Termal Turizm Açısından Dünyadaki Mevcut Durum

Günümüzde spa & wellness ya da sağlıklı yaşam & zindelik tesisleri, kaplıca, içmece, termal tesis, termal kür merkezi, kür oteli, rehabilitasyon, sağlık ve güzellik merkezi vb. gibi çok çeşitli adlar altında faaliyet gösteren tesislerin dünyada giderek çoğalmaya başlaması bu alana olan ilginin ve talebin artmasının bir sonucudur. Bu tür tesislere olan talebin artması, aslında bu sektörün yediden yetmişe, sağlıklı olsun olmasın her kesime hitap edebiliyor ve farklılık yaratabiliyor olması nedeniyledir (T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sağlık ve Termal Turizmi Geliştirme Çalışmaları).

Dünya Turizm Teşkilatı (WTO)’nun 19 ülkede gerçekleştirdiği araştırma sonuçlarına göre, kür istasyonu sayısı, oda ve yatak kapasiteleri bakımından termal turizmin dünyada en çok Avrupa ülkelerinde yerleştiği ve geliştiği görülmektedir (Avcıkurt ve Çeken, 1998: 29). Bununla birlikte termal turizm günümüzde tüm kıtalarda; daha çok Güney, Orta ve Doğu Avrupa, Orta Asya, Japonya, Çin, Türkî Cumhuriyetleri, Güney Amerika (Arjantin, Meksika, Kolombiya) ve Kuzey Afrika (Fas, Tunus) ülkelerinde yaygınlığını korumaktadır. Ancak, ülkemizin de içinde bulunduğu birçok ülkede kaplıca tedavisinin geleneksel ve ampirik niteliği pek değişmezken; Almanya, İsviçre, Avusturya, Fransa, İtalya, Japonya, Çekoslovakya, Macaristan gibi ülkelerde kaplıca tedavisi yüksek bir kalite standardına ulaşmıştır. Almanya’da kaplıca ve kür tıbbı, prevensiyon, terapi ve rehabilitasyon alanlarında büyük ve önemli bir sağlık sektörü konumundadır (Karagülle ve Doğan, 2002: 1), (Özbek, 1991: 17).

Termal turizm amaçlı olarak her yıl Almanya ve Macaristan’a 10 milyon kişi, Rusya’ya 8 milyon kişi, Fransa’ya yaklaşık 700 bin, İsviçre’ye 800 bin ve İspanya’ya 400 bin kişi gitmektedir. Japonya’da 1500 adet kaplıcada her yıl 100 milyon kişi termal turizmden faydalanmaktadır. Bu ülkenin Beppu şehrinde 1.000 litre/saniye jeotermal su termal turizm amaçlı kullanılmaktadır (Türkiye Jeotermal Derneği).

Almanya, termal turizm alanında önde gelen ülkelerdendir. Avrupa termal turizm pazarının yaklaşık %50’sini elinde bulundurmaktadır (Selvi, 2000: 51). Almanya’da bulunan 200’den fazla kaplıca tesisi yani termal turizm tesislerinde direkt ve indirekt yaratılan ekonomik faaliyet yılda 30 milyar $ civarındadır. Almanya’daki kür ve tedavi merkezlerinin sayısı 241’dir. Bu tesislerdeki geceleme sayısı 65 milyon, toplam ziyaretçi sayısı ise 12 milyondur (Türkiye Jeotermal Derneği).

Almanya’da termal merkezlerde tedavi ücretlerinin büyük bir kısmı sosyal sigortalar ve kamu tarafından karşılanmaktadır. Bu nedenle termal turizm işletmelerindeki doluluk oranlarında yıl boyunca düşüş görülmemektedir. Ayrıca Almanya’da termal turizm; kongre turizmi, kış turizmi, golf turizmi vb. turizm çeşitleri ile çok iyi bir şekilde entegre edilmektedir (Kayın, 2002: 5).

Münih’e 100 km mesafede bulunan Bad Füssing termal tesisleri bir şehir özelliğindedir. 5 adet büyük kür merkezi, bir kaplıca şehrinin ihtiyacı olan oteller, kür parkları, binicilik parkları, sanatoryum, hastane, klinik oteller, konser salonları, ibadet yerleri ile bir bütün olup, 70 km²’lik bir alana yerleşen Bad Füssing’de 23.000 yatak bulunmaktadır. Ayrıca bölgede bulunan bazı otellerin içerisinde kaplıca ve termal su tedavisi ile ilgili birimler bulunmaktadır. Bazı oteller ise bu tür ihtiyaçlarını ve hizmetlerini otel dışında bulunan tedavi maksatlı tesislerden sağlamaktadırlar. Bad Füssing tam bir kaplıca şehri olarak anılmaktadır. Jeotermal su sıcaklığı 57°C olup termal su bir şebeke ile dağıtılmaktadır. Bad Füssing Termal Tesisleri Avrupa’nın en büyük tesislerinden birisidir. Bir kür merkezindeki büyük termal havuzların toplam alanı 10.000 m²’ye kadar ulaşmaktadır. Bunlar yerel yönetimler tarafından yapılmıştır. Oteller ise özel sektörün kurduğu tesislerdir. Bad Füssing tesisleri yaz-kış çalışmaktadır ve buraya gelen insanlar tedavi, dinlenme ve eğlenme ihtiyaçlarını gidermektedirler (Türkiye Jeotermal Derneği).

Ayrıca Almanya’da Bad Füssing bölgesine yakın bulunan Bad Griesbach Termal Tesisleri golf turizmine entegre olmuş tesislerdir. Oteller ve kür merkezleri birbirine yer altından büyük galerilerle bağlanmıştır. Oraya araba, otobüs vb. ile gelen tedavi edilecek kişi hiç etrafla temas etmeden yağmurla, rüzgârla karşılaşmadan otellere ve kür merkezine ulaşmaktadır. Bütün oteller birbirine yer altından bağlanmıştır ve Bad Griesbach Tesisleri yeni kurulmuştur ve burada yılda 1 milyon geceleme yapıldığı öğrenilmiştir. Yaklaşık ziyaretçi sayısı yılda 150.000 kişidir. Bir başka örnek de Münih yakınlarında bulunan Erding Termal Tesisi’dir. Özel sektör tarafından kurulmuştur ve kârlılığı yüksek bir tesis olarak kendisini göstermektedir (Türkiye Jeotermal Derneği).

Termal turizm açısından önemli bir başka ülke de İtalya’dır. İtalya’da kaplıca kültürü Romalılar zamanından gelmektedir. İtalya’da termal turizm açısından önemli “Müntecatini Terme Termal Merkezi” ve “Terme Eugane Termal Bölgesi” olmak üzere iki bölge bulunmaktadır. Bu bölgeler gerek termal su özellikleri, gerekse çamur banyoları bakımından ülkenin turizm açısından önemli bölgelerini oluşturmaktadır (Avcıkurt ve Çeken, 1998: 29-30).

İtalya’nın Padova bölgesinde bulunan Abano Terme’de 130 adet otel bulunmaktadır. Otellerin çoğunda kendi içerisinde kaplıcaları, tedavi ve çamur banyoları, termal havuzları, inhalasyon birimleri ve küvetler bulunmaktadır. Tedavi birimleri, oteller, oteller içerisindeki kaplıcalar, konser salonları, ibadet yerleri, bir şehirde bulunması gereken her türlü alışveriş, eğlenme ve dinlenme birimleri ile Abano Terme bir termal şehri olmuştur. Abano Terme ile Almanya Bad Füssing Termal Turizm Şehri Avrupa’nın en büyüklerindendir (Türkiye Jeotermal Derneği).

Avusturya’da, her yıl devlet bütçesinin gelirlerinin yaklaşık üçte biri termalizmden karşılanmaktadır. Termal turizm, bu ülkede adeta dev bir sanayi dalıdır (Kayın, 2002: 5). Fransa teknoloji ve tıbbi donanım açısından, Avrupa ülkeleri arasında termal turizmde ileri düzeydedir (Özbek, 1991: 17). İsviçre Alp Dağları’nda ve göl kenarlarında kurulu pek çok ünlü kaplıca ve kış turizm tesislerine sahiptir (Selvi, 2000: 51). Çek Cumhuriyeti ve Slovakya'da son yıllarda çok gelişmiş tedavi merkezlerine sahip kaplıca merkezleri kurulmuştur. İki ülkede toplam 60 tedavi edici termal merkez bulunmakta olup yılda 500.000'e yakın hastaya tedavi hizmetleri verilmektedir. Hekim raporu olması kaydıyla sigorta şirketleri tedavi masraflarını tam veya kısmen karşılamaktadır (T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, f).

ABD ve Kanada’da ise kaplıca geleneği çok eskilere uzanmaktadır. Amerika'da yaklaşık 10.000 yıldır kullanılan, Kızılderili kültüründen gelen termal turizm amaçlı 210 adet kaplıca vardır. Bu kaplıcalardan yılda 4,5 milyon kişi yararlanmaktadır (Türkiye Jeotermal Derneği). Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Arkansas eyaletinde 55.000 kişinin yararlanacağı termal tesislerin yapılmış olduğu, Hawai'de turizmi 12 aya yaymak için termal sulardan yararlanılarak yeni kurulan tesisler ile termal turizm ağırlıklı uygulamalara başladığı bilinmektedir (T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, f).

Yeterli düzeyde olmamakla birlikte, Çin, Cezayir, Tunus ve Rusya’da termal tesisler bulunmaktadır (Özbek, 1991: 17).