Prim Ödeme Gün Sayısı Nasıl Belirlenmektedir?

2.1. Prim Ödeme Gün Sayısı Koşulları ve Prim Ödeme Gün Sayıla-rını Oluşturan Hizmetler

SGK Kanunu, malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarına hak kazanma-da belli bir prim ödeme gün sayısını koşul olarak aramaktadır. Prim ödeme gün sayısı; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak geçen sürelere ait gün sayısını ifade etmektedir. Sigortalıların prim ödeme gün sayılarını; zorunlu, isteğe bağlı sigorta, ihya edilen, birleş-tirilen, yurt içi ve yurt dışı borçlanma süreleri ile devir sandıklarına tabi geçen hizmetlere ait gün sayıları ile maden işyerlerinin yeraltı işlerinde geçen hizmetlerin 1/4’ü, FHSZ ve başka birinin sürekli ba-kımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalı-ların çalışmasigortalı-larının 1/4’ü oluşturmaktadır.

2.2. Prim Ödeme Gün Sayısına Eklenen Süreler

2.2.1. Maden İşyerlerinin Yer Altı İşlerinde Geçen Çalışmalar Kanun’un geçici 9. maddesinin altıncı fıkrası gereğince; Kanun’un yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Kanun’un mülga hükümlerine göre sigortalı sayılanlardan, Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışmaya başlayan sigortalıla-rın, Kanun’un yürürlük tarihinden önce veya sonra bu işlerde geçen çalışmalarının en az 1.800 gün olması halinde, bu çalışmalarının dört-te biri toplam prim ödeme gün sayılarına ilave edilecektir.

2.2.2. 5434 sayılı Kanun’un Mülga 32. maddesine Göre FHSZ 5434 sayılı Kanun’un mülga 32. maddesi kapsamındaki fiili hiz-met süresi zamları 2829 sayılı Kanun’a göre birleştirme kapsamında hizmetler olup, Kanun’un yürürlük tarihinden önceki süreler için söz konusu madde kapsamında verilen FHSZ 4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsa-mında aylık bağlanacak sigortalıların prim ödeme gün sayılarına ek-lenecektir.

4/1-(b) kapsamındaki sigortalılardan 22/6/2013 tarihi itibariyle tahsis talebinde bulunan ancak henüz aylık bağlama işlemi sonuç-landırılmamış olanlar ile bu tarihten sonra tahsis talebinde bulunan-ların 1479 sayılı Kanun’un geçici 10. maddesine göre aylığa hak kazan-ma koşullarının tespitinde, 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun’a göre

birleştirme kapsamında olan ve 1/10/1999 veya 1/6/2002 tarihlerin-den önceki sürelere ait 5434/32. maddesi kapsamındaki fiili hizmet süresi zammı, kademeli geçiş sürecinde sigortalıların hizmet süresi-ne ilave edilmek suretiyle aylığa hak kazanma koşullarının tespitin-de dikkate alınacaktır.

Örnek 1- 1/1/1985-31/12/1986 tarihleri arasında 4/1-(c) kapsa-mında 720 gün hizmeti ve yine bu sürelere ait 6 ay (180 gün) FHSZ bulunan sigortalı, 15/1/1988 tarihinden itibaren 4/1-(b) kapsamında sigortalıdır. Bu durumda, 1479 sayılı Kanun’un geçici 10. maddesinin ikinci fıkrasına göre 1/6/2002 tarihi itibariyle yapılan değerlendir-mede sigortalının hizmet süresi 16 yıl 10 ay 16 gün olup, emekliliğe kalan süre 8 yıl 1 ay 14 gündür. Emeklilik koşulları 49 yaş ve 9000 gün olarak belirlenecek ve tahsis talep tarihinde bu koşulların oluşup oluşmadığına bakılacaktır.

Örnek 2- 8/1/1955 doğumlu kadın sigortalının, 1/5/1987-30/6/1990 arasında 1139 gün 4/1-(b) kapsamında, 15/1/1991-14/11/1997 tarihleri arasında 2460 gün 4/1-(c) kapsamında hizmeti ve yine bu sürelere ait 1 yıl 8 ay 15 gün (615 gün) FHSZ bulunmakta olup, 1/10/2008 tarihinden itibaren yine 4/1-(b) kapsamında sigor-talıdır. Bu durumda, 1479 sayılı Kanun’un geçici 10. maddesinin üçün-cü fıkrasına göre 1/10/1999 tarihi itibariyle yapılan değerlendirmede, sigortalının hizmet süresi 11 yıl 8 ay 14 gün olup, emekliliğe kalan süre 3 yıl 3 ay 16 gündür. Sigortalının yaşı; 44 yaş 8 ay 23 gün, yaştan dola-yı emekliliğe kalan süre 5 dola-yıl 3 ay 7 gündür. En geç gerçekleşen yaşa göre emeklilik yaşı 52 yaş ve 5400 gün olarak belirlenecek ve tahsis talep tarihinde bu koşulların oluşup oluşmadığına bakılacaktır.

Örnek 3- Sigortalının 15/1/1990-14/1/1995 süresinde 4/1- (c) kapsamında 1800 gün hizmeti ve bu süreye ilişkin 450 gün FHSZ bu-lunmaktadır. Sigortalının 1/1/1995 tarihi itibariyle 4/1-(b) kapsamın-da sigortalılığı devam etmektedir. Aylığa hak kazanma koşulları tes-pit edilirken; 4/1-(c) kapsamında toplam hizmet süresi (1.800 + 450

= 2.250 =) 6 yıl 3 ay olarak dikkate alınacaktır. Sigortalının 1/6/2002 tarihi itibariyle hizmet süresine bakıldığında, 13 yıl 8 aylık hizmet süresinin bulunduğu dolayısıyla 25 tam yılın doldurulmasına kalan sürenin 11 yıl 3 ay 30 gün olduğu görülmektedir. Buna göre emeklilik yaşı 51 yaş ve 9000 gün olarak tespit edilecektir.

Örnek 4- Radyoiyonizan maddelerle çalışan sigortalının 5434/32.

maddesine göre FHSZ 7 yıl, Kanun’un 40. maddesine göre FHSZ 1 yıl ise, FHSZ’den yararlanacağı azami süre 7 yıl olacaktır. Sigortalının 5434 sayılı Kanun’a tabi geçen 7 yıllık FHSZ, Kanunda öngörülen “beş yıllık” süreyi geçtiği için, 2008/Ekim ayı sonrası hizmet yılına eklen-meyecek ve kazanılmış hakkın korunması amacıyla da beş yılı aşan 7 yıllık FHSZ’den da indirime gidilmeyecektir.

Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Usul ve Esasları Hak-kında Yönetmeliğe göre FHSZ’nin toplam hizmet yılına ilave

edilme-sinde, Kanun’da öngörülen beş ya da sekiz yıllık sürelerin aşılıp aşıl-madığına bakılacak, 2008/Ekim ayından önce beş ya da sekiz yıllık süreler aşılmış ise hizmet yılına ilave yapılmasında 2008/Ekim ayın-dan sonra geçen FHSZ süreleri dikkate alınmayacaktır.

2008/Ekim ayından önceki dönemde beş ya da sekiz yıllık süreler aşılmamış ise, bu defa 2008/Ekim ayından sonraki FHSZ süreleri beş ya da sekiz yılı aşmayacak şekilde toplam hizmet yılına ilave edile-cektir.

2.2.3. FHSZ’na Tabi Çalışmalar

Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları uygulamasında, hesaplanan FHSZ, sigortalının; Kanun’un 40. maddesinin ikinci fıkrasının (1) ila (9), (11), (12), (15), (16), (17), (18) ve (19). bentlerine göre beş yılı, Kanun’un 40. maddesinin ikinci fıkrasının (13) ve (14) üncü bentlerine göre sekiz yılı, geçmemek üzere prim ödeme gün sayısına eklenecektir.

Maddenin (10) numaralı bendinde prim ödeme gün sayısına yapıla-cak ilavede süre sınırlaması bulunmamaktadır. FHSZ, Kanun’un 40.

ve geçici 7. maddesinde hüküm altına alınarak, buna ilişkin uygula-ma usul ve esasları Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulauygula-masının Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ve 22/2/2013 tarihli ve 2013/11 sayılı Genelge ile talimatlandırılmış olup, malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta-ları uygulamasında, FHSZ anılan Kanun ve ikincil mevzuat hükümleri doğrultusunda prim gün sayılarına ilave edilecektir.

2.2.4. Başka Birinin Sürekli Bakımına Muhtaç Derecede Ağır En-gelli Çocuğu Bulunan Kadın Sigortalılar

Kanun’un 28. maddesinin sekizinci fıkrası ile yaşlılık aylığı bağ-lanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanların, Ka-nun’un yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sa-yılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenecektir.

Söz konusu ilavenin yapılabilmesi, kadın sigortalının bu durumunu Kurumca yetkilendirilmiş sağlık hizmet sunucularınca düzenlenmiş sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi ve bu raporun Kurum sağlık kurullarınca değerlendirilmesi sonucu çocuğun başka birinin sürek-li bakımına muhtaç derecede ağır engelsürek-li olduğunun tespit edilmesi koşuluna bağlı bulunmaktadır. Kadın sigortalılara bu hak Kanun’un yürürlük tarihinden sonraki süreler için verileceğinden, ilave edi-lecek sürenin tespitinde Kurum sağlık kurulu kararında belirtilen tarih dikkate alınacaktır. Ağır engelli çocuğun ölümü veya bakıma muhtaçlığının kalkması halinde, Kurum sağlık kurulu karar tarihin-den ölüm tarihine veya bakıma muhtaçlığın kalktığına karar verilen sağlık kurulu rapor tarihine kadar geçen hizmetlerin dörtte biri prim ödeme gün sayısına eklenecektir.

Örnek 1- Kadın sigortalı ilk defa 1/1/1995 tarihinde sigortalı ola-rak çalışmaya başlamış ve 1/12/2015 tarihinde yaşlılık sigortasından

tahsis talebinde bulunmuştur. Kurum sağlık kurulunun 28/12/2009 tarihli kararında sigortalının ağır engelli çocuğunun 1/4/2009 tari-hi itibariyle bakıma muhtaç olduğuna karar verilmiş ve sigortalının 1/4/2009 tarihinden itibaren 1.500 prim gün sayısının olduğu tespit edilmiştir. Sigortalının prim ödeme gün sayısı 6.500 gün olup, aylık bağlama işlemlerinde dikkate alınacak toplam prim ödeme gün sa-yısı:

Toplam Prim Ödeme Gün Sayısına İlave Edilecek Gün: 1500/4= 375 Toplam Prim Ödeme Gün Sayısı: 6.500+375 = 6.875

Örnek 2- 1/11/2002 tarihinden itibaren 506 sayılı Kanun’un ek 5.

maddesi kapsamında çalışmaya başlayan ve 1/10/2008 tarihinden sonra da Kanun’un 40. maddesine göre FHSZ’ye tabi olarak çalışma-sını devam ettiren kadın sigortalının ağır engelli çocuğunun 2008/

Ekim ay başından itibaren başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda olduğu Kurum sağlık kurulunca tespit edilmesi üzerine sigortalının hizmetine FHSZ ile Kanun’un 28. maddesine göre ilave edilecek ek süresi ayrı ayrı hesaplanıp eklenecek, ancak 28. madde gereğince ilave edilecek ek sürenin hesabında FHSZ dikkate alınma-yacaktır.