Termal Turizm İşletmeciliği ve Özellikleri

Günümüzde hava, su ve çevre kirliliği insanlar üzerinde pek çok olumsuz etkiye sahiptir. Bu duruma sanayileşme ve bozuk kentleşme de eklenince; bedensel bozukluklar, stres, romatizma, solunum ve dolaşım yolları bozuklukları gibi hastalıklar içinde bulunduğumuz yüzyılın yaygın hastalıkları olarak ortaya çıkmaktadır. Gelişmiş ülkeler insan sağlığını korumak amacı ile doğal turizm kaynaklarından olan temiz hava, güneş, deniz ve şifalı termal suların dinlendirici ve tedavi edici etkilerini kullanarak bu sorunları çözmeye çalışmaktadırlar. Seyahat etmek amacı ile yer değiştirmenin yanında tedavi olmak amacıyla termal kür merkezlerine ve kaplıcalara gelerek bir süre konaklayan insanlar, termal turizm olayını meydana getirmektedirler (Özbek, 1991: 15).

Termal sular ile yapılan kür uygulamaları, termal otel işletmeciliğinin temelini oluşturmaktadır. Termal otel işletmeleri, klasik otel işletmelerinin sunduğu konaklama, yeme-içme, eğlence gibi hizmetlere ek olarak termal uygulamalar ile destek ve tamamlayıcı tedaviler içeren hizmetler sunan tesislerdir (Kozak, 1992: 34).

Termal turizm işletmeleri, tedavi olanakları sunmanın yanında konaklama, rekreasyon ve boş zamanların değerlendirilmesini amaçlayan ve bulunduğu bölgeye turizm alanında katkı sağlayan kuruluşlardır. Termal turizm işletmeleri, bir bölgenin ya da ülkenin turizminde üretilen tüm turistik ürünlere zenginlik katmayı ve özel müşterileri cezbetmeyi amaçlayan işletmelerdir. Termal turizm aynı zamanda, yerel ekonomi üzerinde de olumlu etki yaratmayı amaçlar (Selvi, 2000: 58).

Bakanlıkça 1993 yılında hazırlanan “Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği” hükümlerine göre sağlık ve termal turizmi tesisleri; mineralize termal sular, içme suyu, deniz suyu, çamur gibi maddeler veya solunum yolu ile veya mekanik ve elektrikli araçlarla masaj ve beden eğitimi gibi yöntemlerle insan sağlığını koruma ve tedavi amacı taşıyan uygulamalardan birinin veya birkaçının, hekim gözetiminde yapıldığı tesislerdir, şeklinde tanımlanmaktadır. Sağlık ve termal turizm işletmeleri bu yönetmeliğe uygun bir asli konaklama tesisi ile ilişkili olarak yapılabilmekte, işletilebilmekte ve birlikte belgelendirilebilmektedirler. Sağlık ve termal turizm işletmelerinin belgelendirilmesinde (Can ve Güder, 2000: 124):

- Tedavi ünitelerinin konaklama tesislerinden ayrı binalarda, kapalı geçitlerle bağlantılı olarak düzenlenmesi esastır. Ancak girişleri ve kullanımı ayrı olmak üzere, aynı binalarda yapılabilir ve işletilebilir.

- Sağlık ve tedavi ünitelerinin projeleri, Sağlık Bakanlığı’nca belirlenen yapı gereksinim projelerine uygun olarak hazırlanır ve ilgili kısmı Sağlık Bakanlığı’nca onaylanır hükümleri yer almaktadır.

Termal turizm işletmeleri yapı, işletme, pazarlama, personel ve tesis alanı yönünden diğer konaklama işletmelerinden farklı özellikler gösterirler. Buna göre; termal turizm işletmelerini diğer turizm işletmelerinden farklı kılan özellikler şu şekilde sıralanabilir (Kozak, 1992: 34-36):

- Termal turizm işletmelerinin en önemli özelliği, hizmet biriminin termal su üzerine kurulmuş olmasıdır.

- Termal turizm işletmelerinin kür merkezinde bir tür klinik hizmetin veriliyor olması, onu diğer konaklama işletmelerinden ayıran diğer bir özelliktir. Bu durum termal turizm işletmelerinin planlanması, örgütlenmesi, organizasyonu ve denetimi gibi konularda farklı düzenlemelere gidilmesini gerektirmektedir. - Konaklama tesisi, kür merkezi ve rekreasyon alanından oluşan termal turizm

işletmeleri, yıl boyunca turizm hizmeti verdiğinden, yatırımı kısa sürede geri ödeyebilen, ekonomik ve dolayısıyla cazip yatırımlardır. Standartlara uygun

olarak düzenlenip işletilen bir termal turizm işletmesinin geliri, diğer turizm işletmelerinin gelirlerinden birkaç kat daha fazla olabilmektedir.

- Termal turizm işletmelerinin müşteri profili diğer konaklama işletmelerinden farklıdır. Bu tür işletmelerde hasta insanlar ile sağlıklı insanlar bir arada konaklamaktadırlar. Termal otellere gelen insanların bir kısmı buralarda tedavi olmak amacıyla kür merkezlerinden yararlanırken, bazıları hem tatil hem de kür merkezlerinden yararlanmak için bu merkezlere gelmektedir. Bu nedenle, bu tesislerin iki grubun ihtiyaçlarına da cevap verecek şekilde düzenlemeleri, termal otel işletmelerinin iyi bir organizasyona sahip olması, alt ve üst yapılarının buna uygun olması ve personelin bu amaca göre yetiştirilmesi gerekmektedir (Çevirgen, 1996: 40).

- Termal turizm işletmeleri, diğer konaklama işletmelerine göre daha uzun konaklamaların yapıldığı işletmelerdir (Emir vd., 2008: 362). Kişinin sahip olduğu rahatsızlığa ve doktor tarafından uygulanan tedavinin süresine göre konaklama süresi değişmekle beraber, genellikle termal otel işletmelerinde yapılan konaklama iki ile üç hafta arasında değişmektedir. Konaklama süresinin bu kadar uzun olması, personel ile müşteriler arasında değişik ilişkilere (yakınlaşma, çatışma vs.) neden olabilmektedir. İşletmeye de zarar verme olasılığı olan bu tür gelişmelerle karşılaşılmaması için personelin denetimi, üzerinde durulması gereken bir konudur.

- Termal turizm işletmeleri müşterileri, konaklama süreleri içerisinde yararlandıkları her aşamasında termal tedavi personeli ve hizmet personeli ile ilişki ve etkileşim içindedir. Termal kürlerin etkili ve başarılı olabilmesi için termal otel misafirlerinin termal merkez personeline güvenmesi gerekmektedir. Misafirlerin ihtiyaç duyduğu hizmet ancak uzman personel tarafından verilebilmektedir (Gençay, 1994: 40). Bu anlamda termal otel işletmeleri uzman personel ihtiyacı yüksek işletmelerdir.

- Termal turizm işletmelerinde gerekli tedavilerin yapılabilmesi ve istenilen sonuçların alınabilmesi, kısaca başarıya ulaşılması için çalışanlara gerekli

önemin gösterilmesi gerekmektedir. Bir termal turizm işletmesinin temel hizmet birimi kür merkezi olduğu için buralarda çalışan personele gereken maddi ve manevi önem verilmeli, personelin hem turizm hem de termal konularda bilgi sahibi olmasına özen gösterilmeli ve personel devir hızı mümkün olduğunca düşük tutulmaya çalışılmalıdır.

- Termal turizm işletmeleri önemli oranda uzman personel çalıştırmak durumunda olan işletmelerdir. Çünkü bu işletmelerde konaklayanların büyük çoğunluğu sağlığı bozuk kişilerdir. Bu müşterilerin birçok bedensel sorunları ve benzeri rahatsızlıkları olduğu için ilgiye ve yardıma ihtiyaçları vardır. Müşterilerin bu farklı özelliği de personelin deneyimli olmasını gerektirmektedir.

- Termal turizm işletmeleri doğrudan insan sağlığı ile ilgili oldukları için bu tesislerde temizlik kurallarına çok dikkat edilmelidir.

- Kür amacıyla termal turizm işletmesine gelen küristler, 2-3 saati geçmeyen kür uygulamalarının dışında kalan zamanı değerlendirmek isteyeceklerdir. Bu nedenle, termal turizm işletmeleri müşterilerinin yalnız tedaviyi değil, aynı zamanda eğlenmeyi ve dinlenmeyi de talep edeceklerini göz önüne alarak, onların boş zamanlarını doldurmaya dönük, gerekli alt ve üst yapıyı oluşturmaları gerekmektedir.

- Termal turizm işletmelerinde, tedavi içerisinde diyet uygulamaları da önemlidir. Bu nedenle termal turizm işletmesinde mutfaklar bu koşullara göre organize edilmeli ve işletme bünyesinde diyet uzmanı istihdam edilmelidir. - Termal turizm işletmeleri, doluluk oranı yüksek olan turizm işletmelerindendir