Ancak; gerek ortalama yüksekliğin azlığı, gerekse vadiler sisteminin oluşturduğu “mikro klima” sayesinde Doğu Anadolu Bölgesi’ne göre iklim yumuşaktır. Yaz günleri genellikle Mayıs-Eylül ayları arasında kendini göstermektedir. Bayburt’ta yağışlı günler 102, ortalama yağış 433.4 mm’dir. En yüksek sıcaklık 36.2 C (20.07.1962) ve en düşük sıcaklık –26.2 C (29.01.1964), ortalama ısı ise 7.0 C derecedir.
Bitki örtüsü
Bitki örtüsü açısından çeşitlilik göstermesine rağmen, zengin değildir. İl arazisinin %27’si ekilebilir arazi, %2’si çayır, %8’i orman, %49’u mera ve yayla, %19’u ise kayalık ve bozkırdır.
Ormanlar
Çok eski yıllarda çamlık olduğu bilinen bu yörede, bilinçsiz kesim, yangın ve teknolojik hareketler sonucu bu gün orman yok denecek kadar azdır. Çoruh Vadisi bölümlerinde meşenin hakim olduğu dağınık ağaç toplulukları mevcuttur. Yer yer kızıl çam, ardıç, gürgen, yabani armut (ahlat) ve bodur dağ kavaklarına rastlanmaktadır. Su kaynakları boyunca kavak ve söğüt ağacı varlığı da önemli yer tutmaktadır. Son yıllarda ağaçlandırma çalışmalarına hız verilmiş ve Bayburt Valiliği'nce 1995 yılında projelendirilerek uygulamaya konulan Aslan Dağı Vilayet Ormanı'na bugüne kadar toplam 624.438 adet sarı çam, akasya, alyantus, söğüt, süs ağaçları ve akçaağaç türlerinden ağaçlar dikilmiştir. 2016 Yılında tamamlanan projelerle İl’deki dikili ağaç sayısı 4.5 milyon olmuştur.
2.2. Demografik yapı 2.2.1. Nüfus
Bayburt, nüfus varlığı bakımından Türkiye’nin küçük bir ilidir. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2015 yılı verilerine göre 78,550 olan il nüfusu, ülke nüfusunun %0.09’unu, TRA1 Bölgesi nüfusunun ise %7.38’ini oluşturmaktadır.
2008 yılında il nüfusunun %48.78’i il ve ilçe merkezlerinde yaşarken yıllar itibarıyla artış göstererek bu oran 2015 yılında %58.91’e yükselmiştir.
Nüfus artış hızı Bayburt’ta yıllar itibarıyla 2011 yılında %3.06 ve 2014 yılında %6.38’lik pozitif nüfus artış hızları hariç, genellikle negatif olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılındaki nüfus değişim hızı %-2.6 Türkiye genelinin (%1.3) önemli ölçüde gerisindedir. TRA1 Bölgesi’nde ise
%-0.4 oranında küçük bir değişim olmuştur.
Tablo 1: Türkiye, TRA1 Bölgesi ve Bayburt Nüfus Göstergeleri, 2008-2015
Yıllar Bölgeler Toplam
Türkiye 71,517,100 53,611,723 17,905,377 74.96 25.04 13.10
TRA1 1,061,287 635,250 426,037 59.86 40.14 -12.92
Bayburt 75,675 36,912 38,763 48.78 51.22 -12.27
2009
Türkiye 72,561,312 54,807,219 17,754,093 75.53 24.47 14.50
TRA1 1,062,205 646,674 415,531 60.88 39.12 0.86
Bayburt 74,710 36,941 37,769 49.45 50.55 -12.83
2010
Türkiye 73,722,988 56,222,356 17,500,632 76.26 23.74 15.88
TRA1 1,068,446 661,051 407,395 61.87 38.13 5.86
Bayburt 74,412 37,537 36,875 50.44 49.56 -4.00
2011
Türkiye 74,724,269 57,385,706 17,338,563 76.80 23.20 13.49
TRA1 1,072,848 670,932 401,916 62.54 37.46 4.11
Bayburt 76,724 40,354 36,370 52.60 47.40 30.60
2012
Türkiye 75,627,384 58,448,431 17,178,953 77.28 22.72 12.10
TRA1 1,071,878 679,477 392,401 63.39 36.61 -0.90
2014
Türkiye 77,695,904 71,286,182 6,409,722 91.75 8.25 13.32
TRA1 1,067,560 938,383 129,177 87.90 12.10 4.90
Bayburt 80,607 45,488 35,119 56.43 43.57 63.86
2015
Türkiye 78,741,053 72,523,134 6,217,919 92.10 7.90 13.36
TRA1 1,063,789 935,773 128,016 87.97 12.03 -3.54
Bayburt 78,550 46,276 32,274 58.91 41.09 -25.85
Kaynak: TÜİK, ADNK Sistemi
TÜİK’in 2023’e kadar yaptığı nüfus projeksiyonuna göre Bayburt’un nüfusu ortalama bine 3.4 oranında düşerek 2023 yılında 73 bin olacaktır. TÜİK’e göre Bayburt nüfusu düşecek olan 21 il arasında yer almaktadır.
Tablo 2: Bayburt, TRA1 Bölgesi ve Türkiye Nüfus Yoğunlukları, 2015 Yerleşim Yeri Türkiye TRA1 Bölgesi Bayburt
Toplam Nüfus 78,741,053 1,063,789 78,550
Pay (%) 100.0 1.4 0.1
Yüzölçümü (km2) 769,604 40,681 3,739
Pay (%) 100.00 5.29 0.49
Nüfus Yoğunluğu 102 26 21
Kaynak: TÜİK, ADNK Sistemi
Nüfus yoğunluğu 2015 yılı itibarıyla Bayburt’ta 21 kişi/km2, TRA1 Bölgesi’nde 26 kişi/km2’dir.
Türkiye nüfus yoğunluğunun 102 kişi/km2 olduğu dikkate alındığında, Bayburt’un ve TRA1 Bölgesi’nin oldukça düşük nüfus yoğunluklu bir yerleşim yeri olduğu görülmektedir.
Bayburt, TRA1 ve Türkiye’nin nüfus piramitleri ve yaş gruplarına göre nüfusun paylarının Türkiye-Bayburt, Türkiye-TRA1 Bölgesi ve TRA1 Bölgesi-Bayburt karşılaştırmaları aşağıdaki grafikler yardımıyla izlenebilir. İlk grafikte her bir satır belirli bir yaş grubu erkek nüfusunun toplam nüfusa oranı (grafiğin sol tarafı) ve aynı gruptaki kadın nüfusun toplam nüfusa oranını (grafiğin sağ tarafı) göstermektedir. Örneğin Türkiye için, 40-44 yaş grubundaki erkek
nüfusun toplam nüfusa oranı %3.54, aynı gruptaki kadın nüfusun toplam nüfusa oranı
%3.51’dir. Grafiğin sol tarafındaki değerle sol tarafındaki değer toplanarak (%3.54+%3.51=%7.05) yaş grubu nüfusunun toplam nüfusa oranı da görülebilir. İkinci grafik ise; belirli bir yaş grubundaki bölge nüfusunun toplam bölge nüfusuna oranı ile aynı gruptaki diğer bölge nüfusunun toplam diğer bölge nüfusuna oranını karşılaştırmak amacıyla hazırlanmıştır. Örneğin Türkiye-Bayburt karşılaştırması için Türkiye 40-44 yaş grubu nüfusunun Türkiye nüfusu içindeki payı %7.05, Bayburt’taki aynı grup nüfusun Bayburt nüfusu içindeki payı %6.4’tür.
2014
Türkiye 77,695,904 71,286,182 6,409,722 91.75 8.25 13.32
TRA1 1,067,560 938,383 129,177 87.90 12.10 4.90
Bayburt 80,607 45,488 35,119 56.43 43.57 63.86
2015
Türkiye 78,741,053 72,523,134 6,217,919 92.10 7.90 13.36
TRA1 1,063,789 935,773 128,016 87.97 12.03 -3.54
Bayburt 78,550 46,276 32,274 58.91 41.09 -25.85
Kaynak: TÜİK, ADNK Sistemi
TÜİK’in 2023’e kadar yaptığı nüfus projeksiyonuna göre Bayburt’un nüfusu ortalama bine 3.4 oranında düşerek 2023 yılında 73 bin olacaktır. TÜİK’e göre Bayburt nüfusu düşecek olan 21 il arasında yer almaktadır.
Tablo 2: Bayburt, TRA1 Bölgesi ve Türkiye Nüfus Yoğunlukları, 2015 Yerleşim Yeri Türkiye TRA1 Bölgesi Bayburt
Toplam Nüfus 78,741,053 1,063,789 78,550
Pay (%) 100.0 1.4 0.1
Yüzölçümü (km2) 769,604 40,681 3,739
Pay (%) 100.00 5.29 0.49
Nüfus Yoğunluğu 102 26 21
Kaynak: TÜİK, ADNK Sistemi
Nüfus yoğunluğu 2015 yılı itibarıyla Bayburt’ta 21 kişi/km2, TRA1 Bölgesi’nde 26 kişi/km2’dir.
Türkiye nüfus yoğunluğunun 102 kişi/km2 olduğu dikkate alındığında, Bayburt’un ve TRA1 Bölgesi’nin oldukça düşük nüfus yoğunluklu bir yerleşim yeri olduğu görülmektedir.
Bayburt, TRA1 ve Türkiye’nin nüfus piramitleri ve yaş gruplarına göre nüfusun paylarının Türkiye-Bayburt, Türkiye-TRA1 Bölgesi ve TRA1 Bölgesi-Bayburt karşılaştırmaları aşağıdaki grafikler yardımıyla izlenebilir. İlk grafikte her bir satır belirli bir yaş grubu erkek nüfusunun toplam nüfusa oranı (grafiğin sol tarafı) ve aynı gruptaki kadın nüfusun toplam nüfusa oranını (grafiğin sağ tarafı) göstermektedir. Örneğin Türkiye için, 40-44 yaş grubundaki erkek
nüfusun toplam nüfusa oranı %3.54, aynı gruptaki kadın nüfusun toplam nüfusa oranı
%3.51’dir. Grafiğin sol tarafındaki değerle sol tarafındaki değer toplanarak (%3.54+%3.51=%7.05) yaş grubu nüfusunun toplam nüfusa oranı da görülebilir. İkinci grafik ise; belirli bir yaş grubundaki bölge nüfusunun toplam bölge nüfusuna oranı ile aynı gruptaki diğer bölge nüfusunun toplam diğer bölge nüfusuna oranını karşılaştırmak amacıyla hazırlanmıştır. Örneğin Türkiye-Bayburt karşılaştırması için Türkiye 40-44 yaş grubu nüfusunun Türkiye nüfusu içindeki payı %7.05, Bayburt’taki aynı grup nüfusun Bayburt nüfusu içindeki payı %6.4’tür.
Grafik 1: Türkiye, TRA1 Bölgesi ve Bayburt Nüfus Piramitleri, 2015 (%)
Kaynak: TÜİK, ADNK Sistemi
Grafik 2: Türkiye, TRA1 Bölgesi ve Bayburt Yaş Gruplarına Göre Nüfus Karşılaştırması, 2015 (%)
Kaynak: TÜİK, ADNK Sistemi
Grafik 1: Türkiye, TRA1 Bölgesi ve Bayburt Nüfus Piramitleri, 2015 (%)
Kaynak: TÜİK, ADNK Sistemi
Grafik 2: Türkiye, TRA1 Bölgesi ve Bayburt Yaş Gruplarına Göre Nüfus Karşılaştırması, 2015 (%)
Kaynak: TÜİK, ADNK Sistemi
2015 yılı verilerine göre, Bayburt, TRA1 Bölgesi ve Türkiye için nüfus piramitleri incelendiğinde, TRA1 Bölgesi ve Bayburt’un Türkiye’ye göre daha genç bir nüfus yapısına sahip olduğu dikkati çekmektedir. 15-24 yaş grubundaki genç nüfus, Türkiye’de %16.4 iken, TRA1 Bölgesi’nde %20, Bayburt ilinde ise %19.7’dir. Bayburt ve TRA1 Bölgesi’nde nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı oldukça benzerdir.
Türkiye’de toplam nüfus içinde 15-64 yaş grubunda bulunan çalışma çağındaki nüfusun payı
%67.8 iken Bayburt’ta %66.6, 0-14 genç yaş grubu için Türkiye’de %24, Bayburt’ta %22.6, 65 ve üstü yaş grubunda bulunan yaşlı nüfusun payı Türkiye’de %8.2, Bayburt’ta %8.5’tir.
Çalışma çağındaki 15-64 grubunda yer alan her 100 kişiye düşen genç (0-14) ve yaşlı (65+) sayısına bağımlılık oranı adı verilmektedir. Aynı oran sadece gençler için ifade edilirse genç bağımlılık oranı, sadece yaşlılar için ifade edilirse yaşlı bağımlılık oranı adını almaktadır. 2015 yılı itibarıyla genç bağımlılık oranı Türkiye’de %35.4, Bayburt’ta %34, yaşlı bağımlılık oranı Türkiye’de %12.2, Bayburt’ta %16.2, toplam bağımlılık oranı ise Türkiye’de %47.6 iken, Bayburt’ta %50.2 olarak gerçekleşmiştir.
2015 yılı ADNKS sonuçlarına göre, Bayburt ili nüfusunun %50.85’ini erkekler, %49.15’ini ise kadınlar oluşturmaktadır. Aşağıda tabloda 2015 yılında il nüfusunun yerleşim yerlerine göre dağılımı ve nüfus artış hızları verilmektedir.
Tablo 3: İl Nüfusunun Yerleşim Merkezlerine Göre Dağılımı, 2015 (Kişi) Yerleşim Yeri Toplam Nüfus Pay (%) Nüfus Artış Hızı (‰) ilçe %78.4’ünü, Demirözü %11’ini, Aydıntepe ise %10.6’sını oluşturmaktadır.
2013 yılı ADNKS sonuçlarında, belde ve köyler nüfusu, il ve ilçe merkezleri nüfusuna dahil edildiğinden, tüm nüfus il ve ilçe merkezleri (şehir nüfusu) içinde yer almıştır. Bu nedenle 2013 yılından itibaren, il nüfusunun şehir ve köy dağılımına bakmak anlamlı değildir.
Bayburt, göç durumuna göre değerlendirildiğinde, net göç veren bir iller arasındadır. Aşağıda tabloda Bayburt, TRA1 Bölgesi ve Türkiye’nin 2009-2015 döneminde aldığı verdiği göçler ve net göç rakamları verilmektedir.
Tablo 4: Bayburt ve TRA1 Bölgesi’nde Göç Durumu ve Net Göç Hızı, 2009-2015
Yıl Bölgeler Nüfus Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı nüfusundan aldığı pay yaklaşık olarak %0,1 dir.
İl’de nüfus artış hızı, 2008 yılından 2015 yılına kadar (2011 ve 2014 yılları dışında) Türkiye ve TRA1 Bölgesi nüfus artış hızının altında ve negatiftir.
İl’de nüfus yoğunluğu, sürekli azalmakta olup, Türkiye nüfus yoğunluğunun oldukça altındadır. (2015 yılında Türkiye’de 102 kişi/km2 iken, Bayburt’ta 21 kişi/km²).
Bayburt ve TRA1 Bölgesi, Türkiye geneline göre nispeten daha genç (15-24) bir nüfusa sahiptir. Toplam nüfus içinde, 15-24 yaş grubundaki nüfusun payı %20 olup Türkiye ortalamasının(%16,4) üstündedir.
Bayburt ili, uzun yıllardan bu yana hem göç alan hem de göç veren konumda olmakla birlikte, net göç veren iller arasında yer almaktadır.
2015 yılı verilerine göre, Bayburt, TRA1 Bölgesi ve Türkiye için nüfus piramitleri incelendiğinde, TRA1 Bölgesi ve Bayburt’un Türkiye’ye göre daha genç bir nüfus yapısına sahip olduğu dikkati çekmektedir. 15-24 yaş grubundaki genç nüfus, Türkiye’de %16.4 iken, TRA1 Bölgesi’nde %20, Bayburt ilinde ise %19.7’dir. Bayburt ve TRA1 Bölgesi’nde nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı oldukça benzerdir.
Türkiye’de toplam nüfus içinde 15-64 yaş grubunda bulunan çalışma çağındaki nüfusun payı
%67.8 iken Bayburt’ta %66.6, 0-14 genç yaş grubu için Türkiye’de %24, Bayburt’ta %22.6, 65 ve üstü yaş grubunda bulunan yaşlı nüfusun payı Türkiye’de %8.2, Bayburt’ta %8.5’tir.
Çalışma çağındaki 15-64 grubunda yer alan her 100 kişiye düşen genç (0-14) ve yaşlı (65+) sayısına bağımlılık oranı adı verilmektedir. Aynı oran sadece gençler için ifade edilirse genç bağımlılık oranı, sadece yaşlılar için ifade edilirse yaşlı bağımlılık oranı adını almaktadır. 2015 yılı itibarıyla genç bağımlılık oranı Türkiye’de %35.4, Bayburt’ta %34, yaşlı bağımlılık oranı Türkiye’de %12.2, Bayburt’ta %16.2, toplam bağımlılık oranı ise Türkiye’de %47.6 iken, Bayburt’ta %50.2 olarak gerçekleşmiştir.
2015 yılı ADNKS sonuçlarına göre, Bayburt ili nüfusunun %50.85’ini erkekler, %49.15’ini ise kadınlar oluşturmaktadır. Aşağıda tabloda 2015 yılında il nüfusunun yerleşim yerlerine göre dağılımı ve nüfus artış hızları verilmektedir.
Tablo 3: İl Nüfusunun Yerleşim Merkezlerine Göre Dağılımı, 2015 (Kişi) Yerleşim Yeri Toplam Nüfus Pay (%) Nüfus Artış Hızı (‰) ilçe %78.4’ünü, Demirözü %11’ini, Aydıntepe ise %10.6’sını oluşturmaktadır.
2013 yılı ADNKS sonuçlarında, belde ve köyler nüfusu, il ve ilçe merkezleri nüfusuna dahil edildiğinden, tüm nüfus il ve ilçe merkezleri (şehir nüfusu) içinde yer almıştır. Bu nedenle 2013 yılından itibaren, il nüfusunun şehir ve köy dağılımına bakmak anlamlı değildir.
Bayburt, göç durumuna göre değerlendirildiğinde, net göç veren bir iller arasındadır. Aşağıda tabloda Bayburt, TRA1 Bölgesi ve Türkiye’nin 2009-2015 döneminde aldığı verdiği göçler ve net göç rakamları verilmektedir.
Tablo 4: Bayburt ve TRA1 Bölgesi’nde Göç Durumu ve Net Göç Hızı, 2009-2015
Yıl Bölgeler Nüfus Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı nüfusundan aldığı pay yaklaşık olarak %0,1 dir.
İl’de nüfus artış hızı, 2008 yılından 2015 yılına kadar (2011 ve 2014 yılları dışında) Türkiye ve TRA1 Bölgesi nüfus artış hızının altında ve negatiftir.
İl’de nüfus yoğunluğu, sürekli azalmakta olup, Türkiye nüfus yoğunluğunun oldukça altındadır. (2015 yılında Türkiye’de 102 kişi/km2 iken, Bayburt’ta 21 kişi/km²).
Bayburt ve TRA1 Bölgesi, Türkiye geneline göre nispeten daha genç (15-24) bir nüfusa sahiptir. Toplam nüfus içinde, 15-24 yaş grubundaki nüfusun payı %20 olup Türkiye ortalamasının(%16,4) üstündedir.
Bayburt ili, uzun yıllardan bu yana hem göç alan hem de göç veren konumda olmakla birlikte, net göç veren iller arasında yer almaktadır.
2.2.2. Eğitim
TÜİK tarafından 2015 yılında yapılan yaşam endeksi çalışmasında Bayburt ili, eğitim endeksi sıralamasında 81 il sıralamasında 50’inci sırada yer almaktadır.
ADNKS sonuçlarına göre; Bayburt ilinde 6 yaş ve üzeri nüfus grubunda, okuryazar nüfus oranı 2009 yılında %90.55 iken 2015 yılında %94.35’e yükselmiştir. Türkiye genelinde okuryazar nüfus oranı ise %91.78’dan %96.22 seviyesine ulaşmıştır. Her iki dönemde de, Bayburt’taki 6 yaş ve üzeri nüfusun okuryazarlık oranı Türkiye ortalamasından düşük, TRA1 Bölgesi genelinden yüksektir. Yine her iki dönemde de, Türkiye, TRA1 Bölgesi ve Bayburt’ta okuryazar erkek nüfus oranı kadın nüfus oranından yüksektir. İl bazında okuma yazma bilmeyenlerin oranı 2009 yılında %9.45 iken 2015 yılında %5.65’e gerilemiş ise de Türkiye ortalaması olan %3.78’den yüksektir. Okuma yazma bilmeyenlerin oranı erkeklerde %1.48, kadınlarda ise %9.96’dır.
Tablo 5: Okur-Yazarlık Durumuna Göre 6 Yaş ve Üzeri Nüfus, 2008 ve 2015 (Kişi) Yıllar Okur-Yazarlık DurumuTürkiyeTRA1 BölgesiBayburt ToplamErkekKadın ToplamErkekKadın ToplamErkekKadın 2008
6 yaş ve üzeri toplam nüfus64,241,22632,170,74932,070,477944,198477,907466,29168,21534,94633,269 Okuma yazma bilmeyen4,930,012986,7903,943,22298,43118,98279,4496,0459865,059 Okuma yazma bilen 55,061,78528,873,25726,188,528772,399419,358353,04157,91431,69626,218 Bilinmeyen4,249,4292,310,7021,938,72773,36839,56733,8014,2562,2641,992 Okuma yazma bilmeyen oranı 8.223.3013.0911.304.3318.379.453.0216.17 Okuma yazma bilen oranı 91.7896.7086.9188.7095.6781.6390.5596.9883.83 2015
6 yaş ve üzeri toplam nüfus 70,497,78335,304,07435,193,709951,178477,139474,03971,11936,13834,981 Okuma yazma bilmeyen2,644,144452,2772,191,86760,5069,68550,8213,9795303,449 Okuma yazma bilen 67,255,99734,554,35832,701,639881,739463,651418,08866,46235,28231,180 Bilinmeyen597,642297,439300,2038,9333,8035,130678326352 Okuma yazma bilmeyen oranı 3.781.296.286.422.0510.845.651.489.96 Okuma yazma bilen oranı 96.2298.7193.7293.5897.9589.1694.3598.5290.04 Kaynak: TÜİK, Bölgesel İstatistikler Not: Yabancılar dahil değildir.
2.2.2. Eğitim
TÜİK tarafından 2015 yılında yapılan yaşam endeksi çalışmasında Bayburt ili, eğitim endeksi sıralamasında 81 il sıralamasında 50’inci sırada yer almaktadır.
ADNKS sonuçlarına göre; Bayburt ilinde 6 yaş ve üzeri nüfus grubunda, okuryazar nüfus oranı 2009 yılında %90.55 iken 2015 yılında %94.35’e yükselmiştir. Türkiye genelinde okuryazar nüfus oranı ise %91.78’dan %96.22 seviyesine ulaşmıştır. Her iki dönemde de, Bayburt’taki 6 yaş ve üzeri nüfusun okuryazarlık oranı Türkiye ortalamasından düşük, TRA1 Bölgesi genelinden yüksektir. Yine her iki dönemde de, Türkiye, TRA1 Bölgesi ve Bayburt’ta okuryazar erkek nüfus oranı kadın nüfus oranından yüksektir. İl bazında okuma yazma bilmeyenlerin oranı 2009 yılında %9.45 iken 2015 yılında %5.65’e gerilemiş ise de Türkiye ortalaması olan %3.78’den yüksektir. Okuma yazma bilmeyenlerin oranı erkeklerde %1.48, kadınlarda ise %9.96’dır.
Tablo 5: Okur-Yazarlık Durumuna Göre 6 Yaş ve Üzeri Nüfus, 2008 ve 2015 (Kişi) Yıllar Okur-Yazarlık DurumuTürkiyeTRA1 BölgesiBayburt ToplamErkekKadın ToplamErkekKadın ToplamErkekKadın 2008
6 yaş ve üzeri toplam nüfus64,241,22632,170,74932,070,477944,198477,907466,29168,21534,94633,269 Okuma yazma bilmeyen4,930,012986,7903,943,22298,43118,98279,4496,0459865,059 Okuma yazma bilen 55,061,78528,873,25726,188,528772,399419,358353,04157,91431,69626,218 Bilinmeyen4,249,4292,310,7021,938,72773,36839,56733,8014,2562,2641,992 Okuma yazma bilmeyen oranı 8.223.3013.0911.304.3318.379.453.0216.17 Okuma yazma bilen oranı 91.7896.7086.9188.7095.6781.6390.5596.9883.83 2015
6 yaş ve üzeri toplam nüfus 70,497,78335,304,07435,193,709951,178477,139474,03971,11936,13834,981 Okuma yazma bilmeyen2,644,144452,2772,191,86760,5069,68550,8213,9795303,449 Okuma yazma bilen 67,255,99734,554,35832,701,639881,739463,651418,08866,46235,28231,180 Bilinmeyen597,642297,439300,2038,9333,8035,130678326352 Okuma yazma bilmeyen oranı 3.781.296.286.422.0510.845.651.489.96 Okuma yazma bilen oranı 96.2298.7193.7293.5897.9589.1694.3598.5290.04 Kaynak: TÜİK, Bölgesel İstatistikler Not: Yabancılar dahil değildir.
Eğitim durumuna göre 15 yaş ve üzeri nüfusun dağılımı incelendiğinde; 2015 yılında, Bayburt ili sadece ilköğretim, ortaokul ve lise kademelerinde Bölge ve Türkiye ortalamalarında yer alırken, yüksekokul, yüksek lisans ve doktora kademelerinde hem Türkiye hem de Bölge ortalamalarının altında kalmıştır. 2015 yılı itibarıyla yüksekokul veya fakülteden mezun olanların oranı Türkiye genelinde %14.2 iken TRA1 Bölgesi’nde %12.4 ve Bayburt’ta %12 olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 6: Eğitim Durumuna Göre 15 Yaş ve Üzeri Nüfusun Dağılımı, 2015 (%)
Bitirilen öğretim kurumu Türkiye TRA1 Bölgesi Bayburt
Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın
Bayburt’ta 2015-2016 eğitim öğretim dönemleri itibarıyla okul kademelerine göre okullaşma oranlarının, okul öncesi, ilkokul ve ortaokul kademelerinde Türkiye ortalamasının altında olduğu gözlenmekle beraber, ortaöğretim (lise), genel ortaöğretim ve mesleki ve tekniköğretim kademelerinde Türkiye ortalamasından daha yüksek bir okullaşma oranı olduğu gözlenmektedir.
Tablo 7: Okul Gruplarına ve Cinsiyete Göre Net Okullaşma Oranları, 2015-2016 (%)
Cinsiyet Türkiye Bayburt
Not: 18.08.1997 tarihli ve 4306 sayılı Kanun ile 1997/1998 öğretim yılından İtibaren 8 yıllık kesintisiz eğitim, 30.03.2012 tarihli ve 6287 sayılı Kanun ile 2012/2013 öğretim yılından itibaren de 12 yıllık kademeli zorunlu eğitime geçilmiştir.
2015-2016 döneminde; ilkokullarda okul başına düşen öğrenci sayısı Türkiye’de 202 öğrenci iken Bayburt’ta 73 öğrenci, ortaokullarda ise Türkiye'de 281, Bayburt’ta 74 öğrencidir.
Bayburt’ta öğretmen başına ilkokullarda 15, ortaokullarda 12 öğrenci, Türkiye'de ise ilkokullarda 18, ortaokullarda 15 öğrenci düşmektedir. Orta öğretimde, genel ve mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında ise öğretmen başına düşen öğrenci sayısı Bayburt ili Türkiye geneli ile benzerlik göstermektedir. Ortaöğretimde okul başına düşen öğrenci sayısı Türkiye’de 405 öğrenci, Bayburt'ta 284 öğrencidir. Genel ortaöğretimde Türkiye’de 345 öğrenci, Bayburt’ta 407 öğrenci, mesleki ve teknik ortaöğretimde ise Türkiye’de 465 öğrenci, Bayburt’ta 228 öğrencidir.
Eğitim durumuna göre 15 yaş ve üzeri nüfusun dağılımı incelendiğinde; 2015 yılında, Bayburt ili sadece ilköğretim, ortaokul ve lise kademelerinde Bölge ve Türkiye ortalamalarında yer alırken, yüksekokul, yüksek lisans ve doktora kademelerinde hem Türkiye hem de Bölge ortalamalarının altında kalmıştır. 2015 yılı itibarıyla yüksekokul veya fakülteden mezun olanların oranı Türkiye genelinde %14.2 iken TRA1 Bölgesi’nde %12.4 ve Bayburt’ta %12 olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 6: Eğitim Durumuna Göre 15 Yaş ve Üzeri Nüfusun Dağılımı, 2015 (%)
Bitirilen öğretim kurumu Türkiye TRA1 Bölgesi Bayburt
Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın
Bayburt’ta 2015-2016 eğitim öğretim dönemleri itibarıyla okul kademelerine göre okullaşma oranlarının, okul öncesi, ilkokul ve ortaokul kademelerinde Türkiye ortalamasının altında olduğu gözlenmekle beraber, ortaöğretim (lise), genel ortaöğretim ve mesleki ve tekniköğretim kademelerinde Türkiye ortalamasından daha yüksek bir okullaşma oranı olduğu gözlenmektedir.
Tablo 7: Okul Gruplarına ve Cinsiyete Göre Net Okullaşma Oranları, 2015-2016 (%)
Cinsiyet Türkiye Bayburt
Not: 18.08.1997 tarihli ve 4306 sayılı Kanun ile 1997/1998 öğretim yılından İtibaren 8 yıllık kesintisiz eğitim, 30.03.2012 tarihli ve 6287 sayılı Kanun ile 2012/2013 öğretim yılından itibaren de 12 yıllık kademeli zorunlu eğitime geçilmiştir.
2015-2016 döneminde; ilkokullarda okul başına düşen öğrenci sayısı Türkiye’de 202 öğrenci iken Bayburt’ta 73 öğrenci, ortaokullarda ise Türkiye'de 281, Bayburt’ta 74 öğrencidir.
Bayburt’ta öğretmen başına ilkokullarda 15, ortaokullarda 12 öğrenci, Türkiye'de ise ilkokullarda 18, ortaokullarda 15 öğrenci düşmektedir. Orta öğretimde, genel ve mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında ise öğretmen başına düşen öğrenci sayısı Bayburt ili Türkiye geneli ile benzerlik göstermektedir. Ortaöğretimde okul başına düşen öğrenci sayısı Türkiye’de 405 öğrenci, Bayburt'ta 284 öğrencidir. Genel ortaöğretimde Türkiye’de 345 öğrenci, Bayburt’ta 407 öğrenci, mesleki ve teknik ortaöğretimde ise Türkiye’de 465 öğrenci, Bayburt’ta 228 öğrencidir.
Tablo 8: Eğitim Kademelerine Göre Okul Şube ve Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayıları, 2015-2016
Eğitimin Kademeleri Türkiye TRA1 Bölgesi Bayburt
1. İLKOKUL
Kaynak: T.C. MEB, Eğitim İstatistikleri
Not: Toplam öğretmen, kadrolu öğretmenleri kapsar.
TÜİK verilerine göre de; 2014-2015 öğretim yılında, Bayburt’ta ön lisans ve lisans seviyesinde 7,957 öğrenci bulunmaktadır. Bayburt üniversitelerindeki toplam 308 olan öğretim elemanı sayısının, TRA1 Bölgesi’nden aldığı pay %7.75’tir.
2014-2015 öğretim döneminde Bayburt Üniversitesi’ndeki öğretim elemanları ve öğrenci sayısının TRA1 Bölgesi ve Türkiye karşılaştırması aşağıda verilmektedir.
Tablo 9: Bayburt Üniversitesi Öğretim Elemanları ve Öğrenci Sayısı, 2014-2015
Türkiye TRA1 Bölgesi Bayburt Bayburt/Türkiye (%) Bayburt/TRA1 (%)
Bayburt ilinde okuryazarlık oranı Türkiye ortalamasından düşüktür. İl’deki okuryazar nüfus oranı 2009 yılında %90.55 iken 2015 yılında %94.35’e yükselirken, Türkiye genelinde bu oran %91.78’dan %96.22 seviyesine ulaşmıştır.
15 yaş üzeri nüfusun eğitim durumu; Bayburt ili sadece ilköğretim, ortaokul ve lise kademelerinde Bölge ve Türkiye ortalamalarında yer alırken, yüksekokul, yüksek lisans ve doktora kademelerinde hem Türkiye hem de Bölge ortalamalarının altında kalmıştır.
Bayburt’ta 2015-2016 döneminde, okul kademelerine göre okullaşma oranlarının, okul öncesi, ilkokul ve ortaokul kademelerinde Türkiye ortalamasının altında olduğu gözlenmekle beraber, ortaöğretim (lise), genel ortaöğretim ve mesleki ve tekniköğretim kademelerinde Türkiye ortalamasından daha yüksek bir okullaşma oranı olduğu gözlenmektedir.
Bayburt ili, okul başına düşen öğrenci, şube başına düşen öğrenci ve öğretmen başına düşen öğrenci sayıları itibarıyla bütün eğitim kademelerinde Türkiye ve Bölge
Bayburt ili, okul başına düşen öğrenci, şube başına düşen öğrenci ve öğretmen başına düşen öğrenci sayıları itibarıyla bütün eğitim kademelerinde Türkiye ve Bölge