Eğitim Fakültesi Fransızca Öğretmenliğinde farklı sınıflarda okumakta olan öğrencilerin “sınıf dışı eğitim” kavramına dair sahip oldukları metaforları ortaya çıkarmak amacıyla yapılan bu çalışmada, sınıf dışı eğitim kavramına ilişkin çeşitli metaforların üretildiği görülmüştür. Üretilen bu metaforların birbirinden farklı olması katılımcıların sınıf dışı eğitim kavramına ilişkin algılarının farklı olmasından kaynaklanmıştır. Ayıklandıktan sonra geriye kalan 95 formdan 67 geçerli metaforun beş farklı kategoride toplandığı belirlenmiştir. Bu kategorilerin hemen hemen hepsinin olumlu algıları yansıttığı sonucuna ulaşılmıştır.
Katılımcılar tarafından en sık tekrar edilen ilk sekiz metafor ise şu şekildedir: Hayat (13), yaşayarak öğrenme (6), Aile (4), Özgürlük (3), Halk eğitim (3), Özel ders (3), Drama (2), Gezi (2). Tüm metaforlar kavramsal kategoriler altında değerlendirilmiş ve toplamda beş kavramsal kategori oluşturulmuştur.
Katılımcılar tarafından üretilen metaforların ortak özellikleri dikkate alınarak oluşturulan kavramsal kategoriler; sosyalleşme aracı olarak sınıf dışı eğitim, özgürlük unsuru olarak sınıf dışı eğitim, eğitim, öğretim aracı olarak sınıf dışı eğitim, kişisel gelişim aracı olarak sınıf dışı eğitim ve eğlenme ve hareket unsuru olarak sınıf dışı eğitimdir. Kategoriler incelendiğinde, katılımcıların önemli bir kısmının eğitim, öğretim aracı olarak sınıf dışı eğitim kategorisi içerisinde metafor ürettikleri görülmektedir, bunu sosyalleşme aracı olarak sınıf dışı eğitim kategorisi izlemektedir. Katılımcıların en az metafor ürettikleri kategori ise özgürlük unsuru olarak sınıf dışı eğitim kategorisidir. Bu kategoride 8 adet metafor üretilmiştir.
Bu çalışmaya özgü olarak sınıf dışı eğitim kavramına yönelik toplam 67 geçerli metafor (hedef dili kullananların yaşadığı bahçe, toplum, sokak, aile ortamı, aile, halk eğitimi, etkileşim içinde öğrenme, sosyal eğitim, sosyal öğrenme, eğitici kulüp, sosyalleşme, annenin yavrusuna uçmayı öğretmesi, arkadaşlarla birlikte öğrenme, iletişim, dış dünyaya açılma, özgürlük, serbestlik, bağımsızlık, kendi işinin patronu olmak, küçük bir çocuğun ilk kez dışarı çıkması, bir cümleyi bitirme zorunluluğunun ortadan kalkması, rahat öğrenim, konforlu bir eşya, bir elmanın yarısı, ihtiyaç, bir inşaatın temeli, doğayla öğrenim, hayat, sonsuz öğrenim, serbest öğrenme, dershane, kurs, yaşayarak öğrenme, aktif eğitim, doğal eğitim, modern eğitim, özel ders, beden eğitimi dersi, uzaktan eğitim, eğitim, etüt, drama, akvaryum, sağ kol, dış etken, hayatı anlamak, genel kültür, kişisel eğitim, bir çeşit kamp, staj, öğretmensiz eğitim, kendini geliştirme,
aktiflik, hayatın bir parçası, vahşi doğa, dünya, gerçek nesneler) üretilmiştir. Bu sonuç, sınıf dışı eğitim kavramının sadece tek bir metafor ile tümüyle açıklanabilmesinin olası olmadığını göstermektedir. Katılımcılar tarafından üretilen sınıf dışı eğitime ilişkin metaforların, alanyazında doğa ve doğa eğitimine ilişkin metaforları tanımlamaya yönelik bazı araştırmacılar (Aydın, 2011; Birinci, 2013; Kelleci, 2014; Meral, Küçük ve Gedik, 2016; Metin, 2009; Meydan, 2014; Meydan, 2015; Öztürk, 2007; Şimşekli, 2001; Toplu, 2015) tarafından yapılan çalışmaların sonuçları ile benzerlik taşıdığı görülmektedir.
ÖNERİLER
Metaforlar farklı kademedeki öğrencilerin birtakım olgulara ilişkin sahip oldukları bilişsel imgeleri açığa çıkarmada, anlamada ve belki de onları değiştirmede güçlü bir “pedagojik araç” olarak kullanabilir (Saban, 2008). Gillis ve Johnson’un (2002) de ifade ettiği gibi, metaforlar “...olmak istediğimiz veya olamadığımız, olageldiğimiz ve olmaktan kaçtığımız ve üstelik olabileceğimiz benlik [ya da öğretmenlik] algısını anlamamıza yardımcı olurlar.” Bu nedenle farklı derslerde eğitim esnasında metafor kullanılması önerilmektedir. Bu araştırma eğitimin farklı kademelerindeki öğrenciler ile gerçekleştirilebilir. Farklı örneklem grupları ile de yapılacak bu tip çalışmaların yapılmasının önemli olduğu düşünülmektedir.
KAYNAKÇA
Aydın, F. (2011). Üniversite Öğrencilerinin “Çevre” Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 16(26), 25-44.
Başaran U, A. R., ve Baysal, S. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin İngilizce Öğretmeni Kavramına İlişkin Metaforik Algıları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 10 Sayı: 52 Volume: 10 Issue: 52.
Birinci, O. (2013). İlkokul 3. Sınıf Hayat Bilgisi Dersine Yönelik Geliştirilen Doğa Eğitimi Etkinliklerinin
Öğrencilerin Doğa Algılarına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
Cebeci, O., (2013). Metafor ve Dilin Yapısal Özellikleri, İstanbul: İthaki Yayınları.
Colvill, M., ve Pattie, I. (2002). The Building Blocks for Scientific Literacy. Australian Primary & Junior Science
Journal, 18(3), 20-30.
Çağlar Karapınar B., ve Arıbaş, K. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Doğa Eğitimi Hakkında Metaforik Algıları. Journal of Anatolian Cultural Research, 1 (2), 40-66.
Döş, İ. ve Töremen, F. (2009). İlköğretim Öğretmenlerinin Müfettişlik Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Kuram
ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9 (4), 1973-2012.
Döş, İ. (2011). Okul Paydaşlarının Metaforlar Yardımıyla Okul Örgütlerini Algılama Biçimlerinin Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Genç, H. N. (2018). Fransızcanın Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Temel Dil Becerilerinin Kazanımında Dramanın Yeri ve Etkisi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, Volume 6 Issue 3, 166-186. Gillis, C. ve Johnson, C. L. (2002). Metaphor as Renewal: Re-imagining our Professional Selves, English Journal, C.
91, S. 6, 37-43.
Güven, M., (2015). Düşünceden Dile: Oruç Aruoba’da Metafor. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 13, 43-50.
Karakaya, Ç. (2016). “İnsan ve Çevre” Ünitesi İçin Sınıf Dışı Öğretim Uygulamasının Çevre Okuryazarlığı Üzerine
Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Samsun.
Kelleci, D. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının İklim Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Yoluyla İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Giresun Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Giresun.
Limon, İ. (2015). 9th and 10th Graders Metaphorical Perceptions about English as a Foreign Language. International
Journal of Social Sciences and Education Research, 1 (2), 367-379.
Meral, E., Küçük, B. ve Gedik, F. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24 (1), 65-78.
Mete, F., ve Bağcı Ayrancı, B., (2016). Dil ve Edebiyata İlişkin Algıların Metaforlar Yoluyla İncelenmesi, Dede
Korkut, 11, 53-64.
Metin, D. (2009). Yaz Bilim Kampında Uygulanan Yönlendirilmiş Araştırma ve bilimin Doğası Etkinliklerinin
İlköğretim 6. ve 7. Sınıftaki Çocukların Bilimin Doğası Hakkındaki Düşüncelerine Etkisi. Yayınlanmamış
(Ed.) Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar I. Ankara Pegem Akademi.
Meydan, A. (2015). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Eğitiminde Doğa Eğitimi. Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi. A. Şimşek & S. Kaymakçı (Ed.), Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi İçinde (ss.259-282). Ankara: Pegem Akademi. Öztürk, Ç. (2007). Sosyal Bilgiler, Sınıf ve Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının ‘Coğrafya’ Kavramına Yönelik Metafor
Durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(2), 55-69. Patton, M. Q. (2002). Qualitative Research and Evaluation Methods. California: Sage Publication.
Renz, L. M. (2009). Metaphor: Imagery Devices Used by Morgan to Describe Organizations as Culture and Psychic
Prisons. Emerging Leadership Journey, 2 (1), 54-65.
Saban, A. (2008). Okula İlişkin Metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459- 496.
Saban, A. (2009). Öğretmen Adaylarının Öğrenci Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Zihinsel İmgeler, Türk Eğitim
Bilimleri Dergisi Bahar, 7(2), 281-326.
Şimşekli, Y. (2001). Bursa’da “Uygulamalı Çevre Eğitimi” Projesine Seçilen Okullarda Yapılan Etkinliklerin Okul Yöneticisi ve Görevli Öğretmenlerin Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi, 14(1), 73-84.
Tahsin, A., ve Bahar İ. (2015). Erken Yaşlarda Oyunlarla Yabancı Dil Öğretimi Kuram ve Uygulama, Nevşehir Üniversitesi Yayınları.
Toplu, H. (2015). 8. Sınıf Öğrencilerinin Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Metaforik Algıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yavuz, S. (2013). Yabancı Dil Türkçe Öğreten İngilizce Öğretmenleri İle Bir Durum İncelemesi & 58; “Türkçe Balta Girmemiş Orman”, Turkish Studies, 8 (8), 1463-1474.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin.
Yılmaz, S. (2011). İlköğretim Okul Yönetici ve Öğretmenlerinin Çalıştıkları Kuruma Yönelik Örgütsel Metafor