Sermaye Hareketleri

2005 yılı genelinde sermaye

hareketlen, giriş vöniii hir eğilim izlemişi ir

2005 yılı genelinde sermaye hareketleri, giriş yönlü bir eğilim izlemiştir. 2005 yılında sermaye akımları ve resmî rezervlerin toplamı olarak tanımlanan finans

hesabı 20.0 milyar ABD doları fazla vermiştir. IMF kredileri ve rezerv değişimleri

dışarıda tutulduğunda, söz konusu dönemde 44.3 milyar ABD doları sermaye girişi ol muştur.

2005 yılında, sermaye hareketleri dinamiklerinin 2004 yılına benzer eğilimler taşıdığı göze çarpmaktadır. Uzun vadeli sermaye girişlerindeki artış, 2004 yılma kıyasla, net sermaye akımlarının temel belirleyicisi olarak öne çıkmaktadır (Tablo 11.3.7). 2005 yılında uzun vadeli sermaye, hem bankacılık dışı özel sektörün, hem de bankacılık sektörünün tercih ettiği kredi vadesi olmuştur.

T A B L O t U . 7 S E R M A YE H A R E K E T L E R İ N D E N S E Ç İ L M İ Ş K A L E M L E R ( M i l y o n A B D d o l a r ı ) 2004 2005 S e r m a y e v e F i n a n s H e s a p l a n 1 3 . 3 3 7 2 0 . 8 6 9 F i n a n s H e s a b ı 1 3 . 3 3 7 2 0 . 8 6 9 D o ğ r u d a n Y a t ı r ı m l a r 1 . 9 8 8 8 . 6 0 3 P o r t f ö y Y a t ı r ı n d a n 8 . 0 2 3 1 3 . 7 0 9 D i ğ e r Y a t t n m l a r 4 . 1 5 0 1 6 . 4 0 4 R e z e r v V a r l ı k l a r - 8 2 4 1 7 . 8 4 7 N e ı H a t a N o k s a n 2 . 2 6 7 1 .9 8 3 B ilgi için: Kı.\a Vade 7 . 5 0 2 8 . 6 4 3 Uzun Vade 6 . 1 3 1 1 3 . 3 8 4 I MF Kredileri - 3 . 5 1 8 - 5 . 3 5 3 Kaynak; TCMH.

2005 yılında, doğrudan yatırım kaynaklı net yabancı sermaye girişi bir önceki

yılın aynı dönemine göre 6,7 milyar ABD doları artarak, 8.6 milyar ABD dolan

olmuştur. Öte yandan, 2004 yılında 8 milyar ABD doları fazla veren portföy

yatırımları, bu yılda artış eğilimini sürdürerek, 13,7 milyar ABD dolan fazla vermiştir. Diğer yatırım kaynaklı sermaye girişi, büyük miktardaki IMF kredisinin

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

geri ödenmesine rağmen, 2004 yılının yaklaşık dört katına çıkarak 16.4 milyar ABD doları olmuştur. Net hata ve noksan kalemi ise, 2004 yılındaki eğilimini korumuştur. Bu gelişmeler sonucunda, bu dönemde resmî rezervlerde I7.S milyar ABD dolarlık bir artış olmuştur.

2005 yılında gerçekleşen net 8,6 milyar ABD dolan tutarındaki doğrudan

yatırım büyük ölçüde yurt dışı yerleşiklerin yurt içinde sermaye yatırımları ve gayrimenkul alımlarından kaynaklanmıştır. Yurt içinde yerleşik kişilerin yurt dışında

yaptıkları net doğrudan yatırımlar ise bu dönemde bir önceki yıla göre yüzde 22

oranında artarak I milyar ABD doları olmuştur. Ayrıca diğer sermaye kalemi altında gösterilen ve doğrudan sermaye yatırımı olarak kabul edilen yurt içindeki yabancı sermayeli şirketlerin yurt dışındaki ortaklarından sağladığı uzun vadeli kredilerde net 0.2 milyar ABD doları geri ödeme yapılmıştır.

G R A F İ K I I .3.1 İ M K B B İ L E Ş İ K E N D E K S İ V E Y A B A N C I L A R I N N E T H İ S S E S E N E D İ A L I M I 38000 35000 32000 29000 26000 23000 20000 17000 14000 11000 8000

I Yabancıların hisse senedi atınu (sol eksen) — — Bileşikendeks (sağ eksen)

Kaynak: İMKB.

2005 yılında gerek makroekonomik istikrarın korunması, gerekse YTl. cinsi varlıkların getirisinin yabancı para cinsi varlıklara göre fazla olması nedeniyle, yabancı yatırımcıların Türkiye'ye ait menkul kıymetlere olan ilgisi devam etmiştir. Bu eğilim. AB'den müzakere konusunda tarih alınmasıyla hızlanırken. Kasını ayında gerilemiştir. Portföy yatırımları içinde yer alan DİBS ve hisse senetlerindeki hareket bu eğilimi ortaya koymaktadır. Söz konusu menkul kıymet alımlarının 2004'de özellikle DİBS üzerinde yoğunlaştığı görülürken. 2005’dc menkul kıymet talebinin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)'nda hisse senedi üzerine kaydığı göze

2005 yılında

mhuntt

Yatırımcıların. Türkiye ‘ve a it menkul kıymetlere olun ilg is i,levanı etmiştir.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

çarpmaktadır. Bu çerçevede, 2005 yılında yurt dışı yerleşiklerin İMKB'de hisse senedi alımı net 5.7 milyar ABD doları. DİBS alımı ise net 5,0 milyar ABD dolan olmuştur. Yurt dışı piyasalarda. Türkiye ckomım is im ilişkin oluşan nlııııılu görünüm neticesinde, Türk tahvilleri, 201)5 vılı y m d iftd r değer kazanmıştır

Diğer taraftan yurt dışı piyasalarda Türkiye ekonomisine ilişkin oluşan olumlu görünüm neticesinde. Hazine tahvilleri 2005 yılı genelinde değer kazanmıştır. Ayrıca, bütçe disiplininin sağlanması ve bu çerçevede makroekonomik hedeflerin tutturulacağına dair dış piyasalarda oluşan güven, dış borçlanma maliyetinin en önemli göstergesi olan ve Hazine tahvillerinin risk primini gösteren Türk i ye-ABD tahvil getiri farkının düşüş eğiliminin devam etmesini sağlamıştır (Grafik 11.3.2).

Hâzinemin 2005 yılı tahvil ihraçları 6.5 milyar ABD doları, geri ödemeleri ise 3 .1 milyar ABD dolan olmuştur.

G R A F İ K 11.3.2

Y I R T D ! Ş t P İ Y A S A L A R D A İ H R A Ç E D İ L M İ Ş T Ü R K T A H \ İ L L E R İ N İ N G E T İ R İ F A R K t

( B a z P u a n )

Türkiye'de yerleşik bankalarca yurt dışı muhabirleri nezdinde tutulan cari ve depo hesaplarından oluşan bankaların döviz varlıkları kalemi, yıl genelinde dalgalı bir seyir izlemiş olmakla birlikte, Oeak-Eylül 2005 döneminde 2,8 milyar ABD doları artarken. Ekim ayında net 4.8 milyar ABD doları azalarak bu tutarda sermaye girişine yol açmış, Kasım ve Aralık aylarında toplam net 2.3 milyar ABD doları artarak sermaye çıkışına neden olmuştur.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

İthalât artış hızında 2004 yılına kıyasla görülen yavaşlama, ticarî kredi net kullanımının gerilemesine yol açmıştır. 2005 yılında ticarî kredi net kullanımı. 2004 yılına göre yüzde IS,3 oranında gerilemiştir. Diğer taraftan, ihracattaki yavaşlamanın daha belirgin olması île birlikle, ihracat karşılığında açılan ticari kredilerde azalma görülmektedir. G R A F İ K 11.3.3 Ö Z E L S E K T Ö R T İ C A R Î K R E D İ K U L L A N I M I V E İ T H A L Â T ( l ç A y l ı k M i l y a r A B D d o l a r ı ) Kredi _İthalât 3 0 2 5 20 1 5 10 5

Kredi Kullanımı . . . . ithalât

Kaynak: TC MU

2005 yılında bankacılık sektörünün uluslararası finansal piyasalardan kısa vadeli kredi kullanımı bir önceki yıla göre yüzde 19.2 oranında gerilemiştir. 2005 yılında kullanılan net 9.1 milyar ABD doları tutamdaki toplam kredinin 6,4 milyar ABD doları tutarındaki kısmı uzun vadeli, 2,7 milyar ABD doları tutarındaki kısmı ise kısa vadeli olmuştur.

Kararlılıkla uygulanan makroekonomik program, ekonomideki belirsizlikleri ve risk primini azaltarak yatırımlar için uygun ortam hazırlamıştır. Bu çerçevede. 2005 yılı genelinde bankacılık dışı öze! sektörün yurt dışı piyasalardan uzun vadeli kredi kullanımı, yurt içi yatırım harcamalarındaki büyümeye paralel olarak genişlemeye devam etmiştir. 2005 yılının ilk iiç çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre uzun vadeli kredi kullanımı yüzde 36,4, özel sektör yatırım harcamaları ise yüzde

15,9 oranında artmıştır (Grafik 11.3.4).

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

G R A F İ K f i . 3 . 4 L ' Z U N V A D E L İ K R E D İ K U L L A N I M ! V E Y A T I R I M H A R C A M A L A R I ( ö z e l s e k t ö r ) r— co T— CO CO T— CO r- CO ı— CO *— CO CO co L> O O O O O £ ^{O O O* O O O O o o O O} h- h- co CÛ at ₀₅ o T— CN CN co co s 3 ^{m i} 05 o> 05 05 as o o O o O O o o o o 05 cn en cn O) 05 o o o o O o o o o O o o T— t* T— T- tr* CM CN) CN CN CN CN CN CN CN CN CN CN

Kredi (sol eksen)

“ “ “ Yatırım harcamaları (sağ eksen, 1987 fiyatlarıyla)

Kaynak: TCMB, TÜİK.

Yurt dışında çalışan Türk vatandaşlarının TC’MB’de açtırdıkları kredi mektuplu döviz tevdiat hesaplan ve süper döviz hesaplarında, 2005 yılında azalma görülmüştür. 2003 yılından bu yana yapılan faiz indirimlerinin bu düşüşlerin önemli belirleyicisi olduğu düşünülmektedir. 2004 yılı sonunda 3,3 milyar ABD doları olan kısa vadeli kredi mektuplu döviz tevdiat hesapları ve süper döviz hesapları. 2005 Aralık ayı itibarıyla 2,S milyar ABD dolarına gerilemiştir.

Cari işlemler açığının anmasına karşın, nel hata ve noksan kaleminin 2 milyar ABD dolan giriş yönünde alması, finansman ihtiyacını sınırlamıştır.

Cari işlemlerle net hata ve noksan kalemleri toplamı olarak tanımlanan dış finansman ihtiyacı, 2005 yılında bir önceki yıla göre 7,5 milyar ABD doları artarak 20,9 milyar ABD doları olmuştur (Tablo 11.3.8).

Söz konusu dönemde cari işlemler açığı bir önceki yıla göre büyük oranda artmasına karşın, net hata ve noksan kaleminin 2 milyar ABD doları döviz girişi sağlamış olması finansman ihtiyacını sınırlamıştır. Net hata noksan kalemi. 2003 yılında 5 milyar ABD doları pozitif bakiye vermesinin ardından 2004 yılında 2.3 milyar ABD dolarına gerilemiş, 2005 yılında ise 2 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

T A B L O i U . S D I Ş F İ N A N S M A N İ H T İ Y A C I I E F İ N A N S M A N h A Y N A K L A R I ( M i l y o n A B D d o l a r ı ) 2004 2005 1, C a r i İ ş l e m l e r D e n g e s i -15.604 -22.852 2 . N e t H a t a N o k s a n 2.267 1.983 1. T o p l a m F i n a n s m a n İ h t i y a c ı ( = 1 + 2 ) -¡3.337 -20.869 11. T o p l a m F i n a n s m a n ( = 1 + 2 + 3 ) 13,337 20,869 1. S e r m a y e H a r e k e t l e r i ( n e t ) 23.644 44.339 D o ğ r u d a n Y a t ı r ı m l a r ( n e t ) 1.98« 8.603 P o r t f ö y Y a t ı r ı m l a r ı ( n e t ) 8.023 13.709

Genel Hükümetin Tahvil İhracı 1.959 3.417

Yabancıların Türkiye'de Menkul Kıymet Alımı 7.452 11.603 Yerleşiklerin Yurt Dışında Menkul Kıymet Alımı -1.388 -961

K r e d i l e r ( I M F k r e d i l e r i h a r i ç ) 13.818 20.465 Genel Hükümet -1.163 -2.165 Bankalar 5.708 9.116 Uzun Vade 2.361 6.413 Kısa Vade 3.347 2.703 Diğer Sektörler 9.273 13.514 Uzun Vade 4.731 9.721 Kısa Vade 341 359 Ticarî Krediler 4.201 3.434 M e v d u a t 647 489 Merkez Bankası -209 -787 Bankalar 856 1.276 D i ğ e r -832 1.073 2 . I M F K r e d i l e r i -3.518 -5353 Merkez Bankası -4.414 -2.881 Genel Hükümet 896 -2.472 3 . R e z e r v D e ğ i ş i m i ( - a r t ı ş ) -6.789 -18,117

Bankaların Döviz Varlıkları -5.965 -270

Resmî Rezerv ler -824 -17.847

Kaynak: TCMB,

Finansman ihtiyacının karşılanması için 2004 yılı itibarıyla artış eğilimi içine giren portföy yatırımlarının yanında, uzun vadeli kaynakların 2005 yılında da artış hızını devam ettirmesi dikkat çekmektedir. Alt kalem bazında, söz konusu uzun vadeli sermaye hareketleri ve portföy yatırımları, sırasıyla, bankacılık ve özel sektörün uzun vadeli kredi kullanımı ve yabancıların menkul kıymet alımından oluşmuştur. 2005 yılında doğrudan yatırımların da hız kazandığı gözlenmiştir 2005 yılında sermaye girişlerinin dış finansman ihtiyacından fazla gerçekleşmesinden

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

dolayı, bankacılık ve TCMB rezervlerinden oluşan toplam rezervlerde İH. 1 milyar ABD doları tutarında artış olmuştur.

Bu gelişmeler neticesinde. 2004 yılı sonunda 36 milyar ABD doları olan TCMB rezervleri, 2005 yılı sonu itibarıyla 50.5 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşmiştir. 11.3.4. Dış Burçlar / );j borç stoku, 20115 Yılının ilk ittikte ayında. 2004 vılı solumu göre vıizılc 2,2 oranında artış göstermiştir

2004 yılı sonunda 161.9 milyar ABD doları olan toplam dış borç stoku, yüzde 2.2 oranında artarak. 2005 yılı Eylül ayı itibarıyla 165.5 milyar ABD doları olmuştur. Bu dönemde uzun vadeli dış borçlar yüzde 1.4 oranında gerilerken, kısa vadeli dış borçlar yüzde 17 oranında artmıştır (Tablo 11.3.9). Ödemeler dengesi sunumuna göre, 2005 yılı ilk üç çeyreğinde 8,5 milyar ABD doları seviyesinde net uzun vadeli sermaye girişi gerçekleşmiştir. Ancak. IMF'ye yapılan kredi geri ödemelerinin de, tanını gereği uzun vadeli dış borç stoku içinde yer alması nedeniyle, uzun vadeli dış borç stokunda azalma gerçekleşmiştir.

T A B L O I U . 9

D I Ş B O R Ç S T O K U V E V A D E Y A P I S I ( M i l y a r A B D d o l a r ı )

2002 2003 2004 2005-1 2005-11 2005-111

Dış Borç Stoku 130,4 145,8 161,9 159.9 162,1 165,5

Uzun Vadeli Borçlar 114.0 122,8 130,1 127,7 128,4 128,3

Kamu Sektörü 63.7 60,6 73,8 73,2 70.6 68.7

TCMB 20,3 21.5 18.1 16,3 14,2 13,4

Özel Sektör 30,0 31,7 38.2 38,2 43,6 46,2

F inansai 4.7 5,0 8.3 8.2 12.3 13,5

Finansal Olmayan 25.3 26,7 29.9 30,0 31.3 32.8

Kısa Vadeli Borçlar 16,4 23,0 31,8 32.2 33,7 37,2

Genel Hükümet 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 TCMB 1,7 2,9 3,3 3,1 2,9 2.9 Ticari Bankalar 6.3 9.7 13,8 14,1 14.6 16.7 Diğer Sektörler 8,4 10.5 14.8 15,1 16,2 17,6 Dış Borç Stoku/GSMH 72,1 61,0 54,1 51,7 50,1 47.9 Kaynak: TCMB. HM.

Uzun vadeli dış borçlar Eylül ayı sonu n d a 128.3 milyar ABD doları olmuştur.

Bankacılık ve bankacılık dışı özel sektörün uzun vadeli net borçlanmalarındaki artışa karşın. Hazine ve TCMB tarafından IMF’ye bu dönemde yapılan 5,6 milyar ABD dolarlık kredi geri ödemesi ve TCMB’de tutulan kredi mektuplu döviz tevdiat hesaplarındaki diişüş. uzun vadeli dış borç stokunda da gerilemeye yol açmıştır.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

TCMB dâhil kamu sektörü dış horç stoku, Eylül ayı itibarıyla, yıl sonuna göre yüzde i0.7 oranında gerilerken, bankacılık dâhil özel sektörün uzun vadeli dış bor»; stoku yüzde 21,1 oranında artmıştır. Diğer taraftan, ticarî bankaların kısa vadeli borçlanmaları ve yurt dışı yerleşiklerin bankalardaki kısa vadeli mevduatlarındaki artış ile özel sektörün ticarî kredi net kullanımındaki artışa bağlı olarak, kısa vadeli dış borç stoku, 2005 yılı Eylül ayı itibarıyla 37,2 milyar ABD dolarına ulaşmıştır.

Dış borç stokunun döviz cinslerine göre dağılımında, vade ayırımına göre farklılıklar görülmektedir. Uzun vadeli dış borç stokunun yüzde 51,8'iııi ABD doları, yüzde 31,8’ini Euro cinsinden borçlanmalar oluştururken, kısa vadeli dış borç stokunun yüzde 65.5’ini ABD doları, yüzde 32,2'sini Euro cinsinden borçlanmalar oluşturmaktadır. Diğer taraftan Özel Çekme Hakları (SDR). özellikle uzun vadeli dış borçlanmalarda önemli yer tutmaktadır.

TABLO İU . 10

D Ö \ İ Z K O M P O Z İ S Y O N U İ T İ B A R I Y L A D I S B O R Ç S T O K U N A P A R İ T L E T K İ S İ w

( M i l y o n A B D d o l a n )

2004 Dış Borç Stoku 2005 Eylül Parite

2004 Yıl Sonu Kuruyla (A) 2005 Eylül Sonu Kuruyla (B) 2005 Eylül Sonu Kuruyla <C) Kur Farkı (R-A=D) Nominal Hareket (C-A=E) Etkisinden Arındırılmış Hareket (E-D=F) ABD doları 70.759 79.759 90.784 0 11.025 11.025 Euro 54.709 48.453 52.733 -6.256 -1.976 4.280 SDR 21.447 20.092 15.452 -1.355 -5.495 -4.640 İsviçre Frangı 1.041 914 882 -127 -159 -32 İngiliz Sterlini 711 654 657 -57 -54 3 Japon Yeni 3.441 3.163 2.963 -278 -478 -200

Diğer (ABD doları) 793 785 2.045 -8 1.252 1.260

TOPLAM 161.900 153.821 165.516 -8.079 3.616 11.695

Kaynak: TCMB. HM

111 (Al 2004 yıl sonu dış borç stoku, 2004 yıl sonu kuruyla; (B) 2004 yıl sonu dış borç stoku. 2005 yılı Eylül ayı sonu kuruyla: (C) 2005 yılı Eylül ayı dış borç stoku, 2005 Eylül ayı sonu kuruyla: (D) 2004 yıl sonu dış horç stokunun, 2004 yıl sonu kuruyla hesaplanan tulan üzerinden. 2005 Eylül ayı sonu kuruyla hesaplanan tutan arasındaki farktır; (E) 2004 yılı dış borç slokıı rakamıyla 2005 Eylül ayı dış borç stoku rakamı arasındaki farktır: (Fi Nominal hareket ile kur farkı arasındaki farktır.

Döviz kompozisyonu ve miktarlara bağlı olarak çapraz kurlardaki değişmeler dış borç stokunun ABD doları karşılığı değerini etkilemektedir. 2005 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla Euro, ABD doları karşısında yüzde I 1.4 oranında değer kaybetmiştir. Bunun sonucunda parıte etkisi. ABD dolan cinsinden hesaplanan dış borcu 6,3 milyar ABD doları azaltıcı yönde etkilemiştir. ABD dolan karşısındaki çapraz kur değişimleri, Euro dışındaki diğer döviz cinslerinde de dış borç stokunun ABD doları karşılığını azaltıcı yönde gelişmiştir. Çapraz kur değişiminin toplam 8,1 milyar ABD

Çapraz kur değişimlerinin etkisinden

arındırıldığında dış burç stokundaki artışın Eylül ayı itibarıyla I I , 5 m ilyar ABD dolan olduğu

görülmektedir.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

dolan tutarındaki azaltıcı etkisi arındırıldığında, dış borç stokundaki artışın 3.4 milyar ABD doları yerine ! 1,5 milyar ABD doları olarak gerçekleştiği görülmektedir (Tablo 11,3.10), Çapraz kurdaki söz konusu azaltıcı etki, kısa vadeli dış borçlarda 1,3 milyar ABD doları, uzun vadeli dış borçlarda ise 6.7 milyar ABD dolandır.

T A B L O 11 .3 .1 1 D İ Ş B O R Ç S E R V İ S İ O R A M ( M i l y o n A B D d o la r ı) ___________________________________' 2002_________2003________ 2004________ 2005 Dış Borç Servisi 28.851 27.804 30.483 36,518 Anapara1" 22.450 20.824 23.341 28.559 Faiz 6.401 6.980 7.142 7.959

Toplam Döviz Gelirleri 59.071 72.424 93.753 107.601

Toplam Ma! İhracatı121 40.124 51.206 67.047 76.595

Hizmet Gelirleri 14.025 17.945 22.928 25.854

Yatırım Gelirleri 2.486 2.246 2.651 3.684

Cari Transferler 2,436 1.027 1.127 1.468

Dış Borç Servisi Oranı (yüzde) 48,8 38,4 32,5 33,9

Kaynak: TCMB, HM.

( I i T a h v i l ih r a c ı y o l u y l a s a ğ l a n a n k r e d i l e r v e İM T g e r i ö d e m e l e r i d â h i l , ( 2 l B a v u l t i c a r e t i d â h i l .

Ülkenin ödeme kapasitesine ilişkin önemli bir gösterge olan ve dış borç anapara ve faiz ödemelerinin döviz gelirlerine oranı olarak hesaplanan dış borç servisi oranında, 2005 yılında ihracat ve turizm gelirlerindeki artışa karşın dış borç anapara ödemelerindeki artış nedeniyle, iyileşme gözlenememiştir. Buna göre. 2004 yılı sonunda yüzde 32.5 olan dış borç servisi oranı, 2005 yılı sonunda yüzde 33,9 oranında gerçekleşmiştir ( Tablo 11.3.1 I ).

T A B L O 11.3.12 B R Ü T R E Z E R V L E R İ L E K I S A V A D E L İ B O R Ç L A R F A R K I ( M i l y o n A B D d o l a r ı ) 2002 2003 2004 2005-1 2005-11 2005-111 2005-IV Brül Döviz Rezervî-KVB 20,363 20.398 20.362 18.608 21.518 23.413 30.175 TCMB 25.152 30.756 32.722 34.915 37.087 38.914 47.755 Bankalar 3.636 103 2,393 -1.257 747 2.164 21 Diğer Sektörler121 -8.425 -10.461 -14.753 -15.050 -16.316 -17.665 -17.601 Brüt Rezerv(ll-KVB 21.642 21.956 21.997 20.204 23.149 25.180 32.090 Kaynak: TCMB.

11)(-) işareti açığı göstermektedir.

(2) Diğer sektörlerin yurt dışı döviz mevcudu ve atacaklarına ilişkin veri olmadığından tutarlar, bu sektörlerin yurt dışına olan borçlarını yansıtmaktadır.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

Likidite durumu için önemli bir gösterge olan, brüt rezervler île Kısa Vadeli Burçlar (KVB) farkı. 2005 yılının ilk çeyreğinde geriledikten sonra ikinci, üçüncü ve dördüncü çeyrekte tekrar yükselmiştir. Bankaların ve diğer özel sektörün kısa vadeli borçlanmalarına karşın, bankalar ve TC'MB döviz rezervlerinin artması, brüt rezervlerde KVB farkının artmasında belirleyici olmuştur (Tablo 11.3,12).

11.4. FİY ATLAR

Belgede 2005 YILLIK RAPOR (sayfa 71-80)