İş Kazası ile Meslek Hastalığı Sigortasından Bağlanacak Gelir- Gelir-lere Esas Tutulacak Aylık Kazanç Nasıl Hesaplanır?Gelir-lere Esas Tutulacak Aylık Kazanç Nasıl Hesaplanır?

İş kazası ile meslek hastalığı sigortasından bağlanacak gelirlere esas tutulacak aylık kazanç, hesaplanacak günlük kazancın otuz katı olacaktır.

Örnek 1- Sigortalının kaza tarihi 22/5/2010 olup, son takvim ayı 2010/Nisan ayıdır.

Yıl/Ay Gün Sayısı Ücret (TL)

2010/Nisan 30 860,00

2010/Mart 30 860,00

2010/Şubat 30 860,00

Toplam 90 2.580,00

Günlük Kazanç: 2.580 / 90 = 28.67 TL’dir. Son takvim ayı 2008/

Ekim ve sonrası olduğundan sürekli iş göremezlik geliri Kanun hü-kümlerine göre bağlanacaktır. İş kazası ve meslek hastalığı sigorta-sından hak kazanılan gelirlerin hesabında dikkate alınacak Kanun son takvim ayına göre belirlenecek olup, son takvim ayı 2008/Ekim (dâhil) sonrası olan 4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamındaki sigortalıların gelirleri, Kanun hükümlerine göre hesaplanacaktır.

4/1-(a) sigortalıları açısından; günlük kazanç hesabına giren son takvim ayı 2008/Ekim (hariç) öncesi olanların gelirleri, 506 sayılı Ka-nun hükümlerine göre hesaplanacaktır.

4/1-(b) sigortalıları açısından; günlük kazanç hesabına giren son takvim ayının Kanun’un yürürlük tarihinden önceki bir tarih olması halinde, basamakların karşılığı gelirler dikkate alınarak son takvim ayı itibariyle Kanun hükümlerine göre hesaplanan sürekli iş göre-mezlik geliri, Kanun’un yürürlük tarihine kadar 1479 sayılı Kanun’a göre aylıkların artırılmasında uygulanan artış oranlarına, Kanun’un yürürlük tarihinden gelir başlangıç tarihine kadar ise Kanun’un 55.

maddesi hükümlerine göre artırılacaktır.

Örnek 2- 4/1-(b) kapsamında sigortalı iken 5/10/2008 tarihinde iş kazası geçiren ve sürekli iş göremezlik derecesinin yüzde 25 oldu-ğuna ve bakıma muhtaç olmadığına karar verilen sigortalının geçici iş göremezlik ödeneğinin sona erdiği tarih 20/2/2009 olup, gelir baş-langıç tarihi anılan tarihi takip eden ay başı olan 1/3/2009’dur. Anılan sigortalının son takvim ayı 2008/Ocak ayı olup, sürekli iş göremez-lik geliri Kanun hükümlerine göre hesaplanacak ve ortalama aylık kazancın tespitine esas sürelerde sigortalının tabi olduğu basamak değerlerinin karşılığı prime esas kazançlar dikkate alınacaktır (2008 yılı birinci altı aylık dönemde 12. basamağın prime esas kazanç değeri aylık 714,97 TL’ dir.). Son takvim ayı itibariyle hesaplanan gelir, Ka-nun’un yürürlük tarihine kadar 1479 sayılı KaKa-nun’un mülga hüküm-lerine, Kanun’un yürürlük tarihinden gelir başlangıç tarihine kadar ise Kanun hükümlerine göre artırılacaktır. Buna göre;

Ortalama günlük kazanç: 714,97/ 30 = 23,83 Ortalama aylık kazanç: GK x 30 = 23,83 x 30 = 714,97 Gelir: 714,97 x % 70 x % 25 = 125,12 TL.

Bulunan gelir son takvim ayı olan 2008/Ocak dönemi geliri olup, gelir başlangıç tarihine aylık artışları (2008/Temmuz ödeme döne-minde yüzde 7,2 ve 2009/Ocak ödeme dönedöne-minde ise yüzde 3,84) ile taşınacaktır.

Gelir başlangıç tarihine taşınan değer:

125,12 x 1,02 x 1.072 x 1.0384 = 142,06 TL’dir.

4/1-(b) kapsamındaki sigortalılarına Kanun’un yürürlük tarihin-den önce meydana gelen iş kazaları ile Kanun’un yürürlük tarihintarihin-den önce anlaşılan meslek hastalıkları yönünden Kanun hükümleri uy-gulanmayacak ve sürekli iş göremezlik geliri bağlanmayacaktır.

2.2. 4/1-(A) bendi Gereği Sigortalı Sayılanların Gelire Esas Günlük Kazançları Nasıl Hesaplanır?

• Prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler dikkate alın-mış ise ödenek ve gelire esas alınacak günlük kazanç, ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle

hesapla-nacak günlük kazanca, yüzde 50 oranında bir ekleme yapı-larak bulunan tutardan çok olamayacaktır.

• İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yapılan ücret, ikramiye, zam, tazminat ve bu mahiyetteki ödemeler-den, ödenek ve gelirin hesabına esas alınan üç aylık dönem-den önceki aylara ilişkin olanlar dikkate alınmayacaktır.

• Meslek hastalığı, sigortalının sigortalı olarak çalıştığı son işinden ayrıldığı tarihten bir yıl geçtikten sonra meydana çıkmış ise, günlük kazancı son işinden ayrıldığı tarih esas alınarak yukarıda açıklanan usul ve esaslara göre hesapla-nacaktır.

Örnek 1- İş kazası tarihi 2/10/2017, son takvim ayı 2017/Eylül ayı olan sigortalının kazançlarının aşağıda belirtildiği şekilde olması du-rumunda günlük kazanç hesabı;

Dönem Gün 80/1-a1 (ücret) 80/1-a2 (Arızi Kazanç)

2017/09 30 2.000 1.500

2017/08 20 2.000

-2017/07 30 2.000 1.000

(2000+2000+2000)/(30+20+30)=75 TL

75*1,5 = 112,50 TL (Arızi kazanç eklendikten sonra bulunan günlük kazanç için üst sınır) (2000 + 2000 + 2000 + 1500 + 1000)/(30+20+30)=

106,25 TL. Arızi kazançlar eklenerek hesaplanan günlük kazanç (106,25 TL),arızi kazançlar eklenmeksizin hesaplanan günlük kazan-cın yüzde50 fazlasından (112,5 TL) az olduğundan, bu döneme ait arızi kazançların tamamı günlük kazanç hesabında dikkate alınacaktır.

5510 sayılı Kanun’un 80. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde;

ücretlerin hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutu-lacağı, diğer ödemelerin ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dâhil edileceği ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmının, ödemenin ya-pıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edileceği öngörülmüştür.

Örnek 2- İş kazası tarihi 2/10/2017, son takvim ayı 2017/Eylül ayı olan sigortalının kazançlarının aşağıda belirtildiği şekilde olması du-rumunda günlük kazanç hesabı;

Dönem Gün 80/1-a1 (ücret) 80/1-a2 (Arızi Kazanç)

2017/09 30 12.000

-2017/08 30 12.000

-2017/07 30 12.000 3.000

2017/7 döneminde ücret ve arızi kazançların toplamı 15.000 TL’dir.

Ancak, bu döneme ait PEK üst sınırı 13.331,25 TL olduğundan bu dö-nemde PEK 13.331,25 TL olarak alınacak, arızi kazançtan prime da-hil edilmeyen 1.668,75 TL’lik tutar sonraki aya devredecektir. 2017/8 döneminde, 2017/7 döneminden devreden 1.668,75 TL arızi kazançla birlikte PEK tutarı 13.668,75 TL’dir. Ancak, bu dönemde de PEK üst sınırı 13.331,25 TL olduğundan PEK yine 13.331,25 TL olarak alınacak ve arızi kazançtan prime dahil edilemeyen 337,50 TL’lik tutar sonraki aya devredecektir.

13.668,75 – 13.331.25 = 337,5 (2017/9 dönemine devredilecek tu-tar.)

Kazanç dönemi içerisinde gün karşılığı bulunmayan ücretler ka-zanç hesabında dikkate alınmayacak, gün karşılığı bulunmayan arızi ödemeler ise, sonraki iki ayın arızi kazançlarına PEK üst sınırını aş-mayacak şekilde dâhil edilecektir. Arızi kazançların dahil edildiği ay, üçer aylık kazanç döneminin dışına çıkıyorsa dikkate alınmayacak-tır.

Örnek 3- İş kazası tarihi 2/10/2017, son takvim ayı 2017/Eylül ayı olan sigortalının kazançlarının aşağıda belirtildiği şekilde olması du-rumunda;

Dönem Gün 80/1-a1 (ücret) 80/1-a2 (Arızi Kazanç)

2017/09 30 1.800

-2017/08 30 1.800

-2017/07 - - 1.000

2017/7 döneminde gün bildirilmeden 1000 TL arızi kazanç bildi-rilmiştir. 1.000 TL lik bu kazanç 2017/8 döneminin kazançlarına dâhil edilecektir.

(1.800+1.000+1.800)/(30+30) =76,67 TL kişinin günlük kazancı olarak hesaplanacaktır.

Sigortalının sürekli iş göremezlik geliri hesabına esas kazanç dö-neminde aynı statüde birden fazla işyerinde çalışıyor olması duru-munda; her ay için ayrı ayrı ve toplamda prime esas kazanç üst sınırı dikkate alınarak her bir işyerinden bildirilen kazançlar toplamı üze-rinden hesaplama yapılarak günlük kazanç tespit edilecektir. Ayrıca, ilgili her ayda esas alınacak prim ödeme gün sayısı toplamı 30 günü, gelir hesabına esas kazanç döneminde ise 90 günü aşamayacaktır.

Örnek 4- 2017/Ekim ayında iş kazası geçiren sigortalıya ilişkin günlük kazanç hesabı:

Dönem Gün 80/1-a1 (Ücret) 80/1-a2(Arızi Kazanç)

1. İşyeri 2017/09 20 2.000

-2017/08 30 3.000

-2017/07 30 3.000

-Toplam 80 8.000

2. İşyeri Dönem Gün 80/1-a1 (Ücret) 80/1-a2 (Arızi Kazanç)

2017/09 30 4.000

-2017/08 30 4.000

-2017/07 30 4.000

-Toplam 90 12.000

Dönem Gün 80/1-a1 (Ücret) 80/1-a2 (Arızi Kazanç)

1. İşyeri

2016/03 - - -

2016/02 - - -

2016/01 - - -

Toplam

2. İşyeri

Dönem Gün 80/1-a1 (Ücret) 80/1-a2 (Arızi Kazanç)

2016/03 30 6.000 -

2016/02 30 6.000 -

2016/01 30 6.000 -

Toplam 90 18.000

Her bir ay için prim ödeme gün sayısı 30 günden ve toplamda da 90 günden fazla olamayacağından;

Günlük kazanç;

[(2.000+4.000)+(3.000+4.000)+(3.000+4.000)]/(30+30+30)

= (6.000+7.000+7.000)/90 = 222,22 TL olarak hesaplanacaktır.

Diğer taraftan, ikinci işyerinde sadece 2017/Haziran, 2017/Mayıs ve 2017/Nisan aylarında çalışılmış olması durumunda, sürekli iş gö-remezlik geliri hesabına esas kazanç dönemi 2017/Eylül, 2017/Ağus-tos ve 2017/Temmuz olduğundan ve ikinci işyerinde aynı döneme gelen aylarda kazanç bulunmadığından, sadece birinci işyerindeki kazançları üzerinden günlük kazanç hesaplanacaktır.

Günlük kazanç;

[(2.000+3.000+3.000)] / [(20+30+30)]

= 8.000/80 =100 TL olarak hesaplanacaktır.

Örnek 5- Sigortalının 2016/Nisan ayında sigortalı olarak çalışma-ya başladığı birinci işyerinde işe başladığı ay içerisinde iş kazası ge-çirmesi halinde günlük kazanç hesabı; birinci işyerinde işe başladığı ayda iş kazası geçiren sigortalının bu işyerinde iş kazası tarihinden önceki oniki ay içerisinde kazancı bulunmamaktadır. Ancak, sigor-talının iş kazası geçirdiği tarihten önceki oniki ayda ikinci işyerindeki kazancı bulunduğundan ve Kanun’un 17. maddesinde; günlük kazanç hesabı yapılırken iş kazası geçirilen iş yerine göre tespit yapılacağına dair herhangi bir sınırlama bulunmadığından, sigortalının ikinci işye-rindeki kazançları da günlük kazanç hesabında dikkate alınacaktır.

Günlük kazanç; [(6.000)+(6.000)+(6.000)] / (30+30+30)= 18.000 / 90= 200 TL olarak hesaplanacaktır.

Örnek 6- 2014/Temmuz ayında iş kazası geçiren sigortalıya iliş-kin günlük kazanç hesabı:

1. İşyeri 2. İşyeri 3. İşyeri 4. İşyeri 5. İşyeri

Gün Kazanç Gün Kazanç Gün Kazanç Gün Kazanç Gün Kazanç

2014/6 11 392,7

2014/5 30 1071 6 214,2

2014/4 23 821,1 30 1071 5 178,5 10 357

Her bir ay için prim ödeme gün sayısı 30 günden ve toplamda da 90 günden fazla olamayacağından;

Günlük kazanç;

[(392,7)+(1071+214,2)+(821,1+1071+178,5+357)] / (11+30 + 30)

= 4.105,5 / 71 = 57,8 TL olarak hesaplanacaktır.

3. Sürekli İş Göremezlik Derecesi İtirazlarıyla İlgili Mahkeme