K. Koruyucu Önlemler
3. Patlamaya Karşı Koruma
3.1 Tehlikeli alanlar
3.1.1 Genel
Tehlikeli alanlar, çalışılan mahal ve çalışma koşulları nedeniyle tehlikeli bir patlayıcı atmosferin oluşumuna
sebebiyet verecek alanlardır.
Tehlikeli alanlar, tehlikeli patlayıcı atmosfer oluşabilme ihtimaline göre bölgelere ayrılır.
3.1.2 Bölgelere ayırma
Bölge 0, tehlikeli patlayıcı atmosferin sürekli ya da uzun süreler boyunca mevcut olduğu alanları kapsar. Bölge 1, tehlikeli patlayıcı atmosferin genellikle oluşmasına sebebiyet veren alanları kapsar. Bölge 2, tehlikeli patlayıcı atmosferin nadiren ve sonra sadece kısa bir süre için (genişletilmiş tehlikeli alanlar) oluşmasına sebebiyet veren alanları kapsar.
3.2 Tehlikeli alanlar, Bölge 0
3.2.1 Bu alanlar, örneğin; parlama noktası 60C olan yanabilir sıvıların veya patlayıcı gazların bulunduğu tankların ve boruların içleri gibi yerleri kapsar.
3.2.2 Bu alanlara konulmasına izin verilen elektrik teçhizatı:
- Kendinden güvenlikli devreler (Ex) ia,
- TL tarafından tanınan bir kuruluş tarafından bu bölgede kullanım için özel surette onaylı teçhizat.
3.2.3 Yukarıda belirtilen teçhizat için kablolar monte edilebilir ve bu kablolar zırhlı veya ekranlı olacaktır veya metal borular içinde çalışacaktır.
3.3 Tehlikeli alanlar, Bölge 1
3.3.1 Bu alanlar, örneğin; aşağıda belirtilenleri içerir:
- Boya ambarları, fenerlikler (bakınız 3.5),
- Asetlen ve oksijen tüpü odaları, 3.6’ya da bakınız
- Akümülatör daireleri, (Bölüm 2, C.2’ye bakınız),
1-20 Bölüm 1 – Genel İstekler ve Kurallar K
- Parlama noktası 60C’ın altında olan yakıtlar veya patlayıcı gazlar için borular, tanklar ve makinaların bulunduğu mahaller, 3.8’e bakınız.
- Yukarıda belirtilen alanlara ait havalandırma kanalları.
- İçinde, parlama noktası 60°C’nin üzerinde olmasına rağmen parlama noktasının 10°C azından daha yüksek bir sıcaklığa ısıtılan sıvı ya da yakıt ihtiva eden tanklar, ısıtıcılar, boru hatları. Ayrıca TL Kuralları, Kısım 4-Makina, Bölüm 16, V.2.5’e bakınız.
- 3.9’dan 3.13’e kadar da bakınız.
3.3.2 Aşağıda belirtilen güvenlik sertifikalı tipten teçhizata izin verilir:
- Bölge 0’da müsaade edilen teçhizat, 3.2.2’ye bakınız
- Kendinden güvenlikli (Ex) i
- Alev geçirmez muhafazalı (Ex) d
- Basınçlı muhafazalı (Ex) p
- Güvenliği arttırılmış (Ex) e
- Özel tip korumalı (Ex) s
- Yağa batırılmış (Ex) o
- Muhafaza içine konulmuş (Ex) m
- Kum doldurulmuş (Ex) q
- Hermetik muhafazalı iskandiller
3.3.3 Yukarıda bahsedilen teçhizata ait kablolar, zırhlı veya ekranlı olacak veya metal bir boru içinde düzenlenecek veya elektrikli iskandil ve katodik koruma sistemi kabloları, gaz geçirmez eklemli kalın duvarlı çelik borularla ana güverte üzerine kadar monte edilecektir .
3.4 Genişletilmiş tehlikeli alanlar, Bölge 2
3.4.1 Bu alanlar:
- Birbirlerinden gaz geçimez bölmelerle ayrılmayan ve doğrudan Bölge 1'e bitişik olan alanlar
- Bir hava kabini içindeki alanlar
- Açık güverte üzerindeki alanlarda, doğal havalandırma açıklıklarının 1 m. çevresi veya odalara ait cebri havalandırma açıklıklarının 3 m.
çevresi. 3.5, 3.6, 3.7, ve 3.8’e bakınız
- 3.9’dan 3.13’e kadar bakınız
- Erişim kapısı gaz geçirmez ve kendiliğinden kapanan cihazlarla ve geri tutma düzenlemeleri olmadan monte edildiyse (su geçirmez kapı yeterli derecede gaz geçirmez olarak kabul edilebilir) ve alan güvenli bir alandan bağımsız bir doğal havalandırma ile havalandırılıyorsa (en az saatte 6 hava değişimli aşırı basınç havalandırmasına sahipse), veya bitişik alan doğal olarak havalandırılıyorsa ve hava kilitleriyle korunuyorsa Bölge 1 erişimi olan alanlar güvenli olarak kabul edilebilir.
içerir.
3.4.2 Aşağıdaki elektrik teçhizatı monte edilebilir:
- Bölge 0’da kullanımına izin verilen teçhizat, 3.2.2’ye bakınız,
- Bölge 1’de kullanımına izin verilen teçhizat, 3.3.2’ye bakınız,
- Ex n-tip korumalı teçhizat,
- Çalışma esnasında kıvılcım çıkmasına neden olmayan ve açık havayla bağlantılı yüzeylerinde istenilmeyen sıcaklık yükselmesi görülmeyen teçhizat,
- En az IP 55 koruma sınıfına sahip ve açık havayla bağlantılı yüzeylerinde istenilmeyen sıcaklık yükselmesi görülmeyen teçhizat.
K Bölüm 1 – Genel İstekler ve Kurallar 1-21
3.5 Boya ambarları ve fenerliklerdeki elektrik teçhizatı
3.5.1 Yukarıda belirtilen mahallerde (Bölge 1) ve bu alanlara hava sağlayan ve emiş yapan havalandırma kanallarındaki elektrik teçhizatı güvenlik sertifikalı tipte olacak ve en az IIB, T3'e uygun olacaktır.
Bu alanlardaki elektrik teçhizatının anahtarları, koruma düzenleri ve motor açma-kapama düzenlerinin her kutbu şalterli tip olmalı ve tercihen güvenli alanlara konulmalıdır.
3.5.2 Doğal havalandırma açıklıklarının (giriş ve çıkışlar) etrafındaki 1 m. lik yarıçap içinde veya cebri havalandırma çıkışlarının (Bölge 2) etrafındaki 3 m. lik yarıçap içinde yer alan açık güvertede, 3.3'de belirtilen isteklere uyulmalıdır.
Sıcaklık sınıfı T3'ün veya 200C’ın aşılmamasına dikkat edilmelidir.
3.5.3 Boya ambarlarına ve fenerliklere girişi bulunan kapalı alanlar, aşağıdaki koşullar sağlandığı takdirde, güvenli alanlar olarak kabul edilebilir:
- Mahallere giriş kapısı su geçirmez ve kendinden kapatma düzenine sahip ise ve açık tutma düzeni mevcut değilse,
- Bu alanlar, bağımsız bir doğal havalandırma sistemi ile güvenli bir alandan havalandırılıyor ise,
- Giriş kapısının dışında, bu alandaki yanabilir sıvılara karşı dikkat çeken bir ikaz etiketi yer almışsa.
3.6 Asetilen ve oksijen tüpü odalarındaki elektrik teçhizatı
Asetilen ve oksijen tüpü odalarındaki elektrik teçhizatı en az IIA T2 patlama korumalı güvenlik tip sertifikalı olacaktır.
3.7 Akümülatör odalarındaki elektrik teçhizatı
Akümülatör odalarındaki elektrik teçhizatı en az IIA T1 patlama korumalı güvenlik tip sertifikalı olacaktır.
Düzenlemeler ve daha ileri istekler için Bölüm 2, C’ye bakınız.
3.8 Parlama sıcaklığı ≤ 60°C olan yakıt depolarındaki elektrik teçhizatı
Yakıt depolarındaki elektrik teçhizatı en az IIA T3 patlama korumalı güvenlik tip sertifikalı olacaktır.
3.9 Tankerlerdeki patlama koruması
Tankerlerde tehlikeli bölgeler ve onaylanmış elektrikli teçhizat için aşağıdakilere bakınız:
- IEC 60092-502
- Bölüm 15, Tankerler için ilave kurallar
- Kısım 8, Kimyasal Tankerler Yapım Kuralları, IMO IBC-Code’a da bakınız,
- Kısım 10, Sıvı Gaz Tankerleri Yapım Kuralları, IMO IGC-Code’a da bakınız.
3.10 Motorlu araç taşıyan gemilerde patlama koruması
Motorlu araç taşıyan gemilerde tehlikeli bölgeler ve onaylanmış elektrikli teçhizat için Bölüm 16’ya bakınız.
3.11 Tehlikeli madde taşıyan gemilerde patlama koruması
Tehlikeli madde taşıyan gemilerde tehlikeli bölgeler ve onaylanmış elektrikli teçhizat için Bölüm 17’ye bakınız.
3.12 Tutuşabilir tozlara karşı koruyucu önlemler
3.12.1 Bu alanlar şu odaları ve mahalleri içerir, örneğin;
1-22 Bölüm 1 – Genel İstekler ve Kurallar K
- Kargo ambarları, Bölüm 17, D.4.1 ve 4.2’ye de bakınız
3.12.2 Aşağıdaki elektrik teçhizatı monte edilebilir:
- Toz patlama korumalı güvenlik tip sertifikalı teçhizat
- En az IP 55 koruma derecesine sahip ve yüzeyleri herhangi kabul edilemez sıcaklıklara ulaşmayan teçhizat
Sürekli çalışma esnasında yatay düzlemlerin ve yatayla 60 ve daha küçük açılar meydana getiren eşik düzlemlerin yüzey sıcaklıkları 5 mm. kalınlığında bir toz tabakasının parlama sıcaklığından en az 75 K daha düşük olmalıdır.
3.13 Boru tünellerinde patlama koruması
İçinden yakıt boruları geçen veya yakıt tanklarına bitişik olan boru tünellerinde bulunan elektrikli teçhizat ve cihazlar; yakıtların parlama noktası göz önüne alınmaksızın sabit olarak tesis edilir. Parlama noktası 60C nin altında bulunan yakıt borularının geçtiği veya parlama noktası 60C nin altında (örneğin ham petrol taşıyıcıları) olan yakıt tanklarına doğrudan bitişik olan boru tünellerindeki bütün teçhizat ve cihazlar, 3.2.2’ye göre patlama güvenlikli tip sertifikalı olmalıdır (Bölge 1).
3.14 İzin verilen elektrik teçhizatı
3.14.1 Elektrik teçhizatı, geminin çalışması ve güvenliği için gerekli olmadıkça tehlikeli bölgeler 0, 1 ve 2’ye yerleştirilmeyecektir. Tehlikeli bölgeler 0 ve 1’e yerleştirilmesi gereken tüm elektrik teçhizatı ya IEC 60079 gibi bilinen bir standarda göre imal edilecek ve TL tarafından tanınan otorite tarafından sertifikalandırılacak ya da kendinden emniyetli devreye ait bir tip olacaktır. Tehlikeli bölge 2’ye yerleştirilen elektrik teçhizatının sertifikaları TL tarafından istenebilecektir. Sertifikalarda veya kullanım talimatlarında belirtilen özel şartlar dikkate alınmalıdır.
3.14.2 Elektrikli teçhizatın, kargonun özellikleri nedeniyle zarar için sorumlu olması durumunda,
tedbirler bu donanımı korumak için alınacaktır.
3.15 Taşınabilir elektrik teçhizatı
Gemi çalışmasında önemi olan ve tehlikeli alanlarda kullanılan veya bu tür kullanımı düzenlemelerle öngörülen taşınabilir elektrik teçhizatı emniyetli tip sertifikalı olacaktır.
3.16 Topraklama / Eşpotansiyel bağlantısı / Statik elektrik
3.16.1 Kargo tankları / işlem tesisi / boru sistemleri ile gemi gövdesi arasındaki direnç değeri 106 ohm’dan daha büyük değilse sıvı / gaz / buharların akışından kaynaklanan statik elektrik birikmesi nedeniyle oluşacak bir deşarj tehlikesi önlenebilir.
3.16.2 Bu direnç değeri topraklama şeritleri kullanmadan, kargo tankları / işlem tesisi / boru sistemlerinin doğrudan veya destekleri üzerinden geminin gövdesine ya kaynaklı ya da cıvatalı sabitlenmişken kolayca elde edilecektir.
3.16.3 Kalıcı olarak gemi teknesine bağlı olmayan kargo tankları/proses tesisi/boru sistemleri için topraklama şeritleri gerekir, örneğin;
- bağımsız kargo tankları,
- gemi gövdesinden elektriksel olarak ayrılmış kargo tankları / boru sistemleri,
- makara parçalarının ortadan kaldırılması için düzenlenmiş boru bağlantıları,
- iletken olmayan (örneğin; PTFE) contalı veya mühürlü wafer stili valfler (1).
3.16.4 Topraklama şeritleri kullanıldığında, bunlar:
- açıkça görülebilir olmalı böylece herhangi bir eksiklikleri açıkça tespit edilebilir,
- mekanik darbelerden korunacak ve yüksek dirençli kirlenmeden örneğin; korozif ürünler ve
(1) Bu madde, 1 Ocak 2014 tarihinde veya sonra inşa sözleşmesi yapılan gemiler için uygulanacaktır.
K Bölüm 1 – Genel İstekler ve Kurallar 1-23
boya, etkilenmeyecek şekilde tasarlanacak ve monte edileceklerdir,
- montajı ve sökülmesi kolay olacaklardır.
3.16.5 Geminin yapımı sırasında ve sonraki büyük sörveylerde toprak (gemi (1) gövdesi) direnci için kontroller yapılacak ve yıllık sörveyler sırasında görsel muayene ile desteklenecektir.
3.17 Antenler / Elektromanyetik radyasyonlar
3.17.1 Antenler ve donanımları tehlikeli alanların dışında yerleştirilecektir.
3.17.2 Antenler, geminin yapısı veya telsiz teknolojisi gibi önemli nedenlerden dolayı tehlikeli alanlarda yerleştirilecek ise ışıma gücünün veya alan şiddetinin seviyesi, uygun yetkili kuruluş tarafından kabul edilebilir güvenli değerleri ile sınırlı olacaktır.