K O Z M İ K O D A Y A Y I N C I L I K
www.kozmikoda.com.trwww.kozmikoda.com.tr
11. Osmanlı padişahları seferler dışında yabancı mem-leketlere gitmemişlerdir. Bu bakımdan Sultan Abdü-laziz’in Avrupa seyahati Osmanlı diplomasi tarihinde özel bir öneme sahiptir. Yolcuğuluna 1867’de Fran-sa’dan başlayan Sultan Abdülaziz İngiltere, Belçika, Almanya ve Avusturya’ya ziyarette bulunmuş ve ay-nı İstanbul’a geri dönmüştür. Seyahatin amaçları ise genel olarak şöyledir:
• Medeniyetin Osmanlı’da da ilerlediğini göster-mek
• Rusya’nın Osmanlı üzerindeki emelleri hakkında Avrupa’nın dikkatini çekmek
• Hristiyan hükümdarlar yanında padişahın, dola-yısıyla devletin itibarının ne kadar büyük olduğu-nu azınlıklara göstermek
• Avrupa ülkelerinden para yardımı sağlamak.
Berlin Konferansı 1878 yılında 93 Harbi savaşı neti-cesinde yapılmıştır. Üstelik bu tarihte sultan II. Ab-dülhamit hüküm sürmekteydi.
(Cevap B)
12. Osmanlı Devleti Balkan savaşları sonunda Make-donya, Batı Trakya, Girit, Arnavutluk ve Ege Adala-rı’nı kaybetmiştir. Bosna Hersek ise, 1908 II. Meşru-tiyet döneminde yaşanan karışıklık ortamında Avus-turya- Macaristan İmparatorluğu tarafından ilhak edil-miştir. Yani kronolojik olarak Balkan Savaşları’ndan önce gerçekleşmiştir.
(Cevap C) 9. II. Mehmet zamanında Eflak ve Boğdan’da
Osman-lı idaresi tesis edilmişti ancak Cem sultan olayını fır-sat bilen Boğdan, Eflak sınırını aşarak Tuna’nın öte-sindeki Osmanlı topraklarına saldırmaya başlamış-tır. Bunun üzerine 1484’te Boğdan üzerine sefere çı-kan II. Bayezıd Tuna ağzında oldukça kilit bir nokta-da olan Kili kalesini kuşatmıştır. Burası II. Bayezit’in bizzat fethettiği ilk yerdir. Dolayısıyla ilk fetih hareke-ti Boğdan üzerine yapılmıştır. Kili’den sonra Akkir-man Kalesi de II. Bayezit tarafından kuşatılmıştır. Ki-li ve Akkirman gibi kuzey ülkelerinin Akdeniz’le olan ticaretlerindeki önemli noktaların, doğrudan Osman-lı’nın eline geçmesi yalnız siyasi değil iktisadi olarak da kazanılan önemli bir başarıdır.
(Cevap D)
10. Osmanlı Devleti’nde ilk nüfus sayımı II. Mahmut Dö-nemi’nde yapılmıştır. Pasaport uygulamasının baş-laması ve ilköğretimin zorunlu hale getirilmesi de yi-ne II. Mahmut Döyi-nemi’nde gerçekleşmiştir. İlk Türk matbaası ise 1727’de Sultan III. Ahmet Dönemi’nde kurulmuştur.
(Cevap B) 7. III. Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama
çalışmala-rında Osmanlı Devleti’ne büyük sorunlar yaşa-tan Karamanoğulları Beyliği 1487’de II. Bayezit Dönemi’nde ortadan kaldırılmıştır
II. Halifeliğin Osmanlı Devleti’ne geçmesi 1517’de Yavuz Sultan Selim zamanında Mısır’ın fethiyle olmuştur.
I. Orta Avrupa’nın kilidi sayılan Belgrad’ın fethi ise 1526’da Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde gerçekleşmiştir.
(Cevap B)
8. XVI. yüzyılda Doğu Akdeniz, Kanuni Sultan Süley-man’ın fetihleriyle artık iyice Osmanlı iç denizi hali-ne gelmişti. Vehali-nedikli korsanların son sığınma yeri olarak sadece Kıbrıs kalmıştı. Kanuni Sultan Süley-man’ın oğlu II. Selim’e “Kıbrıs’ı fethetmek bize nasip olmazsa sen fethet” şeklinde vasiyet etmesi, II. Se-lim’in padişah olduktan sonraki ilk hedeflerinden bi-rinin Kıbrıs olmasına neden olmuştur. Nitekim Kıbrıs 1571 yılında II. Selim Dönemi’nde fethedilmiştir.
(Cevap E)
K O Z M İ K O D A Y A Y I N C I L I K
www.kozmikoda.com.trwww.kozmikoda.com.tr
KPSS TARİH DENEME SINAVI • 18
15. Temsil Heyeti, 23 Temmuz – 7 Ağustos 1919 tarihle-ri arasında düzenlenen Erzurum Kongresi’nde kurul-muştur. Başkanlığına Mustafa Kemal Paşa’nın seçil-diği bu heyet, Doğu illerini temsilen seçilmişti. Ancak Sivas Kongresi’nde tüm yurdu temsil eder hale geti-rilmiştir. Temsil Heyeti’nin görevi ise 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılması ile sona ermiştir. Mustafa Kemal Paşa, Amasya Protokolü ve Sivas Kongresi’ne Tem-sil Heyeti başkanı olarak, Bilecik Görüşmesi’ne ise TBMM başkanı olarak katılmıştır.
(Cevap D) 13. Londra Antlaşması l. Balkan Savaşı sonrasında im-zalanmıştır. Bükreş, İstanbul ve Atina Antlaşmaları ise ll. Balkan Savaşı’ndan sonra imzalanmıştır. Fa-kat Selanik Antlaşması Balkan Savaşları sonunda imzalanan bir antlaşma değildir. Selanik Antlaşması, Bulgaristan’ın l. Dünya Savaşı’ndan çekilirken imza-ladığı antlaşmadır.
(Cevap E)
14. Kurtuluş Savaşı sırasında ulusal mücadeleyi halka anlatmak; halkın yanlış bilgilendirilmesini önlemek amacıyla birçok gazete ve dergi çıkarılmaya başlan-mıştır. Temsil Heyeti ise Sivas Kongresi’nde İrade-i Milliye adlı bir gazetenin çıkarılmasına karar vermiş-tir. TBMM’nin yarı resmi organı olan Hakimiyet-i Mil-liye ve resmi gazetesi olan Ceride-i Resmiye gaze-teleri de ulusal mücadelenin toplumsal boyutta yürü-tülmesi için çıkarılan gazetelerdir. Bu yayınların var-lığı Kurtuluş Savaşı, her yönüyle toplumsal bir mü-cadele olduğunun göstergesidir.
(Cevap A)
16. Vilayet-i Sitte (altı vilayet) ilk kez 13 Temmuz 1878 tarihli Berlin Antlaşması’nda geçen Doğudaki altı ilin genel adıdır. Bu iller; Bitlis, Erzurum, Diyarbakır, Si-vas, Elazığ (Harput - Mamüretü’l Aziz) ve Van illeri-dir. Bu iller Mondros’ta “karışıklık çıktığı takdirde iş-gal edilecek” iller olarak tanımlanmış ve Ermenilere ayrılmıştır.
(Cevap E)
17. Mudanya Antlaşması; Büyük Taarruz Savaşı’nı Türk Ordusunun kazanması üzerine imzalanmıştır. Şunu da belirtmek gerekir ki Yunanistan, Mudanya Konfe-ransı’na katılmamış, temsilciliğini ise İngiltere yap-mıştır. Yunanistan’la bu tarihten sonra da Nüfus Mü-badelesi, Ege Adalarının silahlandırılması, Kıbrıs So-runu, Kıta Sahanlığı gibi siyasi sorunlar yaşanmıştır.
Nitekim halen de çözüme kavuşmamış siyasi mese-leler vardır.
(Cevap C)
18. Mustafa Kemal’in başkomutanlığa getirilmesinin ne-deni Eskişehir – Kütahya Savaşlarının kaybedilme-sidir. Mustafa Kemal Paşa’ya karşı olanlar O’nun baş-komutan olmasını istiyordu. Çünkü onlara göre Yu-nan saldırısını durdurmak mümkün değildi, böylece bu saldırıyı durduramayacak olan başkomutan göz-den düşecekti. Mustafa Kemal yanlıları ise bu kötü durumdan orduyu kurtarabilecek tek kişinin Mustafa Kemal Paşa olduğuna inanıyorlardı.
(Cevap B)
19. “Yaveri Atatürk’ü Anlatıyor” ve “Hep Atatürk’ün Ya-nında” isimli kitaplar Atatürk’ün yaveri, asker ve mil-letvekili Salih Bozok tarafından kaleme alınmıştır. Sa-lih Bozok, Mustafa Kemal Paşa’nın Selanik’teki ma-halle ve okuldan arkadaşıdır. Mustafa Kemal Paşa Suriye Cephesi’nde bulunduğu sırada Salih Efendi’yi başyaver olarak yanına getirtmiştir. Bundan sonraki süreçte ölümüne değin Mustafa Kemal Paşa’nın ya-nında olmuştur. Atatürk’ün ölümü üzerine, “Başko-mutan yaversiz gidemez!” diyerek intihar teşebbü-sünde bulunmuş ancak kurtarılmıştır. 1941 yılında vefat eden Salih Bozok, Atatürksüz geçen kısa ya-şamında milletvekilliği yapmıştır.
(Cevap D)
K O Z M İ K O D A Y A Y I N C I L I K
www.kozmikoda.com.trwww.kozmikoda.com.tr
24. Yeni Türk Devleti kurulduğu sırada ülkede Kurtuluş Savaşı devam etmekteydi. Ulusal birlik ve beraber-liğe ihtiyaç duyulduğu bu dönemde, öncelik vatanın kurtarılmasına verilmişti. Ayrıca hala saltanat ve hi-lafete bağlı olan kesimler vardı. Bu nedenle Cumhu-riyetin ilanı, vatanın düşman işgalinden kurtarılma-sından sonraya (29 Ekim 1923) bırakılmıştır. Halife-lik ise 3 Mart 1924’te yani cumhuriyetin ilanından sonra kaldırılmıştır. Dolayısıyla bir neden olarak dü-şünülemez.
(Cevap A)
25. Savaşın ulusal siyasetin aracı olarak kullanılmasın-dan vazgeçilmesini ve silahsızlanmayı amaçlayan pakt Briand - Kellogg Paktı’dır. 1928 yılında ABD ve Fransa dışişleri bakanları tarafından esasları belirle-nen pakta ABD ve Fransa’dan başka İngiltere, Al-manya, İtalya, Belçika, Japonya, SSCB ve Türkiye de taraf olmuştur.
(Cevap D)
26. Tevfik Rüştü Aras, 1925-1938 yılları arasında Dışiş-leri Bakanlığı görevinde bulunmuştur. Nitekim II. Dün-ya savaşı, onun görevini devrettiği Şükrü Saraçoğlu döneminde patlak vermiştir. Tevfik Rüştü Aras, Cum-huriyetin ilk dönemlerindeki Türk dış politikasının söz-cüsü ve kilit ismi olmuştur.
(Cevap A)
27. Türkiye Soğuk Savaş Dönemi’nde Avrupa Konseyi, NATO, Balkan Paktı, Bağdat Paktı, Birleşmiş Millet-ler gibi uluslar arası örgütMillet-lere üye olmuştur. Fakat Avrupa Ekonomik Topluluğuna giriş için 1959’da baş-vurusunu yapmış olmasına rağmen hâla üye olama-mıştır.
(Cevap E) 20. Razgrad Olayı, Bulgaristan’ın Razgrad
kasabasın-daki Türk mezarlıklarının, Bulgarlar tarafından tahrip edilmesi sonucu 1933’te çıkan olaydır. Haberin Tür-kiye’de duyulması üzerine Türk gençliği, İstanbul’da-ki Bulgar mezarlığına çelenk bırakarak ders niteliğin-de bir protesto yapmışlardır. Bu olay Türk gençliğin-de millî bilincin oluştuğunu göstermesi açısından önemlidir.
(Cevap C)
21. Laiklik, din ve devlet işlerini birbirinden ayıran, dinin politik çıkarlara alet edilmesini reddeden, kişilerin din ve vicdan özgürlüğünü tanıyan ve koruyan, akıl ve bilimin egemen olduğu bir devlet ve toplum düzeni-ni öngörür. Buna göre B, C, D, E seçeneklerinde ve-rilen inkılaplar laiklik ilkesi doğrultusunda yapılmış-tır. Ancak Erkan-ı Harbiye Vekaleti’nin (savaş bakan-lığı) kaldırılması orduyu siyasetten ayırmak amacıy-la yapıamacıy-lan bir inkıamacıy-laptır.
(Cevap A)
22. Devletçilik, ekonomik etkinliklerin devlet eliyle yapıl-ması anlayışıdır. Cumhuriyetin ilk yıllarında özel ser-mayenin beklenen kalkınmayı gerçekleştirememesi üzerine 1931 yılından itibaren Cumhuriyet Halk Fır-kası’nın programına girmiştir. Bu uygulama ile; ham-maddesi Türkiye’de olan temel tüketim mallarının üretimine önem verilmiş bu şekilde dışa bağımlılığın azaltılması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda Türkiye sa-nayisinin de temeli atılmış, kısa zamanda birçok fab-rika kurulmuş ve bayındırlık işleri hızlanmıştır. Olu-şan sermaye birikimi de yine halkın ihtiyaçlarını kar-şılamak üzere harcanmıştır.
Devletçilik ilkesi kültürel canlanmayı sağlamak gibi bir amaç taşımamaktadır.
(Cevap E)
23. Devletçilik dar anlamda bireylerin ekonomik girişim-lerinin önünü kesmeden devletin doğrudan yatırım-cı ve üretici olarak ekonomik hayata girmesidir. Bu nedenle ekonomi alanında yapılan çalışmaların bir çoğu devletçilik ilkesinin yerleşmesini hedeflemekte-dir Geniş anlamda devletçilik ise hayatın her alanın-da devletin düzenleyici ve etkin bir rol üstlenmesidir.
(Cevap B)