Suriyeli Haberlerinin Genel Değerlendirmesi

Bu bölümde Suriyeli haberlerinin kanallara göre dağılımları frekans analizi ile incelenmiştir.

Tablo 1: 2016 Yılında Yapılan Suriyeli Haberlerinin Televizyon Kanallarına Göre Dağılımının

Frekans Analizi

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde

TRT1 62 10,1 10,1 ATV 65 10,6 10,6 SHOW TV 54 8,8 8,8 STAR TV 56 9,1 9,1 CNN TURK 224 36,5 36,5 KANAL D 153 24,9 24,9 Toplam 614 100,0 100,0

Çalışmada yer alan 6 kanalın 2016 yılında yayınlanan ana haber bültenleri analize dahil edilmiş ve göç, Suriye, göçmen, mülteci, sığınmacı anahtar kelimeleri ile yapılan tarama sonucunda bir yıl içerisinde toplam 614 habere ulaşılmıştır. Frekans analizinin uygulandığı bu bölümde haberlerin kanallara göre dağılımları yer almaktadır. Kanalların bir konuya haberlerde yer verme sayısı ile konuya verdiği önemin doğru orantılı olduğu düşünüldüğünde çalışmada elde edilen bulgulara göre Suriyeliler ile ilgili en fazla haberi 224 (%36,5) haber ile CNN TÜRK’ün, devamında ise sırasıyla 153 (%24,9) haber ile Kanal D, 65 (%10,6) haber ile ATV, 62 (%10,1) haber ile TRT1, 56 (%9,1) haber ile Star TV ve 54 (%8,8) haber ile Show TV’nin haber yaptığı görülmektedir. Ortaya çıkan bu sonuçta, CNN TÜRK’ün haber kanalı olması nedeni ile en fazla haber sayısına sahip olması beklenmedik bir sonuç olmamakla birlikte, geriye kalan ulusal kanallar içerisinde dört kanalda yayınlanan haber sayısının birbirlerine yakın olması, buna karşın CNN TÜRK ile aynı yayın grubuna ait Kanal D’nin yayınladığı haberlerin sayıca diğer ulusal kanallardan fazla olması çalışma için önemli bir sonuç olarak gösterilebilmektedir.

Tablo 2: Televizyon Kanallarının 2016 Yılında Yaptıkları Suriyeli Haberlerinin Haber

Kaynaklarına Göre Dağılımının Frekans Analizi

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde

Sivil Vatandaşlar 52 8,5 8,5 Güvenlik Güçleri 18 2,9 2,9 Yasal Merciler 111 18,1 18,1 Suriyeliler 388 63,2 63,2 IŞID/YPG/PYD 19 3,1 3,1 Esed/Suriye Rejimi 4 ,7 ,7 Medya 22 3,6 3,6 Toplam 614 100,0 100,0

Çalışmada yer alan 6 kanalın bir yıllık haber sürecine bakıldığında 614 haberin büyük bir çoğunluk olan 388 (%63,2) haber ile doğrudan Suriyeli kişiler ile ilgili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Diğer haberler ise yine Suriyeli kişiler ile ilgili olmakla beraber, haberin asıl kaynakları 111 (%18,1) haber ile yasal merciler, 52 (%8,5) haber ile sivil vatandaşlar, 22(%3,6) haber ile medya, 19 (%3,1) haber ile IŞID/YPG/PYD, 18 (%2,9) haber ile güvenlik güçleri ve 4 (%0,7) haber ile Esed/Suriye rejimi olduğu gözlemlenmiştir.

Tablo 3: Televizyon Kanallarının 2016 Yılında Yaptıkları Suriyeli Haberlerinin Haber

Konularına Göre Dağılımının Frekans Analizi

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde

Savaş 41 6,7 6,7 Yoksulluk 21 3,4 3,4 Suç 85 13,8 13,8 Toplumsal Gelişme 37 6,0 6,0 Olay/Çatışma 47 7,7 7,7 Yasal/Hukuki Sorunlar 84 13,7 13,7 Kamp/Barınma 184 30,0 30,0 Ekonomik Kaygı/Sorunlar 12 2,0 2,0 Sağlık 47 7,7 7,7 Siyaset 41 6,7 6,7 Din 4 ,7 ,7 Eğitim 11 1,8 1,8 Toplam 614 100,0 100,0

Çalışmada yer alan televizyon kanallarının ana haber bültenleri için, incelenen bir yıllık sürede Suriyelilerin haberlere konu ediliş biçimine bakıldığında 184 haber ile %30’luk bir orana sahip olan Suriyelilerin yaşam koşullarına yönelik olan kamp barınma konulu haberler göze çarpmaktadır. Suriye’den yaşanan göçlerde en fazla etkilenen ülkelerin başında gelen Türkiye’nin öncelikli olarak bu konuyu ön planda tutması yadsınamamaktadır. Suç ve yasal hukuki sorunlar konulu haberlerin sırasıyla %13,8 (85) ve %13,7 (84) gibi neredeyse aynı denilebilecek oranlarla ikinci sırada yer aldığı görülmektedir. Bu oranları %7,7 (47) oranla olay/çatışma ve sağlık konulu haberler takip etmektedir. Suriyelilerin yasal durumundaki belirsizlikler hem ev sahibi Türk halkı hem de Suriyeliler için oldukça sıkıntılı bir süreç yaşanmasına neden olabilmektedir. Tabloda da görüldüğü üzere bu konuyu, birbiriyle paralel ilerlemiş olduğunu söyleyebileceğimiz suç, olay/çatışma konuları takip etmiştir. Toplumsal gerilimlere neden olabilecek bu durumun Suriyelileri çoğu zaman ‘rahatsız edici bir unsur’ olarak kategorize ettiği söylenebilmektedir. %6,7 (41)

oranla haberlerde yer alan savaş konusu ile mağduriyetin ön plana çıkartılmak istendiği düşünülmektedir. %6,7 (41) oranla siyaset konusu işlenerek savaşın siyasi boyutu işlenmiştir. Tüm bu oranları sırasıyla takip eden %6,0 (37) toplumsal gelişme, %3,4 (21) yoksulluk, %2,0 (12) ekonomik kaygı/sorunlar, %1,8 (11) eğitim, %0,7 (4) din konuları ile yaşanan göç olaylarının Suriyeliler üzerindeki yaşamsal boyutlarının arka planda bırakıldığı söylenebilmektedir.

Tablo 4: Kanalların Suriyeli Haberlerinde Kullandıkları Temsil Biçiminin Çoklu Frekans

Analizi Sonuçlar Sayı Yüzde Huzur Bozucu/Suçlu 15 1,5% Mağdur 28 2,8% Yoksul/Muhtaç 5 ,5% Sığınmacı 145 14,4% Mülteci 269 26,7% Göçmen 145 14,4% Kaçak 15 1,5% Misafir 4 ,4% Kardeş 20 2,0% Suriyeli 360 35,8% Toplam 1006 100,0%

Haberlerde, Türkiye’ye göç eden Suriyelileri adlandırırken kullanılan haber öznelerine bakıldığında en fazla %35,8 (360) oranla Suriyeli kelimesinin kullanıldığı ortaya çıkmıştır. Bu oranı %26,7 (269) ile mülteci kelimesi takip etmekte ve hemen arkasından %14,4 (145) olarak aynı orana sahip olan göçmen ve sığınmacı kelimeleri gelmektedir. Haberlerin incelenmesinde dikkat çeken unsurlardan bir tanesi Suriyeli kelimesinin çoğu zaman Suriyeli mülteci Suriyeli göçmen Suriyeli sığınmacı şeklinde kullanılması olmuştur. Bu noktada ülkemizde bulunan Suriyelilerin statülerine dair bir kafa karışıklığı olduğu sonucuna varılmaktadır. Kullanılan tüm bu statülerin ise birbirinden yasal olarak farklı tanım ve hakları bulunmaktadır. Buna rağmen ülkemizdeki Suriyeliler için bütün statülerin aynı anda ya da farklı zamanlarda tek bir anlama sahipmişçesine kullanıldığı görülmektedir. Bir başka dikkat çeken nokta ise Türkiye ilk olarak Suriyelileri açık kapı politikası ile misafir

statüsünde kabul ettiğini belirtmesine rağmen haber bültenleri Suriyeliler için misafir kelimesini %0,4 (4) oranla yani en az oranda kullanılması olmuştur.

Tablo 5: Kanalların Suriyeli Haberlerinde Kullandıkları Anlatım Tarzı ve Üslubun Çoklu

Frekans Analizi Sonuçlar Sayı Yüzde Abartılı 1 ,0% Bilgilendirici 612 22,2% Eleştirel 98 3,6% Kaygı Uyandırıcı 199 7,2% Kafa Karıştırıcı 21 ,8% Magazinsel 35 1,3% Sansasyonel 10 ,4% Reklam 20 ,7% Takdir Edici/Övücü 140 5,1% Tavsiye/Öneri Veren 40 1,5% Tehditkâr 25 ,9% Umut Verici 70 2,5% Uyarıcı 63 2,3% Yargılayıcı/Suçlayıcı 231 8,4% Duygusal 204 7,4% Örnekleyici 424 15,4% Öyküleyici 91 3,3% Teknik/Bilimsel 107 3,9% Öfke/Tepki/Nefret 129 4,7% Sevinç/Mutluluk 66 2,4% Dramatize 104 3,8% Dışlayıcı 63 2,3% Alaycı 3 ,1% Toplam 2756 100,0%

Birden fazla işaretlemenin yapılabildiği ve çoklu frekans analizinin kullanıldığı haberin anlatım tarzı ve üslubu incelendiğinde haberlerin neredeyse tamamının bilgilendirici niteliğe sahip olduğu görülmektedir. 614 haberden 612 haber %22,2 oranla bilgilendirme şeklinde verilmiştir. Devamında sırasıyla %15,4 (424) örnekleyici, %8,4 (231) yargılayıcı/suçlayıcı, %7,4 (204) duygusal, %7,2 (199) kaygı uyandırıcı, %5,1 (140) takdir edici övücü, %4,7 (129) öfke/tepki/nefret şeklinde

verilen haberler ile karşılaşılmıştır. Bu noktada Suriyelilere karşı aslında ikiye bölünmüş bir tutum olduğu sonucuna varılabilmekte ve bunun çalışma adına önemli bir sonuçtur. Haberlerin bir kısmı duygusal, takdir edici/övücü anlatım tarzıyla daha ılımlı bir yaklaşım sergilerken bir diğer kısmının da yargılayıcıyı/suçlayıcı, kaygı uyandırıcı, öfke/tepki/nefret anlatım tarzı ile olumsuz bir tutum sergilediği görülmektedir.

Tablo 6: Televizyon Kanallarının 2016 Yılında Yaptıkları Suriyeli Haberlerinde Kullandıkları

Aktarma Yüklemlerinin Frekans Analizi

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde

Olumlu 574 93,5 93,5

Olumsuz 40 6,5 6,5

Toplam 614 100,0 100,0

Haberde kullanılan aktarma yüklemlerinin yönü incelendiğinde %93,5 (574) gibi büyük bir oranda belirtti, açıkladı, ifade etti, anlattı, dile getirdi şeklinde olumlu yüklemler kullanılmıştır. Savundu, iddia etti, ileri sürdü, uyardı, suçladı şeklinde olumsuz yüklemlerin ise haberler içerisinde yalnızca %6,5 (40) oranına sahip olduğu görülmektedir.

Tablo 7: Televizyon Kanallarının 2016 Yılında Yaptıkları Suriyeli Haberlerinde Kullandığı

İdeoloji İnşa Stratejilerine Göre Dağılımının Frekans Analizi

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde

Meşrulaştırma 26 4,2 4,2 Gizleme/Gizemleştirme 67 10,9 10,9 Birleştirme 104 16,9 16,9 Parçasallaşma 99 16,1 16,1 Şeyleştirme 318 51,8 51,8 Toplam 614 100,0 100,0

Haberlerde kullanılan ideoloji inşa stratejileri incelendiğinde 318 (%51,8) haber ile haberlerin çoğunluğunda şeyleştirme öne çıkmaktadır. Onu sırasıyla 104 (%16,9) haber ile birleştirme, 99 (%16,1) haber ile parçasallaşma, 67 (%10,9) haber ile gizleme gizemleştirme ve son olarak 26 (%4,2) haber ile meşrulaştırma takip etmektedir. Bu bağlamda Suriyeli haberlerinde büyük oranda şeyleştirme kullanılarak durumu doğal bir olay olarak kabul ettirme isteği olduğu

söylenebilirken, bir diğer taraftan Suriyelilerin varlığı ile ilgili yaşanan kafa karışıklığının da hem birleştirme hem parçasallaşma stratejilerinin birbirine yakın oranlarda çıkmasının çalışma açısından önemli bir sonucu gösterdiği düşünülmektedir.

Tablo 8: Televizyon Kanallarının 2016 Yılında Yaptıkları Suriyeli Haberlerinde Kullandığı

Cümle Yapılarına Göre Dağılımının Frekans Analizi

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde

Etkin 571 93,0 93,0

Edilgin 43 7,0 7,0

Toplam 614 100,0 100,0

Haberde kullanılan cümle yapıları incelendiğinde 571 (%93,0) haberde etkin 43 (%7,0) haberde ise edilgin bir dil kullanıldığı görülmektedir. Kullanılan dilin etkin ağırlıklı olması Suriyeli haberlerinde kaynağın dolaylı olarak değil doğrudan haberde yer aldığının göstergesi olmaktadır.

Tablo 9: Televizyon Kanallarının 2016 Yılında Yaptıkları Suriyeli Haberlerinde Kullandığı

Sıfatların Yönüne Göre Dağılımının Frekans Analizi

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde

Olumlu 66 10,7 10,7

Olumsuz 282 45,9 45,9

Yansız(Nötr) 266 43,3 43,3

Toplam 614 100,0 100,0

Haberde kullanılan sıfatlar %45,9 (282) oranında olumsuz olarak karşımıza çıksa da %43,3 (266) gibi oldukça yakın bir orana sahip olan yansız sıfatların söz konusu olması haberlerde sıfat kullanımında tamamen olumsuzluğun hâkim olmadığının bir göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır. 614 haber içerisinde ancak %10,7’lik (66) bir kısım olumlu sıfatlar kullanmıştır.

Tablo 10: Televizyon Kanallarının 2016 Yılında Yaptıkları Suriyeli Haberlerinde Suriyelilerin

Görüntü ve Kişisel Bilgilerine Yer Verme Durumlarına Göre Dağılımının Frekans Analizi

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde

Çok Düşük 132 21,5 21,5 Düşük 90 14,7 14,7 Orta 134 21,8 21,8 Yüksek 131 21,3 21,3 Çok Yüksek 127 20,7 20,7 Toplam 614 100,0 100,0

Suriyelilerin haberde görüntü ve kişisel bilgilerine yer verilme durumu çok düşük, düşük, orta, yüksek ve çok yüksek şeklinde ölçeklendirme kullanılarak incelenmiştir ve bu oranların tabloda dengeli olarak dağıldığı görülmüştür. Genel bir değerlendirme ile sırasıyla %21,8 (134) orta, %21,5 (132) çok düşük, %21,3 (131) yüksek, %20,7 (127) çok yüksek, %14,7 (90) düşük şeklinde yer verilmiştir.

3.1.2. Suriyeli Haberlerinin Kanallara Göre Karşılaştırılmalı Olarak