Arya Samaj ve Shuddhi Hareketi

Hinduizm genelde başka dinden dönmeleri kabul etmiyordu. Hinduizm’de din değiştirmenin yasaklanmasındaki en büyük engel, kast sisteme dayalı bir sosyal yapı idi. Ancak bu durum 19.yy dan itibaren değişmeye başladı. İngilizlerin ‘böl ve yönet’ politikasına uygun olarak 1872’de, din esas alınarak bir nüfus sayımı yapılmış; bu sayıma göre senkretik hareketler de, ya Hindu ya da Müslüman olarak kaydedilmiştir. Bu nüfus sayımlarında Hindu nüfusun gün geçtikçe azaldığını fark eden Hindu liderler, Hindu toplumunu bu tehlikeden korumak için Hinduizm’den diğer dinlere geçenleri tekrar geri getirme mecburiyeti hissettiler. İşte bu amaç doğrultusunda, Arya Samaj’ın önderliğinde Shuddhi Hareketi başlamış oldu. 417

Shuddhi Hareketi, Hinduizm’den diğer dinlere geçenler başta olmak üzere Hinduizm dışındaki din mensuplarını, özellikle de Müslümanları, Hinduizm’e geri getirmek için Arya Samaj tarafından yapılan misyonerlik hareketidir. “Shuddhi” kelimesi arındırma anlamındaki bir Sansktiçe kelimedir. Dinî terminolojiye göre Shuddhi Hareketi, yabancı dinlere mensup olanların Hinduizm’e döndürülmesi, Hinduizm’den yakın zamanda her hangi bir yabancı dine geçenleri tekrar Hinduizm’e geri getirmek veya alt kastakilerin durumlarını yükseltmek gibi farklı anlamlarda kullanılmıştır.418_{Diğer bir ifadeyle ‘Shuddhi, Hindu olmayan bir şahsın}

veya grubun, onlarla evlenme gibi özel bir amaçla, ayin yapılarak Veda geleneğinde (Hinduizm) birleştirilmesidir’.419

416 _{JM Mehta, Arya Samaj, s. 127.}

417 _{Harjat Oberoi, The Construction of Religious Boundaries: Culture, Identity and Diversity in the} Sikh Tradition, Delhi: Oxford University Press, 1994,s. 17.

418 _{Lajpat Rai, The Arya Samaj: An Account of its Origin, Doctrines, and Activities, s. 220.}

419 _{Muhammad Haneef, Hindistan Müslümanlarının ‘Din Değiştirme’ Sorunu ve Âlimlerin Tepkileri:} Diyoband Örneği’ 6.Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı – III, İstanbul,2017, s.

Diğer din mensupları genel olarak, halka açık bir programda Arya Samaj’ın on altın kuralını kabul ettiklerini duyurmak, homa kurbanı yapmak, Vedalar’dan belli parçaları okumak ve hazır bulunanlara tatlı dağıtmak suretiyle Arya Samaj’a geçebilirlerdi.420_{1922’de Arya Samaj’ın ileri gelen liderlerinin katıldığı bir}

toplantıda, kişinin durumuna göre farklı âyinler yapılması gerektiğine dair bir yönerge hazırlanmıştır. Buna göre, Müslümanların şehadet kelimesini getiren ve onların kılık kıyafetlerini benimseyen erkek ve kadın, ineğin beş ürününü içeren bir özel içecek karışımını herhangi bir tapınakta üç gün içmesi, yapabildiği kadar bağış yapması, Şiva ve Narayan gibi İlâhların adlarını üç bin defa tekrar etmek suretiyle zikir çekmesi gerekmektedir. Yine Müslümanlar arasında yaşayanlar ve sünnet olunanlar da bu âyine on iki gün devam etmeli ve zikri de on iki bin defa çekmelidirler. Müslümanların hazırladığı yemeği yiyenler ise, bunlarla birlikte kutsal nehirde yıkanmaları gerekmektedir .421_{Bazı durumlarda âyin bitiminde Shuddhi}

sertifikası da verilir.422

İlk başta bu âyin, yakın tarihte Müslüman olanlar arasında yapılıyordu, Ancak daha sonra, doğuştan itibaren Müslüman olanlar da bu âyine dâhil edilmiştir. Bunun ilk örneği, 1877’de Dehradun’da Dayananda Sarasvati’nin önderliğinde Muhammed Ömer’e Hindu ismi olan Alakhdari isminin konulmasıyla yapılan Shuddhi âyinidir.423

Başlangıçta, Arya Samaj beklediği bir başarıya ulaşamamıştı, Zira Müslümanlardan Arya Samaj’a geçenler, her iki taraftan da sosyal dışlamaya maruz kalmışlardı. Dinden çıktığı için Müslümanlar tarafından bütün bağları koparılan bir kişiyi, aynı zamanda Arya Samaj mensupları da dâhil Hindular, beraber yemek yemek, evlenmek gibi temel sosyal haklarını da reddediyorlardı. Böyle bir durumda, bunun tek çözümünün, Müslümanları toplu bir şekilde Hinduizm’e döndürmek olduğunu fark eden Arya Samaj mensupları, Müslümanların kitlesel dönüşümüne

420 _{Lajpat Rai, The Arya Samaj: An Account of its Origin, Doctrines, and Activities, s. 222.}

421 _{G.R., T. (1975). Hindu-Muslim Relation in British India: A Study of Controversy , Conflict and} Communal Movements in Northern India 1923-1928. Leiden: EJ Brill, s. 144.

422 _{Lajpat Rai, The Arya Samaj: An Account of its Origin, Doctrines, and Activities, s. 222.}

423 _{JTF Jordens, ‘Reconversion to Hinduism: The Shuddhi of the Arya Samaj’, GA Oddie(ed) Religion} in South Asia, Manohar, New Delhi,1977, s. 147.

meydan hazırladılar. Nitekim topluca Hindu olan bu gruplar, kendi aralarında eski sosyal hayatlarını devam ettirebiliyorlardı.424

XIX. yüzyılın sonlarında Keşmir’in Hindu hükümdarı olan Maharaja Ranbir Singh, “Ranbir Karit Prayaschit Mahanibandh (Tövbe Hakkında Ranbir’in Muazzam Makalesi)” adında yirmi bir ciltli Hindu ansiklopedisi hazırlattı. Yeni Müslümanları Hinduizm’e geri getirmek için izlenmesi gereken stratejileri anlatan bu kitap, Hindu liderlere gizlice ulaştırılmıştır. Böylece XX. yüzyılın başında ilk kitlesel dönüşüm, Hindu ve Müslüman kültürlerin karışımını benimseyen, Sind bölgesindeki Larkana Şeyhler, Pencap’taki Subrai Labanalar, Ecmirdeki Maiwariler ve Rajputana’daki İsmaili-Hindu gibi toplumlarda olmuştur. Bu yerlerdeki saf ve İslâm hakkında fazla bilgisi olmayan toplumlara onların daha önceden Hindu olduklarını ve sonra Müslüman hükümdarların onlara zorla din değiştirttiklerini söyleyerek

zehirleyen Shuddhi liderler, toplumun belli bir kısmını Hinduizm’e

dönüştürebilmişlerdir. 425

Shuddhi hareket liderlerinin iddia ettiklerine göre, onların bu faaliyetlerine yerli toplumlar da maddî ve manevî olarak destek vermişlerdir.426Ancak yine de kast anlayışına ve diğer Hindu toplumsal değerlerine aykırı olduğu için, Hindu Muhafazakâr kesimlerin çoğu destek vermemişlerdir. Zira böyle Hindu olanlarla olan evlilik gibi törenler, onlara göre kişiyi kastından çıkaran ve ağır ceza gerektiren şeylerdi.427 _{Fakat 1921’deki Malabar Ayaklanmasından sonra bu durum değişmiş,}

artık Muhafazakâr Hindular da Shuddhi hareketini desteklemeye başlamışlardır.

a) Malabar Ayaklanması ve Shuddhi Hareketi

Malabar ayaklanması, 1921’de günümüzdeki Kerala eyaletinde bulunan Malabar bölgesinde Hindu zamindarları (arazi sahipleri) ile onların altında çalışan

424 _{RK. Ghai, Shuddhi Movement in India: A Study of its Socio-Political Dimensions, Commonwealth}

Publishers, New Delhi,1990, s. 158.

425 _{S.Sikand, Y. (1997). The Fitna of Irtidad: Muslim Missonary Response to the Shuddhi of Arya}

Samaj. Journel of Muslim Minority Affairs, s. 69.

426 _{Yoginder Singh Sikand,The Origins and Development of the Tablighi Jama'at}

(1920s-1990s): A Cross-Country Comparative Study, Royal Holloway, University of London(Doktora Tezi), s. 44.

427 _{G.R., T. (1975). Hindu-Muslim Relation in British India: A Study of Controversy , Conflict and} Communal Movements in Northern India 1923-1928. s. 145.

Mappillalar428 arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklar neticesinde gerçekleşmiştir. Düşük ücretle işçi çalıştıran Zamindarlar’a karşı yapılan bu ayaklanmada çok sayıda insan hayatını kaybetmiştir.429

Bu arada Arya Samaj ve diğer Hindu liderler, bu ayaklanma esnasında Müslümanlar Hindulara zülüm ettiklerini ve zorla onların dinlerini değiştirmeye çalıştıklarını iddia ederek bu durumdan faydalanmak istemişlerdir. Kendi gazete ve dergilerinde bu konuda makaleler yazarak Shuddhi hareketinin önemini ve gerekçesini vurgulayarak Hindu toplumunu ikna edebilmişler ve Hindistan’ın farklı bölgelerinden Shuddhi hareketi ve misyonerlik faaliyetleri için büyük miktarda para toplayabilmişlerdir. Muhafazakâr Hindular ile Arya Samaj hareketi arasındaki anlaşmazlıkların ortadan kaldırılması, Hindistan’ın kuzey tarafında başlatılan

Shuddhi hareketinin diğer bölgelere de yayılması ve Hindu toplumunda Arya

Samaj’ın itibarının yükselmesiyle sonuçlanmıştır. Dayananda’dan sonra bu harekete “Save the Dying Race (Ölmeye Yüz Tutmuş Irkını Kurtar)” sloganıyla ortaya çıkan Svami Shradhananda öncülük etmiştir. 430