Sınıf: 4. sınıf Ders: Sosyal Bilgiler
Öğrenme Alanı: Gruplar, kurumlar ve sosyal örgütler Ünite: Hep Birlikte
Tarih: 9-13 Mart 2009 Süre: 40+40 dakika Hazırlık:
1. Kazanımlar ve amaçlar gözden geçirilir 2. Kazandırılacak beceri bilinir
3. Kazandırılacak değer hakkında bilgi sahibi olunur 4. Derste işlenecek olan etkinlikler hazır mı kontrol edilir
Tablo 37 devam…
Amaçlar:
1. İnsanların belli amaçları doğrultusunda oluşturdukları sosyal örgüt, resmi kurum 2. Yardımseverlik kavramının ne anlama geldiğini kavratmak.
3. Grupların ne anlama geldiğini kavratmak.
Kazanımlar:
1. İnsanların belli bir amaç çerçevesinde oluşturdukları sosyal örgüt, resmi kurum ve grupları fark eder.
2. Yardımseverlik kavramının ne anlama geldiğini ifade edebilme.
Eğitsel Değer:
Yardımseverlik
Eğitsel Beceri:
Sebep-sonuç ilişkisini belirleme
Materyal-Araç-Gereç:
Etkinlik Formu, Atasözleri sözlüğü, Ders kitabı.
Değer Öğretim YaklaĢımı:
Değer Analizi
Yöntem:
Soru-cevap, düz anlatım, grup tartışması.
Süreç ve Değerlendirme:
1. Hep Birlikte ünitesinin ilk sayfasında yer alan fotoğraflar hep birlikte sınıfça incelenir ve fotoğraflar hakkında sorular sorulur.
2. Ünitenin içinde geçen; ailede dayanışma, sosyal örgüt, toplumda dayanışma, kamuoyu, kurum, grup gibi kavramlar hakkında öğrencilerin ön bilgileri yoklanır
3. Öğrencilerin bu ünitede kazandırılması istenen “yardımseverlik değeri” hakkında ön bilgileri yoklanır.
4. Yardımseverlikle ilgili bildikleri atasözü olup olmadığı sorulur ve hazırlanan etkinlik formu kendilerine dağıtılır.
5. Öğretmen tarafından tahtaya birkaç tane örnek atasözü yazılır.
6. Etkinlik formunda geçen yardımseverlikle ilgili siz de bildiğiniz atasözünü yazıp karşısına birkaç cümleyle açıklayınız?
7. Öğrenciler bu etkinlik formunu doldurduktan sonra yazdıkları atasözlerinin açıklamalarını okumaları ve anlatmaları istenir.
8. Sınıfta herkese söz verilir ve konu hakkında konuşturulur?
9. Oturumun sonunda derste işlenen konuların değerlendirmesi yapılır ve 10. Oturum sonlandırılır.
Etkinlik sürecinde yardımseverlik ve cömertlik konusunu işleyen “Atasözleri ve Açıklamaları” isimli bir etkinlik formu düzenlenmiştir. Bu etkinlik formuna öğrenciler bildiği atasözlerini yazmaları ve açıklamaları istenmiştir. Etkinlik formu örneği Tablo 38’de sunulmuştur.
Tablo 38
Etkinlik 2. Yardımseverlik-Cömertlikle İlgili Atasözleri ve Açıklamaları
ATASÖZLERİ AÇIKLAMALAR
*Bu etkinliğin geliştirilmesinde Dilmaç (2007)’in insani değerler ölçeği ile sınanması isimli doktora çalışmasından faydalanılmıştır.
ETKĠNLĠK 2
Ders planı 2 ve etkinlik 2 tablosunda da belirtildiği üzere bu derste öncelikle öğrencilerin yardımseverliğin alt boyutu olan cömertlikle ilgili atasözlerine ilişkin bilgileri öğrenilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda plan doğrultusunda dersin işlenmesinden sonra öğrencilere, kendilerine dağıtılan formlara, cömertlik kavramı ile ilgili bildikleri atasözlerini yazmaları ve bunların ne anlama geldiğini açıklamalarını formda yer alan bölüme yazmaları istenmiştir.
Deney grubunda bulunan 24 öğrenciye uygulanan etkinlik formlarının analiz edilmesi sonucunda ise öğrencilerin toplam 8 atasözünü etkinlik formlarına yazdıkları ve açıkladıkları görülmüş, sonuçlar Tablo 39’da sunulmuştur.
Tablo 39
Deney Grubu Öğrencilerinin Yardımseverlik-Cömertlikle İlgili Etkinlik Formlarına Yazdıkları Atasözlerinin Dağılımları
ATASÖZLERĠ N %
1.El eli yıkar elde döner yüzü yıkar 19 79 2.Cömert derler maldan ederler, yiğit derler candan ederler. 18 75 3.Faydasız baş mezara yaraşır 13 54
4.Adamakla mal tükenmez 13 54
5.İyilik eden iyilik bulur 11 46 6.Cennetin kapısını cömertler açar 10 42 7.Veren el alan elden üstündür 7 29 8.Komşu komşunun külüne muhtaçtır 3 12
Tablo 39’daki sonuçlara göre; 19 öğrenci “el eli yıkar elde döner yüzü yıkar”,
18 öğrenci “cömert derler maldan ederler yiğit derler candan ederler”, 13 öğrenci “faydasız baş mezara yaraşır”, 13 öğrenci “adamakla mal tükenmez”, 11 öğrenci “ iyilik eden iyilik bulur”, 10 öğrenci “cennetin kapısını cömertler açar”, 7 öğrenci
“veren el alan elden üstündür”, 3 öğrenci “komşu komşunun külüne muhtaçtır”
atasözleri üzerinde yoğunlaşmışlardır.
Bu atasözlerinden ilk olarak, “el eli yıkar elde döner yüzü yıkar”, atasözünü öğrenciler “başkasına yardım edersek ihtiyacımız olunca da yardım ettiğimiz kişi bize yardım eder.”, “birine yardım edersek o da döner bize yardım eder.” ifadeleriyle açıklamışlardır.
İkinci atasözü, “cömert derler maldan ederler yiğit derler candan ederler” atasözünü öğrenciler “paralı ve zengin kişilerin etrafındaki çıkarcılar onları överek para harcatırlar”, “onları çıkarları için kullanırlar”, “poh pohlayarak istediklerini yaptırırlar” “zengin kişiyi fakirleştirirler” ifadeleriyle açıklamışlardır.
Üçüncü atasözü, “faydasız baş mezara yaraşır” öğrenciler tarafından “ insan yaşadığı sürece dünyada çalışmalı ve topluma faydalı olmalı, başkasına faydası olmayan insan ölü gibidir.”, “çalışmadan hiçbir şey olmaz” şeklinde açıklanmıştır.
Dördüncü atasözü, “adamakla mal tükenmez” öğrenciler tarafından “hayır işine para vermekle para tükenmez”, “birisine bir yardımda bulunursak bir şey kaybetmeyiz”, “yardım eli uzatmakla zarara uğranmaz” ifadeleriyle açıklanmıştır.
Beşinci atasözü, “ iyilik eden iyilik bulur” atasözünü öğrenciler “bir kişiye iyilik edersen o da sana iyilik eder.”, “bazı insanlar iyilik yaptıklarında kendileri de iyilik bulur.”, “sen iyilik edersen sende iyilik bulursun”, “bir kişi iyilik ederse başkasına mutlaka karşılığını alır.”, “bir kimseye iyilik edersen karşılığını iyilik olarak alırsın.”, “birisine iyilik yaptığımızda o kişide bir süre sonra bize yardım eder.”, “ne yaparsak onu buluruz.”, “bir kimseye iyilik edersen zor durumda da iyilik bulursun.” şeklinde açıklamışlardır.
Altıncı atasözü, “cennetin kapısını cömertler açar” atasözünü öğrenciler “cömert olan insanların yolu cennete gider.”, “cömert insan eli açık insandır İslam dini böyle kimseleri över.”, “cimrilik insanlar için ne kadar sevimsiz ise cömertlikte o kadar sevimlidir.”, “cömertler dürüst olduğu için açar.”, “iyilik ederiz sonunda da daha büyük bir hediye alırız.” yorumlarında bulunmuşlardır..
Yedinci atasözü, “veren el alan elden üstündür” atasözünü öğrenciler “yardım eden insan yardım alan insandan yüksektir.” şeklinde açıklamışlardır.
Sekizinci atasözü, “komşu komşunun külüne muhtaçtır” atasözünü öğrenciler “insanlar daima birbirine muhtaçtır. Hele komşular her zaman birbirlerine gereksinim duyarlar.” ifadesiyle yorumlamışlardır.
Bu durumda öğrencilerin yazdıkları ve açıkladıkları atasözleri ile; toplum yaşamında cömertliğin yardımlaşmayla doğrudan bağlantılı olduğunu ve iyi insan olmanın topluma yararlı yardımsever insan olmakla doğru orantılı olduğunu ifade ederek, toplumda iyilikseverliği ve yardımseverliği ön plana çıkardıkları söylenebilir. Toplumumuzda bugüne kadar varlığını sürdürmüş olan yardımseverlik değerinin gelecek kuşaklara aktarılmasında ailenin, okulun ve özellikle öğretmenlerimizin rolü büyük olacaktır. Bu değer ile biçimlendirilmiş bireylerin oluşturduğu bir toplum, en zor koşullarda bile ayakta kalmayı başaracaktır. Komşusu aç ve muhtaç iken kendisi tok uyuyabilen bireylerden oluşan toplumların ilerlemeleri mümkün olmadığı gibi varlıklarını devam ettirmeleri de imkânsızdır.
2.HAFTA: ETKĠNLĠK 3