K O Z M İ K O D A Y A Y I N C I L I K
www.kozmikoda.com.trwww.kozmikoda.com.tr
11. XVII. yüzyıldan itibaren kontrolden çıkmaya başla-yan Yeniçeriler, XIX. yüzyıla gelindiğinde artık dev-letin otoritesi önündeki en önemli engel olarak görül-meye başlamıştı. Bu yüzden II. Mahmut, askerî alan-da yeterli olmayan Yeniçeri Ocağı’na alternatif ola-rak 1808 yılında Sekban-ı Cedit ordusunu kurmuş-tur. Fakat bu modern ordu Yeniçerilerin tepkisiyle kı-sa sürede ortadan kalkmıştır.
(Cevap C)
12. 1789 Fransız İhtilali’nin yaydığı milliyetçilik akımın-dan ilk etkilenen Osmanlı tebaası, Sırplar olmuştur.
Ancak bağımsızlığını kazanan ilk toplum Rumlardır.
Yunanistan’ın Osmanlıdan ayrılmasını kendi çıkar-larına uygun bulan Rusya, 1828–1829 Osmanlı - Rus Savaşı’nda elde ettiği başarıdan sonra bunu gerçek-leştirmek için harekete geçmiştir. Bu doğrultuda Yu-nanistan, Rusya ile Osmanlı Devleti arasında imza-lanan 1829 Edirne Antlaşması ile Osmanlı’dan ayrı-lan ilk Balkan ulusu olmuştur. Bu antlaşma, Osman-lı Devleti’nin Küçük Kaynarca Antlaşması’ndan son-raki en ağır antlaşmasıdır.
(Cevap B) 9. Osmanlı Devleti’nde hastaların tedavi edildikleri
yer-lere Darü’ş-şifa adı verilmiştir. Her türlü sağlık hiz-metini vermeye çalışan Darü’ş-şifalarda din ve ırk farkı gözetmeksizin her kesimden insan ücretsiz te-davi edilmiştir.
(Cevap A)
10. II. Mahmut ile ayanlar arasında 1808 yılında imzala-nan Sened-i İttifak, halkın zorlaması ile değil bizzat padişahın isteğiyle imzalanmıştır. Şunu da belirtmek gerekir ki Türk tarihinde halkın elde ettiği kazanım-lar, tepeden inme bir şekilde olmuş halkın bu kaza-nımlarla ilgili herhangi bir zorlaması ya da isteği ol-mamıştır.
(Cevap A) 7. İstanbul, ilk kez 1391 yılında I. Bayezit (Yıldırım)
Dö-nemi’nde kuşatılmıştır. Yıldırım Bayezit 1391 yılında başlattığı bu kuşattığı aralıklarla 1396 yılına kadar devam ettirmiştir. Ancak Haçlıların Niğbolu Kalesi ön-lerine gelmesi üzerine kuşatmayı yarıda kesmek zo-runda kalmıştır. Niğbolu zaferinden sonra İstanbul’u tekrar kuşatan I. Bayezid Doğuda Timur tehlikesinin belirmesi üzerine Bizans ile anlaşma yaparak geri çekilmiştir.
(Cevap E)
8. 1739’da Avusturya ve Rusya ile Osmanlı arasında imzalanan Belgrad Antlaşması’nda; “Rusya, Karade-niz’de savaş ve ticaret gemisi bulundurmayacaktır.”
maddesi yer almıştır. Böylece Karadeniz son defa Türk gölü hâline gelmiştir. Çünkü bundan sonraki Kü-çük Kaynarca Antlaşması’nda bu hüküm kaldırılmış ve Karadeniz bir daha Türk gölü olarak anılmamış-tır.
(Cevap C)
K O Z M İ K O D A Y A Y I N C I L I K
www.kozmikoda.com.trwww.kozmikoda.com.tr
KPSS TARİH DENEME SINAVI • 16
16. Wilson İlkelerinde “Türklerin çoğunlukta olduğu yer-lerde Türklere devlet kurma hakkı tanınacaktır.” Şek-linde bir madde yer almıştır. Bu sebeple cemiyetler Wilson ilkelerinin bu yasal dayanağını kaybetmemek için bulundukları bölgelerdeki nüfus dengesinin Türk-ler aleyhine değişmesine engel olmaya çalışmışlar-dır.
(Cevap C) 13. Soruda verilen gelişmeler, 1711 yılında Rusya ile im-zalanan Prut Antlaşması’nın maddeleridir. Baltacı Mehmet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, İstan-bul Antlaşması ile kaybedilen toprakları geri almak için Rus topraklarına girmiş ve zor durumda kalan Rusya, barış istemek zorunda kalmıştır. Bu sırada Osmanlı tahtında 1703 yılında padişah olan III. Ah-met vardı. III. AhAh-met 1730 yılına kadar hüküm sür-müştür.
(Cevap B)
14. 26 Nisan 1915’te imzalanan Londra Sözleşmesi İti-laf Devletleri ile İtalya arasında yapılmıştır. Bu ant-laşma ile taraf değiştirmesi karşılığında İtalya’ya An-talya, On İki Ada ve Rodos çevresi verilmiştir. 19 Ni-san 1917’de yapılan St. Jean de Maurienne Antlaş-ması ile İzmir, Konya ve Aydın da İtalya’ya bırakıl-mıştır.
(Cevap A)
15. Misakımilli, Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandı-ğı tarihte Türk ve Müslüman çoğunluğu olan Osman-lı topraklarını, işgal altında olsun olmasın vatanın ay-rılmaz bir parçası kabul etmiştir. Bu doğrultuda Türk ve Müslüman çoğunluğun bulunduğu Kars, Ardahan, Batum, Artvin, Batı Trakya ve Arap topraklarında ge-rekirse halk oylaması yapılması kararı alınmıştır. Mi-sakımilli’de Hatay’da halkoyuna başvurulmasına iliş-kin bir karar yoktur.
(Cevap C)
17. TBMM’nin Kuvayımilliye birliklerini kaldırıp düzenli ordu kurması vatanı düşman işgalinden kurtarmaya yönelik bir girişimdir. Çünkü düzenli ordusu bulunan düşmana karşı ancak düzenli bir orduyla mücadele edilebilirdi. İstiklal Mahkemeleri ise ayaklanmalara karşı kurulmuştur. Amaç; suçluları yargılayarak, ül-kede huzur ve güvenliği sağlamaktır. Bunu yaparken de otoritesini artırmayı amaçlamış ve başarılı da ol-muştur.
(Cevap E)
18. Üç gelişme de milli birlik ve beraberlik ilkesine önem verildiğinin göstergesidir. Çünkü birlikte karar alma, birlikte uygulama faaliyetlerini görmekteyiz. I. Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan Mondros Ateşkes Ant-laşması doğrultusunda başlayan Anadolu’daki işgal-lere karşı Türk halkı Mustafa Kemal’in liderliğinde ba-ğımsızlığını korumak için birleşmiş ve eşsiz bir da-yanışma göstermiştir.
(Cevap E)
19. Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde 28 Ocak 1920’de kabul edilen Misakımilli Kararlarında Batı Trakya’da gerekirse halk oylaması yapılacaktır; İstanbul ve Mar-mara’nın güvenliği sağlanırsa Boğazlar dünya tica-retine açılacaktır şeklinde maddeler yer almıştır. An-cak padişahın gölgesinde hazırlanan Misakımilli de TBMM’nin açılmasına dair herhangi bir madde geç-memiştir. TBMM’nin açılması İstanbul’un işgal edil-mesinden sonra gündeme gelmiştir.
(Cevap A)
20. 15 Mayıs 1919’dan 9 Eylül 1922 tarihine kadar sü-ren Kurtuluş Savaşı’nda cephede veya cephe geri-sinde kahramanlık ve fedakarlık gösterenlere İstiklal Madalyası verilmiştir. 20 Kasım 1920’den itibaren 1926 yılına kadar milletvekili, Kuvay-ı Milliyeci, PTT memuru, mülk-i amir ve askerlerden oluşan toplam 6920 kişi TBMM tarafından İstiklal Madalyası ile ödül-lendirilmiştir.
Türkiye’de İstiklal Madalyası sahibi üç şehir ve bir il-çe bulunmaktadır. Bunlar; İnebolu (1924), Kahraman-maraş (1925), Gaziantep (2008) ve Şanlıurfa (2016) olup Milli Mücadele’de gösterdikleri büyük kahraman-lıklardan dolayı İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiş-lerdir.
(Cevap E)
K O Z M İ K O D A Y A Y I N C I L I K
www.kozmikoda.com.trwww.kozmikoda.com.tr
25. Hatay, 1918 Mondros Antlaşması’ndan sonra Fran-sa tarafından işgal edilmiştir. Lozan Antlaşması’yla da Fransa Mandasındaki Suriye’ye bırakılmıştır. An-cak Avrupa’da silahlanma yarışının hızlanmasıyla Fransa, 1936’da Suriye’deki manda yönetimini çek-miştir. Fransa Suriye’den çekilirken Hatay üzerinde-ki yetüzerinde-kilerini Suriye’ye bırakmış; ancak Türüzerinde-kiye bunu kabul etmemiştir. Bu durum “Hatay’ın geleceğinin ne olacağı” konusunu gündeme getirmiş ve uluslarara-sı toplantılarda Hatay sorunu görüşülmeye başlamış-tır.
(Cevap A) 24. Din ve devlet başkanlığını simgeleyen halifelik ma-kamının kaldırılması ile devlete memur ve üst bürok-rat yetiştiren medreselerin kapatılması, birtakım çı-kar çevrelerinin bu kurumları, siyaset için kullanma-larını önlemeye yöneliktir. Saltanatın kaldırılmasının amacı ise mutlak egemenliğe son vererek, ulus ege-menliğini gerçekleştirmektir.
(Cevap D)
26. 1929 Ekonomik krizi, 24 Ekim 1929’da (Kara Per-şembe) New York Borsası’nın çökmesiyle başlayan ekonomik buhrandır. Ekonomide fazla üretimden kay-naklanan üretim-tüketim dengesizliği sonucu yaşa-nan bu kriz, kısa zamanda tüm dünyayı etkisi altına almıştır. 1929 ekonomik krizi neticesinde işsizlerin sayısı artmış, İnşaat faaliyetleri durmuş, tarım ürünü fiyatları düşmüş ve bankacılık sektörü iflas etmiştir.
Ancak kadınların iş hayatında yer almaya başlama-sı I. Dünya Savaşı’nın sonunda ortaya çıkan bir du-rumdur.
(Cevap E)
27. Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan sonra Yunanistan, NATO müttefiki iki ülke arasındaki çatışmanın örgüt tarafın-dan durdurulamamasını gerekçe göstererek 14 Ağus-tos 1974’te NATO’nun askeri kanadından ayrılmış-tır.
(Cevap C) 21. l. Lozan Antlaşması’nda Osmanlı Devleti’nden
kal-ma borçlar Oskal-manlı’dan ayrılan yeni devletler arasında paylaştırılmıştı. En fazla alacağı olan devlet de Fransa idi. Fakat 1929 dünya ekono-mik bunalımıyla, Türkiye borçlarını ödemekte zor-luk yaşamış bu durum, Türkiye ile Fransa’nın iliş-kilerinin gerginleşmesine sebep olmuştur. Fakat sonuçta borçlar Türkiye’nin istediği gibi bir plana bağlanmıştır.
ll. Lozan’da çözülemeyen Musul sorunu İngiltere ile Türkiye arasında yapılacak ikili görüşmelere bı-rakılmış, Şeyh Sait İsyanı nedeniyle Türkiye bu konu ile yeterince ilgilenemediğinden Musul el-den çıkmıştır.
lll. Lozan Antlaşması’nda Batı Trakya Türkleri ve İs-tanbul Rumları dışındaki Türk ve Rum halkın yer değiştirmesi kararı alınmıştır. Ancak Yunanistan İstanbul’da fazla Rum bırakmak isteyince nere-deyse bir savaşın eşiğine gelinmiştir. Mesele 1930’da iki ülkenin cumhurbaşkanlarının diyalog-larıyla Lozan’da belirlendiği şekilde çözümlen-miştir. Türkiye’de zaten sorunun bu şekilde çö-zülmesinden yanaydı.
(Cevap D)
22. Çok partili hayata geçiş denemelerinin amaçları ara-sında laiklik düşüncesi bulunmamaktadır. Çok parti-li hayata geçiş denemeleri 1924’te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulmasıyla başlamıştır. Bu denemeler, ulusal iradenin meclise daha çok yansı-masını ve demokrasinin işlemesini sağlamak; ama-cıyla ve hükümeti denetlemek düşüncesiyle yapıl-mıştır.
(Cevap B)
23. Batılı medeniyetler tarafından kullanılan Latin harf-lerinin kabul edilmesi ve topluma çağdaş, modern bir görünüm kazandırmak amacıyla çıkarılan kılık - kı-yafet kanunu, inkılapçılık ilkesiyle ilgilidir. İnkılapçı-lık, toplumu geri bırakan kurumları yıkarak yerine ye-nilerini kurmayı ve uygar dünyanın özelliklerini be-nimsemeyi, çağdaş medeniyetler seviyesine çıkma-yı hedef alan bir düşünce sistemidir. Halkevlerinin açılması ise doğrudan halkçılıkla ilgili bir gelişmedir.
(Cevap D)