Cemal Efendi (H 1278 / M 1861-1862)

YeniĢehirlizâde? Cemal Efendi müteveffâ Ahmed Nazîf Beyʼin oğludur.

Bin iki yüz yetmiĢ sekiz sene-i hicriyyesinde Antalya Sancağıʼnda tevellüd etmiĢtir. Mekteb-i Ġbtidâî‟de mukaddime-i ulûmu ve Fâtih Mekteb-i RüĢdîsiʼnde tederrüsü müretteb fünûnu tahsîl ile Ģehâdetnâme almıĢ ve âhîren cevâmî-i Ģerîfede ulûm-ı âliye ve aʻliyye gördükten sonra mekteb-i fünûn-ı mülkiyye-i Ģâhâneye dehâletle orada dahi iki sene zarfında usûl-ı kitâbet ve târih ve coğrafya ve hikmet ve kimyâ ve fenn-i hesâb ve kavâʻid-i osmânî ve bir mikdâr Fransızca okumuĢtur. Türkçe kitâbet eder.

Bin iki yüz doksan yedi senesinde on dokuz yaĢında olduğu hâlde mülâzemetle Aydın Vilâyeti Mektûbî Kalemi‟ne duhûl ederek doksan sekiz senesi Ziʼl-Hiccesiʼnin yirmi birinde iki yüz yirmi beĢ guruĢ maʻâĢ ile vilâyet-i mezkûre muzâfâtından EĢme Kazâsı Bidâyet Mahkemesi Kitâbeti‟ne taʻyîn olunub on beĢ ay sonra istiʻfâ eylemiĢtir. Bin üç yüz senesi Ziʼl-Hiccesiʼnin on üçünde dört yüz guruĢ maʻâĢ ile Girenes Nâhiyesi Müdîriyyeti‟ne meʼmûr

863 _{BOA. DH. SAĠD. 117/221.}

olarak bin üç yüz iki senesi Rebîʻüʼl-Âhirʼinin yirmi dokuzunda uhdesine rütbe-i râbiʻa tevcîh buyurulub bin üç yüz üç senesi Muharremʼinin yirmi birinde yine istiʻfâen infisâl eylemiĢtir.

Hidemât-ı mezkûreden istiʻfâ sûretiyle infikâk ederek vezâif-i müterettibesinden dolayı taht-ı muhâkemeye alınmamıĢ ve müttehem olmamıĢtır.

Ġntihâb-ı meʼmûrîn komisyonundan yazılan mülâhazada efendi-i mûmâ-ileyhin EĢme Bidâyet Mahkemesi Kitâbeti‟ne ve Girenes Müdîriyyeti‟nden berâʼet-i zimmeti EĢme ve Ġnebolu kazâları meclis idârelerinden verilip mûmâ-ileyh tarafından ibrâz ve yine kendisine iʻâde olunan 3 Kânûn-ı Sâni sene [12]98 ve 27 TeĢrîn-i Evvel sene [1]301 târihli mazbatalarda gösterilmiĢ ve biʼl-imtihân yedine 9 Ağustos sene [1]302 târih ve otuz dokuz numrolu üçüncü sınıftan kâimakâmlık intihâbnâmesi verildiği kayden anlaĢılmıĢtır denilmiĢtir.

Sâlifüʼz-zikr rütbe-i râbiʻa ruʼûs-ı hümâyûnu mûmâ-ileyh tarafından aynen biʼl-irâe komisyonca mütâlaʻa olunarak yine iʻâde edilmiĢtir. Fî 5 Receb sene [1]304 ve Fî 18 Mart sene [1]303 m.

Mûmâ-ileyh Cemâl Efendi bin üç yüz dört senesi Recebʼi selhinde vâki bin üç yüz üç senesi Nisanʼının on ikisinde bin guruĢ maʻâĢ ile Diyarbekir Vilâyeti muzâfâtından Avniye Kazâsı Kâimakâmlığı‟na taʻyîn buyurulmuĢtur.

Efendi-i mûmâ-ileyh bin üç yüzz beĢ senesi ġaʻbânʼının yirmi beĢinde bin iki yüz elli guruĢ maʻâĢ ve becâyiĢ sûreti ile vilâyet-i mezkûre dâhilinde Midyât Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl edilmiĢtir.

Efendi-i mûmâ-ileyh bin üç yüz altı senesi Ziʼl-Hiccesiʼnin on altısında istiʻfâen infisâl etmiĢtir.

Mûmâ-ileyhin zikr olunan Avniye ve Midyât kazâları kâimakâmlıklarını zamân-ı idâresince hüsn-i hidmet ederek emvâl- emiriyye ve hukûk-ı Ģahsiyyeden zimmet ve iliĢiği olmadığı hoĢnûdî-i umûmî kazandığı Mardin Sancağı Meclis Ġdâresi‟nden müzeyyel mezkûr kazâlar meclis idârelerinin komisyonca görülmüĢ olan Fî gâye-i Mart sene [1]306 ve Fî 4 Ziʼl- Kaʻde sene [1]306 târihli iki kıtʻa mazbatasında gösterilmiĢtir.

Efendi-i mûmâ-ileyh bin üç yüz yedi senesi Cumâdeʼl-Evvelʼisinin yirmisinde bin iki yüz on beĢ guruĢ maʻâĢla Ankara Vilâyeti mülhakâtından Avanos Kazâsı Kâimakâmlığı‟na meʼmûr olmuĢtur.

Efendi-i mûmâ-ileyh sene-i merkûme Ģehr-i Ramazân-ı Ģerîfinin on yedisinde maʻâĢ-ı hâlisi ve becâyiĢ sûreti ile vilâyet-i mezkûre muzâfâtından Bâlâ Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl edilmiĢtir.

Efendi-i mûmâ-ileyh bin üç yüz sekiz senesi Saferʼinin yirmi üçünde dördüncü rütbeden niĢân-ı osmânî ihsân buyurulmuĢtur.

Mûmâ-ileyh bin üç yüz dokuz senesi Muharremʼinin yirmi sekizinde bin yüz guruĢ maʻâĢ ve becâyiĢ sûreti ile Sivas vilâyetinde Hamidiyye Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl olunmuĢtur.

Mûmâ-ileyh Ġntihâb-ı Meʼmûrîn Komisyonu‟nca biʼl-imtihân 15 ġubat sene 1305 ve iki yüz altmıĢ iki numrolu ikinci sınıf kâimakâmlık intihâbnâmesi iʻtâ kılındığı Meʼmûrîn Kalemi‟nin 9 ġaʻbân sene 1310 târihli müzekkire-i cevâbiyyesinde bildirilmiĢtir. m.

Mûmâ-ileyh vezâif-i meʼmûriyyetinin hüsn-i îfâsında ikdâm ve gayretine mebni bin üç yüz on bir senesi Ģehr-i Rebîʻüʼl-Âhirʼinin yedisinde terfîʻan rütbe-i sâlise tevcîh buyurulmuĢtur. m.

Mûmâ-ileyh hüsn-i hidmetinden bahisle vilâyetten vukû bulan iĢʻâr üzerine bin üç yüz on iki senesi Muharremüʼl-Haramʼının yirmi yedisinde (19 Temmuz sene 1310) bin üç yüz elli guruĢ maʻâĢ ile vilâyet-i mezkûrede Divriği Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl buyurulmuĢtur. m.

Mûmâ-ileyhin sınıfına muʻâdil diğer bir kazâ kâimakâmlığına tahvîl-i meʼmûriyyet istidʻâsında bulunduğu Ġntihâb-ı Meʼmûrîn Komisyonu mazbatasında gösterildiğinden bahisle Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nin iĢʻârı üzerine bin üç yüz on üç senesi Muharremüʼl- Haramʼının

on yedisinde (18 Haziran sene [1]311) bin yedi yüz elli guruĢa maʻâĢ ile Beyrut Vilâyeti‟nde Nasıra Kazâsı Kâmakâmlığı‟na nakl buyurulmuĢtur. m.

Mûmâ-ileyhin Bala ve Avanos ve Hamidiyye ve Divriği kazâları kâimakâmlıklarınca berîüʼz-zimme olduğunu ve mezkûr kâimakâmlıkların cümlesinde hüsn-i hidmet ve sıdk ve istikâmeti görüldüğünü KırĢehri Ġdâre Meclisi‟nden musaddak Avanos Kazâsı ve Ankara Vilâyeti ve Karahisâr-ı ġarkî Meclis Ġdâresi‟nden musaddak Hamidiyye Kazâsı ve Sivas Vilâyeti Meclis Ġdâresi‟nden musaddak Divriği Kazâsı meclis idârelerinin 6 Mayıs sene [1]306 ve 2 Eylül sene [1]307 ve 3 Ağustos sene [1]310 ve 1 Temmuz sene [1]311 târihli mazbataları Sicill-i Ahvâl Dâire-i Umûmiyyesi‟nce aynen görülüp iʻâde edilmiĢtir. m.

Mûmâ-ileyh bin üç yüz on üç senesi ġevvâl-i Ģerîfinin yirmi altısında (29 Mart sene [1]312) maʻâĢ-ı hâlîsiyle Suriye Vilâyeti‟nde Kuneytire Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl buyurulmuĢtur. m.

Mûmâ-ileyh Ģimdiye kadar mahall-i meʼmûriyyetine gitmediği ve mezkûr kazânın tûl müddet vekâletiyle idâresi câiz olamayacağı Suriye vâli vekâletinden bildirilmesi üzerine bin

üç yüz on dört senesi Cumâdeʼl-Evvelʼisinin yedisinde 20 TeĢrîn-i Evvel sene [1]312 azl edilmiĢtir. m.

Mûmâ-ileyhin Nasıra Kazâsı Kâimakâmlığı maʻâĢından fazla makbuzu olan iki yüz beĢ guruĢ otuz paralık biʼt-tahsîl 16 TeĢrîn-i Sâni sene 1312 târihinde vezneye îrâd-ı kayd olunduğu ve Beyrut Vilâyetiʼnin 22 TeĢrîn-i Evvel sene 1312 târihli inhâsıyla ol-bâbdaki evrâk-ı sâire meâllerine nazaran bundan baĢka zimmet ve iliĢiği olmadığı dâhiliyye nezâret-i celîle muhâsebesinin 16 TeĢrîn-i Sâni sene 1312 târihli kayd pusulasından anlaĢılmıĢtır.

Mûmâ-ileyhin Nasıra Kazâsı Kâimakâmlığı‟ndan berîüʼz-zimme olduğu ve îfâ-yı hüsn-i hidmet eylediği Akka Sancağı Meclis Ġdâresiʼnin aynen mütâlaʻa ve iʻâde edilen 6 Kânûn-ı Sâni sene 1312 târihli mazbatasında anlaĢılmıĢtır. m.

Mûmâ-ileyh Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nden vâki olan iĢʻâr ve Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟ndan verilen karar üzerine bin üç yüz on dört senesi Ziʼl-Kaʻdesiʼnin on beĢinde 5 Nisan sene [1]313 bin beĢ yüz yetmiĢ beĢ guruĢ maʻâĢla Kudüs-i ġerîf Sancağıʼnda Gazze Kazâsı Kâimakâmlığı‟na taʻyîn buyurulmuĢtur. m.

Mûmâ-ileyhe vezâif-i meʼmûriyyetini hüsn-i îfâ eylemekte olmasından nâĢi bin üç yüz on yedi senesi Recebʼinin dokuzunda terfîʻan rütbe-i sâniye sınıf-ı sânisi tevcîh buyurulmuĢtur.

Mûmâ-ileyh Gazze Kâimakâmlığı‟nda iken Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nden 11 TeĢrîn-i Evvel sene [1]315 târihinden iʻtibâren iki mâh müddetle meʼzûniyyet istihsâl eylediği ve müddet-i meʼmûriyyetinde kemâl-i sıdk ve sadâkat ve istikâmetle îfâ-yı hidmet ederek vâridât-ı devletin tezyîdi ve âsâyiĢ-i mahallînin idâmesi ve tahsîlâtın hüsn-i cereyânı ve fukarânın istirâhati esbâbını istikmal eylediği ve zamân-ı idâresinde zimmet ve iliĢiği olmadığı kazâ-ı mezkûr Meclis Ġdâresi‟nin mazbatasında beyân ve Kudüs-i ġerîf Sancağı Meclis Ġdâresiʼnin 20 TeĢrîn-i Evvel sene [1]315 târihli mazbata-ı müzeyyelesinde tevkîfât-ı tekâʻüdiyyeden ve sâir emvâl-i emiriyyeden berîüʼz-zimme olduğu gibi ibrâz-ı müesser sıdk-ı istikâmet eylediği iĢbu mazbata-ı mahalliye mündericâdından anlaĢılmıĢ ve zamân-ı idâresinde sinîn-i sâbıkaya nisbetle tahsîlâtta fazla irâesinde ve istikmâl-i emn ve inzibâtı husûsunda ibrâz-ı ikdâm ve gayret eylediği tasdîk kılınmıĢtır ve mazbata-ı mezkûre ile yine kazâ-ı mezkûr kâimakâmlığında iken fazla tahsîlât ve süvâri-i asâkir-i Ģâhâne levâzımının vakt-ı zamânıyla biʼt-tedârik istikmâl-i esbâb-ı refâh ve istirâhatleri ve üç yüz on dört senesi aʻĢârının bedel-i sâbıkından üç yüz doksan bir bin yüz yetmiĢ üç guruĢ fazlasıyla ihâlesi ve urbânın üç yüz on dört senesi emvâlinden bir milyon dört yüz bin guruĢ tahsîlât vukû bulduğu ve tahsîlâtın tesrîʼi ve cihet-i askeriyye için Gazzeʼden mubâyaʼa olunan kırk reʼs esterin mubâyaʻası husûsâtındaki hidmet ve gayretini takdîren beĢinci ordu-yı hümâyûn

müĢîriyyetiyle Kudüs-i ġerîf Mutasarrıflığı‟ndan kendisine yazılan yedi kıtʻa tahrîrât komisyonca baʻdeʼl-mütâlaʻa iʻâde edilmiĢtir. m.

Mûmâ-ileyh tahvîl-i meʼmûriyyet istidʻâsında bulunduğundan NevĢehir Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakli hakkında Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nden Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟na havâle buyurulan tezkiresi üzerine mûmâ-ileyhin sûret-i hâl ve idâresi hakkında sebk eden iĢʻâra cevâben Kudüs-i ġerîf Mutasarrıflığı‟ndan tevârüd eden telgrafnâmede teʼmîn-i inzibât ve emr-i tahsîlâtta ibrâz-ı gayret ve faʻâliyyet eylediği beyân ve iĢʻâr olunmasına ve terceme-i hâlinde mâni-i istihdâm kuyûda tesâdüf edilmemesine binâen tasdîk-i meʼmûriyyeti hakkında verilen karar ve biʼl-istîzân Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet-penâhi mûcebince bin üç yüz on sekiz senesi Rebîʻüʼl-Âhirʼinin on beĢinde 29 Temmuz sene [1]316 iki bin iki yüz elli guruĢ maʻâĢla Konya Vilâyeti‟nde NevĢehir Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl edilmiĢtir. Mûmâ-ileyhin Mekteb-i Mülkiyye-i ġâhânece imtihânı biʼl-icrâ terfî-i sınıfa kesb-i istihkâk eylediği Dâhiliyye Nezâreti Celîlesi‟nin 5 Ağustos sene [1]316 târihli tezkiresinde beyân ve tasdîk edilmekle Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟nca tanzîm kılınan 26 Ağustos sene [1]316 târih ve yüz yirmi bir numrolu irinci sınıf kâimakâmlık intihâbnâmesi mûmâ-ileyhe iʻtâ kılınmıĢtır. m.

Mûmâ-ileyh Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nden vukû bulan iĢʻâr ve Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟ndan verilen karar üzerine ve biʼl-istîzân Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet-penâhi mûcebince bin üç yüz on dokuz senesi Cumâdeʼl-Âhiresiʼnin on yedisinde “17 Eylül sene [1]317” maʻâĢ-ı hâlisiyle Konya Vilâyeti‟nde Alâiyye Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl edilmiĢtir. m.

Mûmâ-ileyhin NevĢehir Kazâsı‟nda bulunduğu müddetce emr-i tahsîlât ve taʻmîm-i maʻârif ve umûr-ı nâfiʻa ve inzibât-ı memleket ve sâir husûsâtta hüsn-i hidmet eylediği ve emvâl-i emiriyyeye ve hukûk-ı Ģahsiyyeden ve tekâʻüd sandığı aʻidâtından zimmet ve iliĢiği olmadığı kazâ-ı mezkûr ile Niğde Sancağı Meclis Ġdâresiʼnin 3 TeĢrîn-i Evvel sene [1]317 târihli mazbatasında beyân ve tasdîk kılınmıĢtır.

Mûmâ-ileyhin Alâiyyeʼde hüsn-i hidmeti görülmekte ise de merciʻi olan Teke Mutasarrıflığı ile beynlerinde hâsıl olan mubâyenet-i efkârdan dolayı devam-ı meʼmûriyyeti muvâfık-ı maslahat olamayacağından âher mahale nakli Konya Vilâyeti‟nden tevârüd edip sûreti melfûf bulunan tahrîrâtta izbâr olunduğundan hasebiyle kâimakâmıyla icrâ-yı becâyiĢi hakkında Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nin Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟na havâle buyurulan tezkiresinde gösterilmiĢ ve mûmâ-ileyhin Teke Sancağı mutasarrıfı ile beynlerinde hâsıl olan kazâ ve habsle orada devam-ı meʼmûriyyeti idâre-i umûru iĢkâl edeceği sûret-i iĢʻâr ile ol-bâbda komisyonca vilâyet-i müĢârun-leyhâ ile cereyân eden muhâbereden müstebân

olub tedkîk edilen terceme-i hâlinde mâni-i istihdâm bir iliĢiği görülememiĢ idüğünden ber mûceb-i iĢʻâr becâyiĢ-i meʼmûriyyeti hakkında komisyondan verilen karar üzerne ve biʼl- isîzân Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet-penâhi mûcebince bin üç yüz yirmi senesi ġaʻbânʼının sekizinde 27 TeĢrîn-i Evvel sene [1]318 maʻâĢ-ı hâlîsi ve becâyiĢ sûretiyle mezkûr Cile Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl edilmiĢtir.

Mûmâ-ileyhin 15 TeĢrîn-i Evvel sene [1]317 târihinden 8 TeĢrîn-i Sâni sene [1]318 târihine kadar bulunduğu Alâiyye Kazâsı Kâimakâmlığı‟ndan dolayı emvâl-i emîriyye ile sâireden zimmet ve iliĢiği olmadığı kazâ-ı mezkûr ile Teke Sancağı meclis idârelerinin 25 Kânûn-ı Evvel sene [1]318 târihli mazbatasında beyân ve tasdîk kılınmıĢ ve mezâbıt-ı mezkûre ile NevĢehir ve Alâiyye kâimakâmlıklarında emvâl-i umûmiyyenin tahsîli ve Mekteb-i Ġbtidâî‟nin teʼmîn ve teʼsîsi ve idâresi ve inĢâʻât-ı nâfiʻanın terakkisi husûsâtındaki gayretini takdîren Konya Vilâyeti Vâliliği‟yle Antalya ve Niğde sancakları mutasarrıflıklarından kendisine yazılan bir kıtʻa tahrîrâtla keĢîde olunan yirmi dört kıtʻa telgrafnâme komisyonca baʻdeʼl-mütâlaʻa iʻâde edilmiĢtir.

Mûmâ-ileyh mübtelâ olduğu hastalığının tedâvisi zımnında Dersaʻâdetʼe geldiğinden bahisle iki ay daha meʼzûniyyet iʻtâsını istirhâm eylemekte olub bu gibi bir hâl ile hidemâtından infikâka mecbûr olanların sâye-i inâyet-vâye-i hazret-i hilâfet-penâhîde ileride kayrılmak üzere yerlerine diğerlerinin taʻyîni irâde-i seniyye-i cenâb-ı cihân-bâni muktezâ-yı münîfinden bulunmuĢ olmasıyla mezkûr kâimakâmlığa diğerinin intihâb edildiği Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nin Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟na havâle buyurulan tezkiresinde gösterilmiĢ ve intihâb olunan zâtın komisyonca tasdîk-i meʼmûriyyetine karar verilmiĢ olduğundan biʼl-istîzân Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet-penâhi mûcebince bin üç yüz yirmi senesi Ziʼl-Hiccesiʼnin yirmi altısında 12 Mart sene [1]319 yerine diğeri taʻyîn kılınmıĢtır.

Mûmâ-ileyhin Ertuğrul Mutasarrıflığı‟na intihâb edildiğine dâir Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nin Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟na havâle buyurulan tezkiresi üzerine tasdîk-i meʼmûriyyetine karar verilmiĢ ise de mûmâ-ileyhin Kerkük Mutasarrıflığı‟na taʻyîni hakkında vâki olan istîzân üzerine ve Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet-penâhi mûcebince bin üç yüz yirmi bir senesi Rebîʻüʼl-Âhirʼinin beĢinde 18 Haziran sene [1]318 altı bin yedi yüz elli guruĢ maʻâĢla mezkûr Kerkük Sancağı Mutasarrıflığı‟na taʻyîn buyurulmuĢtur.

Mûmâ-ileyhe Ģehr-i mezkûrun on sekizinde 1 Temmuz sene [1]319 üçüncü rütbeden mecîdî niĢân-ı zîĢânı ihsân buyurulmuĢtur.

Mûmâ-ileyhe ehliyyet ve liyâkatı hasebiyle Ģâyeste-i atûfet-i seniyye olmasına mebni Ģehr-i mezkûrun yirmi yedisinde terfîʻan rütbe-i sâniye sınıf-ı mütemayyizi tevcîh buyurulmuĢtur.

Kerkükʼün Ģiddet-i harâretine tahammül edemeyip hasta ve müteʼessir bulduğundan ve tedâviye ihtiyâcı istidʻâ ettiğinden bahisle maʻzûliyyet maʻâĢı tahsîs buyurulmak üzere kabûl-ı istiʻfâsı mûmâ-ileyh tarafından keĢîde olunan telgrafnâmede istidʻâ eylemiĢ ve mûmâ-ileyhin sû-i iĢʻârına nazaran orada îfâ-yı vazîfe edemeyeceği anlaĢılmıĢ idüğünden ve tahvîl-i meʼmûriyyeti için açıkta yer olmadığından sâye-i inâyet-vâye-i hazret-i pâdiĢâhîden baĢka bir mutasarrıflığa intihâb olunmak üzere azliyle yerine diğerinin intihâb edildiği Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nden Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟na havâle buyurulan tezkiresinde gösterilmiĢ ve intihâb olunan zâtın tasdîk-i meʼmûriyyetine karar verilmiĢ olduğundan ve biʼl- istîzân Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet-penâhi mûcebince bin üç yüz yirmi iki senesi Cumâdeʼl-Evvelʼisinin yirmi altısında 27 Temmuz sene [1]320 azliyle yerine diğeri taʻyîn buyurulmuĢtur.

Mûmâ-ileyhin 17 Ağustos sene [1]319 târihinden 2 Temmuz sene [1]320 târihine kara asâleten ve 14 Ağustos sene [1]320 târihine kadar da vekâleten bulunduğu mezkûr Kerkük Sancağı Mutasarrıflığı‟ndan dolayı emvâl-i emîriyye ve hukûk-ı Ģahsiyye ile tekâʻüd sandığı aʻidâtından ve sâireden zimmet ve iliĢiği olmadığı ve müddet-i idâresinde vazîfesini hüsn-i îfâ ile istirâhat-ı ammenin tamamıyla teʼyîdi ve aʻĢâr ve ağnâm ve rüsûmât-ı sâirenin sâbıklarına nisbetle kat kat tezâyüd eylediği ve iktidâr ve reviyyet ve faʻâliyyeti livâ-ı mezkûr Meclis Ġdâresi‟nin 15 Ağustos sene [1]320 târihli mazbatasında beyân ve Musul Vilâyeti Meclis Ġdâresi‟nin 18 Ağustos sene [1]320 târihli mazbata-ı müzeyyelesinde de mazbata-ı mezkûre mündericâtı ehliyyet ve istikâmeti tasdîk kılınmıĢ ve mazbata-ı mezkûre komisyonunca baʻdeʼl-mütâlaʻa iʻâde edilmiĢtir.

Havran Sancağı Mutasarrıflığı‟na mûmâ-ileyh ile Kerbela ve Müntefik Mutasarrıflığı‟ndan munfasıl Rıza Bey ile Abdülvahab Efendiʼden birinin tercîhân taʻyîni hakkında Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nin havâle buyurulan tezkiresi üzerine Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟nca Rıza Beyʼin tasdîk-i meʼmûriyyetine dâir tanzîm kılınan mazbata biʼt-takdîm mûmâ-ileyh Cemâl Efendiʼnin taʻyîni tasvîb edilmekle biʼl-istîzân Ģeref-sâdır olan olan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet-penâhî mûcebince bin üç yüz yirmi üç senesi Cumâdeʼl- Âhiresiʼnin on dokuzunda 7 Ağustos sene [1]321 beĢ bin dört yüz guruĢ maʻâĢla livâ-ı mezkûr mutasarrıflığına taʻyîn buyurulmuĢtur.

Kerek Sancağı Mutasarrıflığı‟na ehliyyeti ve oldukça faʻâliyyeti görülen mûmâ-ileyhin tahvîl-i meʼmûriyyeti hakkında nezâret-i müĢârun-ileyhâdan vukû bulan iĢʻâr ve komisyon-ı

mezkûrdan verilen karar üzerine biʼl-istîzân Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet- penâhî mûcebince bin üç yüz yirmi dört senesi ġevvâlʼinin yirmi altısında 29 TeĢrîn-i Sâni sene [1]322 altı bin yedi yüz elli guruĢ maʻâĢla mezkûr Kerek Sancağı Mutasarrıflığı‟na nakl buyurulmuĢtur.

Mûmâ-ileyhin efkâr ve harekât-ı hâinânesinden bahisle lüzûm-ı tebdîli Suriye Vilâyet- i Celîlesi‟nden arz ve iĢʻâr kılınmıĢ olduğundan taht-ı muhâkemeye alınmak üzere hemen azliyle yerine münâsibinin intihâb ve arzı hususunda bin üç yüz yirmi beĢ senesi ġaʻbânʼının on üçünde 8 Ağustos sene [1]323 irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet-penâhî Ģeref-müteʻallik buyurulmuĢtur.

Mûmâ-ileyhin 4 Eylül sene [1]321 târihinden 9 Kânûn-ı Evvel sene [1]322 târihine kadar mezkûr Havran Sancağı Mutasarrıflığı‟nda bulunarak müddet-i meʼmûriyyeti zarfında afîfâne ve sâdıkâne hareketle temĢiyyet-i umûr-ı hükûmete ve tezyîd-i vâridât-ı devlete ve teʼmîn-i inzibât-ı memlekete ve mesâlih-i ibâdın günü gününe tesviyyesiyle muhâfaza-ı hukûk-ı reʼayâya bezl-i himmet bu sûretle hidemât-ı hasenesine ve bu bâbda ibrâz ile hoĢnûdu umûmîye muvaffak olduğu ve emvâl-i emîriyye ile hukûk-ı Ģahsiyyeden ve tevkîfâttan zimmet ve iliĢiği olmadığı Havran Sancağı Meclis Ġdâresiʼnin 9 Kânûn-ı Evvel sene [1]322 târihli mazbatasında beyân ve Suriye Vilâyeti Meclis Ġdâresi‟nin 11 Kânûn-ı Evvel sene [1]322 târihli mazbata-ı müzeyyelesinde hidmet ve gayreti meĢhûd olduğu dermeyan kılınmıĢ ve mazbata-ı mezkûre Sicill-i Ahvâl Ġdâre-i Umûmiyyesi‟nce aynen görülerek iʻâde edilmiĢtir.

Mûmâ-ileyhin azliyle taht-ı muhâkemeye alınması hakkında Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i pâdiĢâhî mûcebince olbâbda Suriye Vilâyeti‟nce icrâ kılınan tahkîkâtı hâvi evrâkın takdîmini ve ifâdât-ı sâireyi hâvi dâhiliyye nezâretinin tevârih-i muhtelifede Ģûra-yı devlete havâle buyurulan tezâkiri ve melfûfâtı ve mutasarrıf-ı mûmâ-ileyh tarafından iʻtâ olunan arz-ı hâlin bidâyet müdde-i umûmîliğinin olbâbdaki mütâlaʻanâmesiyle beraber mülkiyye dâiresinde kırâʼet ve tedkîk olunarak dâire-i müĢârün-ileyhâdan biʼt-tanzîm Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟na havâle buyurulan 18 Receb sene [1]326 târih ve bin altı yüz altmıĢ üç numrolu mazbatada evrâk-ı mezbûre meâllerine nazaran mutasarrıf-ı mûmâ- ileyhe isnâd olunan mevad Havran Sancağı Mutasarrıflığı‟nda bulunduğu esnâda Dürzilerin geçen sene El-Mecel? aĢîreti üzerine vukû bulan hücûmları mûmâ-ileyhin eser-i teĢvîk ve tahrîki olduğu ve Rula aĢîreti Ģeyhi Kahd ġaʻlân ile birâderi Nûri ġaʻlân arasında meĢîhattan dolayı tahaddüs eden ihtilâf üzerine mûmâ-ileyh Nûri ġaʻlân mutasarrıf-ı mûmâ-ileyh Ramna Karyesi muhtarı Fevaz el-Berekât vâsıtasıyla biʼl-mürâcaʻa mutasarrıf-ı mûmâ-ileyhin beĢ yüz lirâ taleb eylediği ve livâ-ı Bidâyet Mahkemesi aʻzâlığına müntehîbinden Mahmûd Fellah

Efendiʼnin taʻyîninde gösterdiği mahzûr idâreye karĢı kendisinden yüz mecîdiyye alarak buyruldusu gereği tahvîli esnâsında vekîli bulunan tahrîrât müdîri Halîm Efendiʼye iʻtâ ettirdiği Havran Zirâʻat Bankası‟ndan akçe istikrâz eden karye ahâlisinden her biri bin guruĢ menfaʼât-ı zâtiyesi uğrunda iki buçuk mecîdiyye aldığı ve karye muhtarı Cebir et-Temrʼin bilâ sebeb muhtarlıktan azliyle yerine altmıĢ mecîdiyye alarak Ahmed Es-Saʼidʼi taʻyîn ettiği ve Havranʼa tâbi Hamin?, Cebab, Basir, Gayagıb karyelerinin terâküm-i ahvâl-i emîriyyesinin tahayyül-i tahsîl sûretiyle her bir guruĢundan iki buçuk mecîdiyyenin alındığı ve bu sûretle teʼmîn ettiği menâfî-i zâtiyyesi uğrunda bıraktığı emvâl-i emîriyyenin seneden seneye devri ile mutasarrıf-ı tahsîl hükmüne girmesine ve hukûk-ı hazînenin izâʼesine sebebiyyet verdiği ve Rula aĢîreti tarafından Havran dâhilinde bâzı karye mezrûʼâtının itlâf edilmesinden dolayı