Sağlık ve Termal Turizm Yatırımlarında Yeni Vizyon

Bu başlık altında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sağlık ve termal turizmle ilgili yatırım hedeflerine ilişkin bilgiye yer verilmiştir.

 Termal Turizm Destinasyonu Belgesi

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yürütülen termal turizm destinasyon belgesi çalışmaları doğrultusunda jeotermal ve turizm potansiyeli yüksek bölgelerin her birinin destinasyon merkezi olarak geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu bölgeler içinde termal kaynaklı tesisler başta olmak üzere; golf, doğa turizmi, su sporları vb. turizm türleri ile bütünleşmesi ve yakın çevredeki diğer kültürel ve doğal değerlerle de ilişkilendirilerek Termal Turizm Kentleri/Destinasyonları oluşturulması amaçlanmıştır. Bu kentlere, yurtdışı örneklerde olduğu gibi yurtdışından hasta kabulü yapılabilmesi için Termal Turizm (Kaplıca) Destinasyonu Belgesi verilecektir. Sağlık Bakanlığı, ilgili Yerel Yönetimler ve Sivil Toplum Kuruluşlarıyla geliştirilecek kriterler çerçevesinde değerlendirilecek bu belgenin verilmesi suretiyle, termal bölgelerde yapılacak yatırımların bilahare belirlenecek özel teşviklerden yararlandırılması da sağlanacaktır.

Bu düzenleme ile destinasyonların yurtdışında tek elden tanıtımları sağlanacak ve hasta ve ziyaretçi kabulünü kolaylaştıracak, bu sayede uluslararası akreditasyonu olan marka yerleşmeler yaratılmış olacaktır. Geçmişte bu amaçla ün kazanan ancak aşırı şehirleşme tehdidi altında kalan örneğin; Gönen, Kızılcahamam, vb. eski kaplıca destinasyonlarının yeniden canlandırılması mümkün olabilecektir. Yeni oluşacak destinasyonlarda ise ülkemize özgü yaşam biçimi ve mimarisi ile geleneksel yapının modern yaşama taşınması ve gelişecek destinasyonların bu şekilde markalaşmasını sağlayacak dil/konsept birliği sağlanabilecektir.

 Spa & Wellness (Sağlıklı Yaşam) Tesisleri Belgesi

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yürütülen spa & wellness (Sağlıklı Yaşam) Tesisleri Belgesi çalışmaları doğrultusunda, ülkemizde mevcut durumda Kültür ve

Turizm Bakanlığı’ndan belgeli asli konaklama tesisleri bünyesinde faaliyet gösterebilen spa & wellness tesislerinin dünyada örnekleri olduğu gibi müstakil “Spa-Sağlıklı Yaşam Tesisleri” olarak belgelendirilmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda büyük şehirlerde özellikle iş ve toplantı turizminin desteklenmesi gündeme gelebilecektir. Bu amaçla “Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesi ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik”te gerekli düzenlemeler yapılacaktır. Bu kapsamda özel mimari ve kültürel boyut içerecek tarihi “Türk Hamamı” olgusunun turizme kazandırılması ve teşvik edilmesi amacıyla da yönetmelik bazında düzenlemeler yapılması planlanmaktadır.

 Termal Turizmin Tanıtımına Yönelik Projeler

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yürütülen tanıtıma yönelik projeler kapsamında Termal Turizm Destinasyonu Belgesi verilecek bölgelerin tanıtımı amacıyla Kuzey Avrupa, ve İskandinav ülkeleri başta olmak üzere; Karadeniz ülkeleri, Türki Cumhuriyetler, komşu ve Orta Doğu ülkelerinde sağlık ve termal turizm odaklı yurtdışı tanıtım fuarlarına iştirak edilecek, yurtdışında ve yurtiçinde bu amaçla workshop, roadshow vb. tanıtım faaliyetleri düzenlenecektir. Termal turizmde ülkemize özgü marka ve imaj oluşumu sağlayacak dünyada tanınırlığımızı arttıracak yeni tanıtım stratejileri ve konseptleri işlenecektir. Türk Hamamı, Türk Balıkları (Sivas-Kangal), Türk Güzellik Çamuru, Türk Masajı vb. olgularımız tanıtım materyalleri ve ortamlarında sıklıkla yer alacak ve geleneksel yıkanma kültürümüzün ve mimari tarzının birlikte fiziki ve doğal çevre parametreleri yüksek çağdaş tesisler ve destinasyonlar içerisine entegre olduğu, bu şekilde kendimize özgü bir farklılık sağlandığı hususları işlenecektir.

 Özelleştirme Projeleri

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yürütülen termal turizmin geliştirilmesi çalışmaları kapsamında, jeotermal kaynakların bulunduğu alanlarda özel sektör lehine bir rekabet ortamının yaratılabilmesi amacıyla, Yerel Yönetimlerin (Belediye, Valiliklerin) termal tesis sahiplik ve işletmeciliğinden çıkarılarak bu destinasyonlardaki mülkiyetlerin ve tesislerin hazırlanacak özel bir kanun marifeti ile özel sektöre devri sağlanacaktır. Ayrıca yerel yönetimlerin mülkiyetinde bulunan konaklama tesislerinin etkin işletilmesi amacıyla bu tür tesislerin işletmelerinin uzun

süreli tahsis, satış vb. yöntemler ile özel sektöre devredilmesi yönünde yerel yönetimleri yönlendirici çalışmalar yapılacaktır.

 Yatırım Odaklı Projeler

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yürütülen termal turizmin geliştirilmesi çalışmaları kapsamında, yerli ve yabancı turizm yatırımcılarının Türkiye’de termal turizm alanında yatırım yapmalarını yönlendirmek, yatırım olanaklarını anlatmak amacıyla yurtiçinde ve yurt dışında bilgilendirme, tanıtım, workshop vb çalışmalar yapılacaktır. Termal turizmde yatırım potansiyeli olan kamu/özel mülkiyetteki arazilerin ve tesislerin özellikle yabancı yatırımcılara tanıtımı amacıyla bir yatırım portföyü oluşturulacak, özel web sayfası yapılarak internet erişilirliği sağlanacaktır.  Yasal Altyapıya Yönelik Projeler

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yürütülen termal turizme yönelik altyapı çalışmaları dâhilinde Jeotermal Kaynaklar ve Mineralli Sular Kanunu kapsamında; jeotermal alanlarda imar planı ile öngörülen turizm yatırımlarına verilecek termal suyun bir rejim dâhilinde güvence altına alınmasını teminen Valiliklerce öncelikle “Termal Su Dağıtım Projesi”nin yaptırılması amaçlanmıştır. Gerekmesi halinde Bakanlık bütçesine bu amaçla ek ödenek konulacaktır. Jeotermal kaynağın (turizm, sağlık, sera, ısıtma, elektrik üretimi vs.) tüm bileşenleri ile ve turizm merkezlerinde sağlık ve termal turizm öncelikli kullanımı ile ilgili eksikliklerin ve engellerin kaldırılması hedeflenmiştir.

 Yatırım Teşvikleri

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca yürütülen termal turizme yönelik yatırım teşvik çalışmaları kapsamında, termal turizmin geliştirilmesi ve bu alanda yatırım yapılmasının özendirilmesi için özel nitelikli ve bölgesel kalkınmayı hedefleyen bir teşvik sisteminin gerekliliği tespit edilmiştir. Turizm yatırımları için gündemde olan mevcut teşvik sisteminin bu sektörün gelişme göstermesi ve yurtdışına açılabilmesi açısından yetersiz olduğu vurgulanmaktadır. Bu bağlamda termal turizm yatırımlarını teşvik etmek amacıyla Bakanlıkça yapılmasına karar verilen hususlar şöyle sıralanmaktadır:

1985-1992 yılları arasında kıyı turizminin gelişmesini sağlamış olan yatırım indirimi vb. teşvik uygulamasının termal tesisler için başlatılması öngörülmektedir.

“Turizm Yatırım Belgesi” termal tesisler için “Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımcılarına Tahsisi Şartnamesi”nde yatırım maliyeti en az 3 yıldızlı oteller için belirlenen miktarın üzerinde olması şartıyla % 100 yatırım indiriminin 10 yıllık süreye yayılmak üzere her türlü vergiden muaf tutularak uygulanması veya yatırım yerinin Kültür ve Turizm Bakanlığınca uygun görülmesi ile toplam yatırım tutarının % 40’ının yatırım indirimi olarak yatırımcıya iade edilmesi, işletmeye geçildiği tarihten itibaren 10 yıl boyunca her türlü vergilerden muaf tutulması yönünde teşvikleri içeren hukuki düzenlemelerin Hazine Müsteşarlığınca ortak bir çalışma yürütülerek yapılması gerekmektedir.

Kamu arazisi tahsislerinde sağlık ve termal turizm yatırımlarını özendirmek amacıyla Turizm, Maliye ve Çevre ve Orman Bakanlığı mevzuatlarında gerekli düzenlemelere gidilerek teminat ve kullanım (kira) bedellerinde özel indirimler ve orman alanları için istenen ağaçlandırma ve katkı paylarında teşvik mahiyetinde indirim ve taksitlendirme öngörülmektedir. Termal Turizm için yapılacak olan yatırımlarda ödenecek kullanım bedelleri % 50 indirimli olsa bile tahsis şartlarının (teminat vb.) kıyıda yapılacak tesislerle aynı kategoride olması termal turizm yatırımları için özendiriciliği olmayan zorlayıcı bir faktördür.

“Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik”in 10. Maddesi’nin b) fıkrasında yer alan tahsise konu “kamu taşınmazı üzerinde gerçekleştirilecek tesisin tür, sınıf ve kapasitesi üzerinden tahsis şartnamesinde belirtilen o yılki birim maliyetlerine göre tespit edilecek toplam yatırım maliyetinin yüzde beşi oranında kesin ve süresiz teminat mektubunun” termal turizm yatırımları için yüzde bir olarak düzenlenmesi uygun olacaktır.

“Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik (Değişik: RG-16/03/2007-26464)” 21. Maddesi uyarınca termal amaçlı tahsislerde tesisin işletmeye açılmasından sonra toplam yıllık işletme hâsılatı üzerinden Hazinece alınan %1 oranındaki payın ilk 10 yıl için alınmaması ve gene toplam yatırım maliyetinin % 0.5’i oranında istenen ilk yıl kullanım bedelinin (arazi kirasının) ilk 10 yıl için alınmaması veya binde 1 (%0.1) olarak alınması, 5084 nolu yasa kapsamında kalan yerlerde ise bu bedellerin hiç alınmaması yönünde düzenleme yapılması önemli bir teşvik olacaktır. Ağırlıklı olarak orman arazilerini kapsayan termal turizm merkezlerinde orman arazilerinin tahsisinde alınan orman alanının üç katı kadar alanın ağaçlandırma bedeli ve ağaçlandırılan bu alanın üç yıllık bakım bedelin ilişkin herhangi bir yönetmelik düzenlemesi bulunmaksızın Turizmi Teşvik Kanunu’nu 8.Maddesi uyarınca (Değişik: 07/05/2008-5761/2. md.) alınmaktadır. Söz konusu maddenin “Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik” ile düzenlenerek ağaçlandırma ve bakım bedellerinin termal turizm yatırımları için muaf tutulmalı veya beş yıllık sürede ve taksitle ödenmesi yönünde düzenleme getirilmelidir.

“Orman Sayılan Alanlarda Verilecek İzinler Hakkında Yönetmelik”in 61. Maddesi uyarınca alınan “Orman köylüleri kalkındırma geliri ile ağaçlandırma ve erozyon kontrolü geliri” termal turizm yatırımları için muaf tutulmalı veya beş yıllık sürede ve taksitle ödenmesi yönünde düzenleme getirilmelidir.

Mera arazilerinin de tahsisi konusunda mera vasfının değiştirilmesi içi gerekli olan ot bedelinin termal turizm yatırımlarında alınmamasında yönünde Mera Kanunu’nda veya Turizmi Teşvik Kanunu’nun 8. Maddesinde, Mera arazilerinin de tahsisi konusunda mera vasfının değiştirilmesi için gerekli olan “ot bedelinin” termal turizm yatırımlarından alınmaması yönünde düzenleme yapılması termal turizm yatırımlarının önüne çıkan engelleri kaldırmak adına yararlı olacaktır.