GÜÇ DAĞITIMI VE KORUMA
H. Tüketici Koruma Teçhizatı
1. Genel
1.1 Koruma teçhizatı, bir kısa devre durumunda selektivite muhafaza edilecek şekilde seçilmeli ve jeneratör koruması ile koordine edilmelidir. Gerekirse, kanıtlar doğrulanmalıdır.
1.2 Dağıtım devresindeki her topraklanmamış iletken aşırı yüklenmeye ve kısa devreye karşı korunmalıdır.
1.3 3 fazlı sistemin tekneden izole edildiği durumlarda, tüm fazların ayrılması sağlanmışsa, aşırı akıma karşı koruma sadece 2 iletkende yapılabilir.
2. Nihai Besleme Devreleri
2.1 Motor koruma anahtarlı devre kesiciler
Kendi aşırı yüklenme koruması bulunan tek bir alıcıyı besleyen bir devrede, sadece kısa devre korumasının giriş noktasında olmasına müsaade edilebilir. Bu tip besleme devrelerinde sürekli çalışma için seçilecek sigorta akımı, tüketicinin nominal akımının iki kademe üstünde seçilebilir. Kısa süreli veya aralıklı çalışma için sigorta akımı tüketici nominal akımının %160'ından fazla olmamalıdır. Anahtarlar sigorta nominal akımlarına uygun olarak seçilmelidir.
2.2 Devre kesicileri kullanılıyor ise, kısa devre kesme akımı, tüketici nominal akımının en fazla 15 katına
4-6 Bölüm 4 – Güç Dağıtımı ve Koruma H,I
kadar ayarlanabilir, ancak ilgili devrenin başlangıç kısa devre akımının minimum değerinden yüksek olmamalıdır.
Dümen donanımı için Bölüm 7, A'ya bakınız.
2.3 Gerekli olduğu hallerde, devre kesiciler ve motor koruma anahtarları imalatçı tarafından belirlenen sigortalarla desteklenirler. Selektif gecikmeli açma özelliği olmayan şalterler tek bir devre üzerine seri olarak bağlanamaz.
2.4 Aydınlatma nihayet devreleri üzerindeki sigortalar 16A’in üzerinde olmamalıdır.
Bir devreye bağlı aydınlatma armatürünün sayısı ile ilgili olarak I.5'e bakınız.
I. Güç Dağıtımı
1. Elektrik Besleme Sistemleri
1.1 Müsaade edilen besleme sistemleri ile ilgili olarak, Bölüm 1, G’ye bakınız.
1.2 Tekne bünyesinden dönüşlü besleme sistemleri
1.2.1 Tüm nihai besleme devrelerinin bütün kutupları izoleli olmalıdır. Dönüş iletkenleri, ilgili dağıtım panelinde yer alan ve gemi bünyesine irtibatlı bir baraya bağlanacaktır.
1.2.2 Geminin bünyesine yapılan bağlantıların kesidi, en az besleme devresi kesidi kadar olmalıdır. İzolesiz kablolar kullanılamaz. Muhafazalar ve bunların bağlantı cıvataları, dönüş devresi olarak veya devrenin bağlantısı olarak kullanılmamalıdır.
1.3 Bir ortak besleme devresine, en fazla üç dağıtım paneli bağlanabilir.
2. Üç Fazlı Sistemlerde Yük Dengelenmesi
Üç fazlı sistemlerde, tek fazlı tüketiciler iki faz arasına veya faz nötr arasına bağlandığında, normal çalışma koşullarında, her bir fazın yükü diğer fazdan en çok %15 farklı olmalıdır. Ayrıca Bölüm 12, C.5'e bakınız.
3. Ana Besleme Kabloları
3.1 Ana ve ikincil teçhizat, Kurallar’a göre, tercihen doğrudan ana veya emercensi tablodan beslenmelidir.
Dağıtım panellerinden beslemeye, eşdeğer besleme güvenliği garanti edilmişse, izin verilebilir (Bölüm 2, A.3).
3.2 Aynı görevi yapan (örneğin; ana ve standby yağlama yağı pompaları) ana tüketicilerin beslemeleri ana tablodan ayrı ayrı kablolarla ya da bağımsız iki ayrı tali dağıtım panelinden yapılmalıdır.
Gaz tankerlerindeki kargo bakım sistemleri ve soğutulmuş kargo gemilerinde kargo soğutma merkezi besleme sistemleri istisnadır.
Dümen makinası besleme sistemi ile ilgili olarak Bölüm 7, A’ya bakınız.
4. Emercensi Besleme Kabloları
4.1 Emercensi tüketiciler doğrudan emercensi tablodan veya sadece ilgili yangın bölgesindeki tüketicilerin bağlandığı dağıtım panellerinden beslenebilir.
4.2 Normal çalışma durumunda emercensi tablo ana tablodan bir besleme devresi ile beslenmelidir. Bu devre üzerinde aşırı akım ve kısa devre koruması bulunmalıdır. Ana tablo enerjisinin kesilmesi halinde bu besleme devresini emercensi tablodan otomatik olarak ayıran bir düzenek bulunmalıdır.
4.3 Emercensi tablodan ana tabloya bir geri besleme yapılmasına, örneğin; ölü gemi durumundan başlangıç çalıştırması için veya istisnai olarak liman hizmeti için Bölüm 3, D’ ye riayet edilerek müsaade edilebilir. Geri besleme çalışması esnasında, 4.2'de bahsi geçen otomatik ayırma düzeneği geçici olarak iptal edilebilir.
5. Aydınlatma Tesisatının Beslenmesi
5.1 Ana aydınlatma tesisatları ana tablodan, emercensi aydınlatma tesisatları ise emercensi tablodan beslenmelidir.
5.2 Bir nihai devreye bağlı aydınlatma armatürü sayısı;
I Bölüm 4 – Güç Dağıtımı ve Koruma 4-7 55 V'a kadar 10 adeti,
55 V'un üzerinde, 125 V’a kadar 14 adeti,
125 V'un üzerinde 24 adeti geçemez.
5.3 Şalterler, topraklanmamış bütün iletkenlerin akımlarını aynı anda ve beraber kesmelidir. Tüm fazların izole olduğu aydınlatma sistemlerinde, nihai devrelerde tek kutuplu kesmeye, sadece yaşam mahallerinde müsaade edilebilir.
5.4 Yaşam mahalleri dışında, priz devreleri ayrı bir devre olmalıdır. Bir devreye bağlanabilecek priz sayısı hesaplanırken bir priz iki aydınlatma armatürüne eşdeğer olarak kabul edilmelidir.
5.5 Aşağıda belirtilen mahallerde, aydınlatma ayrı sigortalı en az iki devre üzerinden yapılmalıdır:
5.5.1 Makina daireleri, hizmet mahalleri ile kumanda istasyonları;
5.5.2 Büyük kuzineler;
5.5.3 Geçiş yolları;
5.5.4 Filika güverteye çıkan merdivenler;
5.5.5 Yolcu ve mürettebat salonları;
5.5.6 Tankerlerde pompa daireleri.
5.6 Aydınlatma armatürleri, devrelerden biri kesildiği zaman yeterli aydınlatma yapabilecek şekilde yerleştirilmelidir.
6. Seyir ve İşaret Fenerleri
6.1 Borda, silyon ve pupa fenerleri, seyir fenerleri panelinden ayrı devrelerden beslenmeli, her devre aşırı yüklenmeye ve kısa devreye karşı korunmalıdır.
Silyon fener(i)leri, borda fener(i)leri ve bir pupa feneri çift olacaktır veya çift ampullü monte edilecektir.
Aynı tipten, ana ve yedek fenerleri besleyen iletkenler aynı kablo içinde bulunabilir.
6.2 Seyir fenerleri panelinden, "Uluslararası Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü"nün gerektirdiği işaret lambaları da beslenebilir. Bu panele diğer tüketiciler bağlanamazlar.
6.3 Seyir fenerleri ve işaret lambaları paneli, ana ve emercensi tablolardan beslenmelidir. Alternatif güç kaynağına otomatik geçişe müsaade edilecek ve alarmı olacaktır.
6.4 Seyir fenerleri paneli üzerinde, seyir fenerlerininayrı ayrı ON/OFF kumandaları bulunacaktır.
6.5 Seyir fenerleri paneli, seyir fenerlerinin ON/OFF durumları için görsel gösterge sağlayacaktır.
6.6 Önceden programlanmış seyir fenerleri grup ayarları sağlanabilecektir
6.7 Seyir fenerleri paneli üzerinde, her fener için ilgili fenerin arızalandığını gösteren bir ışıklı veya sesli alarm bulunmalıdır.
Eğer izleme cihazı seyir feneri ile seri bağlanmış ise, bu cihazın arızalanması halinde seyir fenerinin sönmemesi için gerekli önlem alınmalıdır.
6.8 Seyir fenerleri paneli, seyir fenerlerinin mevcut durumlarını IMO Resolution MSC.191(79)’ daki istekleri karşılayacak şekilde mantıksal bir sunumla gösterecektir,
6.9 Seyir fenerleri paneli üzerindeki tüm göstergeler kısılabilir olacaktır. Eğer mevcut ise, ekran parlaklığı kontrol edilebilir olacaktır.
6.10 Ledlerin ışık şiddetinin azalmasını önlemek amacıyla Vardiya Zabitini aydınlatma şiddetinin COLREG’
te belirtilen seviyenin altına düştüğünden dolayı uyarmak için bir alarm fonksiyonu aktif hale getirilecektir veya LED ler sadece üreticinin, LED lerde ihtiyaç duyulan aydınlatma şiddetinin korunması için belirlediği kullanım ömrü süresince kullanılacaktır. Uygunluk sertifikasındaki seyir fenerleri hakkındaki özellikler görülecektir.
6.11 Eğer seyir fenerleri geminin ana elektrik kaynağından besleniyor ise, armatür duylarında mevcut gerilim, sürekli olarak, nominal gerilimden en fazla %5 oranında farklı olabilir.
4-8 Bölüm 4 – Güç Dağıtımı ve Koruma I
Seyir fenerlerinin, ana elektrik kaynağındaki bir arıza nedeniyle bir emercensi kaynaktan beslenmesi halinde armatür duylarındaki gerilim, geçici olarak, nominal gerilimin %10 altında veya üzerinde olabilir.
7. Kumanda, İzleme ve Gemi Güvenlik Sistemleri
Kumanda, izleme ve gemi güvenlik sistemlerinin beslemesi aşağıda belirtilen kurallara uygun olmalıdır (Bölüm 9 B’ ye de bakınız).
7.1 Bu sistemlerin hepsi kendilerine ait devrelerden beslenmelidir. Kısa devre durumunda, ayrı devrelerin seçmeli olarak kesilmesi sağlanmalıdır.
7.2 Ana güç kaynağının kesilmesi halinde dahi çalışmaya devam etmesi zorunlu olan sistemlerde akümülatörler tarafından da beslenen ortak bir şebeke kullanılabilir. Böyle bir şebekenin aşağıdakilerden biri veya diğerinden oluşan iki besleme sistemi olması zorunludur:
7.2.1 Bir akümülatör grubu ile birlikte tampon çalışma yaparak, aynı anda hem akümülatörleri şarjlı tutup hem de sürekli olarak bütün tüketicileri beslemeye yeterli bir şarj ünitesi ile birlikte çalışan ve bağlı tüm tüketicileri besleyebilecek kapasitede bir güç besleme ünitesi; veya
7.2.2 Madde 7.2.1'de belirtilenleri sağlayan iki şarj ünitesi.
7.3 7.2.1 ile 7.2.2'de belirtilen güç besleme teçhizatlarındaki kalıcı dalgalanma, akümülatörlerin geçici olarak devre dışı kalması durumunda bile tüketicilerin çalışmasını etkilemeyecek düzeyde olmalıdır.
7.4 Güç besleme üniteleri veya şarj ünitelerinden bir tanesi ana tablodan beslenmelidir.
7.5 Bir besleme sisteminin veya şarj ünitesinin kesilmesi durumunda ışıklı ve sesli sinyaller verecek alarm tertibatı olmalıdır.
7.6 Şarj kapasitesi P ≥ 2 kW olan akümülatör şarj üniteleri, bir sörveyör nezaretinde, üretim yerinde test edilmelidir.
8. Emercensi Durdurma Teçhizatı
Aşağıdaki tüketicilerin yerleştirildikleri mahallin dışında bir emercensi durdurma teçhizatı olmalıdır. Tüketiciler, gruplar halinde düzenlenebilir. Yedeklenmiş tüketiciler en az iki ayrı grup olarak paylaştırılmalıdır.
Emercensi durdurma teçhizatı aşağıdaki tüketiciler için sağlanacaktır:
- Yakıt pompaları,
- Yağlama yağı pompaları,
- Yağ yakan sistemler,
- Seperatörler,
- Fan motorları,
- Kazan bloverleri,
- Ana makinalar için yardımcı bloverler,
- Kızgın yağ pompaları.
(Ayrıca TL Kuralları, Kısım 4-Makina, Bölüm 18'e bakınız).
9. Telsiz ve Seyir Teçhizatı
9.1 Genel
Ana ve emercensi elektrik güç kaynakları, telsiz teçhizatının çalışmasını sağlayacak ve telsiz teçhizatının tüm yedek güç kaynaklarını şarj edebilecek kapasitede olmalıdır.
9.1.1 Telsiz ve seyir teçhizatı doğrudan hem ana elektrik güç kaynağından hem de emercensi elektrik güç kaynağından ayrı güç besleme devreleri ile beslenmelidir.
9.1.2 Telsiz teçhizatı güç dağıtımı seyir teçhizatı için olandan bağımsız olmalıdır. Ana ve emercensi elektrik güç kaynağından gelen devreler bir veya iki dağıtım panelinde sonlanabilir. Eğer bir dağıtım paneli kullanılırsa; biri telsiz teçhizatı, diğeri seyir teçhizatı için olan 2 ayrı baradan ayrık besleme yapılacaktır.
Panel(ler) seyir köprüsünde veya köprü güvertede bir başka uygun pozisyonda bulunacaktır.
I Bölüm 4 – Güç Dağıtımı ve Koruma 4-9
9.1.3 Her dağıtım tablosunda ana elektrik güç kaynağı ve emercensi elektrik güç kaynağı arasında besleme değiştirme imkanları olmalıdır. Bu değiştirme imkanının otomatik olması tercih edilir.
Eğer telsiz ve seyir teçhizatı için tek bir dağıtım paneli kullanılacaksa ayrı seçici anahtarlar sağlanmalıdır.
9.1.4 Herhangi bir güç beslemesindeki arıza seyir köprüsünde bir alarmı başlatacaktır.
9.2 Telsiz teçhizatı
9.2.1 Her gemide, ana ve emercensi elektrik güç kaynaklarında bir arıza olması halinde, emercensi ve güvenli telsiz trafiğinin sağlanması amacıyla, telsiz teçhizatını besleyen bir veya daha fazla sayıda yedek elektrik güç kaynağı veya kaynakları bulunmalıdır.
9.2.2 Yedek enerji kaynağı ile ilgili diğer koşullar için, SOLAS Kısım IV ve ilgili IMO kılavuzlarına bakınız.
9.3 Seyir Teçhizatı
Ana seyir teçhizatı özellikle, dümen standı ve pusula, radar ve yön-bulma teçhizatını içerir.
Telsiz cihazlarının kesintisiz bilgi aldığı geminin seyir teçhizatı beslemesi telsiz teçhizatıyla aynı baradan beslenecektir.
10. Ses Sinyal Sistemi
Gemi ses sinyal sistemi, ana elektrik güç beslemesinde sorun yaşanırsa çalışır durumda olacaktır.
Bölüm 5 – Alçak Gerilim Açma-Kapama Elemanları 5-1