5510 SAYILI YASA KAPSAMINDA AKTİF/PASİF 4-B SİGORTALILIĞININ BAŞLANGICI, TESCİLİ

A) 4-b sigortalısı sayılanlar:

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4’üncü maddesi birinci fıkrasının (b) bendi gereği;köy veya mahalle muh-tarı seçilenler ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan;

a) Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar,

b) Gelir vergisinden muaf olup esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar, c) 12.05.2010 tarihli Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 9’uncu maddesinin dördüncü fıkrası ile;

1) Kollektif şirketlerin ortakları, 2) Limited şirketlerin ortakları,

* Eski SGK Başmüfettişi

3) Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, 4) Adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları, 5) Donatma iştirakleri ortakları,

6) Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları d) Tarımsal faaliyette bulunanlar, sigortalı sayılmıştır.

B) 5510 sayılı Yasanın 4’üncü maddesi birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına girmekle birlikte sigortalı olmaması gerekenler:

4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına girmekle birlik-te; Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tâbi olan şirket ortakları

1anılan Kanunun 4 üncü ve 5 inci maddelere göre sigortalı sayılmamış-tır. Yurt dışında ikamet etmek 5510/4-b kapsamında sigortalı sayılmamak için yeterli görülmemiştir. Gerek karşılıklılık ilkesi gereği ve gerekse her iki Kuruma prim ödemenin getireceği külfeti dikkate alan Kanun koyucu Devlete ait bir sosyal güvenlik Kurumuna tabi olmamasını da aramıştır. Bu kapsamda kendi ülkesinde mevzuatlarına göre sigortalı olduklarını beyan edenler ve belgeleyenler 4/b kapsamında sigortalanmayacak, ancak sosyal güvenlik Kurumu olmayan ülke vatandaşları yurt dışında ikamet etseler dahi şirket ortağı oldukları tarihten itibaren ülkemizde sigorta kapsamına alınacaklardır.

5510 sayılı Kanunun 9’uncu maddesi birinci fıkrası (b) bendinin 8 nu-maralı alt bendi ile “(3) nunu-maralı alt bent² kapsamında iflas veya tasfiye durumu ile münfesih duruma düşen şirketlerin ortaklarından 4 üncü

mad-1 5510 sayılı Yasanın 6’ncı maddesi birinci fıkrasının (e) bendi.

2 (Değişik: 17/4/2008-5754/7 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (3) numaralı alt bendi kapsamına girenlerden, şahıs şirketlerinden kolektif, adi komandit şirketlerin koman-dite ve komankoman-diter ortakları ve donatma iştiraki ortaklarının vergi mükellefiyetlerinin sona erdiği tarihten, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarının, şirketin ticaret sicil memurluğundan kaydının silindiği tarihten, limited şirket ortaklarından hisselerinin tamamını devreden sigortalıların, hisse devrinin yapılmasına ortaklar kurulun-ca karar verildiği tarihten, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortaklarının yöne-tim kurulu üyeliklerinin sona erdiği tarihten, iflas veya tasfiye durumu ile münfesih duru-ma düşen şirketler için ortağın talep etmesi halinde, duru-mahkeme kararı ile iflasın, tasfiyenin açılmasına, ortaklar kurulu kararı ile tasfiyenin başlamasına veya şirketin münfesih duruma düşmesine karar verildiği, ortakların talepte bulunmaması halinde, mahkemece iflasın ka-patılmasına karar verildiği, tasfiyesi sonuçlanan şirketlerin ortaklıklarının ise tasfiye kurulu kararının ticaret sicili memurluğunca tescil edildiği tarihten itibaren sona erer.

denin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışmaya başlayanların, ça-lışmaya başladıkları tarihten bir  gün öncesinden” sigortalılıklarının sona ereceği hüküm altına alınmıştır. Aynı durum Kanunun 53’üncü maddesi birinci fıkrası ile tüm 4/b sigortalılarına genelleştirilmiştir. Bu kapsamda;

“Sigortalının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statüleri ile (c) bendinde yer alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde öncelikle aynı maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, (a) ve (b) bentle-rinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde Kanun kapsamına girmesi halinde ise aynı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamın-da” sigortalı sayılacaktır. Dolayısı ile şirket ortaklığı devam edenlerden 4/a kapsamında bir hizmet akdine tabi (ortağı olduğu şirket haricindeki başka bir işyerinde) çalışmaya başlayanların 4/b sigortalılıkları işe girdiği tarihten 1 gün önce sona erecektir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (3) numa-ralı alt bendinde belirtilen anonim şirketlerin kurucu ortaklarından daha önce 1479 sayılı Kanunun 24 üncü maddesine tabi olarak sigortalı olanlar-dan sigortalılıklarını devam ettirmek isteyenlerin geçici 22’nci maddesinin yürürlük tarihi olan 01.10.2008 tarihinden itibaren altı ay içinde yazılı ta-lepte bulunmaları halinde sigortalılıkları aynen devam ettirilmiştir. Bu süre içerisinde talepte bulunmayan A.Ş. kurucu ortaklarını sigortalılıkları ise 01.10.2008 itibariyle sona erdirilmiştir.

4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi gereği sigortalı sayılması gerekenlerden 18 yaşını doldurmamış olanlar Kanunun 6’ncı maddesi bi-rinci fıkrası (h) bendi gereği sigortalı sayılmamıştır.

C) 5510 sayılı yasa öncesi 4/b sigortalısı olması gerekenlerin sigortalılık başlangıç tarihleri:

4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç diğer alt bentlerine göre sigortalılık niteliği taşıdıkları (gelir vergisi mükellefi, esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı veya şirket ortaklığı olduğu) halde bu Kanunun yürürlük tarihi olan 01/10/2008 tarihine kadar kayıt ve tescillerini yaptırmayanların (SGK’ya elden veya posta ile müracaat et-meyenlerin) sigortalılık hak ve yükümlülüğü 5510 sayılı Kanunun geçici 8’inci maddesinin birinci fıkrasıgereği 01/10/2008 tarihinden itibaren baş-latılmıştır.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numa-ralı alt bendine göre tarım sigortalısı sayılanların hak ve yükümlülüğü ise 7 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göretarımsal faaliyetlerinin kanunla kurulu ilgili meslek kuruluşlarınca veya kendilerince, bir yıl için-de bildirilmesi haliniçin-de kayiçin-dedildiği tarihten, bu süre içiniçin-de bildirilmemesi halinde ise bildirimin Kuruma yapıldığı tarihten itibarenbaşladığı kabul edilmiştir.

D)Aktif 4/b sigortalıları açısından 01/10/2008 tarihinden önceki