Profesyonel futbolcuların statüsü ve transferi talimatında durum

Profesyonel futbolcuların, transferlerini, çalışma şartlarını ve kulüpler ile profesyonel futbolcuların hak ve yükümlülüklerini belirlemek amacı ile düzenlenen bu talimatta (PFSTT m.1) tarafların hak ve yükümlülükleri V. Bölümde düzenlenmiştir.

Talimatın 24. maddesinde kulüplerin yükümlülükleri ortaya konulmuştur. Bu yükümlülüklerden bir tanesi de 24. maddenin (f) fıkrasında, ‘’Kulüpler, profesyonel futbolcularını yurt içinde ve dışında yapacakları maçlarda, antrenmanlarda, antrenmanlara gidiş ve gelişlerde, taşıt vasıtalarında meydana gelmesi muhtemel kazalar ve sakatlıklar için kısmi ve daimi maluliyet ve ölüm hallerine karşı TFF tarafından belirlenmiş özel sigorta şirketlerine sigorta ettirmek ve gerçekleşen rizikoyu beş günlük süre içerisinde özel sigorta şirketine bildirmek.’’ olarak belirtilmiştir (TFF 2009b).

Bu hüküm uyarınca, 2010 – 2011 Futbol Sezonunda uygulanmak ve 1. transfer ve tescil dönemi başlangıcından itibaren geçerli olmak üzere; Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı, Futbol Müsabaka Talimatı ve Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ve TFF Statüsü hükümlerine göre Yönetim Kurulu tarafından görüşülüp karara bağlanan hususlardan biri de,

‘’Turkcell Süper Lig, Bank Asya 1. Lig, TFF 2. Lig ve TFF 3. Lige dahil kulüplerin, profesyonel futbolcularını yurt içinde ve dışında yapacakları maçlarda, antrenmanlarda, maç ile antrenmanlara gidiş ve gelişlerde, taşıt vasıtalarında meydana gelmesi muhtemel kazalar ve sakatlıklar ile ilgili olarak en az;

80 ÖLÜM HALİNDE : 100.000 TL

DAİMİ MALULİYET HALİNDE : 100.000 TL HASTALIK VE TEDAVİ MASRAFI : 10.000 TL

tutarında gösterilen sigorta teminat miktarları üzerinden Federasyonca belirlenecek Özel Sigorta Şirketine sigorta ettirmelerine’’ ilişkin karardır (http:// www.tff.org/Resources/TFF/Documents/002011/TFF/Talimatlar/2010-2011-Sezonu- Ilan-Edilmesi-Gereken-Hususlar.pdf ).

Profesyonel Futbolcunun bir kulüp adına tescil edilebilmesi ve lisans verilebilmesi için kulüp tarafından TFF’ye sunulması zorunlu olan belgeler, Talimatın 14. maddesinde belirtilmiştir. Belgelerden biri de, bu maddenin (d) fıkrasında, TFF tarafından her yıl tespit edilen, tescil ve vize işlemleri sırasında TFF Sosyal Yardım ve Dayanışma Vakfı hesabına yatırılması gereken bedele ilişkin makbuzdur (TFF 2009b).

TFF Ana Statüsü’nün 35. maddesinin (c) fıkrasına göre yönetim kurulu kararı ile 2010-2011 sezonunda uygulanacak olan bu bedellerle ilgili olarak;

 Turkcell Süper Liginde Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olan profesyonel futbolcuların her birinin, bir defaya mahsus olmak üzere transfer ve vize işlemlerinde 1500-TL yatırılması,

 Bank Asya 1. Liginde Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olan profesyonel futbolcuların her birinin bir defaya mahsus olmak üzere transfer ve vize işlemlerinde; 1000-TL yatırılması,

 TFF 2. Liginde Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olan profesyonel futbolcuların her birinin, bir defaya mahsus olmak üzere transfer ve vize işlemlerinde; 600-TL yatırılması,

81  TFF 3. Liginde Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olan profesyonel futbolcuların her birinin, bir defaya mahsus olmak üzere transfer ve vize işlemlerinde; 300-TL yatırılması,

 Emeklilik Hakkı Kazanma Ödentisi adı altında Türkiye Futbol Federasyonu Sosyal Yardım ve Dayanışma Vakfı banka hesaplarına futbolcular adına kulüpler tarafından yatırılması, kulüplerin ödedikleri Emeklilik Hakkı Kazanma Ödentisi’ni futbolcuların ilk transfer ödemelerine ilişkin hak edişinden mahsup edebilmeleri,

 Bu paraların yatırıldığı belgelendirilmeyen futbolcuların vize ve tescil işlemlerinin yapılmaması kararları alınmıştır (http://www.tff.org/Resources /TFF/Documents/002011/TFF/Talimatlar/2010-2011-Sezonu-Ilan-Edilmesi- Gereken-Hususlar.pdf ).

Sigortalanmaya ilişkin Can’ın (1991) çalışmasında, profesyonel futbolcuların sigortalanması ile ilgili sorumlulukların tamamen kulüplere bırakılıp, federasyonun sorumluluk almaktan kaçınması ile ilgili olarak belirtilen durumun değişmiş olduğu görülmektedir. Artık lisanslı futbolcular ile kulüplerin teknik kadrolarında yer alanların sigortalanması esnasında sigorta primlerinin peşin olarak Federasyon tarafından ödeneceği ve ilgili kulübe borç olarak kaydedileceği; söz konusu sigorta primlerine ilişkin tahakkukların kulübün Federasyon nezdinde doğmuş alacaklarından tahsil edileceği belirtilmektedir (Baştürk 2007).

Talimata ilişkin belirtilmesi gereken önemli bazı noktalar bulunmaktadır. 2009-2010 sezonu öncesindeki Profesyonel Futbol Talimatının ‘’Kulübün Yükümlülükleri’’ ile ilgili olarak 27. maddesinin (i), (k), (l), (m), (n), (o), (ö) fıkralarında yer alan, kulüplere dair;

(i)- Profesyonel futbolcularını 506 sayılı Kanun hükümlerine göre Sosyal Sigortalar Kurumu'na kaydettirmek, sözleşme süresince doğacak sigorta primlerini yatırmak, (Emekli Sandığına veya Bağ-Kur'a bağlı olan futbolcuların Sosyal Sigortalar Kurumu'na kayıt ettirilmesi gerekmez.),

82 Profesyonel futbolculara Sosyal Sigortalar Kurumunca iş göremezlik ödeneği ödendiği sürece kulübü tarafından ücret tediyesi yapılması mecburi değildir. Ancak, kurumca karşılanmayan kısım kulübü tarafından ödenir. (Bu süre altı ayı geçemez.)

(k)- Profesyonel futbolcunun, sözleşme süresi içinde, mesleki faaliyetinden doğan maluliyeti ve bu sebeple 506 Sayılı Kanun hükümlerine göre maluliyet aylığı bağlanması halinde, futbolcuya ücretinden bakiye alacağını bir ay içinde ödemek;

(l)- Futbolcunun mesleki faaliyetlerinden doğan hastalık ve sakatlıklarında aşağıda belirtilen hükümleri yerine getirmek;

(a)- Futbolcu Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Devlet Hastanesinde tedavi edildiği ve bu belgelendirildiği takdirde her türlü tedavi ameliyat giderleri kulübü tarafından karşılanır;

(b)- Kulüp, tedavi ve ameliyatı özel hastanelerde yaptırdığı takdirde tüm giderleri öder, kulübün onayı dışında futbolcu tarafından tedavi ve ameliyat özel hastanede yaptırıldığı takdirde, kulüp sadece Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Devlet Hastanesinde belirlenen, Sağlık Bakanlığı Bütçe Uygulama Talimatında, yer alan miktarları ödemekle yükümlüdür;

(c)-Kulüp, tedavi ve ameliyat süresince, futbolcu futbol oynayıncaya kadar (iş görmezlik ve maluliyet hallerindeki hakları saklı kalmak kaydı ile) futbolcunun hak edişlerini ödemeye devam eder.

(m)- Profesyonel bir futbolcunun ölümü halinde, kanuni mirasçılarına futbolcunun tahakkuk etmiş ve henüz kulübü tarafından ödenmemiş ücreti ve sair alacaklarını ödemek;

(n)- Ücretin (aylık ücret veya transfer ödemesi) doğrudan futbolcuya ödenmesi sırasında vergi kesintisi yapıp vergi dairesine yatırmak, (Federasyona herhangi bir nedenle yatırılan ücret veya diğer hak edişler net olarak yatırılır. Vergi kesintisi kulüpçe yapılır.);

(o)- Futbolcu ile sözleşme imzalayan kulüp bu sözleşmenin geçerliliğini, sağlık muayenesinin olumlu sonuçlanması koşuluna bağlayamaz. Bu tür

83 hususların sözleşme imzasından önce kulüp tarafından tetkiki, kulübün sorumluluğundadır. Aksi takdirde yeni kulüp eski kulüplerin ve futbolcunun sözleşmeden doğan tüm haklarını Federasyonca sözleşme tescil edilmese dahi ödemek;

(ö)- Kulüpler, kamp veya antrenmanlarına dahil ettikleri tüm futbolcuları, antrenmanlara başlamadan önce futbol oynamalarında sakınca olmadığına dair tam teşekküllü bir hastanede Sağlık Kontrolünden geçirmek zorundadır. (Futbol oynamasında sağlık yönünden sakınca olmadığına dair rapor alınmadan, futbolcu sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde antrenmana alınması veya hazırlık müsabakalarında oynatılması halinde ilgili kulüp hakkında Talimatlara aykırı davranış sebebiyle Futbol Disiplin Talimatı hükümleri uygulanır.)’’

hükümleri 2009-2010 sezonu öncesi çıkarılan Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferi Talimatı’nda bulunmamaktadır.

Burada şunu belirtmek gerekir ki; yukarıda belirtilen hükümlerin yeni talimatta bulunmuyor olması, geçerli olmadıkları anlamına gelmemektedir.

Çünkü sosyal güvenlikle ilgili kanun ve yönetmeliklerin kulüpler ve futbolcular için de geçerli olduğu, yani eskiden olduğu gibi kulüplerin profesyonel futbolcularını ilgili mevzuat hükümlerine göre Sosyal Güvenlik Kurumuna kaydettirmelerinin ve sözleşmeleri süresince doğacak sigorta primlerini yatırmalarının zorunluluğunun; eğer mevzuat gereği futbolcunun kaydı gerekli değil ise kulübün bu borcunun bulunmadığı; yine eskiden olduğu gibi futbolcuya Sosyal Güvenlik Kurumu’nca iş göremezlik ödeneği ödendiği sürece kulübü tarafından ücret tediyesi ödenmesinin zorunlu olmadığı, ancak kurumca karşılanmayan kısımların kulüp tarafından ödeneceği belirtilmiştir.

Ayrıca Talimatın 14. maddesinde, futbolcuya lisans verilebilmesi için istenen belgeler arasında ‘’TFF tarafından istenecek diğer belgeler’’in belirtildiği; bu kapsamda futbolcunun SGK’ye ilişkin bilgilerinin, TFF tarafından istenebileceği ifade edilmiştir.

Bu belirtilen noktalara göre, aslında sistemde bir değişiklik olmadığı; sadece genel kanunlarla ve yönetmeliklerle düzenlenen bir konunun talimatta ayrıca

84 yazılmasının gereksiz görüldüğü belirtilmiştir (Hasan Petek ile mail yoluyla görüşme, 27 Ocak 2010).

Konuyla ilgili olarak 5510 sayılı kanunun sigortalılığın başlangıcı ile ilgili 7. maddesinde, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4. maddesinin (a) bendine göre, hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren sigortalı sayılırlar ibaresi bulunmaktadır. Bu noktadan hareketle, yeni talimatta sigortalılığa ilişkin eski talimatta belirtilen hükümlerin bulunmaması bir şeyi değiştirmemektedir.

Burada şunu belirtmek gerekir ki, sigortalılığın başlangıcı ile ilgili eski 506 sayılı kanunun 6. maddesinde, çalıştırılanlar, işe alınmalarıyla kendiliğinden sigortalı olurlar, ibaresi yer alırken (Cihangir 2006); yeni 5510 sayılı kanunda bu konu, çalıştırılanların çalışmaya başladıkları tarih itibari ile sigortalı sayılır şeklinde belirtilmiştir.