Politik davranış ile ilgili yurtiçinde yapılan çalışmalar

K. Çalışkan (2006), politik davranış üzerinde etkili değişkenleri ve politik davranışlar neticesinde çalışanın işe ve örgüte karşı tutumlarında meydana gelen

değişiklikleri incelemiştir. Çalışmanın sonucunda örgütsel adalet algısı ile ılımlı politik davranışlar arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu sonucuna ulaşmıştır. Ayrıca çalışmada ılımlı politik davranışların, çalışanların iş tatminlerinde manidar bir artışa neden olduğu tespit edilmiştir. Ancak zorlayıcı politik davranışların, çalışanların işe ve örgüte karşı olumlu tutum geliştirmesine engel olduğu, aksine iş tatmini ve örgüte bağlılığında düşüşe neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

İslamoğlu ve Börü (2007) tarafından kurumlarda karşılaşılan politik davranışların neler olduğunu tespit etmek amacıyla yapılan çalışmanın sonucunda, kurumlarda karşılaşılan politik davranışların “tavizci davranmak”, “ikiyüzlü davranmak”, “göze girmeye çalışmak”, “koalisyon kurmak”, “karşılıklı çıkar gözetmek”, “üst yönetime yaranmaya çalışmak” olarak adlandırılan faktörler altında ve bu faktörlerinde “yatay politik davranışlar” ve “dikey politik davranışlar” olarak iki temel grup altında toplandığı ortaya çıkmıştır.

Altıntaş (2007), çalışmasında örgütün yapısal faktörlerinin örgütsel politika ve işlem adaletine yönelik yöneticilerin tutumları üzerindeki etkisini yapısal denklem modellemesi yardımıyla araştırmıştır. Çalışmanın verileri Bursa bölgesindeki ihracat işletmelerinde çalışan 86 yönetici ve işletme sahibinden elde edilmiştir. Çalışmanın sonucunda biçimselleşmenin işlem adaleti ile pozitif yönde örgütsel politika ile negatif yönde ilişkisi olduğu, yetki kademesinin işlem adaleti ile negatif yönde örgütsel politika ile pozitif yönde bir ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Mohan - Bursalı (2008) doktora tez çalışmasının verilerini İstanbul Sanayi Odasına kayıtlı olarak faaliyet gösteren işletmelerde görevli 350 çalışandan elde etmiştir. Araştırmaya katılan çalışanların politik algı düzeylerinin incelenmesi sonucunda, tüm boyutlar açısından ortalama değerlerinin çok yüksek olmadığı görülmüştür. Politik davranış boyutlarının her ikisinin de (hiyerarşiye ve baskı kurmaya yönelik taktikler, destek sağlama ve ağ oluşturulmasına yönelik taktikler) örgüt politikaları ve uygulamalarına yönelik politik algılamaları etkilediği ancak bu etkinin iki boyut açısından farklı yönlerde gerçekleştiği tespit edilmiştir.

Alp (2010), Toplam Kalite Yönetiminin benimsenmesi sürecinde meydana gelen politik davranış ile değişime karşı direnç arasındaki ilişkiyi analiz etmek amacıyla yaptığı çalışmanın verilerini iki şirkette çalışan 134 katılımcıdan elde etmiştir. Çalışmanın sonucunda politik davranış faktörleri ile değişime direnç faktörleri arasında kuvvetli bir ilişki olmadığı ancak yeniliklere açık olma faktörü ile sebepler ve koalisyon faktörleri

arasında negatif yönlü, duygusal tepkiler faktörü ile iddialılık faktörü arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Atay (2010), politik yeti kavramının ortaya çıkışı, yapısal özellikleri ve ilgili süreçler ile örgütlere yansımalarını tartıştığı çalışmasının veri temelini uluslararası yazında yer alan akademik makaleler ve kitaplardan elde etmiştir. Politik yeti kavramının örgüt, çalışan ya da yöneticinin kendisi, çalışma arkadaşları ve işletme içi gruplar üzerinde etkileri olduğunu açıklamıştır. Ayrıca politik yetinin geliştirilmesi mümkün olan bir beceri olduğu sonucuna ulaşmıştır.

Mehtap (2011), çalışmasında yöneticilerin örgüt içinde uyguladıkları politik etkileme davranışlarının, çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkilerini araştırmıştır. Ayrıca özdeşleşme ve duygusal bağlılık değişkenlerini aracı değişkenler olarak ele almıştır. Çalışmanın verileri, Türkiye’deki İlaç Sektöründe faaliyet gösteren 10 işletmeden ulaşılan 265 çalışandan elde edilmiştir. Çalışmanın sonucunda politik davranışların örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde etkisi olduğu ve örgütle özdeşleşme ve duygusal bağlılık değişkenlerinin aracılık etkisi gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Ertem (2011), çalışmasında örgüt kültürünün politik davranış algısı ile ilişkisini incelemiştir. Çalışmanın verileri, Kayseri Organize Sanayi Bölgesinde mobilya imalat sektöründe faaliyet gösteren 372 çalışandan elde edilmiştir. Çalışmanın sonucunda politik davranış algısının, örgütün kültürü ile çok yönlü ve boyutlu bir ilişki içinde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca pazar ve hiyerarşi tipi örgüt kültürleri gibi daha sert, rekabetçi ve katı bir örgütsel ortam tanımlayan örgüt kültürü tiplerinin, klan ve pazar kültürleri gibi daha esnek ve örgüt içi iletişimin iyi olduğu örgüt yapıları anlamına gelen kültür tiplerinden daha yüksek politik davranış algısına neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Ayhan ve Gürbüz (2013), çalışmalarında algılanan örgütsel politikanın çalışanların duygusal bağlılık ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisini tespit etmeyi ve bu etkileşimde duygusal bağlılığın aracılık rolünü saptamayı amaçlamışlardır. Çalışmanın verileri, İstanbul ve Ankara’da bulunan işletmelerde çalışan toplam 242 katılımcıdan elde edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, çalışanların duygusal bağlılığının sağlanması ve işten ayrılma niyetinin düşürülmesinde algılanan örgütsel politikanın önemli bir değişken olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte duygusal bağlılığın algılanan örgütsel politika- işten ayrılma niyeti ilişkisinde kısmi aracılık etkisine sahip olduğu görülmüştür.

E. Erol (2014), çalışmasında eğitim fakültelerinde çalışan öğretim elemanlarının örgütsel iklim algıları ile örgütsel politika algıları arasındaki ilişkiyi saptamayı amaçlamıştır. Çalışmanın verileri Türkiye’deki devlet üniversitelerinin eğitim

fakültelerinde çalışan 866 öğretim elemanından elde edilmiştir. Çalışmanın sonucunda eğitim fakültelerinde politik davranışın var olduğu ve sıklıkla seviyesinde algılandığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca bürokratik iklim ve destekleyici iklim alt boyutlarının yükselmek için gerekeni yapmak algısı ve genel politik davranış algısı üzerinde önemli (anlamlı) bir yordayıcı olduğu görülmüştür.

Ayhan ve Gürbüz (2014), algılanan örgütsel politikanın, örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisini tespit etmek ve bu ilişkide örgütsel adaletin aracılık rolünün olup olmadığını belirlemek amacıyla yaptıkları çalışmalarını İstanbul ve Ankara'da faaliyet gösteren kamu kurumlarından kolayda örnekleme yöntemi ile seçilmiş 229 beyaz yakalı çalışan üzerinde uygulamışlardır. Algılanan örgütsel politikanın örgütsel adalet üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu, ancak örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı tespit edilmiştir. Çalışmada örgütsel adaletin aracılık rolü tespit edilememiştir.

M. A. Aydın (2015), sınıf öğretmenlerinin örgütsel muhalefet, örgütsel politika ve politik davranış algıları arasındaki ilişkiyi incelemek için Bolu ilinde görev yapan 261 kişilik örneklemle çalışmasını gerçekleştirmiştir. Öğretmenlerin örgütsel politika ve politik davranış algıları incelendiğinde en yüksek ortalamanın ‘örgüt politikaları ve uygulamaları’ alt boyutunda olduğu, en düşük ortalamanın ise ‘çıkarcılık’ alt boyutunda olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca örgütsel muhalefet ile örgütsel politika ve politik davranış algıları arasında pozitif yönde, orta düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir.

Korucuoğlu (2016), çalışmasında örgütsel güç oyunları ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişkiyi öğretmenler bağlamında incelemeyi amaçlamıştır. İlişkisel tarama desenindeki çalışmanın verileri 378 öğretmenden elde edilmiştir. Çalışmanın sonucunda öğretmenlerin güç oyunu algılarında; en yüksek “İttifak Kurma Oyunu”, “Stratejik Aday Oyunu” ve “İmparatorluk Kurma Oyunu” görülürken; en düşük “Islık Çalma Oyunu”, “Direnme Oyunu” ve “Genç Türkler Oyunu” görüldüğü belirlenmiştir. Örgütsel muhalefet bağlamında ise “Açık Muhalefet”in, “Gizli Muhalefet” davranışlarına göre daha çok görüldüğü tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada örgütsel güç oyunları ile örgütsel muhalefet arasında pozitif ve düşük seviyeli ilişki bulunmuştur.