C Bölüm 5 – Alçak Gerilim Açma-Kapama Elemanları 5-3

1.5 Kısa devre hesabı ile birlikte kullanılan açma-kapama elemanlarını ve bunların karakteristiklerini belirten bir liste olmalıdır.

Kısa devre akımlarında açma-kapama elemanlarının nominal açma-kapama kapasitesi ve güç faktörü belirtilecektir.

1.6 TL, gerekirse minimum kısa devre akımlarının hesap edilerek verilmesi hakkını saklı tutar.

2. Isı Kayıpları (Isı Dengesi)

Açma-kapama elemanları, işletim koşullarında, IEC 60092-302'ye göre izin verilen sıcaklık artış sınırları aşılmayacak şekilde dizayn edilmelidir.

TL, ısı denge hesaplarını isteme hakkına sahiptir.

3. Dinamik ve Termal Yükler

3.1 Açma-kapama elemanları, bir kısa devre durumunda oluşan dinamik ve termal yükler nedeniyle;

baralarda, bara tutucularında ve tellerde kalıcı hasar oluşmayacak şekilde dizayn edilmelidir.

TL, kısa devre durumundaki dinamik ve termal kararlılığın ispatı için hesapları isteme hakkına sahiptir.

3.2 Pik akımı 220 kA (Ipk) üzerinde olan sistemlerde, nominal pik dayanım akımı (Ipk) ve nominal kısa süreli dayanım akımı (Icw) için IEC 61439-1 Paragraf 9.3 veya eşdeğer bir standarda uygun olarak yapılan testlerin sonucu dokümante edilmelidir.

C. Yapı

1. Genel

1.1 Bütün cihazlar, aletler ve kumandalar kalıcı etiketlerle tanıtılmalıdır. Mümkünse, açık metin kullanılmalıdır.

Sigorta nominal akımları belirtilmeli, ayarlanabilir koruyucu tesis elemanlarının ayar noktaları markalanmalıdır. Bütün ölçme cihazlarının nominal çalışma parametreleri skalalar üzerinde veya hemen yanında bir etiket üzerinde kırmızı çizgi ile

işaretlenmelidir.

1.2 Tüm cıvata somunlu bağlantılarda gevşemeye karşı önlem alınmalıdır.

1.3 Tüm iletkenler keskin kenarlardan uzak olmalı ve titreşime karşı önlem alınmalıdır. Kapaklara monte edilmiş cihazların kabloları, gerilmeye ve aşınmaya karşı korunmuş olmalıdır.

1.4 Ana ve emercensi tablolar yalıtkan tutamaklarla donatılmalıdır.

1.5 Bağlantıları dahil bütün tesis elemanlarının bakımı, onarımı ve değiştirilmesi kolaylıkla yapılabilmelidir.

1.6 Tablolardaki büyük kapaklar, açıldıkları durumda kalabilmeleri için gerekli donanımlara sahip olmalıdır.

1.7 Tabloların kapaklarına monte edilen tesis elemanları, (örneğin; şalterler, ölçü aletleri ve devre gerilimi 50 V'un üzerinde olan sigortalar) temasa karşı korunmalı olmalıdır. Bu kapaklar topraklanmalıdır.

1.8 Sigortaların, şalterlerin veya çıplak bağlantı veya iletim tellerinin üzerinde yer alması durumunda, düşen parçaların (örneğin; sigorta kartuşu), üzerinde akım bulunan kısımlara temas etmemesini sağlayan önlemler alınmalıdır.

1.9 Kumanda teçhizatı ve sigortalar, güvenli bir şekilde ulaşılabilir olmalıdır.

1.10 Güç devre kesicileri ile yük altındaki şalterlerin ark deşarjının kesilmesi için imalatçı tarafından belirtilen gerekli hava aralıkları sağlanmalıdır.

1.11 Takılması ve çıkarılması güvenli bir şekilde yapılabiliyorsa, besleme devrelerinde bıçak tipi sigortaların kullanılmasına müsaade edilir.

2. Ana Tablolar

2.1 Panel kapakları kapalı iken ölçme aletleri, sinyal lambaları ve göstergeler tablonun ön tarafından görülebilmelidir.

5-4 Bölüm 5 – Alçak Gerilim Açma-Kapama Elemanları C

2.2 Tüm jeneratörlerin toplam kurulu gücü 3 MW'ı geçerse, jeneratör panelleri birbirinden arka dayanıklı ayırıcı ile ayrılmalıdır. Bara geçişleri ise alev geciktirici, kendi kendine sönebilen tipte olmalıdır.

2.3 Geminin sevki için ana elektrik güç kaynağının gerekli olduğu sistemlerde, ana bara sistemi normalde devre kesicilerle veya diğer onaylı araçlarla irtibatlı en az iki alt gruba ayrılacak kapasitede olmalıdır.

Diğer onaylı araçlar, baraların kolayca ve emniyetli şekilde ayrılması sağlanarak;.

- Açma mekanizması olmayan devre kesici, veya

- Ayırma bağlantısı veya

- Şalter’ dir

Tekli baralar veya tablo bölümleri arasındaki ortak civatalı bağlantılar (örneğin taşıma için) bu istekleri karşılamaz.

2.4 Diğer donatımları olmaksızın ayrı bir tablo paneli içinde olursa veya eşdeğer bir sınırlı bölümde olursa tek bir ayırma tertibatı yeterli olur, Şekil 5.1’ e bakınız. Aksi taktirde, farklı tablo panellerinde iki ayırma tertibatı gerekli olacaktır, Şekil 5.2’ ye bakınız.

2.5 Çıkarılabilir veya hareketli bağlantılar olması durumunda, bu cihazlar kolayca erişilebilir ve ele alınması kolay olacaktır. İşletme araçları yakın yerleştirilmelidir.

2.6 Uygulanabilir olduğu sürece, jeneratör setleri ve diğer çoğaltılmış tüketiciler ana bara bölümleri arasında eşit olarak bölünecektir.

2.7 Tüketiciler örneğin, aşağıdaki gibi düzenlenebilirler:

Tüketiciler 1 Tüketiciler 2

Yağlama yağı pompası 1 Yağlama yağı pompası 2 Soğutma suyu pompası 1 Soğutma suyu pompası 2

Aydınlatma 1 Aydınlatma 2

v.s. v.s.

Şekil 5.1 Tüketicilerin paylaştırılması ve ana baraya bağlantı şekline örnek

Şekil 5.2 İki ayırıcılı bağlantı şekline ve tüketicilerin paylaştırılmasına örnek

2.8 Jeneratörlere ait açma-kapama elemanları ve senkronizasyon cihazları

Bölüm 4, A'ya bakınız.

2.9 Jeneratörlere ait ölçü ve kontrol cihazları

2.9.1 Devre kesicisi kullanılan sistemlerde aşağıdaki sinyal lambaları olmalıdır:

- Güç devre kesicisi kapalı,

- Güç devre kesicisi açık.

2.9.2 Üç fazlı alternatörlerin her biri için aşağıda belirtilen ölçü aletleri bulunmalıdır:

- 1 voltmetre, gerekli ise bir seçici anahtarla diğer alternatörlerin gerilimini ölçebilen,

- 1 ampermetre, seçici anahtarla tüm faz akımlarını ölçebilen,

- 1 wattmetre, gücü 50 kVA ve daha fazla olan alternatörler için,

C Bölüm 5 – Alçak Gerilim Açma-Kapama Elemanları 5-5

- 1 frekansmetre, gerekli ise seçici anahtarla diğer alternatörlerin frekansını ölçebilen.

2.9.3 Doğru akım jeneratörlerinin her biri için aşağıda belirtilen ölçü aletleri bulunmalıdır:

- 1 voltmetre,

- 1 ampermetre.

2.9.4 Aşağıda belirtilen devreler doğrudan jeneratörlerden beslenmeli ve kısa devrelere karşı ayrı ayrı korunmalıdır:

- Jeneratör koruma tesis elemanları ile jeneratör devre kesicisinin düşük gerilim koruma elemanları,

- Ölçü aletleri,

- Sinyal lambaları,

- Dizel makina hız kontrol elemanları (eğer elektronik governör varsa, governörden güç beslemesi kullanılabilir, Bölüm 9, B.9’a bakınız),

- Devre kesicilerinin motor tahrik teçhizatı.

2.9.5 Jeneratör devre kesicisinin el ile çalışması sağlanacaktır. Bu çalışma, bağımsız ve mekanik olacaktır. Bölüm 21, D.3.4.e’ ye bakınız)

2.10 Açma-kapama elemanları ve sigortalar

2.10.1 Ana tablodan her besleme devresi üzerinde, aşırı akım ve kısa devre korumalı devre kesici veya topraklanmamış her iletken üzerinde sigorta ve tüm kutupları birlikte kesen şalter veya kontrol anahtarına sahip bir kontaktör bulunmalıdır. Sigortalar, şalterler kullanıldığı takdirde, bara-sigorta-şalter sırası izlenmelidir. Bu sıra, ancak yük şalteri olarak kısa devre durumunda bile oluşan arktan etkilenmeyen AC-23Ahizmet sınıfından motorlu şalterler kullanıldığı zaman değiştirilebilir (aynı zamanda B.3'e bakınız).

Yük şalterinin ani nominal akımları (dinamik sınırlama akımı) kısa devre halinde ilgili sigortanın maksimum iletim akımından daha büyük olmalıdır.

2.10.2 Dümen makinaları için Bölüm 7, A'ya da bakınız.

2.11 Ölçü aletleri

Büyük güçlü tüketicilerin üzerlerinde ampermetre yoksa bunların ana tablo ve ana dağıtım paneli üzerinde birer ampermetresi bulunmalıdır. Birkaç devreye tek bir ampermetre bağlanması için yapılacak tertibatlara müsaade edilebilir.

3. Emercensi Tablolar

3.1 Ana tablolar için belirtilen kurallar benzer tarzda emercensi tablolar için de geçerlidir.

3.2 Emercensi güç sisteminin kumanda ve besleme devreleri;

- Ana jeneratörlerin ve/veya ana tablonun bulunduğu mahalde, veya

- A kategori bir makina mahallinde

yangın veya başka bir nedenle oluşacak bir enerji kesilmesi veya kısa devre olması halinde, emercensi güç besleme sistemine zarar vermeyecek şekilde bağlanmalı ve korunmalıdır. Gereken hallerde, emercensi tabloya, ayırıcı şalter konulacaktır.

4. Dağıtım Panelleri

4.1 Dağıtım panellerinde, besleme devrelerini koruyan ve tüketicileri beslemek için gerekli olan elemanlar bulunmalıdır (Bölüm 4’e bakınız).

4.2 Sigorta kullanılan besleme devrelerinde yük şalterleri de bulunmalıdır. Besleme devrelerinde, sigorta nominal akımı 63 A veya daha küçük ise her tüketici kendisine yakın yerleştirilmiş bir anahtar ile devreden çıkarılabiliyorsa yük şalteri kullanılmayabilir.

4.3 Seyir fenerleri tablosu için Bölüm 4, I.6'ya bakınız.

4.4 Konteyner prizlerini besleyen dağıtım panelleri için Bölüm 11, C.4'e bakınız.

5-6 Bölüm 5 – Alçak Gerilim Açma-Kapama Elemanları C,D 5. Motor Starterleri

5.1 Her motor kendisine ait bir teçhizatla devreye girip çıkmalıdır.

5.2 Motorların çalıştığını gösteren teçhizatlar olmalıdır.

5.3 Motorlara ait açma-kapama elemanı, akım taşıyan tüm iletkenleri kesmiyor ise, personelin korunması için ilave önlemler alınmalıdır.

5.4 Aşağıdaki hallerde, motorlara starterle yol verilmelidir;

- Motorlar direkt bağlandıklarında sistemde müsaade edilenden daha büyük gerilim veya akım düşmesine neden oluyorsa; veya

- Motor veya motor tarafından tahrik edilen makinanın startı için gerekli ise;

- Motorların starter ihtiyaçları jeneratörlerin dizaynına bağlı ise.

5.5 Start ancak starterin kapalı (off) konumundan hareketle mümkün olmalıdır.

D. Devre Açma-Kapama Elemanlarının