Geçerlilik ve güvenilirliği sağlama aşaması

Araştırmanın güvenilirliğini sağlamak amacıyla, araştırmada ulaşılan kavramsal kategori altında verilen metaforların adı geçen kavramsal kategoriyi temsil edip etmediğinin sağlamasını yapmak amacıyla uzman görüşüne başvurulmuştur.

Yukarıda sıralanan aşamalar esnasında bazı katılımcıların ortaya koydukları ifadelerin metafor niteliği taşımadığı; bazı ifadelerin ise ortaya konan gerekçe ile tutarlılık göstermediği görülmüştür. Bu bağlamda, 102 formdan 7’si araştırmaya dahil edilmemiştir. Sonuç olarak 95 geçerli form veri analizi kapsamında değerlendirmeye alınmıştır.

Metaforların belirli kategoriler altında toplanabilmesini sağlamak amacıyla içerik analizi yapılmıştır. Yıldırım ve Şimşek'e (2006) göre içerik analizinde temel amaç toplanan verileri açıklayabilecek kavramlara ve ilişkilere ulaşmaktır. Temelde yapılan işlem, birbirine benzeyen verileri belirli kavramlar ve temalar çerçevesinde bir araya getirmek ve bunları okuyucunun anlayabileceği bir biçimde organize ederek yorumlamaktır. Cohen, Manion ve Marrison (2007) içerik analizinin belgeler, görüşme dökümleri, kişisel görüşmeler ve medya transkripsiyonları gibi birçok materyal üzerinden yürütülebileceğini belirtmektedir.

BULGULAR

Fransızca Öğretmenliği öğrencileriyle yapılan çalışmada farklı metaforik imgeler bulunmuştur. Ayıklandıktan sonra geriye kalan 95 formdan 67 geçerli metafor elde edilmiştir. Katılımcılar tarafından en sık tekrar edilen ilk sekiz metafor ise şu şekildedir: Hayat (13), yaşayarak öğrenme (6), Aile (4), Özgürlük (3), Halk eğitim (3), Özel ders (3), Drama (2), Gezi (2). Tüm metaforlar kavramsal kategoriler altında değerlendirilmiş, toplamda beş tane kavramsal kategori oluşturulmuştur.

Öğrencilerin sınıf dışı eğitime yönelik metaforik algılarını gösteren tablo şu şekildedir:

Kategoriler Metaforlar Metafor

Sayısı / Kişi Sayısı Yüzde Sosyalleşme aracı olarak sınıf dışı eğitim

Hedef dili kullananların yaşadığı bahçe (1), toplum (1), sokak (1), aile ortamı (1), aile (4), halk eğitimi (3), etkileşim içinde öğrenme (1), sosyal eğitim (1), sosyal öğrenme (1), eğitici kulüp (1), sosyalleşme (1), annenin yavrusuna uçmayı öğretmesi (1), arkadaşlarla birlikte öğrenme (1), iletişim (1), dış dünyaya açılma (1).

15/20 21,1

Özgürlük unsuru

olarak sınıf dışı

eğitim

Özgürlük (3), serbestlik (1), bağımsızlık (1), kendi işinin patronu olmak (1), küçük bir çocuğun ilk kez dışarı çıkması (1), bir cümleyi bitirme zorunluluğunun ortadan kalkması (1), rahat öğrenim (1), konforlu bir eşya (1).

olarak sınıf dışı

eğitim doğayla öğrenim (1), hayat (13), sonsuz öğrenim (1), serbest öğrenme (1), dershane (1), kurs (1), yaşayarak öğrenme (6), aktif eğitim (1), doğal eğitim (1), modern eğitim (1), özel ders (3), beden eğitimi dersi (1), uzaktan eğitim (1), eğitim (1), etüt (1), drama (2), akvaryum (1), sağ kol (1), dış etken (1).

Kişisel gelişim aracı

olarak sınıf dışı

eğitim

Hayatı anlamak (1), genel kültür (1), kişisel eğitim (1), bir çeşit kamp (1), staj (1), öğretmensiz eğitim (1), kendini geliştirme (1), internette araştırma (1), gezi (2), kültür (1).

10/11 11,6

Eğlenme ve hareket unsuru olarak sınıf dışı eğitim

Sahneleme (1), merak (1), satranç (1), oyun (1), çocukluk (1), yelpaze (1), eğlenmek (1), aktiflik (1), hayatın bir parçası (1), vahşi doğa (1), dünya (1), gerçek nesneler (1).

12/12 12,6

Toplam 67/95 100

Sosyalleşme aracı olarak sınıf dışı eğitim

Katılımcıların %21,1’i sınıf dışı eğitimi sosyalleşme aracı olarak görmektedir. Katılımcıların özellikle sınıf dışını “aile” ve “halk eğitim” olarak imgeledikleri görülmektedir. Bu kategoriye ait metaforlar şu şekildedir: Hedef dili kullananların yaşadığı bahçe (1), toplum (1), sokak (1), aile ortamı (1), aile (4), halk eğitimi (3), etkileşim içinde öğrenme (1), sosyal eğitim (1), sosyal öğrenme (1), eğitici kulüp (1), sosyalleşme (1), annenin yavrusuna uçmayı öğretmesi (1), arkadaşlarla birlikte öğrenme (1), iletişim (1), dış dünyaya açılma (1). Sınıf dışı eğitime ait bu kategoride 15 metafor imgesi saptanmıştır. Bu ise katılımcı öğrencilerin sınıf dışı eğitimi bir sosyalleşme süreci ve aracı olarak gördüğünün önemli bir göstergesidir. Bu metaforlara yönelik yapılan bazı açıklamalar ise şunlardır:

Ö 98:….. aileye benzer. Çünkü sınıf içindeki bireylerin topluma uyum sağlayabilmesi için sınıf dışı eğitim aile yapılanması gibi olmalı bireylerin kimlik kazanmasına yardımcı olmalıdır. Ö52:…… Halk eğitim kurslarına benzer. Çünkü halk eğitim merkezlerinde insanlara dikiş nakış, okuma yazma etkinlikleri, çeşitli ve faydalı kurslar yapılıp etütler verildiği için sınıf dışında olan eğitim olduğunu düşünüyorum.

Ö 57:…… Annenin yavrusuna uçmayı öğretmesine benzer. Çünkü anne yavrusuna nasıl uçacağını gösterir ve yavru kendisi deneyerek öğrenir sınıf dışı eğitim de aynen böyledir.

Özgürlük unsuru olarak sınıf dışı eğitim

Katılımcıların %10.5’i sınıf dışı eğitimi özgürlük unsuru olarak görmektedir. Diğer bir ifadeyle bu kategoriye ait metaforların, sınıf dışı eğitimin sıralı sınıf düzeninden farklı, sınıfın dışında ve özgürlük olarak görüldüğünü ortaya koyduğu bulgulanmıştır. Katılımcıların özellikle sınıf dışını “özgürlük” olarak tanımladıkları görülmektedir. Bu kategoriye ait metaforlar şu şekildedir: Özgürlük (3), serbestlik (1), bağımsızlık (1), kendi işinin patronu olmak (1), küçük bir çocuğun ilk kez dışarı çıkması (1), bir cümleyi bitirme zorunluluğunun ortadan kalkması (1), rahat öğrenim (1), konforlu bir eşya (1). Sınıf dışı eğitime ait, bu kategoride 8 metafor imgesi tespit edilmiştir. Bu ise katılımcı öğrencilerin sınıf dışı eğitimi kendilerini rahatça ifade edilecekleri, özgürce ve istedikleri şekilde ders işleyebilecekleri bir araç olarak gördüklerinin önemli bir göstergesidir. Bu metaforlara yönelik yapılan bazı açıklamalar ise şunlardır:

bir eğitimdir, gerek konu gerek mekan.

Ö67:… Serbestliğe benzer. Çünkü uygulamaya dayanır, öğretmen sadece rehberdir. Öğrencilerin becerilerini yaparak yaşayarak serbestçe ölçer bu da oldukça güven verir öğrencilerin kendileri ve diğer akranlarıyla olan ilişkileri olumlu/ olumsuz yönden tüm çıplaklığıyla göz önüne serilir. Kısaca öğrenci serbesttir.

Ö68:….. Kendi işinin patronu olmaya benzer. Çünkü ders saatlerini kişi kendisi ayarlar ve istenilen konu çalışılabilir.

Eğitim, öğretim aracı olarak sınıf dışı eğitim

Çalışmamızda en fazla sayıda metafor imgesinin bu kategoride bulunması (% 44,2), katılımcıların sınıf dışı eğitimi, sınıf içi eğitimin tamamlayıcı bir unsuru olarak gördüklerinin bir kanıtı olarak görülmektedir. Bunun yanı sıra sınıf dışı eğitimin, sınıf içi eğitime göre daha çağdaş olduğu ve daha fazla hareket olanağı tanıması, onu daha modern ve fırsat eğitimine uygun kılmaktadır. Katılımcılar özellikle sınıf dışı eğitimi “hayata” ve “yaşayarak öğrenmeye” benzetmişlerdir. Bu kategoriye ait metaforlar şu şekildedir: Bir elmanın yarısı (1), ihtiyaç (1), bir inşaatın temeli (1), doğayla öğrenim (1), hayat (13), sonsuz öğrenim (1), serbest öğrenme (1), dershane (1), kurs (1), yaşayarak öğrenme (6), aktif eğitim (1), doğal eğitim (1), modern eğitim (1), özel ders (3), beden eğitimi dersi (1), uzaktan eğitim (1), eğitim (1), etüt (1), drama (2), akvaryum (1), sağ kol (1), dış etken (1). Sınıf dışı eğitime ait bu kategoride 22 metafor imgesi tespit edilmiştir. Bu kategoride bu kadar yüksek sayıda metaforun bulunması ve bu metaforların olumlu ifadeler barındırması, katılımcıların sınıf dışı eğitime yönelik olumlu algılarının olduğunun ve sınıf dışı eğitimin eğitim öğretim sürecinde kullanılması gerektiğinin bir göstergesidir. Bu metaforlara yönelik yapılan bazı açıklamalar ise şunlardır:

Ö74:… . Hayata benzer. Çünkü eğitim ve öğretimin tam olarak içerisinde yer alır. Yaparak ve yaşayarak tecrübe ediniriz.

Ö75:…..Hayata benzer. Çünkü eğitim ve öğretimin tam olarak içerisinde yer alır. Yaparak ve yaşayarak tecrübe ediniriz.

Ö77:…..Yaşayarak öğrenmeye benzer. Çünkü insanlar yaşadıklarını unutmazlar ve bu yüzden sınıf dışı eğitim daha etkili olur. İnsanlar kendilerini daha rahat hissederler.

Ö22:… Sağ kola benzer. Çünkü sağ kolum gibi destekleyici, kafa dağıtmak için hem de eğlenerek öğrenmektir.

Ö14:…..Doğayla öğrenime benzer. Çünkü pratik öğrenmek her zaman daha kalıcı ve etkili olmuştur. Doğada da böyle öğrenir.

Ö54:….Bir elmanın yarısına benzer. Çünkü sadece okulda değil dışarda da eğitim olabilir. Bu da bir elmanın yarısı gibi birbirini tamamlar.

Kişisel gelişim aracı olarak sınıf dışı eğitim

Katılımcıların %11,6’sı sınıf dışı eğitimi, kişisel gelişimlerini sağlamak olarak görmektedir. Bu kategoriye ait metaforlar şu şekildedir: Hayatı anlamak (1), genel kültür (1), kişisel eğitim (1), bir çeşit kamp (1), staj (1), öğretmensiz eğitim (1), kendini geliştirme (1), internette araştırma (1), gezi (2), kültür (1). Sınıf dışı eğitime ait bu kategoride 10 metafor imgesi bulgulanmıştır. Bu metaforlara yönelik yapılan bazı açıklamalar ise şunlardır:

Ö86:…. . Geziye benzer. Çünkü gezide örneğin tarihi bir yere gidersen gezerek öğrenirsin. Olayları gerçek görünümüyle ilk kaynaktan tanıma öğrenmede etkilidir.

Ö14:….. Bir çeşit kampa benzer. Çünkü pratik öğrenmek her zaman daha kalıcı ve etkili olmuştur.

Ö31:…. . Staja benzer. Çünkü yapılması zorunlu ve gelişim için şarttır. Eğlenme ve hareket unsuru olarak sınıf dışı eğitim

Katılımcıların %12,6’sı sınıf dışı eğitimi, eğlence ve hareket unsuru olarak görmektedir. Öğrenciler sınıf dışı eğitimin, kendilerine mutluluk, eğlence ve hareket veren bir özelliğinin olduğunu ifade etmişlerdir. Bu kategoriye ait metaforlar şu şekildedir: Sahneleme (1), merak (1), satranç (1), oyun (1), çocukluk (1), yelpaze (1), eğlenmek (1), aktiflik (1), hayatın bir parçası (1), vahşi doğa (1), dünya (1), gerçek nesneler (1). Sınıf dışı eğitime ait bu kategoride 12 metafor imgesi tespit edilmiştir. Bu metaforlara yönelik yapılan bazı açıklamalar ise şunlardır:

Ö38:…. Satranca benzer. Çünkü yaptığımız her olay bizi olumlu veya olumsuz etkiler. Ö50:…. Yelpazeye benzer. Çünkü açıldığı zaman geniş bir alanı olur ve farklılık gösterir. Ö87:….. Eğlenmeye benzer. Çünkü eğlence de insan hayatı için gereken bir etkendir. Aynı şekilde sınıf dışı eğitim de kaçınılmaz bir gerçektir.