İŞTEN AYRILAN İŞÇİLER SİGORTALILIKLARINI NASIL DEVAM ETTİREBİLİR?ETTİREBİLİR?

İşten ayrılan ancak halen emekli olamayan işçiler “İsteğe Bağlı Sigorta” yoluyla sigortalılıklarını devam ettirerek emeklilik için

gere-ken primlerini doldurabilecekleri gibi gere-kendileri ve bakmakla yüküm-lü bulundukları kişiler genel sağlık sigortasından faydalanabilirler.

Ancak isteğe bağlı sigortada geçen süreler 4/1-a yerine 4/1-b kap-samında sigortalılık olarak değerlendirilmektedir.

1. Türkiye’de İkamet Etmek

1/10/2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigortalı olabilmek için Türkiye’de ikamet etme şartı aranacaktır. Kimlik Paylaşım Sistemin-deki adres ikamet adresi olarak esas alınacaktır.

Ancak, Kanun’un 5. maddenin 1. fıkrasının (g) bendi kapsamında Ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalış-tırılmak üzere götürülen Türk işçileri ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinden dolayı yurtdışından da ülkemizde isteğe bağlı si-gortaya devam etme hakkı olanlar için Türkiye’de ikamet şartı aran-mayacaktır.

Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi im-zalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarından, isteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunanların yurt dışına çıkmadan önce Türkiye’de ikamet ettiklerini Kuruma açık olan Kimlik Paylaşım Sis-teminden (KPS) tespit edilmesi, KPS’den tespit edilen ikamet tarih-lerinde tereddüt oluşması halinde ise Türkiye ikamet tarihinin bel-gelendirilmesi halinde, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkede bulunsalar bile isteğe bağlı sigortalı olabileceklerdir.

Ülkemiz ile diğer ülkeler arasında imzalanan ikili sosyal güvenlik sözleşmeleri Anayasanın 90. maddesine göre milletlerarası antlaşma niteliğinde olduğundan milletlerarası antlaşmalarla ülkemiz kanun-larının aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınmakta-dır.

Ülkemizle imzalanmış ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre Fransa, İngiltere, İsveç ve İsviçre’de bulunanlar ile bu ülkelerde si-gortalı olanlardan Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaksızın isteğe bağlı sigortalı olma şartlarını yerine getirenlerin ülkemizde isteğe bağlı sigortaya prim ödemeleri mümkündür.

Örnek- 30/12/2012 tarihine kadar Türkiye’de ikamet eden (A), 1/3/2012 tarihinde sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkeye gitmiş ve 28/3/2014 tarihinde Kanun’un 50. maddesine göre isteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunmuştur.(A)’nın aranılan diğer şartları da taşıması halinde 29/3/2014 tarihi itibariyle isteğe bağlı si-gortalı olabilecektir.

2. 18 Yaşını Doldurmuş Olmak

İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için Kuruma müracaat tarihinde 18 yaşın doldurulmuş olması gerekmektedir. 18 yaşın tespiti isteğe bağlı

sigortalılık müracaat tarihinden doğum tarihinin çıkartılması sure-tiyle belirlenir.

Örnek- 1/2/1991 tarihinde doğan sigortalı, Kurum kayıtlarına 1/2/2009 tarihinde intikal eden dilekçesi ile isteğe bağlı sigortalı ol-mak için başvurmuştur. Bu sigortalının isteğe bağlı sigortalılık müra-caat tarihindeki yaşı 1/2/2009-1/2/1991 = 18 yaş olduğundan isteğe bağlı sigortalı olabilecektir.

3. Zorunlu Sigortalı Olmamak veya 4/1-a Kapsamında Ay İçinde 30 Günden Az Çalışmak

İsteğe bağlı sigortaya müracaat edenlerin, sigortalılıklarının baş-layacağı tarihte Kanun’un 4. maddesinin 1. fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri ile 506 sayılı Kanun’un geçici 20. maddesine tabi sandıklarda sigortalı olarak çalışmamaları gerekmektedir.

Kanun’un 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi kapsamında sigor-talı olarak çalışan kadınlardan ay içinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmaması nedeniyle ay içindeki gün sayısı 30 günden az olan sigortalılar isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek noksan sürele-rini 30 güne tamamlayabilirler.

4. Kendi Sigortalılıkları Nedeniyle Aylık Almamak

506, 1479, 2925, 2926, 5434 ve 5510 sayılı Kanunlar gereğince ma-lullük, yaşlılık aylığı almayanlar, sürekli iş göremezlik geliri alanlar ile ölen sigortalıdan dolayı ölüm geliri/aylığı alanlar ile başka ülke mev-zuatına göre sigortalı olmayan veya aylık bağlanmamış olanlar, diğer koşulları taşımaları halinde isteğe bağlı sigortalı olabilirler.

5. Kuruma Yazılı Olarak Başvurmak

İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin e-devlet üzerin-den veya “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile Kuruma başvurma-ları gerekmektedir. Tekrar isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin ise talep dilekçesi ile müracaatları yeterli olacaktır. SSİY’nin 124. madde-si gereğince adi posta veya Kuruma doğrudan yapılan başvuru ve bil-dirimlerde, başvuru veya bildirimin Kurumun gelen evrak kayıtlarına intikal tarihi; taahhütlü, iadeli taahhütlü, acele posta servisi, PTT Alo Post veya PTT Kargo ile yapılan başvuru ve bildirimlerde ise başvu-ru veya bildirimin postaya veya kargoya verildiği tarih; başvubaşvu-ru veya bildirim tarihi olarak kabul edilecektir.

5434 sayılı Kanun’un mülga 12. maddesi uyarınca isteğe bağlı iş-tirakçilik başvuruları, Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığına yapılacaktır.

Kanun’un 5. maddenin 1. fıkrasının (g) bendi kapsamında Ülke-miz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen iş-verenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri bu kapsamdaki sigortalılıkları devam ettiği sürece isteğe

bağlı sigortalı olabileceklerinden, bu sigortalıların takibinin doğru bir şekilde yapılabilmesini teminen sigortalı dosyaları önceden olduğu gibi sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenin işyeri sicil dosyasının işlem gördüğü SGİM/SGM’de buluna-caktır.

Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi im-zalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşları isteğe bağlı sigor-taya müracaatlarını “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi”nde beyan etmiş oldukları Türkiye’deki adreslerinin bulunduğu SGİM/SGM’ne yapacaklardır.

Ceza infaz kurumları ile tutukevlerinde bulunanlardan isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin talepleri mahkemece tayin edilecek vasileri tarafından yapılacaktır.

İlk defa isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenler için sicil dosyası açılarak bu dosyalara, tekrar isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenle-rin talep dilekçeleri ise önceden açılmış olan sicil dosyalarında mu-hafaza edilecektir. Ay içerisinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmayan sigortalılardan isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin ay içerisinde zorunlu sigortalı olacağı gün sayısını beyan etmeleri zo-runludur. Ancak, ay içindeki zorunlu çalışma gün sayısının değişmesi halinde sigortalıların yeniden beyanda bulunmaları gerekir.

İsteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunan yabancı uyruklu-lardan Türkiye’de yerleşik olma halinin belgelendirilmesi istenir.

İmzasız talep dilekçeleri ile “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi”

dışındaki talepler kabul edilmeyecektir. Ancak, imzasız bildirimler ile 1/10/2008 tarihinden önce kullanılan “ BAĞ-KUR İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ve 506 sayılı Kanun’un mülga 85. maddesi gereğince kullanılan “İsteğe Bağlı Başvuru Belgesi” ile müracaat edilmesi halin-de bu bildirimlerin isteğe bağlı sigorta giriş bildirgesi ile halin-değiştirilmesi ve varsa diğer eksikliklerin giderilmesi sağlanır.

İsteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunanlardan diğer SGİM/

SGM’lerde isteğe bağlı sigorta dosyası olduğu tespit edilenlerin tescil işlemleri geciktirilmeden sonuçlandırılacak bilahare bu dosyaları is-tenerek birleştirilecektir.

1/10/2008 tarihinden sonra Kanun’un 4. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi kapsamında zorunlu sigortalılıkları sona erenlerden isteğe bağlı sigortalılık talebinde bulunmadan prim ödemeye devam eden-lerin daha sonra isteğe bağlı sigortalı olmak için talepte bulunmaları halinde, zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren isteğe bağlı sigortalı sayılacaktır.

III. SGK REFORMU ÖNCESİ VE SONRASINA GÖRE İSTEĞE BAĞLI