K O Z M İ K O D A Y A Y I N C I L I K
www.kozmikoda.com.trwww.kozmikoda.com.tr
11. Tanzimat Dönemi’nde Avrupa’ya giden öğrenciler, Avrupa’daki gelişmeleri yakından takip etme olana-ğı bulmuştur. 19. yüzyılda Avrupa’da meşrutiyet fikri hızla yayılmakta idi. Yurda döndükten sonra basın - yayın yoluyla bu fikirlerini yayan Jön Türklerin çalış-maları sonuç vermiş ve Padişah ll. Abdülhamit 1876 yılında meşrutiyeti ilan etmek zorunda kalmıştır. An-cak padişahın yanında, halk tarafından seçilmiş bir meclisin bulunmasını öngören meşrutiyet rejiminin ömrü kısa sürmüştür. Mutlak egemenliğinin bir mec-lisle sınırlandırılmasını istemeyen ll. Abdülhamit bu yönetime son vererek anayasayı askıya almıştır.
(Cevap B)
12. Siyasi birliğini geç tamamlayan İtalya, bu süreci ta-mamladıktan sonra sömürge arayışına girmiştir. Bu doğrultuda ham madde ve pazar ihtiyacını karşıla-mak amacıyla Kuzey Afrika’da kalan son Osmanlı toprağı Trablusgarp’ı işgal etmiştir. Osmanlı Devleti bölgeye yeterli bir kuvvet gönderememekle birlikte Balkan Savaşı’nın başlaması üzerine antlaşma iste-miştir. Bunun sonucunda 15 Ekim 1912’de Uşi Ant-laşması imzalanmıştır. Bu antlaşmayla Trablusgarp ve On İki Ada elden çıkmıştır.
(Cevap E) 9. I. Mahmut Dönemi’nde subay yetiştirmek amacıyla
açılan okul Hendesehane’dir. 1734 yılında açılan Hendesehane, Avrupa tarzında açılmış ilk teknik okul-dur. Bu bağlamda Osmanlı tarihinde Avrupa tarzı as-kerî ıslahat yapan ilk padişah I. Mahmut’tur.
(Cevap B)
10. A, B, C ve D seçeneklerinde yer alan ifadeler doğru-dur. Fakat İstihkâm Okulunun açılması III. Mustafa Dönemi’ne ait bir gelişme değildir. İstihkâm Okulu, I.
Abdülhamit Dönemi’nde açılmıştır.
(Cevap E) 7. Sultan Ahmet Cami, 1609-1617 yılları arasında
Sul-tan I. Ahmet tarafından yaptırılmıştır. Cami çoğu ma-vi renkli İznik çinileriyle bezendiği için Avrupalılarca
“Mavi Camii” olarak adlandırılmıştır. Sultanahmet Ca-mii’nin mimarı, Mimar Sinan’ın öğrencilerinden biri-leri olan Sedefkâr Mehmet Ağa’dır.
(Cevap C)
8. Vakay-ı Hayriye, 1826’da yeniçeri ocağının kaldırıl-masına verilen isim olup İstanbul isyanı değildir. Ka-rayazıcı, Abaza Mehmet Paşa ve Vardar Ali Paşa is-yanları ise Anadolu’da çıkmıştır. Çınar olayı ya da Vakay-ı Vakvakiye adı verilen isyan İstanbul’da çık-mıştır. 1656’da yaşanan bu olayda yeniçeriler otuza yakın devlet adamını çınar ağaçlarına astırarak idam ettirmişlerdir.
(Cevap B)
K O Z M İ K O D A Y A Y I N C I L I K
www.kozmikoda.com.trwww.kozmikoda.com.tr
KPSS TARİH DENEME SINAVI • 9
16. Soru kökünde verilen söz, esasları Mustafa Kemal Paşa tarafından 21-22 Haziran 1919 tarihinde hazır-lanan Amasya Genelgesi’nden sonra söylenmiştir.
Atatürk bu sözüyle Anadolu’da yeni ve millî bir Türk hükümetinin tesis edileceğinin işaretini vermiştir.
(Cevap D) 13. Dünya barışını hedefleyen Wilson’un 18 Ocak
1918’de yayımladığı bildiride, öncülde verilen ifade-lerin tamamı yer almıştır. Polonya’nın bağımsız ol-masını isteyen ABD, dünya ticaretinde etkin olmak için Boğazların ticarete açık olmasını istiyordu. Ayrı-ca ABD, I. Dünya Savaşı’nın ardından kalıcı barışın sağlanması için bütün ulusları içine alan bir örgüt ku-rulmasını istemiştir.
(Cevap A)
14. TBMM’nin yarı resmi yayın organı olan Hakimiyet-i Milliye Gazetesi, Cumhuriyet’in ilanından sonra “Ulus”
adını almıştır. Hakimiyet-i Milliye, Anadolu’daki ulu-sal hareket konusunda hem dış dünyanın hem de halkın yeterli bilgiye sahip olması amacıyla 10 Ocak 1920’de kurulmuştur.
(Cevap B)
15. Rum ve Koçgiri İsyanları Aralık 1920’de oluşturulan Merkez Ordusu tarafından bastırılmıştır. Cemil Çeto İsyanı’nı ise Diyarbakır’daki kolordu bastırmıştır.
(Cevap C)
17. Moskova Antlaşması – 16 Mart 1921
Londra Konferansı – 21 Şubat – 12 Mart 1921 Kars Antlaşması – 13 Ekim 1921
Afganistan’la Dostluk Antlaşması – 1 Mart 1921 Buna göre doğru sıralama II – IV – I – III şeklinde ol-malıdır.
(Cevap C)
18. Kanunuesasi, 1876 yılında yürürlüğe giren ilk Os-manlı anayasasıdır. TBMM çok kısa ve öz bir ana-yasa olan 1921 Anaana-yasası’nın eksik yönlerini tamam-lamak için Kanun-i Esasi’nin ulusal egemenlikle bağ-daşan maddelerinden faydalanmıştır. Ancak TBMM’nin Osmanlı Devleti’nin anayasasını kullan-ması otoritesini güçlendirmek için yaptığı uygulama-lar arasında gösterilemez.
(Cevap A)
19. “Zabit ve Kumandan”, Nuri Conker’in Rumeli yenil-gisinin nedenlerinden yola çıkarak Türk ordusunda-ki hataları ve eksikleri anlattığı ordusunda-kitabıdır. Kitap, asker-lik hakkındaki yanlış ve doğruları cesurca anlatan ve gerçekleri su yüzüne çıkarak hataların görülmesine yardımcı olan bir nitelikte yazılmıştır. Ordunun başa-rılı olabilmesini “barış zamanında çok iyi eğitim yap-masına” bağlayan Conker bunu kısaca “Barışta ter dökmeyen savaşta kan döker” sözüyle özetlemiştir.
(Cevap C)
20. 1949 yılında kurulan Kuzey Atlantik Paktı (NATO) ve 1945 yılında kurulan Birleşmiş Milletler varlığını ve işlevini bugün de devam ettirmektedir. ll. Dünya Sa-vaşı öncesi barışı korumak için yapılan diğer antlaş-malar, savaşın çıkması üzerine geçerliliğini yitirmiş-tir.
(Cevap B)
K O Z M İ K O D A Y A Y I N C I L I K
www.kozmikoda.com.trwww.kozmikoda.com.tr
25. ABD, I. Dünya Savaşı’na İtilaf grubunda yer alırken Wilson İlkelerini şart koşup savaşa öyle girmiştir. ABD başkanının yayımladığı bu 14 maddelik bildiride, dün-ya barışını sağladün-yacak uluslararası bir cemiyetin ku-rulması gerektiği ilan edilmişti. ABD’nin bu isteği Pa-ris Konferansı’nda da gündeme gelmiş ve bu doğrul-tuda Milletler Cemiyeti 10 Ocak 1920’de İsviçre’de kurulmuştur.
(Cevap C)
26. I. Dünya Savaşı’nın çıkmasında;
• Ham madde ve pazar arayışı,
• Milliyetçilik akımının etkisi,
• Ülkeler arasındaki silahlanma yarışı,
• Almanya - İngiltere arasındaki rekabet,
• Avusturya ile Rusya arasındaki Balkan rekabeti gibi unsurlar etkili olmuştur. Alman imparatoru-nun Osmanlıyı ziyaretinin savaşla alakası olma-yıp cevap E seçeneğidir.
(Cevap E)
27. SSCB’nin 1990’lı yıllarda dağılmasından sonra eski cumhuriyetler Bağımsız Devletler Topluluğu’nu kur-muşlardır. Bu aşamada eski SSCB’nin üstlendiği ro-lü yeni dönemde Rusya Federasyonu üstlenerek böl-genin etkin gücü hâline gelmiştir.
(Cevap C) 24. Yeni Türk devleti, eğitimdeki en büyük sorunun
bö-lünmüşlük olduğunu fark etmiş ve 1924 yılında çıka-rılan Tevhid-i Tedrisat Kanunu’yla tüm okulları devlet denetimi altında birleştirmiştir. Medreseler bu kanun çerçevesinde kapatılmıştır. Diğer seçenekler ise son-raki yıllarda eğitimin geliştirilmesi için yapılan çalış-malardır.
(Cevap B) 21. Millet iradesine dayalı yönetim; ulusal egemenlik esa-sına dayanan cumhuriyetçilik ilkesiyle ilgilidir. Yasa-lar önünde herkesin eşit olması; toplumdaki hiçbir ki-şi ya da zümreye ayrıcalık tanınmaması gerektiğini vurgulayan halkçılık ile ilgilidir. Sanayi yatırımlarının devlet eliyle yapılması ise Devletçilik ilkesiyle ilgilidir.
(Cevap B)
22. Atatürk ilkelerinden Devletçilik, günümüzde diğerle-rinden daha az öneme sahiptir. Çünkü bu ilke özel sektörün sanayi girişimi yapamadığı dönemde uygu-lanmıştır. Cumhuriyet döneminde özel sektör elinde yeterli sermaye yoktu. Bu durum sanayi girişimleri-nin devlet tarafından yapılmasını zorunlu kılmıştır.
Günümüzde ise ekonomik olarak güçlü özel serma-yeler bulunduğu için devletçilik, günümüzde daha az öneme sahip bir ilkedir.
(Cevap A)
23. • 31 Mart Olayı: 1909
• Kuleli Olayı: 1859
• Patrona Halil İsyanı: 1730
• Kabakçı Mustafa Olayı: 1807
Yukarıdaki gelişmelere bakıldığında bunların Osman-lı Devleti zamanında meydana gelen olaylar olduğu görülmektedir. Şeyh Sait İsyanı ise, 1925’te meyda-na gelmiştir. Yani bu isyan hareketi Yeni Türk Devle-ti’nde rejime bir başkaldırı hareketidir.
(Cevap A)