Ali Nazif Bey (H 1281 / M 1864-1865)

Ali Nazif Bey Sivas vâlisi devletlü Surûri PaĢa hazretlerinin mahdûmudur. Bin iki yüz seksen bir senesinde Antalya Ģehrinde tevellüd etmiĢtir.

Muʻallim-i mahsûsdan mukaddime-i ulûmu ve Gülhâne Mekteb-i rüĢdiyye-i Askeriyye‟sinde müretteb olan fünûnu tahsîl ile Ģehâdetnâme almıĢ ve muahharen üç buçuk sene kadar Bayezid Câmi-i Ģerîfinde ve yine muʻallim-i mahsûsdan ulûm-ı aʻliyye ve âliyye-i Arabiyye ve Fârisî ve fenn-i hesâb ve coğrafya ve târih tederrüs ile el-yevm Lisân Mektebiʼne müdâvim bulunmuĢtur. Türkçe kitâbet eder.

Arabî ve Fârisîʼye âĢinadır. Fenn-i celîl-i bedîʻe dâir Miftâhüʼl-Bedâî nâmıyla matbû bir eseri olduğu gibi Miʻyârüʼl-EĢʻâr nâmıyla Türkçe bir arûz ve lisân-ı Fârisî kavâʻidini câmi diğer bir risâle dahi teʼlîf ederek derdest-i tab ve neĢr bulunmuĢtur.

Bin iki yüz doksan sekiz senesi târihinde on sekiz yaĢında olduğu hâlde mülâzemetle Adliyye Nezâreti Mektûbcu Odası‟na duhûl edip doksan dokuz senesi Rebîʻüʼl-Âhirʼinin on beĢinde mukaddemâ hâiz olduğu müderrislik rûʼsunun mülkiyyeye tahvîliyle uhdesine rütbe-i sâniye sınıf-ı mütemâyizi tevcîh olunmuĢ ve bin üç yüz üç senesi Cumâdeʼl-Âhiresiʼnin on birinde bin iki yüz guruĢ maʻâĢ ile Amedî-i Divân-ı Hümâyûn dördüncü sınıf hulefâsına

856 _{BOA. DH. SAĠD. 128/119.}

iltihâk ederek bin üç yüz dört senesi Rebîʻüʼl-Evvelʼinin on sekizinde yüz elli guruĢ ve sene-i merkûme Cumâdeʼl-Evvelʼisinin dördünde yine yüz elli guruĢ zammıyla maʻâĢı bin beĢ yüz guruĢa iblâğ ve bin üç yüz beĢ senesi Muharremʼinin on birinde dördüncü rütbeden mecîdî niĢânı ihsân buyurulmuĢtur.

Hidemât-ı mezkûreden nakl sûretiyle infisâl ederek vezâif-i müterettibesinden dolayı taht-ı muhâkemeye alınmamıĢ ve müttehem olmamıĢtır.

Amedî-i Dîvân-ı Hümâyûn atufetlü Tevfîk Bey Efendi hazretleri cânibinden yazılan mülâhazada mîr-i mûmâ-ileyh hüsn-i sülük ve sîret ashâbından ve erbâb-ı istiʻdâddandır denilmiĢtir. Fî 12 sene Ziʼl-Kaʻde sene [1]305 ve Fî 9 Temmuz sene [1]304

Mîr-i mûmâ-ileyhe bin üç yüz yedi senesi Muharremʼinin altısında tebdîlen üçüncü rütbeden mecîdî niĢân-ı zîĢânı ihsân buyurulmuĢtur.

Mîr-i mûmâ-ileyhe sene-i merkûme Ģehr-i ġaʻbânüʼl-Muʻazzamʼının on birinde terfîʻan rütbe-i ulâ sınıf-ı sânisi tevcîh buyurulmuĢtur.

Mûmâ-ileyhe hidemât-ı memdûhasına mebni bin üç yüz sekiz senesi Ziʼl-Kaʻdesiʼnin on birinde üçüncü rütbeden niĢân-ı âli-i osmânî ihsân buyurulmuĢtur.

Mûmâ-ileyhin maʻâĢına bin üç yüz dokuz senesi Cumâdeʼl-Âhiresiʼnin yirmi birinde yüz guruĢ zam edilmiĢtir. m.

Mîr-i mûmâ-ileyhin maʻaĢı bin üç yüz on senesi Cemâziyeʼl-Âhiresiʼnin yirmi dördünde 1 Kânûn-ı Sâni sene [1]308 bin yedi yüz guruĢa ve sene-i merkûme Ziʼl-Hiccesiʼnin on beĢinde 17 Haziran sene [1]309 bin sekiz yüz guruĢa iblâğ edildiği Dâhiliyye Muhâsebesi‟nin 15 TeĢrîn-i Sâni sene [1]304 târihli müzekkire-i cevâbiyyesinde gösterilmiĢtir.

Mîr-i mûmâ-ileyhe bin üç yüz on bir sene-i hicriyyesinde tebrîk ve tehniyyeti vechesiyle beraber edâ-yı deʻavât-ı mefrûza-ı veliyy-i niʻmet-i bî minnet-i aʻzâmîyi müstantık tanzîm eylediği târihden dolayı sûret-i taltîfinin arz-ı irâde-i seniyye-i hazret-i pâdiĢâhi-i muktezâ-yı âlîsinden bulunmasına mebni biʼl-istîzân sene-i merkûme Cemâziyeʼl-Evvelʼisi gurresinde iftihâr madalyası ihsân buyurulmuĢtur.

Mûmâ-ileyhin maʻâĢı sene-i merkûme Ziʼl-Hiccesiʼnin yedisinde 30 Mayıs sene [1]310 iki bin üç yüz guruĢa iblâğ edildiği mezkûr müzekkire-i cevâbiyyede gösterilmiĢtir. MüĢârün-ileyhin maʻâĢı bin üç yüz on üç senesi Cemâziyeʼl-Âhiresiʼnin sekizinde 14 TeĢrîn-i Sâni sene [1]311 iki bin dört yüz guruĢa ve sene-i merkûme Ziʼl-Kaʻdeʼsi selhinde (1 Mayıs sene [1]312) iki bin beĢ yüz elli guruĢa terakki ve bin üç yüz on dört senesi ġevvâlʼinin dokuzunda 1 Mart sene [1]314 öĢrü biʼt-teʼcîl iki bin iki yüz doksan beĢ guruĢa tenzîl ve bin üç yüz on beĢ snesi Muharremʼinin on ikisinde 1 Haziran sene [1]313 iki bin üç yüz yetmiĢ

beĢ guruĢa ve sene-i merkûme ġaʻbânʼının beĢinde 16 Kânûn-ı Evvel sene [1]313 dört bin yetmiĢ beĢ guruĢa terakki eylediği Dâhiliyye Muhâsebesi‟nin mezkûr müzekkire-i cevâbiyesinde gösterilmiĢtir.

MüĢârün-ileyh Sırb hükümeti tarafından iʻtâ olunan ikinci rütbeden (Takovo) niĢânının kabûl ve ledeʼl-îcâb tahlîfi husûsuna bin üç yüz on beĢ senesi ġevvâlʼinin yirmi ikisinde müsâʻade-i seniyye-i cenâb-ı hilâfet-penâhi erzân buyurulmuĢtur.

MüĢârün-ileyh reviyyet ve ehliyeti cihetiyle Ģâyeste-i atıfet-i seniyye olmasına mebni sene-i merkûme Ziʼl-Kaʻdesiʼnin yirmi beĢinde tebdîlen ikinci rütbeden mecîdi niĢân-ı zîĢânı ihsan buyurulmuĢtur.

MüĢârün-ileyhin maʻâĢı bin üç yüz on altı senesi ġevvâlʼinin yedisinde 6 ġubat sene [1]314 beĢ bin guruĢa iblâğ edildiği Dâhiliye Muhâsebesi‟nde 6 ġubat sene [1]314 târihli müzekkire-i cevâbiyyesinde gösterilmiĢtir.

MüĢârün-ileyhe hüsn-i hidmet ve ehliyyetine mebni bin bin üç yüz on bir senesi Ramazânʼının yirmi yedisinde tebdîlen ikinci rütbeden niĢân-ı âli-i osmâni ihsân buyurulmuĢtur.

MüĢârün-ileyhe hıdemât-ı sâdıkasına mebni bin üç yüz on sekiz senesi Cemâziyeʼl- Evvelʼisinin altısında tebdîlen birinci rütbeden mecîdî niĢân-ı zîĢânı ihsân buyurulmuĢtur.

MüĢârün-ileyhin maʻâĢı Ģehr-i mezkûrun on ikisinde 23 Ağustos sene [1]316 yedi bin beĢ yüz guruĢa iblâğ edildiği dâhiliye muhâsebesinin mezkûr müzekkire-i cevâbiyyesinde gösterilmiĢtir.

MüĢârün-ileyhe hıdemât-ı sâdıkasına mebni sene-i merkûme Cemâziyeʼl-Âhiresiʼnin dördünde altın imtiyâz madalyası ihsân buyurulmuĢtur.

MüĢârün ileyhe Ģeref-sudûr ve memnû buyurulan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet- penâhi mûcebince bin üç yüz on dokuz senesi Cemâziyeʼl-Âhiresiʼnin yirmisinde 20 Eylül sene [1]317 on bin guruĢ maʻâĢla ġûra-yı Devlet Tanzîmât Dâiresi âzalığına taʻyîn buyurulmuĢtur.

MüĢârün-ileyhe ikdâmât-ı sadâkatmendânesine mebni bin üç yüz yirmi senesi Rebîʻüʼl-Âhirʼinin yirmi beĢinde terfîʻan rütbe-i bâlâ tevcîh buyurulmuĢtur.

MüĢârün-ileyhe bin üç yüz yirmi üç senesi Recebʼinin dördünde tebdîlen birinci rütbeden niĢân-ı âli-i osmâni ihsân buyurulmuĢtur.

MüĢârün-ileyhe Ģehr-i mezkûrun beĢinde altın liyâkat madalyası ihsân buyurulmuĢtur. MüĢârün-ileyhin maʻâĢı bin üç yüz yirmi beĢ senesi Saferʼinin on üçünde 15 Mart sene [1]322 on üç bin guruĢa iblâğ buyurulmuĢtur.

MüĢârün-ileyhe sene-i merkûme Recebʼinin yirmisinde murassa niĢân-ı âlî-i osmâni ihsan buyurulmuĢtur.

MüĢârün-ileyh ġûra-yı Devlet Temyîz Mahkemesi reisiyle aʻzâsının vaktiyle muhâkemât dâiresinde bulunarak istinâfen rûyet ettikleri daʻvâyı temyîzen tekrâr tedkîk etmeleri ahkâm-ı kânûniyyeye muhâlif olacağı cihetle mukaddemâ biʼl-istîzân Ģeref-müteallik buyurulan irâdât-ı seniyye-i hazret-i pâdiĢâhîye tevfîkan ġûrâ-yı Devlet‟in devâir-i sâiresi aʻzâsından müntehab yedi zâttan mürekkeb teĢkîl olunan heyʼet-i muvakkate-i temyîziyye ile icâb ettikçe biʼl-ictimâ îfâ-yı vazîfe etmekte ise de iĢbu heyʼet-i muvakkateyi teĢkîl eden zevâttan bâzıları mevcûd olmadığından yerlerine diğerlerinin taʻyîni hakkında Ģûrâ-yı devlet riyâset-i celîlesinden vâki olan iĢʻâr ve biʼl-istizân Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i pâdiĢâhî mûcebince bin üç yüz yirmi beĢ senesi Ziʼl-Kaʻdesiʼnin on sekizinde 10 Kânûn-ı Evvel sene [1]323 ilâve-i meʼmûriyyet olarak heyʼet-i mezkûre aʻzâlığına taʻyîn buyurulmuĢtur. m.

MüĢârun-ileyh Ziynetüʼl-Kelâm ve ġerh-i Kânûn-ı Tabʻîyyet ve Terbiyye-i Ġslâm namlarıyla biʼt-teʼlîf Maʻârif Nezâret-i Celîlesi‟nin 1276 ve 71/M. 1968 numrolu ruhsatnameleriyle tab ve neĢr eylediği âsârının birer nüshası Sicill-i Ahvâl Ġdâre-i Umûmiyyesi‟nce görülerek kütüphâne-i mahsûsunda hıfz edilmiĢtir.

MüĢârün-ileyhin bin üç yüz yirmi altı senesi ġaʻbânʼının altısında “21 Ağustos sene [1]324” icrâ kılınan tensîkâtta kadro hâricinde kaldığı ġûra-yı Devlet Sicill ġuʻbesi‟nin “19 Ağustos sene [1]324” târihli vukûʻât pusulasında gösterilmiĢtir.

Der-saʻâdet ve civârında mevcûd bend sularının tevfîr mikdârıyla sokakların iskâsında istiʻmâli için bir komisyon teĢkîli Ģeref-sudûr buyurulan irâde-i seniyye-i hazret-i pâdiĢâhi iktizâ-yı âlisinden bulunduğu beyânıyla teĢekkül edecek komisyon riyâsetine Ģûrâ-yı devlet aʻzâsından bir zâtın taʻyîni lüzûmuna dâir Ģeref-vârid olan “27 Rebîʻüʼl-Âhir sene [1]321” târih ve elli dokuz numrolu tezkire-i sâmiyede emr ve iĢʻâr buyurulmasına mebni riyâset-i mezkûreye müĢârün-ileyhin intihâb kılındığı ġûra-yı Devlet riyâsetinin ve müĢârün-ileyh tarafından tahrîr olunan “Tâbiʻyet Kânûnu ġerhi” nâm kitâbın dârüʼl-hayra terk eylediği Maʻârif Nezâreti‟nin kendisine muharrer “12 Temmuz sene [1]319 ve 10 Temmuz sene [1]322” târihli tezkirelerinde gösterilmiĢ ve tezâkir-i mezkûre sicill-i ahvâl idâre-i umûmiyyesince baʻdeʼl-mütâlaʻa iʻâde kılınmıĢtır.

Mûmâ-ileyhe târih-i mezkûrdan iʻtibâren kadro hâricleri hakkında Meclis-i Mahsûs-ı Vükelâca taht-ı karâra tevfîkan maʻâĢ-ı aslîsi olan on üç bin guruĢun bin guruĢu tam ve mütebâkisinin nısfı olmak üzere yedi bin guruĢ kadro maʻâĢı tahsîs edildiği ve 25 Mayıs sene [1]325 târihinde idâreten taʻyîn edilerek 14 Nisan sene [1]328 târihinde mazhar-ı akd-ı âli

olmasına mebni Der-saʻâdetʼe avdetle makâm-ı sadârete vukû bulan mürâcaʻat ve cereyân eden muʻâmelât üzerine sadâret-i müĢârun-ileyhadan cevâben Ģeref-vârid olan 15 TeĢrîn-i Evvel sene [1]327 târih ve yüz on bir numrolu tezkirede mûmâ-ileyhe cevâz veya adem-i cevâz-ı istihdâmı içün bir karar iʻtâsı talebinde bulunmayıb müddet-i hizmeti yirmi beĢ seneyi mütecâviz olduğu beyânıyla Tensîk Kânûnu‟na tevfîkan icrâ-yı tekâʻüdü istidʻâsında bulunduğu anlaĢılmasına mebni iĢde Ģûrâ-yı devletce bir nokta-ı nazardan tedkîki lâzım geleceği iĢʻâr buyurulmuĢ ve Ģu hâlde tâbi-i tensîk iken tensîk görmemiĢ olan mûmâ-ileyh için ol-bâbda taht-ı karar icâbınca tensîkan bir karar ittihâzı heyʼet-i umûmiyyece tezekkür edilmiĢ olmasıyla Mâliye ve Nâfiâ Dâiresi reisi Tevfik Bey Efendi hazretlerinin taht-ı riyâsetinde teĢekkül komisyon-ı mahsûs cânibinden zahr-ı evrâka yazılan 23 TeĢrîn-i Evvel sene [1]328 târihli derkenârda mûmâ-ileyh hakkında icrâ kılınan tedkîkât üzerine Tensîk Kânûnu‟nun on birinci maddesi hükmüne tevfîkan icrâ-yı tekâʻüdiyyesine karar verilmiĢ olduğu Dâhiliye Nezâreti muhâsebe mürettibinin 10 Kânûn-ı Evvel sene [1]328 târihli müzekkire-i cevâbiyyesiyle makâm-ı sadâretin 2191 numrolu ve 20 TeĢrîn-i Evvel sene [1]328 târihli tezkiresine merbût ġûra-yı Devlet riyâset-i celîlesinde 25 TeĢrîn-i Evvel sene [1]328 târihli mazbatası sûretinden anlaĢılmıĢtır.857